ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
 

Οκτώηχος- Η Αναστάσιμος Ακολουθία της Κυριακής

Νέα αναθεωρημένη και επιμελημένη έκδοση του περιεκτικού βοηθήματος για τις Αναστάσιμες Ακολουθίες της Κυριακής, ήτοι του Εσπερινού, του Μεσονυκτικού, του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας, με συμπληρωμένα ορισμένα στοιχεία χάρις στην λειτουργική συνεισφορά του αειμνήστου π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη για τις εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας. H παρούσα έκδοση αποτελεί επιτομή τρόπον τινα της Παρακλητικής και περιέχει τους ψαλλόμενους την Κυριακή στον ίδιο ήχο αναστάσιμους ύμνους των οκτώ ήχων, παραπέμπει δε στην αρχική μορφή της, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό για την κατά Κυριακή περίοδο των οκτώ ήχων με σκοπό την εδραίωση του πληρώματος στην ορθόδοξη δογματική διδασκαλία και στην υμνογραφική εξύμνηση του Χριστού και της Θεοτόκου.

Σχ. 14Χ21, Σελ. 446, Τιμ. 18€.

 
     
 

Ο Αρχιμανδρίτης ΄Ανθιμος Γαζής ως εφημέριος του ιερού ναού Αγίου Γεωργίου Βιέννης

Πρωτοπρ. Ιωάννου Νικολίτση

Ο συγγραφεύς του έργου, πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου και Αρχιερατικός Επίτροπος της Ι. Μητροπόλεως Αυστρίας, συνέγραψε την παρούσα έρευνα ελληνιστί στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού προγράμματος Βυζαντινών και Νεολληνικών σπουδών για την απόκτηση του Master of Arts του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Πρόκειται για μία εκτενή παρουσίαση της δραστηριότητας του λογιωτάτου Αρχιμανδρίτου εκ των Μηλεών Πηλίου Άνθιμου Γαζή (1764-1828), ο οποίος υπηρέτησε ως Εφημέριος του περιφήμου ελληνορθοδόξου Ναού του Αγίου Γεωργίου Βιέννης, ιδρυθέντος στα πλαίσια της πολιτικής της θρησκευτικής «ανοχής» της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας Στην έρευνα παρουσιάζεται η πολύπτυχη δράση του Ανθίμου Γαζή για την ανάδειξη του δικαίου του απελευθερωτικού αγώνα για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, αλλά και την προβολή του ελληνικού πνεύματος στη Δύση δια των εκδοτικών πρωτοβουλιών του με την έκδοση του «Ελληνικού Λεξικού» και του φιλολογικού περιοδικού «Ερμής ο Λόγιος». Μία σημαντική συμβολή στην ιστορία της Ι. Μητροπόλεως Αυστρίας.

Σχ. 14Χ21, Σελ. 168, Τιμ. 6€.

 
 
 
 

Η διαμόρφωσις της θείας Λατρείας- Από το μέσον της β΄ εκατονταετηρίδος έως και της Αλώσεως(1453)
Αρχιμ . Βασιλείου Κ. Στεφανίδου, Καθηγ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Το παρόν κείμενο του αειμνήστου Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών προέρχεται από το μνημειώδες έργο του Εκκλησιαστική ιστορία απ’ αρχής μέχρι σήμερον, αναθεωρημένο από τον συγγραφέα στην β΄ έκδοση του 1959, εκδίδεται δε κατόπιν εισηγήσεως της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Λειτουργικής Αναγεννήσεως. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη: το πρώτο εξ αυτών εξετάζει τη οργάνωση της θείας Λατρείας κατά τους πρώτους δύο αιώνες υπάρξεως της Εκκλησίας, το β΄ μέρος κατά τους Γ΄ και Δ΄ αιώνες, ενώ το Γ΄ μέρος επικεντρώνεται στη θεία Λατρεία από του Σχίσματος έως και της Αλώσεως.

Σχ. 14X21, Σελ. 96, Τιμ. 5 €.

 
     
ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
 

 

Ερμηνευτικόν Υπόμνημα εις την Προς Ρωμαίους Επιστολήν του Αποστόλου Παύλου
Ομότιμου καθ. & τ. Κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Χρήστου Βούλγαρη

Ο Ομότ. Καθηγητής ερμηνεύει την επιστολή προβάλλοντας την ενότητα και την ιστορική εξέλιξη του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, που αποτελεί την σπονδυλική της στήλη. Περιλαμβάνεται εκτενής εισαγωγή, κείμενο με υπομνηματισμό ανά στίχο, βιβλιογραφία και σχετικοί πίνακες.

Σχ. 17 x 24, Σελ. 464, Τιμ. 30€.

 
     
 

Ο Όμηρος ξεφυλλίζει την Ιστορία και παλεύει για τη λευτεριά
Πηνελόπη Μωραΐτου- Εικον. Πέγκυ Φούρκα

Μία φανταστική περιήγηση του κεντρικού ήρωα του έργου Ομήρου στις τελευταίες ένδοξες σελίδες του Έθνους μας για τους μικρούς μας φίλους. Από τις ημέρες που προετοίμασαν την εθνική παλιγγενεσία του 21’ και τα πρώτα χρόνια του ανεξαρτήτου ελληνικού κράτους, τους βαλκανικούς πολέμους, την μικρασιατική εκστρατεία μέχρι και το Έπος του 1940. Μία εύληπτη, σύντομη ιστορική αναδρομή στα κύρια γεγονότα που διαμόρφωσαν την πατρίδα μας και οφείλουν να γνωρίζουν όλα τα Ελληνόπουλα.

Σχ. 21Χ29, Σελ. 232, Τιμ.: 14€.

 
 
 
 

Η Ιουλία και ο κάμπος του Θεού
Μαρίας Κασαμπαλάκου

Μία αλληγορική παιδική ιστορία με ηρωίδα την 9χρονη Ιουλία, η οποία περνά επτά ημέρες στην εξοχή και μαθαίνει μέσα από την μοναδικότητα κάθε δημιουργήματος, από τα λουλούδια μέχρι τις μέλισσες, ότι είναι θέλημα Κυρίου ο άνθρωπος να κρατήσει και να διαφυλάξει το οικοσύστημα σε ισορροπία και αρμονία και να διδάσκεται δια του κάλλους της φύσης την αγάπη προς όλα τα πλάσματα του Θεού. Η εικονογράφηση είναι της ίδιας της συγγραφέως.

Σχ. 29 X 21,Σελ. 44, Τιμ. 10€.

 
     
ΑΡΘΡΟ
 

Ο Μεγάλος διώκτης-O Απόστολος Παύλος

Π. Β. Πάσχου, Έρως Ορθοδοξίας,
εκδ. Αποστολική Διακονία,
Αθήνα 2020 6, σελ. 334-344

Υπάρχει μια «Όδύσσεια», γραμμένη απ’ τον Όμηρο, που διηγείται τις περιπέτειες που είχεν ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του, όταν επέστρεφαν από τον πόλεμο της Τροίας, στην πατρίδα τους την Ιθάκη. Μα υπάρχει και μια δεύτερη «Οδύσσεια», χριστιανική ετούτη, γραμμένη απ’ τη χάρη του Θεού. Αυτή βρίσκεται σαν ένα πολύτιμο ειλητάριο μέσα στο «σκεύος της εκλογής» του Θεού, τον Απόστολο Παύλο, και μας διηγείται όχι μονάχα την υπερφυσικήν επιστροφή του μεγάλου διώκτη στη θεία Ιθάκη του, μα και τις πνευματικές περιπέτειες και τους αγώνες που έχει για τον κάθε χριστιανό η επιστροφή αυτή απ’ την κατεστραμμένη Τροία (τον κόσμο του πολέμου, των παθών και της απιστίας), στη γαληνεμένη γη της Ιθάκης του χριστιανού, που δεν είναι άλλη απ’ τη Βασιλεία των Ουρανών. Για μας τους Έλληνες, που διαβάζουμε με πολύ συγκίνηση την πρώτην «Οδύσσεια», υπάρχει ο κίνδυνος να ξεχνούμε τις μεγάλες υποχρεώσεις που έχουμε στον «πρώτο μετά τον Ένα», όπως προσφυέστατα ονομάστηκε από κάποιο νεώτερο θεολόγο, στον μεγάλο απόστολο των Εθνών και ιδρυτή της Χριστιανικής Εκκλησίας της Ελλάδος, στον απόστολο Παύλο. Μα και σαν απλοί χριστιανοί αν αντιμετωπίσουμε τον «απόστολο της Ελλάδος», πρέπει να δούμε στο αγιασμένο και πληγωμένο απ’ τα «κατά πόλιν δεσμά και τας θλίψεις» πρόσωπό του, τον μεγαλύτερον ευεργέτη μας. Γιατί αυτός, με τη δύναμη και τη χάρη του Θεού, μας έδωκε μιαν αυθεντική ερμηνεία πάνω στις κύριες θεολογικές γραμμές της Καινής Διαθήκης, όπου βάδισε κατόπιν η Εκκλησία το λυτρωτικό δρόμο της σωτηρίας. Είναι όχι απλώς δύσκολο, μα αδύνατο ίσως, το να περιγράψει κανείς το πνευματικό μέγεθος του προσώπου και του έργου του αποστόλου Παύλου. Σήμερα, μάλιστα, που για τον πιο άσημο συγγραφέα ή κοινωνικόν εργάτη εξαντλούν οι στρατευμένοι εγκωμιασταί όλη την κλίμακα των επιθέτων, με ποιούς λόγους και με ποιά λεκτικά άνθη, να πλέξεις ένα στεφάνι άξιο για τον απόστολο εκείνον, που γύρισε ολάκερη την οικουμένη στην πίστη και στη σωτηρία που πηγάζει απ’ το Ευαγγέλιο του Χριστού; Γιατί πρέπει να ξέρουμε, πως όταν ο Παύλος άρχισε την αποστολή του ο Χριστιανισμός δεν ήταν παρά ένας μικρός κι ασήμαντος αριθμός χριστιανών, ανάμεσα στους φανατικούς Ιουδαίους. Όταν όμως, τριάντα χρόνια αργότερα, ο απόστολος Παύλος άφηνε τη γη αυτή, φεύγοντας για το ουράνιο αγαπημένο ταξίδι του, ο Χριστιανισμός είχε γίνει θρησκεία παγκόσμια για την εποχή εκείνη με υποδειγματική πνευματικήν οργάνωση. Κι ολ’ αυτά όχι σε ιδανική εποχή, από άποψη πολιτισμού ανθρώπων, ή μέσων κινήσεως και δράσεως. Ας θυμηθούμε τι γράφει στους Κορινθίους δια «τας βασάνους», που υπέστη στις περιοδείες του ανά τον κόσμο, κηρύσσοντας το Ευαγγέλιο: «εν κόποις περισσοτέρως, εν πληγαίς υπερβαλλόντως, εν φυλακαίς περισσοτέρως, εν θανάτοις πολλάκις· υπό Ιουδαίων πεντάκις τεσσαράκοντα παρά μίαν έλαβον, τρίς ερραβδίσθην, άπαξ ελιθάσθην, τρίς εναυάγησα, νυχθήμερον εν τω βυθώ πεποίηκα· οδοιπορίαις πολλάκις, κινδύνοις ποταμών, κινδύνοις ληστών, κινδύνοις εκ γένους, κινδύνοις εξ εθνών, κινδύνοις εν ψευδαδέλφοις· εν κόπω και μόχθω, εν αγρυπνίαις πολλάκις, εν λιμώ και δίψει, εν νηστείαις πολλάκις, εν ψυχεί και γυμνότητι» (Β' Κορ. ια' 23-27).

Διαβάστε το άρθρο

 
     
 

Οι Απόστολοι των Κυριακών- Κυριακή Ιθ'- ( B 'προς Κορινθίους 11, 31-12, 9 )

Συμεών Κούτσα, Μητροπολίτου Ν. Σμύρνης,
Οι Απόστολοι των Κυριακών
, κείμενο-μετάφραση-ερμηνευτικά σχόλια, Τόμ . Β΄,
Αθήνα 2002, εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 22-35

31 ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ οἶδεν, ὁ ὢν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ὅτι οὐ ψεύδομαι . 32 ἐν Δαμασκῷ ὁ ἐθνάρχης ᾿Αρέτα τοῦ βασιλέως ἐφρούρει τὴν Δαμασκηνῶν πόλιν πιάσαι με θέλων, 33 καὶ διὰ θυρίδος ἐν σαργάνῃ ἐχαλάσθην διὰ τοῦ τείχους καὶ ἐξέφυγον τὰς χεῖρας αὐτοῦ.

12.1 Καυχάσθαι δὴ οὐ συμφέρει μοι· ἐλεύσομαι γὰρ εἰς ὀπτασίας καὶ ἀποκαλύψεις Κυρίου. 2 οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρὸ ἐτῶν δεκατεσσάρων· εἴτε ἐν σώματι οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ. 3 καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον· εἴτε ἐν σώματι εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· 4 ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι. 5 ὑπὲρ τοῦ τοιούτου καυχήσομαι, ὑπὲρ δὲ ἐμαυτοῦ οὐ καυχήσομαι εἰ μὴ ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου. 6 ἐὰν γὰρ θελήσω καυχήσασθαι, οὐκ ἔσομαι ἄφρων· ἀλήθειαν γὰρ ἐρῶ· φείδομαι δὲ μή τις εἰς ἐμὲ λογίσηται ὑπὲρ ὃ βλέπει με ἢ ἀκούει τι ἐξ ἐμοῦ. 7 Καὶ τῇ ὑπερβολῇ τῶν ἀποκαλύψεων ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι, ἐδόθη μοι σκόλοψ τῇ σαρκί, ἄγγελος σατᾶν, ἵνα με κολαφίζῃ ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι. 8 ὑπὲρ τούτου τρὶς τὸν Κύριον παρεκάλεσα ἵνα ἀποστῇ ἀπ᾿ ἐμοῦ· 9 καὶ εἴρηκέ μοι· ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται. ἥδιστα οὖν μᾶλλον καυχήσομαι ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου, ἵνα ἐπισκηνώσῃ ἐπ᾿ ἐμὲ ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ.

31. Αδελφοί, ο Θεός και Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που είναι δοξασμένος στους αιώνες, ξέρει ότι δεν λέω ψέματα.

32. Στη Δαμασκό ο διοικητής, που είχε διοριστεί από τον βασιλιά Αρέτα, έβαλε φρουρούς σε όλη την πόλη, επειδή ήθελε να με συλλάβει.

33.Αλλά από κάποιο παράθυρο του τείχους με κατέβασαν μέσα σε καλάθι και ξέφυγα από τα χέρια του.

1.Παρ’ όλο που δεν με συμφέρει να καυχιέμαι, ωστόσο, θα αναφερθώ σε οπτασίες και αποκαλύψεις, που έλαβα από τον Κύριο.

2. Γνωρίζω έναν άνθρωπο που ανήκει στον Χριστό, ο οποίος πριν από δεκατέσσερα χρόνια ανυψώθηκε μέχρι τον τρίτο ουρανό- δεν γνωρίζω αν ήταν με το σώμα του ή χωρίς το σώμα, αυτό ο Θεός το γνωρίζει.

3. Και γνωρίζω ότι αυτός ο άνθρωπος -είτε με το σώμα είτε χωρίς το σώμα, δεν το γνωρίζω, ο Θεός το γνωρίζει-

4. ανυψώθηκε και μεταφέρθηκε στον παράδεισο κι άκουσε λόγια, που δεν μπορεί ούτε επιτρέπεται να τα πει άνθρωπος.

5. Γι’ αυτόν τον άνθρωπο θα καυχηθώ· για τον εαυτό μου όμως δεν θα καυχηθώ, παρά μόνο για τις δοκιμασίες μου.

6. Διότι αν θελήσω να καυχηθώ, δεν θα φανώ ανόητος, γιατί θα πω την αλήθεια. Το αποφεύγω όμως, μήπως μου λογαριάσει κανείς κάτι παραπάνω απ’ αυτό που βλέπει ή ακούει από μένα.

7. Και για να μην υπερηφανεύομαι εξαιτίας των πολλών αποκαλύψεων, μου δόθηκε ένα αγκάθι στο σώμα, ένας άγγελος του Σατανά, για να με ραπίζει, ώστε να μην υπερηφανεύομαι.

8. Γι’ αυτόν τον πειρασμό τρεις φορές παρακάλεσα τον Κύριο να τον απομακρύνει από μένα.

9. Εκείνος όμως μου απάντησε: «Σου αρκεί η χάρη μου, γιατί η δύναμή μου αναδεικνύεται τέλεια εκεί όπου υπάρχει αδυναμία». Με περισσότερη ευχαρίστηση, λοιπόν, θα καυχηθώ για τις αδυναμίες μου, για να κατασκηνώσει σ’ εμένα η δύναμη του Χριστού.

Διαβάστε το άρθρο

 
     
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ

29 Ιουνίου

Μνήμη τῶν ἁγίων ᾿Αποστόλων Πέτρου καί Παύλου.

Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου,
Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Ιούνιος,

Αθήνα 2009, εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 428-464

῾Ο ᾿Απόστολος ΠΑΥΛΟΣ, ἡ ἡρωικότερη ἀποστολική μορφή τῆς πρώτης Χριστιανικῆς περιόδου, ὑπῆρξε ὁ κατ᾿ ἐξοχήν ᾿Απόστολος τῶν ᾿Εθνῶν, ὁ μοναδικός διδάσκαλος καί ὁ σπουδαιότερος παιδαγωγός τῆς Οἰκουμένης, ὁ ἐκκλησιαστικός ἀγωνιστής καί φυτουργός τῆς ᾿Εκκλησίας. Οἱ Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας ἐκφράζονται μέ τό μεγαλύτερο θαυμασμό καί ἐξυμνοῦν μέ τά καλύτερα λόγια τήν προσωπικότητά του, τό καταπληκτικό ἱεραποστολικό ἔργο του καί τή μοναδική διδασκαλία του. Μάλιστα ὁ κυριότερος ἑρμηνευτής του, ὁ ῞Αγιος ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἐκ τῶν κορυφαίων πατέρων τῆς ᾿Εκκλησίας, εὔστοχα τόν χαρακτηρίζει ὡς «τόν πρῶτον μετά τόν ῞Ενα» καί συνιστᾶ «μή θαυμάζειν μόνον ἀλλά καί μιμεῖσθαι τό ἀρχέτυπον τοῦτο τῆς ἀρετῆς». ῎Αριστος γνώστης τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί παιδείας, ἔφερε τό ἀληθινό φῶς τῆς θεογνωσίας, τό φῶς τοῦ Εὐαγγελίου ἀπό τήν ᾿Ανατολή στή Δύση.

῾Ο ᾿Απόστολος Παῦλος ἐγεννήθηκε στήν Ταρσό τῆς Κιλικίας , μεταξύ τῶν ἐτῶν 5-15 μ . Χ ., ἀπό ᾿Ιουδαίους γονεῖς τῆς φυλῆς Βενιαμίν , ὁποία μαζί μέ τή φυλή τοῦ ᾿Ιούδα θεωροῦνται οἱ μόνες καθαρές φυλές . Κατεῖχε τή ρωμαϊκή ὑπηκοότητα ἀπό τόν πατέρα του, ὁ ὁποῖος ἦταν Ρωμαῖος πολίτης, δικαίωμα τό ὁποῖο ἀπέκτησε καί ὁ ἴδιος καί ἀπό τό ὁποῖο φαίνεται ὅτι ὁ κάτοχός του καταγόταν ἀπό τά ἀνώτερα στρώματα τῆς κοινωνίας τῆς Κιλικίας. Στό ἑβραϊκό του ἀρχικό ὄνομα Σαούλ ἤ Σαῦλος, κατά τή γνωστή τότε συνήθεια τῶν ᾿Ιουδαίων τῆς διασπορᾶς νά χρησιμοποιοῦν διπλή ὀνομασία, προστέθηκε ἀργότερα δεύτερο ὄνομα-καί ὡς Ρωμαῖος πιά πολίτης- τό χρησιμοποιούμενο στίς Πράξεις ἑλληνικό ἤ ρωμαϊκό ὄνομα Παῦλος, ὁμόηχο τοῦ ἰουδαϊκοῦ Σαῦλος (Σαῦλος-Παῦλος). ῾Η δεύτερη ὀνομασία δέν ἦταν ἀσυνήθης ἐνέργεια στίς εὐκατάστατες καί ὁπωσδήποτε σημαντικές ρωμαϊκές οἰκογένειες.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερώνυμος, ἔχοντας ὑπ᾿ ὄψιν του κάποια ἀρχαία παράδοση ἀναφέρει ὅτι ὁ Παῦλος καταγόταν ἀπό τά Γίσχαλα ἤ Κίσχαλα ( Gischala ) τῆς Γαλιλαίας τῆς Παλαιστίνης, πράγμα πού σημαίνει ὅτι κάποιος, ἐνδεχομένως, ἀπό τούς προγόνους του καταγόταν ἀπό τά Κίσχαλα.

Κατά τήν ὄγδοη μέρα ἀπό τῆς γεννήσεώς του ὁ Παῦλος περιτμήθηκε, γεγονός πού ἀποδεικνύει ὅτι οἱ γονεῖς του ἦταν εὐσεβεῖς καί νομοταγεῖς, ἄν καί ἦταν ἑλληνιστές, ὅπως καί ὁ ἴδιος ὁ Παῦλος ἦταν ἑλληνιστής τῆς διασπορᾶς.

Στήν Ταρσό, ὅπου ἐπέρασε τά παιδικά του χρόνια, οἱ γονεῖς του ἐφρόντισαν νά ἀποκτήσει τήν καλύτερη καί ἀρτιότερη ἑλληνική μόρφωση, ὅπως ἄλλωστε αὐτό ἀποδεικνύεται καί ἀπό τίς ᾿Επιστολές του. ᾿Εκεῖ ἔμαθε τήν ἑλληνική γλώσσα καί ἐδιδάχθηκε γενικότερα τήν ἑλληνική σκέψη καί τόν τρόπο ζωῆς.

Στήν πόλη αὐτή ᾿Ιουδαϊκή παροικία διατηροῦσε τά ἤθη καί ἔθιμά της καί τήν κοινωνική ζωή της γύρω ἀπό τή Συναγωγή πού ἦταν τό πνευματικό κέντρο. ῾Η Συναγωγή ἀποτελοῦσε, ἐπίσης, τό κέντρο τῆς λατρείας τῆς θρησκείας, τῆς προσευχῆς καί τῆς διδαχῆς τοῦ λόγου καί τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ. Γαλουχημένος ὁ Παῦλος μέσα σ᾿ αὐτό τό περιβάλλον εὐσεβείας ἄκουσε γιά τό σεβασμό στούς Πατριάρχες καί τούς Προφῆτες καί ἐδιδάχθηκε γιά τήν τήρηση τοῦ Νόμου μέ ζῆλο. Μεγαλωμένος σ᾿ ἕνα τέτοιο αὐστηρό θρησκευτικό ἰουδαϊκό περιβάλλον ὁ Παῦλος ἀπέκτησε βαθιά συνείδηση τῆς μεγάλης σημασίας πού εἶχε τήρηση τοῦ Νόμου γιά τήν ἐπιβίωση τοῦ λαοῦ τοῦ ᾿Ισραήλ, ἀλλά καί τήν ἐλπίδα ἀπελευθερώσεώς του ἀπό τούς Ρωμαίους. ῎Ετσι ἔμαθε τή μητρική του γλώσσα καί τά ἑλληνικά γράμματα πιό πολύ σέ ἰουδαϊκό παρά σέ ἑλληνικό περιβάλλον καί ἡ παίδευσή του καί ἡ ὅλη ἀνατροφή του ἦταν αὐστηρά ραββινική καί ἑβραϊκή. ῎Αλλωστε ἑβραϊκή-ἀραμαϊκή γλώσσα θά πρέπει νά ὁμιλεῖτο καί στό σπίτι του, γιατί ἔτσι ἐξηγεῖται καί εὐχέρειά του νά προσφωνήσει ἀργότερα τούς συγκεντρωμένους στά ῾Ιεροσόλυμα «τῇ ἑβραΐδι διαλέκτῳ».

῾Ο ᾿Απόστολος Παῦλος δέν ἀρκέσθηκε στήν παραπάνω ἑλληνική μόρφωση πού ἀπέκτησε στή γενέτειρά του Ταρσό, ἀλλά ἐπῆγε στά ῾Ιεροσόλυμα, γιά νά τή συμπληρώσει μέ σπουδές τοῦ Νόμου κοντά σέ σοφούς ραββίνους τῆς ῾Ιερουσαλήμ, πρωτεύουσας τοῦ ᾿Ιουδαϊσμοῦ. ῾Η ἀπόφασή του νά μεταβεῖ στά ῾Ιεροσόλυμα δείχνει ἀφ᾿ ἑνός τή συντηρητικότητα τοῦ θρησκευτικοῦ περιβάλλοντος ἀπό τό ὁποῖο προερχόταν καί ἀκόμη τήν πρόθεσή του νά γνωρίσει πληρέστερα καί καλύτερα τό Νόμο, ὡς καταγόμενος ἀπό τόν ᾿Ιουδαϊσμό τῆς διασπορᾶς καί ἀφ᾿ ἑτέρου τήν οἰκονομική δυνατότητα τῆς οἰκογένειάς του. Μάλιστα στίς Πράξεις ἀναφέρεται ὅτι στά ῾Ιεροσόλυμα ὑπῆρχε ἀνιψιός τοῦ Παύλου, υἱός τῆς ἀδελφῆς του. Φαίνεται ὅτι ὁ Παῦλος εἶχε ἔγγαμη ἀδελφή ἐγκατεστημένη στά ῾Ιεροσόλυμα, στήν οἰκία τῆς ὁποίας ἴσως διέμεινε ὁ ἴδιος κατά τό διάστημα τῶν ἐκεῖ σπουδῶν του. Καί αὐτός, ἐνδεχομένως, νά ὑπῆρξε καί ἕνας ἀκόμη λόγος ἤ ὁ κύριος λόγος νά μεταβεῖ στά ῾Ιεροσόλυμα γιά συμπληρωματικές σπουδές.

Στά ῾Ιεροσόλυμα ὁ Παῦλος σπούδασε παρά τούς πόδας τοῦ συνετοῦ φαρισαίου διδασκάλου Γαμαλιήλ (πρεσβύτερου ἐγγονοῦ τοῦ Χιλλέλ), ὁ ὁποῖος ἦταν «τίμιος παντί τῷ λαῷ» καί, κατά τό Ταλμούδ, ἦταν γνώστης τῆς ἑλληνικῆς φιλολογίας καί ἐνεθάρρυνε τίς ἑλληνικές σπουδές. ᾿Από αὐτόν τό φαρισαῖο διδάσκαλό του Γαμαλιήλ, ὁ Παῦλος ἐδιδάχθηκε, ὅσο λίγοι, τήν ἰουδαϊκή θεολογία καί ἔτσι τό ὕφος του, θεολογική μέθοδος καί χρήση τῆς Γραφῆς τόν ἐμφανίζουν ραββίνο τῆς πιό αὐστηρῆς καί καθαρῆς μορφῆς· ἐνωρίς ἐντάχθηκε στήν τάξη τῶν Φαρισαίων, ἄν βέβαια δέν ἀνῆκε σ᾿ αὐτήν ἀπό τούς γονεῖς του, καί ἔγινε ζηλωτής καί βαθύς γνώστης ὄχι μόνο θεωρητικά ἀλλά καί πρακτικά τῶν πιό σπουδαίων καί σημαντικῶν ζητημάτων τοῦ Νόμου. ῎Ετσι διέθετε ὅλα τά ἀπαραίτητα ἐφόδια ἑνός ἄριστα καταρτισμένου νομοδιδασκάλου καί ἐπιδέξιου χειριστοῦ τῆς ραββινικῆς διαλεκτικῆς. Στά ῾Ιεροσόλυμα ἐκτός ἀπό τίς παραπάνω σπουδές του ἔμαθε καί τήν τέχνη τοῦ σκηνοποιοῦ πού τόν ἐβοήθησε ἀργότερα, ἀσκώντας την, νά συντηρεῖται καί νά μήν ἐπιβαρύνει τούς πιστούς τῶν ᾿Εκκλησιῶν στίς ὁποῖες ἐκήρυττε· «καί διά τό ὁμότεχνον εἶναι ἔμενε παρ᾿ αὐτοῖς καί ἠργάζετο». ῾Η ἐκμάθηση τέχνης ἀποτελοῦσε συνήθεια τῶν ᾿Ιουδαίων λογίων καί μάλιστα τῶν ραββίνων ἀλλά καί ὑποχρέωσή τους γιά νά ἐξασφαλίζουν τή συντήρησή τους.

῾Ο Παῦλος διακρινόταν γιά τό ζῆλο στό ἔργο του, τήν ἀγαθότητα τῶν προθέσεών του καί τίς φυσικές ἱκανότητες, ἀλλά καί γιά τήν εὐρύτητα τοῦ πνεύματος, τήν ἀνησυχία καί δυναμικότητά του, προσόντα τά ὁποῖα ἀνέμεναν τήν κατάλληλη στιγμή νά ἀξιοποιηθοῦν. Αὐτή ἡ ἐμπνευσμένη καί δυναμική προσωπικότητα ἔγινε τελικά τό ὄργανο τῆς θείας Χάριτος καί ἐχρησιμοποιήθηκε γιά τήν πραγματοποίηση τοῦ θείου σχεδίου. ῎Αλλωστε μέσα στό στάδιο τῆς θείας βουλῆς τόσο οἱ ἀνθρώπινες ἱκανότητες ὅσο καί γενικότερα ὁ ἀνθρώπινος παράγοντας κατευθύνονται μέσα στήν πορεία τῆς ἱστορίας τῆς ἀνθρωπότητας καί καθοδηγοῦνται στήν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου καί τῶν ἀνθρώπων. ῾Η Χάρη τοῦ Θεοῦ δέν ἄφησε τήν ἱκανή αὐτή προσωπικότητα νά συνεχίσει νά στρέφεται ἐναντίον τῶν πιστῶν τοῦ Εὐαγγελίου.

Μαρτυρίες ὅτι ὁ Παῦλος ἐγνώρισε κατ᾿ ἄνθρωπον τόν Κύριο δέν ἔχουμε, ἐκτός ἀπό κάποιο ὑπαινιγμό τοῦ ἰδίου· «εἰ δέ καί ἐγνώκαμεν κατά σάρκα Χριστόν, ἀλλά νῦν οὐκέτι γινώσκομεν». Φαίνεται ὅμως ὅτι ἐπισκέφθηκε τά ῾Ιεροσόλυμα μετά τό 30 μ.Χ.

Κατά τό μαρτυρικό θάνατο τοῦ Πρωτομάρτυρος Στεφάνου «νεανίας» ἀκόμη ἐφύλαγε τά ροῦχα πού ἀπέθεσαν στά πόδια του ἐκεῖνοι πού ἐλιθοβόλησαν τόν Πρωτομάρτυρα· «καί οἱ μάρτυρες ἀπέθεντο τά ἱμάτια αὐτῶν παρά τούς πόδας νεανίου καλουμένου Σαύλου» (Πράξ. 7, 58).

Μέ τό ὅραμα τῆς Δαμασκοῦ, κατά ὑπερφυσικό καί μοναδικό τρόπο, ὁ Χριστός τόν ἐκάλεσε στό ἔργο τοῦ κηρύγματος τοῦ Εὐαγγελίου. ῾Η ἐμφάνιση ὅμως αὐτή δέν ἦταν μιά ὑποκειμενική ἀντίληψη τοῦ Παύλου, ἀλλά ἕνα γεγονός ἀντικειμενικό καί ἱστορικό, καθώς συνάγεται τοῦτο καί ἀπό τή σημασία πού τοῦ ἀποδίδει ὁ ἴδιος ὁ Παῦλος. Τό ξεχωρίζει ἀπό τίς ἄλλες ἀποκαλύψεις καί ὀπτασίες, πού κατά καιρούς εἶχαν γίνει σ᾿ αὐτόν ἀκόμη καί ἀπό τήν ἁρπαγή του μέχρι τοῦ τρίτου οὐρανοῦ γιά τήν ὁποία, ὅπως ὁμολογεῖ, δέν ἦταν βέβαιος ἄν ἦταν σωματική ἤ ὄχι. ᾿Αντιθέτως, γιά τήν ἐμφάνιση τοῦ ᾿Ιησοῦ στό ὅραμα τῆς Δαμασκοῦ εἶναι ἀπόλυτα βέβαιος ὅτι ὑπῆρξε σωματική, καί μάλιστα τήν συναριθμεῖ μέ τίς λοιπές ἐμφανίσεις τοῦ Κυρίου, πού ἔγιναν στούς ᾿Αποστόλους κατά τίς 40 μέρες πρίν ἀπό τήν ᾿Ανάληψή Του καί τήν προβάλλει, βεβαιώνοντας ἔτσι ὅτι καί αὐτός εἶδε τόν Κύριο.

Συγκεκριμένα, στίς Πράξεις (9, 1-29) ἀναφέρεται ὅτι, ἐνῶ ὁ Παῦλος ἐπορεύετο ἀπό τήν ῾Ιερουσαλήμ στή Δαμασκό, γιά νά συλλάβει ἄνδρες καί γυναῖκες Χριστιανούς καί νά τούς ὁδηγήσει δεμένους στήν ῾Ιερουσαλήμ, ξαφνικά ἄστραψε ἕνα φῶς ἀπό τόν οὐρανό καί ὁ Παῦλος ἔπεσε καταγῆς καί ἄκουσε μιά φωνή νά τοῦ λέγει· «Σαούλ, Σαούλ, γιατί μέ καταδιώκεις;». Καί ὁ Παῦλος ἐρώτησε· «Ποιός εἶσαι, Κύριε;». Καί ὁ Κύριος τοῦ ἀπάντησε· «᾿Εγώ εἶμαι ὁ ᾿Ιησοῦς, τόν ὁποῖο ἐσύ καταδιώκεις. ῞Ομως σήκω τώρα καί πήγαινε στήν πόλη, ὅπου ἐκεῖ θά σοῦ ποῦν τί πρέπει νά κάνεις». «Οἱ ἄνδρες πού τόν συνόδευαν ἔμειναν κατάπληκτοι, γιατί ἐνῶ ἄκουγαν τή φωνή δέν ἔβλεπαν κανένα». Μόνο ὁ Παῦλος εἶδε τόν Κύριο, ἐνῶ οἱ συνοδοί του ἀντελήφθηκαν ὅτι κάτι τό ἔκτακτο συνέβη. ῎Ετσι τό γεγονός τῆς θείας ἐμφανίσεως καί φωνῆς εἶναι καί ἀντικειμενικά μαρτυρημένο. Τελικά, σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες, ὁδήγησαν τόν Παῦλο στή Δαμασκό καί ἐκεῖ γιά τρεῖς μέρες ἔμεινε τυφλός, χωρίς νά φάει καί νά πιεῖ τίποτε. Στή Δαμασκό τόν ἐπισκέφθηκε κάποιος μαθητής ὀνόματι ᾿Ανανίας, ὁ ὁποῖος παρά τίς ἐπιφυλάξεις πού εἶχε γιά τόν Παῦλο, λόγῳ τῆς φήμης του ὡς διώκτου τῶν Χριστιανῶν, καί ὑπακούοντας στήν ἐντολή τοῦ Κυρίου· «Πορεύου, ὅτι σκεῦος ἐκλογῆς μοί ἐστιν οὗτος τοῦ βαστάσαι τό ὄνομά μου ἐνώπιον ἐθνῶν... ἐγώ γάρ ὑποδείξω αὐτῷ ὅσα δεῖ αὐτόν ὑπέρ τοῦ ὀνόματός μου παθεῖν» (Πράξ. 9, 15-16), ἔθεσε τά χέρια του ἐπάνω στόν Σαῦλο καί τοῦ εἶπε· «᾿Αδελφέ, ὁ Κύριος πού σοῦ φανερώθηκε στό δρόμο, μέ ἔστειλε γιά νά ξαναβρεῖς τό φῶς σου καί νά φωτισθεῖς ἀπό τό ῞Αγιο Πνεῦμα». ᾿Αμέσως ἐκαθάρισαν τά μάτια του, ξαναβρῆκε τό φῶς, ἐσηκώθηκε, ἐβαπτίσθηκε καί, ἀφοῦ ἔφαγε, ἐνδυναμώθηκε. ᾿Εκεῖ ἐδέχθηκε τήν κατήχηση τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ καί ἀσφαλῶς ἀναθεώρησε καθ᾿ ὁλοκληρίαν τή φαρισαϊκή ἑρμηνεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί τήν ὅλη συγκρότησή του, σύμφωνα πλέον μέ τή νέα ἐντολή πού ἔλαβε ἀπό τόν Κύριο. Στή συνέχεια μετέβη στήν ᾿Αραβική ἔρημο, στό βασίλειο τῶν Ναβαταίων, νότια τῆς Δαμασκοῦ, παρ᾿ ὅτι τοῦτο δέν ἀναφέρεται ρητῶς στίς Πράξεις, προκειμένου πιθανόν νά ἀποφύγει τούς διῶκτες του καί ἀργότερα ξαναγύρισε στή Δαμασκό, ὅπου ἄρχισε τό κηρυκτικό ἔργο του γιά μιά τριετία· «ἀλλ᾿ ἀπῆλθον εἰς ᾿Αραβίαν καί πάλιν ὑπέστρεψα εἰς Δαμασκόν» (Γαλ. 1, 17).

Στή Δαμασκό ἔμεινε μερικές μέρες μέ τούς Μαθητές τοῦ Χριστοῦ καί ἐκήρυττε στίς Συναγωγές ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, γεγονός πού προεκάλεσε τήν κατάπληξη σέ ὅλους ὅσοι τόν ἄκουαν καί ἀποροῦντες ἔλεγαν· «Αὐτός δέν εἶναι ἐκεῖνος πού κατεδίωκε στήν ῾Ιερουσαλήμ ὅσους πίστευαν στόν ᾿Ιησοῦ καί γι᾿ αὐτό τό σκοπό δέν ἔχει ἔλθει ἐδῶ γιά νά τούς συλλάβει καί νά τούς ὁδηγήσει δεμένους στούς ᾿Αρχιερεῖς;» (Πράξ. 9, 20-22).

᾿Αντίθετα ὁ Παῦλος ἐνισχυόταν πιό πολύ καί προκαλοῦσε σύγχυση στούς ᾿Ιουδαίους τῆς Δαμασκοῦ μέ τό κήρυγμά του, ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς εἶναι ὁ Μεσσίας. ῞Υστερα ἀπό μερικές μέρες οἱ ᾿Ιουδαῖοι κατέληξαν τελικά στήν ἀπόφαση νά τόν θανατώσουν καί γι᾿ αὐτό παραφύλαγαν τίς πύλες ἐξόδου μέρα καί νύκτα. ῾Η ἐχθρότητα καί ἀπόφαση αὐτή τῶν ᾿Ιουδαίων, τήν ὁποία ἐπληροφορήθηκε, ἀνάγκασαν τόν Παῦλο νά ἐγκαταλείψει τή Δαμασκό.

᾿Εναντίον τοῦ Παύλου ὑποχρεώθηκε νά κινηθεῖ καί ὁ βασιλιάς τῶν Ναβαταίων, ὕστερα ἀπό καταγγελίες τῶν ᾿Ιουδαίων τῆς Δαμασκοῦ. Φεύγοντας ἀπό τή Δαμασκό ὁ Παῦλος κατέφυγε στήν ῾Ιερουσαλήμ (37-38 μ.Χ.), γιά νά γνωρίσει τούς ᾿Αποστόλους καί τόν Πέτρο, κοντά στούς ὁποίους παρέμεινε δεκαπέντε μέρες καί στό διάστημα αὐτό δέν εἶδε κανέναν ἄλλον ἀπό τούς ᾿Αποστόλους παρά μόνο τόν ᾿Ιάκωβο «τόν ἀδελφόν τοῦ Κυρίου», ὅπως λέγει ὁ ἴδιος, καί παρ᾿ ὅτι προσπαθοῦσε νά προσκολληθεῖ στούς Μαθητές, ἐκεῖνοι ἦσαν ἐπιφυλακτικοί μαζί του, ἐπειδή τόν ἐφοβοῦνταν ὡς διώκτη τους. Τελικά, ὅπως ἀναφέρεται στίς Πράξεις, τόν παρέλαβε ὁ Βαρνάβας, ὁ ὁποῖος τόν ὁδήγησε στούς ἄλλους ᾿Αποστόλους καί διηγήθηκε τό θαῦμα τῆς μεταστροφῆς του, «πῶς ἐν τῇ ὁδῷ εἶδε τόν Κύριο» (Πράξ. 26-28), ὁ Κύριος ἐλάλησε σ᾿ αὐτόν καί πώς εἶχε τώρα τήν παρρησία νά κηρύττει τόν ᾿Ιησοῦ. ῎Ετσι ἔγινε δεκτός καί ἄρχισε νά συναναστρέφεται τούς Μαθητές καί νά κηρύττει μέ θάρρος τόν ᾿Ιησοῦ. Καί ἐδῶ ὅμως οἱ ἑλληνόφωνοι ῾Εβραῖοι-ἑλληνιστές ἐπεδίωξαν νά τόν θανατώσουν. ᾿Αλλά μόλις τό ἐπληροφορήθηκαν οἱ ἀδελφοί, τόν ὁδήγησαν στήν Καισάρεια καί ἀπό ἐκεῖ τόν ἐφυγάδευσαν στήν πατρίδα του τήν Ταρσό. Στίς Πράξεις ἀναφέρεται ὅτι ὁ Κύριος ἐμφανισθείς «ἐν ἐκστάσει» τοῦ εἶπε· «Σπεῦσον καί ἔξελθε ἐν τάχει ἐξ ῾Ιερουσαλήμ διότι οὐ παραδέξονταί σου τήν μαρτυρίαν περί ἐμοῦ» (22, 17-18). Προηγουμένως, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ ἴδιος, «ἦλθε στά μέρη τῆς Συρίας καί Κιλικίας» κηρύττοντας τό λόγο τοῦ Θεοῦ. Γι᾿ αὐτή ὅμως τήν κηρυκτική του δραστηριότητα στά μέρη αὐτά, πού πρέπει νά ἦταν σημαντική, δέν ἔχουμε κάποιες πληροφορίες οὔτε καί ἀπό τόν ἴδιο, ἐκτός ἀπό φῆμες πού εἶχαν οἱ ἄλλες ᾿Εκκλησίες, οἱ ὁποῖες καί ἐδόξασαν τόν Θεό γι᾿ αὐτό.

Διαβάστε το άρθρο