ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

 

 

Εἰπὲ τῇ Ἐκκλησίᾳ- Εισηγήσεις ενώπιον της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος
Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστοδούλου ( † )

Στο παρόν έργο, το οποίο εκδίδεται κατόπιν ευλογίας του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου Β΄ και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, περιλαμβάνονται Εισηγήσεις του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου (1998 - 2006), τις οποίες εξεφώνησε επί πηδαλουχίας του στην Εκκλησία της Ελλάδος ενώπιον της Εκκλησιαστικής Ιεραρχίας. Στο έργο αποτυπώνονται τα οράματα και οι αγωνίες του μακαριστού για την πορεία της Εκκλησίας σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο.

Σχ. 17Χ24, Σελ. 600, Τιμ. 20€

     
 

Επετηρίδα 2022

Η Επετηρίδα του 2022 περιέχει το εορτολόγιο του έτους, σημειωματάριο, τηλεφωνική ατζέντα, τις περιόδους νηστείας και χρήσιμες εκκλησιαστικές πληροφορίες. Εφέτος είναι αφιερωμένη στις αλησμόνητες πατρίδες 1922-2022.

Σχ. 13, 5Χ8, 5, Σελ. Τιμ. 1€.

   
 

Η Αποκάλυψις του Ιωάννου
Πρωτότυπο κείμενο με νεοελληνική μετάφραση και πατερικό σχολιασμό
Γεωργίου Β. Μαυρομάτη

Η έκτη επανέκδοση του κλασικού πλέον βιβλίου του Γ. Β. Μαυρομάτη, στο οποίο περιέχεται το πρωτότυπο κείμενο, νεοελληνική απόδοση, με ερμηνευτικές προσεγγίσεις και σχολιασμό των Πατέρων της Εκκλησίας. Η παρούσα έκδοση κοσμείται από έγχρωμες μινιατούρες και με Ευρετήριο που καθιστά ευχερέστερη την ανάγνωση και μελέτη του ιερού κειμένου.

Σχ. 17Χ24, Σελ. 436, Τιμ. 10€.

 

 

ΥΠΟ ΕΚΔΟΣΗ
 

Μία μοναδική αγιολογική-ιστορική έκδοση

Κήπος αειθαλής
Οι Άγιοι της Μεγάλης Ελλάδας στις πόλεις-αποικίες της Εύβοιας
Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου,
Γενικού Διευθυντού της Αποστολικής Διακονίας
της Εκκλησίας της Ελλάδος

«Το να έχεις ρίζες είναι ίσως η πιο σημαντική και η πιο παραγνωρισμένη ανάγκη της ανθρώπινης ψυχής».
(Simone Weil)

Η σχέση με την πολιτιστική ταυτότητα, την παράδοση και τον ορθόδοξο πλούτο των Ελλήνων από την Μητροπολιτική Ελλάδα και και τον Ελληνισμό στην Δύση (την Μεγάλη Ελλάδα) έγκειται στην ίδια έννοια του Ελληνικού, σύμφωνα με την οποία, οπουδήποτε επιβιβάσθηκαν, αποίκισαν και έζησαν Έλληνες, με την εξέλιξη των πόλεων, εξακολουθεί να ενσαρκώνεται η Ελλάδα.

Σε αυτό το διευρυμένο πεδίο εφαρμογής του Ελληνικού, που εμπλουτίζεται και ανανεώνεται στην ιστορία από την χριστιανική πίστη και την ορθόδοξη παράδοση και υπερβαίνει τα αρχικά όρια, εντάσσονται και οι ελληνικές πόλεις της Δύσης, οι αποικίες που οι Έλληνες ίδρυσαν από τον 8ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. στην νότια Ιταλία και την Σικελία.

Είναι γνωστό ότι η Μεγάλη Ελλάδα γεωγραφικά περιελάμβανε την Καλαβρία (Grecia Calabria), την Απουλία (Grecia Salentina), την νήσο της Σικελίας, την Καμπανία και την Λουκανία ή Λευκανία. Η ιστορία, η γλώσσα, οι αγώνες, οι άθλοι, οι νίκες και οι ήττες, τα αρχαία μνημεία από λαξευμένους λίθους, η καλλιτεχνική αριστουργηματική παραγωγή, οι πρωτοχριστιανικοί και βυζαντινοί ναοί, τα μοναστήρια, τα ασκηταριά και τα αθλήματα των Αγίων, χαρακτηρίζουν την πλούτο, την ομορφιά και το κάλλος του Ελληνικού.

Οι σχέσεις Ανατολής και Δύσης μας αποξένωσαν από δύο εμβληματικά γεγονότα: αφ’ ενός μεν από την ίδρυση της πρώτης ελληνικής εγκατάστασης στην Δύση τον 8ο π.Χ. αιώνα, αφ’ ετέρου δε από την χριστιανική-ορθόδοξη κληρονομιά της Μεγάλης Ελλάδας. Σκοπός της παρούσης εκδόσεως είναι να παρουσιάσουμε το πρωτοχριστιανικό, το βυζαντινό και ελληνορθόδοξο αγιολογικό παρελθόν προβάλλοντας μέσα από τα Συναξάρια τις μορφές των Αγίων που έζησαν, αναδείχθηκαν, έδρασαν, ασκήτεψαν, άθλησαν και μαρτύρησαν στις πόλεις-αποικίες της Εύβοιας της Μεγάλης Ελλάδος και της Σικελίας, το οποίο μέχρι σήμερα είναι παντελώς άγνωστο στο μεγαλύτερό του μέρος. Η έκδοση αυτή, για την πληρέστερη εικόνα του θέματος από τον αναγνώστη, εμπλουτίζεται με σύντομα ιστορικά στοιχεία κάθε αποικίας-πόλεως, που ίδρυσαν οι Ευβοείς, ως και με εικονογραφικό υλικό, το οποίο πάντοτε στηρίζει με έναν ιδιαίτερο φωτεινό τρόπο κάθε κείμενο. Αυτό το πνευματικά πλούσιο και μοναδικό παρελθόν των πατέρων και προγόνων μας όχι απλά αγγίζει, αλλά και σηματοδοτεί τον δικό μας αγώνα μέσα στην εσχατολογική πορεία της Εκκλησίας και της καθημερινότητας, το ιστορικό γίγνεσθαι της Πατρίδας μας και το «μοίρασμα» της Παράδοσής μας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο.

Σχ. 21Χ29, σελ. 304.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΣΦΟΡΕΣ
 
 

ΑΡΘΡΟ
 

Θεραπευτικά αξιώματα του αγίου Μαξίμου

Μητροπολίτου Περγάμου Ιωάννου (Ζηζιούλα)
«Νόσος και θεραπεία»,  Θεολογία και Ψυχιατρική σε διάλογο,
Αθήνα 1999,  εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 133-156 (143-145).

Η πεμπτουσία της νοσηρότητας για τον άγιο Μάξιμο βρίσκεται στη φιλαυτία. Η φιλαυτία δεν είναι απλά ένα πάθος: είναι η γενεσιουργός αιτία όλων των παθών: «θέλεις να ελευθερωθείς από τα πάθη, αποτίναξε τη μητέρα των παθών, τη φιλαυτία» (κεφ. αγάπ. II , I ). Όπως αναλύει ο Φώτιος πιστά τη σκέψη του Μαξίμου (Βιβλιοθ. κωδ. 192 - P . G . 103, 637 εξ.), η φιλαυτία, που αντικατέστησε την αγάπη προς το Θεό, γέννησε την ηδονή, αλλ' επειδή η ηδονή ήταν ανάμικτη με την οδύνη, ενεπλάκη ο άνθρωπος σε μια ατέρμονα και απέλπιδα προσπάθεια να κρατήσει την ηδονή και να αποβάλει την οδύνη. Από την αγωνιώδη αυτή προσπάθεια γεννήθηκε ο «όχλος των παθών». Και επεξηγεί ο Φώτιος τη σκέψη του Μαξίμου: «Οίον, ει μεν της εν φιλαυτία ηδονής αποποιούμεθα, γεννώμεν την γαστριμαργίαν, την υπερηφανίαν, την φιλαργυρίαν, και όσα τον τυχόντα τρόπον πορίζει ηδονήν ει δε την εν φιλαυτία φεύγομεν οδύνην, γεννώμεν: τον θυμόν, τον φθόνον, το μίσος, την απόγνωσιν και όσα άλλα της ηδυνούσης εστέρηται διαθέσεως. Εκ δε τοις αμφοίν μίξεως τίκτεται η υπόκρισις, η κολακεία, ο δόλος, και απλώς όσα άλλα μοχθηρά είδη της μικτής έστι πανουργίας επινοήματα ».

Με άλλα λόγια αν αποποιηθούμε την ηδονή, διατηρώντας όμως τη φιλαυτία, προκαλούμε τη γαστριμαργία, την υπερηφάνια, τη φιλαργυρία και όλα όσα κατά οποιονδήποτε τρόπο παρέχουν ηδονή, αν δε αποποιηθούμε και αποφύγουμε την οδύνη, πάλι διατηρώντας τη φιλαυτία, προξενούμε το θυμό, το φθόνο, το μίσος, την απόγνωση και όλα όσα εμπεριέχουν στέρηση της ηδονής. Αν πάλι αναμείξουμε και τα δύο και τα αποφύγουμε (δηλ. τόσο την ηδονή όσο και την οδύνη) -διατηρώντας πάντοτε τη φιλαυτία- πέφτουμε στην υποκρισία, τη κολακεία, το δόλο κ.λπ. Τα συμπεράσματα είναι σημαντικά.

α. Η θεραπεία από τα πάθη δεν επιτυγχάνεται με την πάλη απ' ευθείας κατά των συγκεκριμένων παθών. Αντίθετα, όπως είδαμε στο χωρίο, που μόλις διάβασα, επειδή το όλο πρόβλημα της ψυχικής αρρώστιας γεννάται από τη στέρηση της ηδονής - σε συνδυασμό πάντοτε με τη φιλαυτία- όσο περισσότερη στέρηση προκαλούμε τόσο πιο πολλά πάθη γεννούμε. Τι σημαίνει αυτό; Ότι για να θεραπευθούμε από τα πάθη, πρέπει να επιτρέπουμε τα πάθη να υπάρχουν και να λειτουργούν; Ασφαλώς όχι. Αλλά σημαίνει ότι εφ' όσον χρόνο διαρκεί η φιλαυτία, η εκκοπή των συγκεκριμένων παθών είναι όχι μόνο ανέφικτη, αλλά και όταν επιτευχθεί, επικίνδυνη, γιατί με τη στέρηση της ηδονής, την οποία συνεπάγεται, γεννά άλλα πάθη. Έτσι συμβαίνει συχνά όσοι απαλλάσσονται από σαρκικά πάθη να αναπτύσσουν το πάθος της φιλαργυρίας ή της υπερηφανίας κ.λπ. Δεν πρόκειται, συνεπώς, για θεραπεία όταν εξαλείφονται συγκεκριμένα πάθη. Η μόνη θεραπεία βρίσκεται στην εξάλειψη της φιλαυτίας, που είναι η ρίζα όλων αυτών των παθών.

β. Επειδή η οδύνη αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ηδονής στη μεταπτωτική κατάσταση του άνθρώπου, αποτελεί εσφαλμένη αντίληψη περί ασθενείας, αυτή που ονομάσαμε πιο πάνω χρηστική - αναλγητική προσέγγιση, και που φαίνεται να επικρατεί στη σύγχρονη φιλοσοφία της ιατρικής. Η οδύνη δεν εξαλείφεται με την απάλειψή της, αλλά με την αποδοχή της. Η θεραπεία έρχεται με την πρόσκληση της οδύνης και την εμπειρία της. Συμβαίνει βέβαια πολλές φορές η οδύνη να είναι δυσβάσταχτη, και η εμπειρία της εξοντωτική. Γι' αυτό κάθε θεραπευτική αγωγή θα πρέπει να προσαρμόζεται στην ανθεκτικότητα του ασθενούς (= οικονομία). ’λλά με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να θεωρήσουμε τον ασθενή θεραπευθέντα, επειδή ψυχολογικά «αναπαύεται» ή δεν υποφέρει. Η τραγικότητα της υπάρξεως βρίσκεται μέσα στον ίδιο το Σταυρό του Χριστού, και καμία θεραπεία δεν μπορεί να παρακάμψει το Σταυρό. Πολλές φορές ξεχνούμε ότι η ηδονή δεν είναι μόνο σαρκική αλλά και ψυχολογική. ’ποσπώντας την οδύνη από τη θεραπεία προσφέρουμε την ηδονή, πράγμα που αποτελεί φυγή από την πραγματικότητα και την αληθινή θεραπεία.

γ. Η σωστή θεραπεία από τα πάθη προϋποθέτει, κατά τον Μάξιμο, τρεις βασικές διακρίσεις. Τις περιγράφει στο εξής χωρίο από τα κεφάλαια περί αγάπης (1): «  Ου προς τα πράγματα ο νους πολεμεί του θεοφιλούς, ουδέ προς τα τούτων νοήματα, αλλά προς τα πάθη τα τοις νοήμασι συνεζευγμένα. Οίον ου προς την γυναίκα πολεμεί, ουδέ προς τον λυπήσαντα, ουδέ προς τας τούτων φαντασίας, αλλά προς τα πάθη, τα ταις φαντασίαις συνεζευγμένα (40).  ’πας ο πόλεμος του μοναχού προς τους δαίμονας, ίνα τα πάθη των νοημάτων χωρίση. ’λλως γαρ απαθώς τα πράγματα βλέπειν ου δύναται (42).  ’λλο εστί πράγμα και άλλο νόημα και άλλο πάθος. Και πράγμα μεν έστίν, οίον άνήρ, γυνή, χρυσός και τα εξής. Νόημα δε, οίον, μνήμη ψιλή τίνος των προειρημένων. Πάθος δε, οίον, φιλία άλογος ή μίσος άκριτον τίνος των προειρημένων. Προς ουν το πάθος εστί του μοναχού η μάχη ».

Θεωρούμε τις διακρίσεις αυτές του Μαξίμου άκρως σημαντικές για το θέμα της θεραπείας. Και πρώτον, σημαίνουν ότι αποτελεί λανθασμένη μέθοδο η πάλη εναντίον των αντικειμένων, των όντων καθαυτά, επειδή προκαλούν πειρασμούς και δυσκολίες. Το να λέγει αυτό ένας μοναχός, όπως ο Μάξιμος, ο οποίος έφυγε από τα «πράγματα» και πήρε τις αποστάσεις του από τον κόσμο, αποκαλύπτει ότι η φυγή από τα πράγματα δεν αποτελεί λύση, ούτε η παραμονή στα πράγματα, όπως συμβαίνει με όσους ζουν στον κόσμο, αποτελεί αίτια ασθένειας. Το να εισηγηθούμε, για παράδειγμα, το διαζύγιο σε κάποιον, που υποφέρει ψυχικά από την παρουσία του συντρόφου του, δεν αποτελεί θεραπεία του. Μπορεί το διαζύγιο να άρει προς καιρό την οδύνη του προσώπου αυτού, αλλά το πρόβλημα παραμένει στο ακέραιο. Έτσι πρέπει να θεωρηθεί λανθασμένη και η τρέχουσα αντίληψη ότι ο μοναχός φεύγει από τον κόσμο για να «θεραπευθεί» από τα πάθη αποφεύγοντας τους πειρασμούς. Ολόκληρη η ασκητική παράδοση τονίζει ότι οι πειρασμοί γίνονται πιο δυνατοί, όταν φύγει κανείς από τα «πράγματα» που τους προκαλούν, γιατί μένουν τα «νοήματα» των πραγμάτων, τα οποία πειράζουν τον άνθρωπο.

Το ίδιο όμως ισχύει και για τα «νοήματα» των πραγμάτων. Η μνήμη και η αναπαράσταση των όντων δεν είναι αυτή καθαυτήν απορριπτέα. Πολλοί, αντίθετα με όσα γράφει ο Μάξιμος, μάχονται την τέχνη, τον πολιτισμό και ό,τι άλλο συνεπάγεται λειτουργία της ανθρώπινης φαντασίας, για χάρη της απελευθερώσεως από τα πάθη. Πρόκειται για μια Ωριγενική και Ευαγριανή πνευματικότητα, την οποία ασφαλώς έχει στο νου του και καταπολεμά ο Μάξιμος, γιατί τέτοιες ιδέες ήσαν τότε -και, φοβούμαι, εξακολουθούν να είναι- διαδεδομένες μεταξύ των μοναχών. Ούτε προς τα πράγματα, ούτε προς τα νοήματά τους είναι η πάλη των μοναχών, τονίζει ο Μάξιμος, αλλά προς τα πάθη, που είναι «συνεζευγμένα» σ' αυτά. Μια σωστή θεραπεία επιβάλλει αυτές τις διακρίσεις. Αλλιώς παράγονται πνευματικά εκτρώματα, άνθρωποι ψυχικά ασθενείς, που έχουν ανάγκη θεραπείας περισσότερο από κάθε άλλον.

δ. Πως όμως μπορεί να γίνει ο διαχωρισμός του πάθους από τα πράγματα και τα νοήματα: Την απάντηση τη δίνει ο Μάξιμος στην επόμενη αμέσως παράγραφο των όσων είπε πιο πάνω: το εμπαθές νόημα είναι «λογισμός σύνθετος από πάθους και νοήματος. Χωρίσωμεν το πάθος από του νοήματος, και απομένει ο λογισμός ψιλός. Χωρίζομεν δε δι' αγάπης πνευματικής και εγκρατείας, εάν θέλωμεν». Ο χωρισμός του πάθους από το νόημα δεν γίνεται παρά με την αγάπη, την εγκράτεια (δηλ. την αυτοκυριαρχία) και την ελεύθερη θέληση. Τα στοιχεία όμως αυτά χρειάζονται περισσότερη ανάλυση.