ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ  ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ  ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ   ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ "ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ"
ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ
  ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ   ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ    ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Φωνή Κυρίου | Διακονία | Εορτολόγιο | Πολυμέσα

 

πίσω


ΟΜΙΛΙΑ Α'

ΟΜΙΛΙΑ B'

ΟΜΙΛΙΑ Γ'

ΟΜΙΛΙΑ Δ'

ΟΜΙΛΙΑ Ε'

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤ'

ΟΜΙΛΙΑ Ζ'

ΟΜΙΛΙΑ Η'

ΟΜΙΛΙΑ Θ'

ΟΜΙΛΙΑ Ι'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΑ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΒ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΓ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΔ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΕ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΣΤ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΖ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΗ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΘ'

ΟΜΙΛΙΑ Κ'

ΟΜΙΛΙΑ ΙΒ'

ΕΝ Τῌ ΤΕΤΑΡΤῌ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚῌ

Ὑπόθεσιν ἔχουσα τό κατ᾿ αὐτήν ἀναγινωσκόμενον Εὐαγγέλιον ἐν ᾗ καί περί τῆς ἐπιμελείας τῶν ἔνδον λογισμῶν.

Πολλάκις πρός τήν ὑμετέραν ἀγάπην, καί μάλιστα κατά τάς ἱεράς ταύτας ἡμέρας, περί νηστείας καί προσευχῆς εἰπών, οἴοις δεξιοῦνται δώροις τούς ἐραστάς καί πόσων ἀγαθῶν γίνονται πρόξενοι τοῖς χρωμένοις, ὅ διά τῆς σήμερον ἀναγινωσκομένης ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ Κυρίου φωνῆς μάλιστα προσμαρτυρεῖται ταύταις, οὔπω ταῖς φιλοθέοις ὑμῶν ἀκοαῖς τε καί ψυχαῖς ἐναπέθηκα. Τί δέ ἐστι τοῦτο; Μέγα καί τό πάντων ὡς εἰπεῖν μέγιστον˙ πρός γάρ τοῖς ἄλλοις καί ἐξουσίαν δύναται παρέχειν κατά πνευμάτων πονηρῶν, ὥστε αὐτά ἐκβάλλειν καί ἀπελαύνειν, καί τούς δαιμονῶντας (σελ. 330) τῆς αὐτῶν ἐπηρείας ἐλευθεροῦν. Τῶν γάρ μαθητῶν πρός τόν Κύριον εἰπόντων περί τοῦ ἀλάλου καί κωφοῦ δαιμονίου, ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό, πρός αὐτούς ὁ Κύριος ἔφη˙ «τοῦτο τό γένος οὐκ ἐκπορεύεται, εἰμή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ».

Καί τάχα διά τοῦτο, μετά τήν ἐπ᾿ ὄρους προσευχήν καί τήν κατ᾿ αὐτήν ἐμφάνειαν τῆς θεϊκῆς αὐγῆς, καταβάς εὐθύς ἐπί τόν τόπον ἔρχεται ἔνθα ὁ τῷ δαίμονι ἐκείνῳ κάτοχος ἦν. Τούς γάρ ἐκκρίτους τῶν μαθητῶν, φησί, παραλαβών ἀνέβη εἰς τό ὄρος προσεύξασθαι καί ἔλαμψεν ὡς ὁ ἥλιος, καί ἰδού ὤφθησαν αὐτῷ συλλαλοῦντες καί Μωϋσῆς καί Ἠλίας, οἱ μάλιστα σχεδόν πάντων ἀνθρώπων τήν προσευχήν καί τήν νηστείαν ἀσκήσαντες, δεικνύντες καί διά τῆς ἐν τῇ προσευχῇ παρουσίας αὐτῶν τό τῆς προσευχῆς καί τῆς νηστείας συνῳδόν καί φιλάλληλον, ὡς καί συλλαλεῖν οἷον τῇ προσευχῇ τήν νηστείαν ὁμιλούσῃ πρός Κύριον. Εἰ γάρ φωνή αἵματος παθόντος Ἄβελ βοᾷ πρός Κύριον, καθάπερ αὐτός πρός τόν Κάϊν φησίν, ὡς διά Μωυσέως ἐμάθομεν, πάντως καί τά τοῦ σώματος μέρη καί μέλη πάντα τῇ νηστείᾳ κακοπαθοῦντα βοήσει πρός Κύριον καί τῇ προσευχῇ συλλαλήσαντα τοῦ νηστεύοντος καί οἷον συμπροσευξάμενοι δικαίως, εὐπροσδεκτοτέραν ταύτην ἐργάσεται καί δικαιώσει τόν ἑκουσίως ὑφιστάμενον τῆς νηστείας τόν πόνον. Μετά δή τό προσεύξασθαι καί λάμψαι θείως, καταβάς ἐκ τοῦ ὄρους ὁ Κύριος, ἔρχεται πρός τόν ὄχλον καί τούς μαθητάς, οἷς προσηνέχθη ὁ τό (σελ. 332) δαιμόνιον ἔχων ἐκεῖνος, ἵν᾿ ὥσπερ ἔδειξεν ἐπ᾿ ὄρους ἐκεῖνο νηστείας καί προσευχῆς ὑπάρχον βραβεῖον, οὐ μέγα μόνον, ἀλλά καί ὑπέρ τό μέγα (καί γάρ ἔδειξεν ἆθλον οὖσαν τούτων τήν θείαν λαμπρότητα), οὕτω καταβάς ἐπιδείξει τούτων ἔπαθλον οὖσαν καί τήν κατά δαιμόνων ἰσχύν.

Ἀλλ᾿ ἐπεί κατά τήν παροῦσαν τῶν ἱερῶν νηστειῶν κυριώνυμον ἡμέραν ἐπ᾿ ἐκκλησίας ἔθος τά περί τοῦ θαύματος ἀναγινώσκεσθαι τούτου, φέρε τήν αὐτό καταγγέλλουσαν εὐαγγελικήν ρῆσιν ἄνωθεν ἐπέλθωμεν ἅπασαν. Ἐλθόντι γοῦν φησι τῷ Ἰησοῦ πρός τούς μαθητάς καί τούς αὐτοῖς συμπαρόντας καί ἐρωτήσαντι, τίς ὁ πρός ἀλλήλους λόγος, ἀποκριθείς εἷς ἐκ τοῦ ὄχλου εἶπε˙ «διδάσκαλε, ἤνεγκα τόν υἱόν μου πρός σέ ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον, καί ὅπου ἄν αὐτόν καταλάβῃ, ρήσσει αὐτόν καί ἀφρίζει καί τρίζει τούς ὀδόντας αὐτοῦ καί ξηραίνεται».

Πῶς οὖν ἤφριζεν οὗτος καί ἔτριζε τούς ὀδόντας καί ἐξηραίνετο; Τοῦ δαιμονῶντος πρῶτον τε καί μᾶλλον τῶν ἄλλων μορίων τοῦ σώματος ὁ ἐγκέφαλος πάσχει˙ τῷ γάρ ἐν τούτῳ ψυχικῷ πνεύματι ὡς ὀχήματι χρῆται ὁ δαίμων καί ἀπό τούτου, καθάπερ ἐξ ἀκροπόλεώς τινος, καταδυναστεύει παντός τοῦ σώματος. Τοῦ δέ ἐγκεφάλου πάσχοντος, σύρροιά τις ἐκεῖθεν ἀφίεται φυσώδης ὁμοῦ καί φλεγματώδης ἐπί τά νεῦρα καί τούς μῦας τοῦ σώματος, τοῦ ψυχικοῦ πνεύματος τάς διεξόδους ἐμφράττουσα˙ καί κλόνος ἐντεῦθεν καί ρῆξις καί κίνησις ἀπροαίρετος πᾶσι τοῖς προαιρετικοῖς μορίοις ἐγγίνεται, μάλιστα δέ ταῖς γνάθοις, ὡς μάλιστα πλησιαζούσαις τῷ πρωτοπαθήσαντι μορίῳ. Πολλοῦ δέ τοῦ ὑγροῦ μᾶλλον ἐπί τό στόμα καταφερομένου, διά τε τό χώρημα τῶν πόρων καί τήν πρός τόν ἐγκέφαλον (σελ. 334) ἐγγύτητα, τῆς τε ἀναπνοῆς ἀθρόας διεκπνεῖσθαι μή δυναμένης διά τήν τῶν ὀργάνων ἄτακτον συγκίνησιν, ἀλλά καί τῷ πλήθει τοῦ ὑγροῦ συναναφυρομένης, ὁ ἀφρός ἐπιγίνεται τοῖς πάσχουσιν. Οὕτως ἤφριζέ τε καί ἔτριζε τούς ὀδόντας, δεινῶς προσαρασσομένους καί μανικῶς ἐπιθηγομένους ὁ δαίμων ἐκεῖνος. Ἐξηραίνετο δέ μετά ταῦτα ὑπό τῆς σφοδροτέρας ἐπηρείας τοῦ δαιμονίου. Καθάπερ γάρ ὑπό τῆς θέρμης τῆς ἡλιακῆς ἀκτῖνος οἱ ἀτμοί κινούμενοι, ἄν αὕτη σφοδροτέρα ᾖ, ὑπ᾿ αὐτῆς πάλιν καί ἀφανίζονται τελείως διαφορηθέντες, οὕτω καί ὑπό τῆς τοῦ δαίμονος ἐπηρείας, ἡ τῶν σπλάγχνων ὑγρότης ἐκδιδομένη, ἄν ἐκείνη σφοδροτέρα ᾖ, μετ᾿ οὐ πολύ δαπανᾶται καί ἡ τῆς σαρκός ἔμφυτος ἰκμάς καί ὁ δαιμονῶν ἐκεῖνος καταξηραίνεται.

Ὁ δέ τοῦ δαιμονῶντος πατήρ προσετίθει πρός τόν Κύριον, λέγων ὅτι εἶπε τοῖς μαθηταῖς, ἵνα αὐτό ἐκβάλλωσι καί οὐκ ἴσχυσαν˙ ὁ δέ Κύριος οὐ πρός αὐτόν μόνον, ἀλλά καί πρός πάντας ἀποτεινόμενος, «ὦ γενεά», φησίν, «ἄπιστος, ἕως πότε πρός ὑμᾶς ἔσομαι, ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;». Δοκεῖ μοι τούς τηνικαῦτα παρόντας τῶν Ἰουδαίων ἀφορμῆς λαβομένους τῷ μή δυνηθῆναι τούς μαθητάς ἐξελάσαι τόν δαίμονα, μέτριά τινα βλασφημῆσαι˙ τί γάρ ἄν οὐκ εἶπον ἀφορμῆς λαβόμενοι οἵ, καί τῶν θαυμάτων τελουμένων, τῆς βλασφημίας οὐκ ἀφιέμενοι; Τούς οὖν γογγυσμούς καί τούς ὀνειδισμούς τούτων εἰδώς ὁ Κύριος, πόρρωθεν ἐξελέγχει καί καταισχύνει τούτους, οὐ διά λόγων μόνων πληκτικωτέρων, ἀλλά καί δι᾿ ἔργων τε καί λόγων φιλανθρωπίας γεμόντων. Προστάττει γάρ λέγων, φέρετέ μοι αὐτόν ᾧδε, καί ἤνεγκαν, καί ἰδόν τόν Κύριον τό δαιμόνιον ἐσπάραξε τόν ἄνθρωπον, καί πεσών ἐκυλίετο ἀφρίζων˙ συνεχωρεῖτο γάρ φανεράν ποιῆσαι τήν ἰδίαν κακίαν.

(σελ. 336) Ὁ δέ Κύριος ἐπηρώτα τόν πατέρα τοῦ παιδός, «πόσος χρόνος ἐστίν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ». Ταύτην δέ τήν ἐρώτησιν ὑπό φιλανθρωπίας ποιεῖται ὁ Κύριος, πρός πίστιν καί τήν μετά πίστεως δέησιν ἐνάγων αὐτόν. Τοσοῦτο γάρ ἀπεῖχε τοῦ πιστεύειν ὁ ἄνθρωπος οὗτος, ὡς μηδέ ὑπέρ τῆς σωτηρίας τοῦ παιδός ἱκετεύειν˙ διό οὐδέ τούς μαθητάς ἱκέτευσεν ὅλως˙ «Εἶπον», γάρ φησίν, «αὐτοῖς ἵνα ἐκβάλλωσιν»˙ οὐ προσέπεσεν, οὐχ ἱκέτευσεν, οὐκ ἐδεήθη˙ ἀλλ᾿ οὐδέ τοῦ Κυρίου φαίνεταί πω δεηθείς” Διά τοῦτο ἀφείς ὁ Κύριος ἐλεεινῶς πρό τῶν ὀφθαλμῶν τούτου τόν παῖδα κείμενον, αὐτός ἐκείνῳ προσδιαλέγεται, τόν χρόνον τοῦ πάθους ἐρωτῶν καί πρός τήν αἴτησιν αὐτόν ἐκκαλούμενος˙ ὁ δέ ἀποκρίνεται, παιδιόθεν αὐτῷ συμβῆναι καί πολλάκις καί εἰς πῦρ ἐμβαλεῖν καί εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολλέςῃ αὐτόν, καί ἐπάγει˙ «ἀλλ᾿ εἴ τι δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν, σπλαγχισθείς ἐφ᾿ ἡμᾶς».

Ὁρᾶτε τήν ἀπιστίαν τοῦ ἀνδρός ὅσῃ; Ὁ γάρ λέγων «εἰ δύνασαι», πάντως ἔδειξε μή πιστεύων αὐτόν δύνασθαι. Ὁ δέ Κύριος εἶπε τό, «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι»˙ τοῦτο δέ φησιν οὐχ ὡς ἀγνοῶν ἐκείνου τήν ἀπιστίαν, ἀλλά κατά μικρόν ἔτι προβιβάζων αὐτόν εἰς πίστιν καί ἅμα δεικνύς, ὅτι καί τό μή τούς μαθητάς ἐκβαλεῖν τόν δαίμονα ἡ τούτου ἀπιστία γέγονεν αἰτία. Σκόπει δέ τόν εὐαγγελιστήν˙ οὐ γάρ εἶπε τόν Κύριον πρός τόν πατέρα τοῦ παιδός εἰπεῖν, εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, ὡς ἀεί σχεδόν τήν πίστιν ἀπαιτοῦντος τοῦ Κυρίου παρά τῶν τάς ἰάσεις ἐπιζητούντων˙ καί τῶν ψυχῶν γάρ ὑπάρχων δεσπότης καί κηδεμών ἐσπούδαζε καί ταύτας ἰᾶσθαι διά τῆς πίστεως˙ ἀλλ᾿ ὁ τοῦ παιδός πατήρ ἐκεῖνος, ὡς ἤκουσε τῇ αὐτοῦ πίστει τήν ἴασιν ἀκολουθεῖν, μετά δακρύων ἔλεγε˙ «πιστεύω, Κύριε, βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ». Βλέπετε προκοπήν ἠθῶν (σελ. 338) ἀρίστην; Οὐ μόνον γάρ ἐπίστευσε περί τῆς τοῦ παιδός ἰάσεως, ἀλλ᾿ ὅτι δύναται ὁ Κύριος ἐκνικῆσαι καί τήν αὐτοῦ ἀπιστίαν, εἴπερ ἐθελήσει. Τοῦ δέ ὄχλου ἐπί τοῖς λόγοις τούτοις συντρέχοντος, ἐπετίμησε, φησίν, ὁ Κύριος τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ, λέγων αὐτῷ˙ «τό πνεῦμα τό ἄλαλον καί κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ, καί μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν».

Παγχάλεπον τό δαιμόνιον τοῦτο δοκεῖ καί ἰταμώτατον εἶναι˙ τό τε γάρ σφοδρόν τῆς ἐπιτιμήσεως καί ἡ παραγγελία τοῦ μηκέτι εἰσελθεῖν τήν ἰταμότητα τοῦ δαιμονίου παρίστησι˙ χωρίς γάρ ταύτης ὡς ἔοικε, καί ἐκβληθέν ἐπανέστρεψεν ἄν. Πολλήν δέ καί χώραν ἔσχεν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ καί δυσαποσπάστως εἶχε καί κωφόν καί ἄλαλον ἦν, ὡς μή ἀρκούσης τῆς φύσεως ὑπηρετεῖσθαι τῇ ὑπερβολῇ τῆς ἐκείνου μανίας, διό καί πασχούσης ἀναισθησίαν σχεδόν τελείαν, ἐπεί «καί κράξαν», φησί, «καί πολλά σπαράξαν αὐτόν, ἐξῆλθε˙ ὁ δέ ἄνθρωπος ἐγένετο ὡσεί νεκρός, ὥστε πολλούς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν». Ἡ κραυγή δέ οὐκ ἀντίκειται πρός τό ἄλαλον εἶναι τό δαιμόνιον˙ ἡ μέν γάρ λαλιά φωνή ἐστι σημαντική νοήματός τινος, ἡ δέ κραυγή ἄσημός ἐστι φωνή. Ἀφίεται δέ τό δαιμόνιον καί σπαράξαι ἐπί τοσοῦτον τόν ἄνθρωπον καί ὡσεί νεκρόν διαθεῖναι, ἵνα φανερά γένηται πᾶσα ἡ κακία αὐτοῦ. Ὁ μέντοι Κύριος τῆς χειρός τοῦ ἀνθρώπου λαβόμενος ἤγειρεν αὐτόν καί ἀνέστη, δεικνύς ἐντεῦθεν ὅτι πολλήν ἔχει τήν ἐνέργειαν˙ τό μέν γάρ τῇ χειρί λαβέσθαι κτιστῆς ἦν ἐνεργείας τῆς καθ᾿ ἡμᾶς, τό δέ ἀναστῆναι τοῦτον ἀπαθῆ κακῶν τῆς ἀκτίστου καί θείας καί ζωαρχικῆς ἐνεργείας.

Τῶν δέ μαθητῶν ἐρωτησάντων ἔπειτα κατ᾿ ἰδίαν, «διατί οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό;», πρός αὐτούς εἶπεν, ὅτι τοῦτο τό δαιμόνιον (σελ. 340) «ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν, εἰμή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ». Φασί μέν οὖν τινες τήν προσευχήν ταύτην καί τήν νηστείαν παρά τοῦ πάσχοντος γίνεσθαι δεῖν˙ οὐκ ἔχει δέ οὕτως˙ ὁ γάρ ἐνεργούμενος ὑπό πονηροῦ πνεύματος, καί ταῦτα τοιούτου, ὄργανον ὤν ἐκείνου καί καταδυναστευόμενος ὑπ᾿ ἐκείνου, πῶς ἄν ἤ προσεύξαιτο ἤ νηστεύσειεν ἑαυτῷ λυσιτελῶς;

Δοκεῖ δέ τῆς ἀκολασίας εἶναι τό πάνδεινον δαιμόνιον τοῦτο, ὅ ποτέ μέν εἰς πῦρ ρίπτει τόν ἁλόντα (τοιοῦτοι γάρ εἰσιν οἱ ἀλόκοτοι καί δυσέρωτες ἔρωτες), ποτέ δέ εἰς ὕδατα καταβαπτίζων αὐτόν διά τῆς ἀδηφαγίας καί τῶν ἀμέτρων καί πολλῶν ποτῶν καί συμποσίων. Ἔστι δέ καί ἐν τοῖς τοιούτοις κωφόν καί ἄλαλον τό δαιμόνιον τοῦτο˙ οὔτε γάρ ἀκούειν οὔτε λαλεῖν εὐχερῶς ὑπομένει τά θεῖα ὁ ταῖς ὑποβολαῖς τοῦ τοιούτου δαιμονίου πειθόμενος. Ἀλλ᾿ ὅμως μή τό πονηρόν αὐτό πνεῦμα ἐνῳκισμένον τις ἔχων, ἀλλά ταῖς ὑποβολαῖς ἐκείνου φερόμενος, ὅταν ἀνακύψῃ πρός ἐπιστροφήν (ἔχει γάρ ἔτι τό αὐτεξούσιον), προσευχῆς δεῖται καί νηστείας, ἵνα διά μέν τῆς νηστείας χαλινώσῃ τό σῶμα καί καταστείλῃ τάς ἐπαναστάσεις αὐτοῦ, διά δέ τῆς προσευχῆς τάς ἐν τῇ ψυχῇ προλήψεις καί τούς ἐρεθίζοντας πρός τό πάθος ἀργήσῃ καί κατευνάσῃ λογισμούς, καί οὕτω τοῦ πάθους περιγένηται, τήν σατανικήν ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ προσβολήν καί ἐπήρειαν ἀπελάσας. Ὅταν δέ οὐχ ὑπό τῆς τοῦ δαίμονος ὑποβολῆς ἐνεργῆται, ἀλλ᾿ αὐτόν ἐκεῖνον ἔνοικον ἔχῃ, οὔτε κατ᾿ ἀνθρώπους ἔτι πάσχει, οὔτε αὐτός τι δύναται παρ᾿ ἑαυτοῦ πρός ἴασιν πράττειν, ἀλλ᾿ ὅπερ ἄν ἐκεῖνος ἔπραξεν, εἴπερ νοῦν ἐλεύθερον εἶχε, τοῦτο παρά τῶν ἐλευθέρων, μᾶλλον δέ καί πνεύματι θείῳ κατόχων, πραττόμενον ὑπέρ αὐτοῦ τά μέγιστα συντελέσει πρός τήν τοῦ δαίμονος ἐκβολήν.

(σελ. 342) Ἀλλά τό μέν δαίμονας ἀπελαύνειν οὔτε ἀπαιτούμεθα, κἄν ἀπελάσας δυνηθῶμεν, οὐδέν ἡμῖν ὄφελος ἀτημέλητον βίον ἔχουσι. «Πολλοί», γάρ, φησίν, «ἐροῦσί μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ˙ Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματι προεφητεύσαμεν, καί τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν; Καί ἐρῶ πρός αὐτούς οὐκ οἶδα ὑμᾶς, ἀποχωρεῖτε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τήν ἀνομίαν». Οὐκοῦν πολλῷ κερδαλεώτερον τό τῆς πορνείας πάθος καί τῆς ὀργῆς καί τοῦ μίσους καί τῆς ὑπερηφανείας ἀπελάσαι σπεῦσαι τῆς ψυχῆς τοῦ δαιμόνια ἐκβάλλειν. Οὐκ ἀρκεῖ γάρ τῆς σωματικῆς ἁμαρτίας ἀπηλλάχθαι μόνης, ἀλλά δεῖ καί τήν ἔνδον οἰκουροῦσαν τῆς ψυχῆς καθαίρειν ἐνέργειαν˙ ἐκ γάρ τῆς καρδίας ἡμῶν οἱ διαλογισμοί οἱ κακοί ἐκπορεύονται, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, φόνοι, κλοπαί, πλεονεξίαι καί τά ἑξῆς (ταῦτα δέ ἐστι τά κινοῦντα τόν ἄνθρωπον), καί «ὁ ἐμβλέψας γυναικί πρός τό ἐπιθυμῆσαι αὐτήν, ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτήν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ», Τοῦ γάρ σώματος ἀπρακτοῦντος ἔνι λογιστικῶς τήν ἁμαρτίαν ἐνεργεῖσθαι˙ τῆς δέ ψυχῆς ἔνδον διά προσευχῆς καί προσοχῆς καί μνήμης θανάτου καί τῆς κατά Θεόν λύπης καί τοῦ πένθους ἀναιρούσης τήν προσβολήν τοῦ πονηροῦ, συμμεταλαμβάνει καί τό σῶμα τῆς ἁγιωσύνης, τήν ἀπραξίαν τῶν κακῶν κτησάμενον. Καί τοῦτό ἐστιν ὅ φησιν ὁ Κύριος, ὅτι οὐχ ὁ τό ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καθάρας, οὗτος καί τό ἔσωθεν ἐκάθηρεν, ἀλλά ποιήσατε τό ἐντός τοῦ ποτηρίου καθαρόν, καί οὕτως ἔσται καθαρόν ὅλον. Πᾶσαν γάρ σπουδήν ποιήσας, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία (σελ. 344) κατά Θεόν ᾖ, νικήσεις τά ἔξω πάθη˙ ἐάν γάρ ἡ ρίζα ἁγία, καί οἱ κλάδοι, καί ἐάν ἡ ζύμη, καί τό φύραμα˙ «πνεύματι», γάρ, φησίν ὁ Παῦλος, «περιπατεῖτε καί ἐπιθυμίαν σαρκός οὐ μή τελέσται».

Διό καί τήν ἰουδαϊκήν περιτομήν οὐκ ἀνεῖλεν ὁ Χριστός, ἀλλ᾿ ἐτελείωσεν˙ αὐτός γάρ ἐστιν ὁ λέγων «οὐκ ἦλθον καταλύσαι τόν νόμον, ἀλλά πληρῶσαι». Πῶς οὖν ἐπλήρωσεν αὐτόν; Σφραγίς ἦν ἐκεῖνος καί δεῖγμα καί συμβολική διδασκαλία τῆς ἐν τῇ καρδίᾳ τῶν πονηρῶν λογισμῶν περιτομῆς, πρός ἥν Ἰουδαῖοι μή σπουδάζοντες καί παρά τῶν προφητῶν ὡς ἀπερίτμητοι τήν καρδίαν ὠνειδίζοντο καί παρά τοῦ βλέποντος εἰς τήν καρδίαν ἐμισοῦντο καί εἰς τέλος ἀπόβλητοι γεγόνασιν˙ ἄνθρωπος γάρ εἰς πρόσωπον, Θεός δέ εἰς καρδίαν ὁρᾷ, καί ἐάν ρυπαρῶν ἤ πονηρῶν αὕτη λογισμῶν γέμῃ, τῆς θείας ἀποστροφῆς ἄξιος ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἐκεῖνος. Διό καί πάλιν ὁ ἀπόστολος παραινεῖ χωρίς ὀργῆς καί διαλογισμῶν ἡμᾶς ποιεῖσθαι τάς εὐχάς.

Σπουδάζειν δέ ἡμᾶς ὁ Κύριος διδάσκων εἰς τήν ἐν πνεύματι τῆς καρδίας περιτομήν, μακαρίζει μέν τούς καθαρούς τῇ καρδίᾳ καί τούς πτωχούς τῷ πνεύματι, καί τῆς μέν καθαρότητος ταύτης τήν θεοπτίαν ἔπαθλον εἶναι διατείνεται, τοῖς δέ πτωχοῖς τήν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν ἐπαγγέλλεται˙ πτωχούς δέ φησι τούς ἐν ἐνδείᾳ καί εὐτελείᾳ ζῶντας. Οὐχ ἁπλῶς δέ τούς τοιούτους μακαρίζει, ἀλλά τούς ἐν πνεύματι τοιούτους, τουτέστι τούς διά τήν ἔνδον αὐτῶν καί ἐν (σελ. 346) καρδίᾳ ταπείνωσιν καί ἀγαθήν προαίρεσιν, οὕτω καί τά ἔξω διαθέντας. Ἀπαγορεύει δέ οὐ τόν φόνον μόνον, ἀλλά καί τήν ὀργήν, καί ἀφιέναι τοῖς εἰς ἡμᾶς πταίουσιν ἀπό τῶν καρδιῶν προστάττει καί οὐ τό παρ᾿ ἡμῶν προσφερόμενον δέχεται δῶρον, ἐάν μή προδιαλλαγῶμεν καί τήν ὀργήν ἀφῶμεν.

Ὡσαύτως δέ καί ἐπί τῶν πορνικῶν παθῶν˙ καί αὐτήν γάρ τήν ἐκ περιέργου θέαν κάι τήν ἐξ αὐτῆς ἐπιθυμίαν ἐν καρδίᾳ μοιχείαν οὖσαν ἀπεφήνατο˙ καί καθολικώτερον ἔτι περί τούτων διαλαμβάνων φησίν, εἰ τό φῶς τό ἐν σοί, τουτέστιν ὁ νοῦς καί ἡ διάνοια, σκότος ἐστί, τῶν ἀλαμπῶν προσβολῶν τῶν ἀρχόντων τοῦ σκότους γέμοντα, πόσῳ μᾶλλον τό σκότος, δηλαδή τό σῶμα καί ἡ αἴσθησις, ἅτινα παρ᾿ ἑαυτῶν οὐκ ἔχει φέγγος νοερόν, γεννητικόν ἀληθείας τε καί ἀπαθείας; Ἐάν δέ τό ἐν σοί φῶς καθαρόν ᾖ, τῶν σαρκικῶν φρονημάτων οὐκ ἐπισκοπούντων, ἔσῃ φωτεινός κατά ψυχήν ὅλως, ὡς ὅταν ὁ λύχνος τῇ ἀστραπῇ φωτίζῃ σε. Τοιαύτη ἡ τῆς καρδίας ἐν πενύματι περιτομή, δι᾿ ἧς ἐπλήρωσεν ὁ Κύριος τήν κατά νόμον ἐν σαρκί περιτομήν, ἥτις ἐδόθη τοῖς Ἰουδαίοις ὡς ἐκείνην σημαίνουσα καί πρός ἐκείνην ἐνάγουσα. Μή κτήσασθαι δέ ταύτην σπουδασάντων, ἡ περιτομή, καθά φησι Παῦλος, αὐτῶν ἀκροβυστία γέγονε καί ἀπηλλοτριώθησαν τοῦ μή βλέποντος εἰς πρόσωπον Θεοῦ, τουτέστιν εἰς τά φανερά τῆς σαρκός δικαιώματα, ἀλλά εἰς τήν καρδίαν ὁρῶντος, εἰς τά ἀφανῆ δηλαδή καί ἐν ἡμῖν τῶν λογισμῶν κινήματα.

Προσέχωμεν οὖν καί ἡμεῖς, ἀδελφοί, παρακαλῶ, καί καθάρωμεν ἀπό παντός μολυσμοῦ τάς ἑαυτῶν καρδίας, ἵνα μή τοῖς (σελ. 348) κατακριθεῖσιν ἐκείνοις συμπαραρρυῶμεν˙ εἰ γάρ ὁ διά Μωσέως λαληθείς νόμος «ἐγένετο βέβαιος καί πᾶσα παράβασις καί παρακοή ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα, τῆς ἡμετέρας ἀμελήσαντες σωτηρίας, ἥτις ἀρχήν λαβοῦσα λαλεῖσθαι παρά τοῦ Κυρίου, διά τῶν ἀκουσάντων πρός ἡμᾶς ἐβεβαιώθη, συνεπιμαρτυροῦντος τοῦ Θεοῦ σημείοις καί τέρασι καί ποικίλαις δυνάμεσι, καί Πνεύματος ἁγίου μερισμοῖς;». Φοβηθῶμεν οὖν τόν ἐτάζοντα καρδίας καί νεφρούς˙ ἐξιλεωσώμεθα τόν τῶν ἐκδικήσεων Κύριον˙ ἐνοικήσωμεν ἡμῖν αὐτοῖς τήν εἰρήνην, τόν ἁγιασμόν, τήν ἐν κατανύξει προσευχήν, ὧν χωρίς οὐδείς ὄψεται τόν Κύριον˙ ποθήσωμεν ἐν πληροφορίᾳ πίστεως τήν ἐπηγγελμένην ἐκείνην θέαν τοῖς καθαροῖς τήν καρδίαν, καί πάντα πράξωμεν, ἵνα ταύτης τύχωμεν, μεθ᾿ ἧς ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, τό ἀκήρατον κάλλος, ὁ ἀδαπάνητος πλοῦτος, ἡ ἀναλλοίωτος καί ἀπέραντος τρυφή καί δόξα καί βασιλεία.

Ὧν γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν ἐν αὐτῷ τῷ βασιλεῖ τῶν αἰώνων Χριστῷ˙ ᾧ μόνῳ πρέπει πᾶσα δόξα τιμή καί προσκύνησις, σύν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρί καί τῷ παναγίῳ καί ἀγαθῷ καί ζωοποιῷ Πνεύματι, εἰς ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.

Για ενημέρωση σχετικά με τα νέα, τις εκδηλώσεις, τις εκδόσεις και το έργο μας παρακαλούμε συμπληρώσετε τα παρακάτω στοιχεία. Για τους όρους προστασίας δεδομένων δείτε εδώ.