23 Ιουνίου

† Μνήμη τῆς ἁγίας μάρτυρος ᾿Αγριππίνης.

῾Η ῾Αγία Μάρτυς ᾿Αγριππίνα ἐγεννήθηκε στή Ρώμη καί καταγόταν ἀπό περιφανεῖς καί ἰσχυρούς γονεῖς πού τήν ἀνέθρεψαν μέ παιδεία καί νουθεσία Κυρίου. Προόδευσε τόσο στήν πίστη στόν Χριστό ὥστε ἐπόθησε τήν παρθενία και τήν ἁγνότητα. Μέ τήν ἐλεημοσύνη καί τή φιλανθρωπία ἐκέρδισε τήν ἐκτίμηση τῆς χριστιανικῆς κοινότητος. Συκοφαντήθηκε ὅμως ἀπό τούς εἰδωλολάτρες ὅτι ἀποσπᾶ τά νέα κορίτσια ἀπό τά εἴδωλα καί τά ὁδηγεῖ στόν Χριστό, ὅτι καταφρονεῖ καί δέν ὑπολογίζει τούς νόμους τοῦ βασιλέως, ὅτι δέν σέβεται τούς ἄρχοντες καί ὅτι διακηρύττει δημόσια πώς ὁ Χριστός εἶναι Θεός καί δημιουργός ὁλόκληρου τοῦ σύμπαντος. Τήν κατέδωσαν λοιπόν στόν ἄρχοντα καί τήν ὁδήγησαν σ᾿ αὐτόν, ἐνῶ τήν συνόδευαν Βάσσα, Παύλα καί ἄριστη ᾿Αγαθονίκη.

᾿Αρνούμενη ᾿Αγριππίνα νά προδώσει τήν πίστη της, ἐμαρτύρησε μεταξύ τῶν ἐτῶν 253-260 μ.Χ. Τό ἱερό λείψανό της μετακόμισαν στή Σικελία Βάσσα, Παύλα καί ᾿Αγαθονίκη καί ἔγινε πρόξενος πολλῶν θαυμάτων.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη ᾿Αριστοκλέους πρεσβυτέρου, Δημητριανοῦ διακόνου καί ᾿Αθανασίου ἀναγνώστου, ἐν Σαλαμῖνι τῆς Κύπρου ἀθλησάντων.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς ᾿Αθανάσιος ἦταν ἀναγνώστης τῆς ᾿Εκκλησίας καί ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο, τό 302 μ.Χ., κατά τούς διωγμούς ἐπί Μαξιμιλιανοῦ, ἀφοῦ ὁμολόγησε τόν Χριστό, στή Σαλαμίνα τῆς Κύπρου, τμηθείς τήν κεφαλή. Μαζί του ἐμαρτύρησαν ὁ πρεσβύτερος ᾿Αριστοκλῆς καί ὁ διάκονος Δημητριανός.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη Εὐστοχίου πρεσβυτέρου καί τῶν σύν αὐτῷ Γαΐου ἤ Γαϊανοῦ, ἀνεψιοῦ αὐτοῦ, καί τῶν τριῶν τέκνων αὐτοῦ, Λολλίας, Πρόβης καί Οὐρβανοῦ ἤ Οὐρβασίου.

῾Ο ῞Αγιος Εὐστόχιος καταγόταν ἀπό τήν πόλη τῶν Οὐσάδων καί ἦταν ἱερεύς τῶν εἰδώλων κατά τήν ἐποχή τῶν βασιλέων Μαξιμιανοῦ (285-305 μ.Χ.), Γαλερίου (305-311 μ.Χ.) καί τοῦ γεμόνος ᾿Αγρίππα. Βλέποντας τό πλῆθος τῶν Μαρτύρων καί τά τελούμενα θαύματα ἀπό αὐτούς, ἀπαρνήθηκε τή θρησκεία τῶν εἰδώλων καί προσῆλθε στόν ᾿Επίσκοπο ᾿Αντιοχείας Εὐδόξιο, ὁ ὁποῖος τόν ἐβάπτισε καί τόν ἐχειροτόνησε πρεσβύτερο. ᾿Από τήν ᾿Αντιόχεια μετέβη στά Λύστρα, ὅπου εὑρῆκε τόν ἀνιψιό του Γαϊανό, τόν ὁποῖο καί ἐφείλκυσε στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ καί ἐβάπτισε αὐτόν καί τά παιδιά του Λολλία, Πρόβη καί Οὐρβανό. Γι᾿ αὐτό συνελήφθη ἀπό τόν γεμόνα καί ἐβασανίσθηκε, ἀφοῦ τόν ἀνήρτησαν ἐπί ξύλου. Στή συνέχεια μέ τόν ἀνιψιό του καί τά παιδιά του παραπέμφθηκε στόν γεμόνα τῆς ῎Αγκυρας ᾿Αγρίππα ἤ ᾿Αγριππίνο, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ τούς ἐβασάνισε σκληρά, στό τέλος τούς ἀπεκεφάλισε.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν ῾Ησυχίου τῆς Βάτου, ἐν Σινᾷ.

῾Ο ῞Οσιος ῾Ησύχιος ὁ Σιναΐτης ἦταν γούμενος τῆς μονῆς τῆς φλεγομένης βάτου κατά τόν 7ο αἰώνα μ.Χ. καί, ἀφοῦ διέλαμψε στήν προσευχή καί τήν ἄσκηση, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη. Τούτου σώζεται ἔργο, ὑπό τόν τίτλο· «Πρός Θεόδουλον λόγος ψυχωφελής περί νήψεως καί ἀρετῆς κεφαλαιώδης, τά λεγόμενα ἀντιρρητικά καί εὐκτικά».

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός μῶν ᾿Εθελδρέδης, τῆς βασιλίσσης.

῾Η ῾Οσία ᾿Εθελδρέδα εἶναι πλέον τιμώμενη ῾Αγία τῆς Βρετανίας καί ἔζησε τόν 7ο αἰώνα μ.Χ. Πατέρας της ἦταν ὁ βασιλέας ῎Αννα τῆς ἀνατολικῆς ᾿Αγγλίας. ᾿Αφοῦ ἐνυμφεύθηκε δύο φορές καί ὁ δεύτερος σύζυγός της τήν ἀπέλυσε, διότι βασίλισσα ἐπιθυμοῦσε ἀδελφικές σχέσεις μαζί του, ἐκάρη μοναχή καί ἵδρυσε μεγάλη μονή στήν περιοχή τοῦ ῎Ελυ, στήν ὁποία κατέστη γουμένη. ῎Εζησε βίο ἀσκητικό καί θεοφιλή καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 679 μ.Χ., σέ λικία 49 ἐτῶν291.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Βαρβάρου, τοῦ μυροβλήτου.

῾Ο ῞Αγιος Βάρβαρος ἀνῆκε, σύμφωνα μέ τόν ἐγκωμιαστή του Κωνσταντίνο ᾿Ακροπολίτη292, καί τό Συναξάρι293, σέ ληστρική ὁμάδα ᾿Αράβων, ὁποία ἐπέδραμε στή νότια ῎Ηπειρο καί τήν Αἰτωλία ἐπί τῶν μερῶν Μιχαήλ τοῦ Τραυλοῦ (820-829 μ.Χ.). Σέ κάποια σύγκρουση οἱ σύντροφοί του ἐφονεύθησαν καί ἀπό τότε ὁ Βάρβαρος περιφερόταν μόνος «λήσταρχος γενόμενος, καί ποιῶν ἀβάτους τάς ὁδούς, οἰκῶν ἐν ὄρεσι καί ἁλσώδεσι τόποις». Κατ οἰκονομία Θεοῦ κάποια μέρα εἰσῆλθε σέ ναό πού ἦταν ἀφιερωμένος στόν ῞Αγιο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο, σέ τόπο πού ὀνομαζόταν Νῆσα, ὅπου ἐλειτουργοῦσε ὁ ἱερεύς ᾿Ιωάννης Νικοπολίτης. Κατά τήν ὥρα τῆς ὑψώσεως τῶν Τιμίων Δώρων ὁ ἱερεύς τόν εἶδε καί προσευχήθηκε μετά φόβου στόν Θεό. Τή στιγμή ἐκείνη, ὁ Κύριος ἄνοιξε τούς ὀφθαλμούς τοῦ ληστοῦ, πού εἶδε τούς ᾿Αγγέλους νά συλλειτουργοῦν μέ τόν ἱερέα. ῞Οταν ὁ ἱερεύς τελείωσε τή Θεία Λειτουργία, ὁ Βάρβαρος τόν ἐρώτησε· «Ποῦ εἶναι αὐτοί πού ἦταν μαζί σου»; ῾Ο δέ ἱερεύς τοῦ ἐξήγησε ὅτι Οἰκονομία τοῦ Θεοῦ τόν ἀξίωσε νά δεῖ αὐτά πού δέν μποροῦν νά δοῦν τά ἀνθρώπινα μάτια, γιά νά ὁδηγηθεῖ σέ μετάνοια. ῾Ο Βάρβαρος ἀμέσως ἀπέβαλε τά λησταρχικά ὅπλα, μετανόησε, ἄρχισε τήν ἄσκηση καί ἐβαπτίσθηκε. ῾Ο ἀσκητικός ἀγώνας στήν περιοχή τοῦ Ξηρομέρου (ἤ Ξηρομένων) Αἰτωλοακαρνανίας ἔγινε μεγαλύτερος. ᾿Επί τρία ἔτη ἀγωνίσθηκε πνευματικά καί «πεποίηκε χρόνους τρεῖς κυλιόμενος ὡς τετράπους καί ἐσθίων χοῦν καί βοτάνας τάς φυομένας, κλαίων καί ὀδυρόμενος, κατακοπτομένων αὐτοῦ τῶν σαρκῶν». Μιά νύχτα, ἕνας γεωργός πού ἔτρωγε σέ ἐκεῖνο τόν τόπο πού ἀσκήτευε ὁ ῞Αγιος, τόν ἐφόνευσε κατά λάθος, νομίζοντας ὅτι ἦταν θηρίο.

῾Ο τάφος του ἀνέδιδε μύρο καί ὁ ῞Αγιος ἐπιτελοῦσε θαύματα πολλά. ῾Η ᾿Εκκλησία τιμᾶ τήν ἱερή μνήμη του καί στίς 15 Μαΐου. ῾Ο ῞Οσιος ἀναφέρεται στήν τοπική ἁγιολογία τῆς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεως Αἰτωλίας καί ᾿Ακαρνανίας καί Κέρκυρας ὡς ῞Οσιος Βάρβαρος ὁ Πενταπολίτης, ὁποία τιμᾶ τή μνήμη του στίς 23 ᾿Ιουνίου294.

Μέχρι σήμερα στήν Αἰτωλο-᾿Ακαρνανία ὁμιλοῦν γιά τό σπήλαιο, ὅπου ὁ ῞Αγιος Βάρβαρος ἐπέρασε τά 18 χρόνια τῆς ἄσκησεώς του καί τό ἁγίασμά του. Σύμφωνα μέ αὐτή τήν ἀναφορά τό 1571 μ.Χ. ἕνα Βενετός στρατιωτικός, ὀνόματι Σκλαβοῦνος, πού ἔλαβε μέρος στή ναυμαχία τῆς Ναυπάκτου, ἀσθένησε ξαφνικά ἀπό θανατηφόρα ἀσθένεια. ῾Ο ἀσθενής βλέπει τόν ῞Αγιο σέ ὅραμα, ὁ ὁποῖος τόν καλεῖ νά προσκυνήσει τόν τάφο του, γιά νά θεραπευθεῖ. Πράγματι, ὅταν ἔφθασε στό τάφο τοῦ ῾Αγίου, προσκύνησε μέ εὐλάβεια καί ἔγινε καλά. Θέλοντας νά τιμήσει τόν ῞Αγιο Βάρβαρο ἔκανε ἀνακομιδή τῶν λειψάνων του μέ σκοπό νά μεταφέρει τά ἱερά λείψανα στή Βενετία. Περνώντας ἀπό τήν Κέρκυρα, γιά ἀνεφοδιασμό, σταμάτησε στό χωριό Ποταμός, ὅπου θεραπεύθηκε ἕνας παράλυτος νέος. Γι αὐτό καί σήμερα ὑπάρχει ἐκεῖ ναός ἀφιερωμένος στόν ῞Αγιο.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Νικήτα, τοῦ ἐκ Θηβῶν.

῾Ο βίος τοῦ ῾Οσίου Νικήτα καταγράφεται στό χειρόγραφο 552 τῆς μονῆς ῾Αγίου Παντελεήμονος τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους295.

῾Ο ῞Οσιος Νικήτας ἐγεννήθηκε στήν πόλη τῶν Θηβῶν πιθανόν κατά τίς ἀρχές τοῦ 11ου αἰῶνος μ.Χ. Οἱ γονεῖς του, ᾿Ανδρέας καί Θεοδώρα, ἦσαν εὐπάτριδες καί εὐσεβεῖς. ῾Ο βιογράφος του ἀναφέρει ὅτι, ὅταν ὁ ῞Οσιος ἐβαπτιζόταν «ἄνωθεν τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος χάρις ἐν εἴδει περιστερᾶς εἰς αὐτόν ἐπεφοίτησεν». ῞Οταν ἔγινε πέντε ἐτῶν, οἱ γονεῖς του τόν παρέδωσαν στό διδασκαλεῖο τῆς ἐποχῆς, γιά νά διδαχθεῖ τά θεῖα καί ἱερά γράμματα καί νά προκόψει στήν ἀρετή καί τή μάθηση.

῾Ο ῞Οσιος διακρινόταν γιά τή φρόνηση, τήν ἀνδρεία, τή σωφροσύνη καί τή δικαιοσύνη καί ἐπορευόταν τήν ὁδό τῆς ἁγιότητος καί τοῦ θεοφιλοῦς βίου. Βλέποντάς τον οἱ γονεῖς του εὐχαριστοῦσαν τόν Θεό καί προσεύχονταν γιά τήν κατά Θεόν αὔξησή του.

῾Η καρδιά τοῦ ῾Οσίου ἐπιθυμοῦσε τό μονήρη καί ἀσκητικό βίο. ῎Ετσι σέ λικία δεκαέξι ἐτῶν, παίρνοντας μαζί τόν ἀδελφό του, κατέφυγε μυστικά στή μονή τοῦ Θεοκλήτου, ὅπου ἐκάρη μοναχός ἀπό τόν γούμενο. ᾿Εδῶ ἐζοῦσε ἀσκητικά καί προσευχητικά. ᾿Εκεῖνος ὅμως ἀναζητοῦσε νά ἀκολουθήσει τήν συχία καί νά γίνει ἐρημίτης καί ἀναχωρητής. Τότε ῎Αγγελος Κυρίου παρουσιάζεται στόν γούμενο τῆς μονῆς καί τοῦ παραγγέλλει νά μήν ἐμποδίσει τό νέο μοναχό στά σχέδιά του γιά τήν ἀναχώρησή του στήν ἔρημο. Τό ἴδιο πρωΐ ὁ γούμενος προσκαλεῖ τόν ῞Οσιο καί τοῦ δίδει τήν εὐχή του· «Πορεύου, τέκνον, καί Κύριος κατευθύναι τά πρός αὐτόν σου διαβήματα». Καί τότε, παίρνοντας τόν αὐτάδελφό του μαζί, ἔφυγαν στήν ἔρημο ἀναζητώντας συχαστικό τόπο. ῎Εφθασαν στήν περιοχή τῆς ᾿Οστείας296, ὅπου εὑρῆκαν ἕνα «σπηλοειδές κογχάριον» καί ἐκεῖ ἐδιάλεξαν νά στήσουν τή σκηνή τῶν πνευματικῶν ἀγώνων τους.

᾿Εδῶ ἄρχισαν τά ἔργα τῆς ἀρετῆς μέ ἀγρυπνίες, προσευχές, ὑπομένοντες κάθε κακουχία καί ἀντιξοότητα. ῎Ετσι ἀξιώθηκαν τῆς διακρίσεως πρός Θεόν.

῾Η φήμη τοῦ ἐνάρετου ἀσκητοῦ ἐξαπλώθηκε παντοῦ καί πολλοί πιστοί ἄρχισαν νά τόν ἐπισκέπτονται, γιά νά τόν συμβουλευθοῦν στά πνευματικά θέματα καί νά λάβουν τήν εὐχή του. ᾿Εκεῖ ἔλαβε καί τήν ἱερωσύνη ἀπό τόν ᾿Επίσκοπο τῆς περιοχῆς. Τότε ἄρχισε νά μεγαλώνει καί ὁ ἀριθμός τῶν μοναχῶν πού ἐζοῦσαν κοντά του μιμούμενοι τόν ἀγγελικό του βίο.

Γιά τίς λειτουργικές ἀνάγκες τῶν συμμοναστῶν του ἔκτισε στή σπηλιά ἐκείνη ναό ἀφιερωμένο στόν Σωτήρα Χριστό καί ἐκεῖ, μπροστά στόν πρόναο τοῦ κογχοειδοῦς αὐτοῦ σπηλαίου, εὑρισκόταν σχεδόν ὅλη μέρα καί ὅλη νύκτα προσευχόμενος.

Παροιμιώδης ἦταν καί ἀκτημοσύνη τοῦ ῾Οσίου. Εἶχε τό χάρισμα νά ἀναστρέφεται μέ τά θηρία τοῦ δάσους χωρίς τόν παραμικρό κίνδυνο. Δέν εἶχε φροντίδα γιά τό τί θά ἐνδυθεῖ ἤ τί θά φάγει. ῞Ολα τά ἄφηνε μέ ἐμπιστοσύνη στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Καί ὅταν κάποιοι τόν ἐπισκέπτονταν καί τοῦ ἔφερναν κάτι φαγώσιμο, δέν ἐδίσταζε νά γευθεῖ, ἔστω καί ἐλάχιστα, μαζί τους, ἀκόμη καί λίγο κρασί, γιά νά διώχνει μακριά τό «οἴημα τῆς ἀνθρωπαρέσκειας», δηλαδή τήν ὑπερηφάνεια. ῾Ωστόσο, ὅταν ἔμενε μόνος, ἐπανελάμβανε τήν αὐστηρή νηστεία. Μάλιστα κατά τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή τήν ξηροφαγία τήν εἶχε μόνο τό Σάββατο καί τήν Κυριακή, τηρώντας ἀπόλυτη νηστεία τίς ἄλλες μέρες τῆς ἑβδομάδος.

Στό τέλος τοῦ Βίου τοῦ ῾Οσίου Νικήτα, ὁ βιογράφος του ἀναφέρει καί δύο ἀπαντήσεις τοῦ ῾Οσίου σέ θεολογικά ἐρωτήματα, πού διάφοροι ἱερεῖς ὑπέβαλαν στόν ῞Οσιο.

Τό πρῶτο ἦταν σχετικό μέ τή νηστεία τοῦ Μεγάλου Σαββάτου· μετά τή Θεία Κοινωνία, καταλύουμε ἤ ὄχι; ὁ ῞Οσιος τούς ἀπαντᾶ προκαταβολικῶς καί τούς ἀναφέρει τό συγκλονιστικό ἐκεῖνο παράδειγμα τοῦ Λειμωναρίου. ῞Ενας ἐρημίτης μοναχός, πού δέν εἶχε δεῖ ἄνθρωπο στήν ἔρημο πού ἀσκήτευε γιά πολλά χρόνια, ἐδέχθηκε τήν ἐπίσκεψη κάποιων Χριστιανῶν τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή πού τοῦ ἔφεραν καί διάφορα δῶρα, τυρί καί ἄλλα φαγώσιμα. ῾Ο ἀσκητής τούς προσέφερε καί ἔφαγε καί αὐτός μαζί τους «μηδόλως διακριθείς». Οἱ πιστοί τό εἶδαν καί ἐξαφνιάσθηκαν κάπως δυσάρεστα, μά δέν εἶπαν τίποτε. Μόλις ἐγύρισαν, ὅμως, στήν πόλη πῆγαν καί τό ἀνέφεραν στόν ᾿Επίσκοπο. ᾿Εκεῖνος τόν ἐκάλεσε μπροστά του, τόν ἤλεγξε μέ αὐστηρό τρόπο καί τόν ἔκλεισε στή φυλακή, ἀποκαλώντας τον πλάνο καί παραβάτη. Τό μεσημέρι ὁ ᾿Επίσκοπος ἐκάλεσε τούς ἱερεῖς σέ τράπεζα καί εἶπε νά φέρουν καί τόν ἀσκητή ἀπό τή φυλακή, γιά νά τόν λοιδορήσει καί νά τόν προσβάλει. ῾Ο ἀσκητής προσπάθησε νά ἐξηγήσει μέ πνευματικά καί εὐγενικά ἐπιχειρήματα, γιατί τό εἶχε κάνει· «Τόσα χρόνια στήν ἔρημο καθήμενος δέν εἶδα ἄνθρωπο, γι᾿ αὐτό ὅταν εἶδα τούς ἀδελφούς ἐθεώρησα τήν ἄφιξή τους Πάσχα. Καί ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, δέν μοῦ ἐφάνηκε βαρύ ἤ νά λογισθεῖ ἁμαρτία τό ὅτι ἔφαγα τυρί μαζί τους». ῞Ομως, ὁ ᾿Επίσκοπος δέν ἤθελε νά ἀκούσει τίποτε. Τότε ὁ ἀσκητής φωνάζει ἕνα βρέφος σαράντα μερῶν, παιδί τοῦ πρωτοπαππᾶ, τό πιάνει ἀπό τό χέρι καί τό ἐρωτᾶ δυνατά, γιά νά ἀκούσουν ὅλοι· «Πές μου, ὤ παιδί μου, ποιός εἶναι ὁ πατέρας σου; Καί, ὤ τοῦ ξένου ἀκούσματος· τό βρέφος ἐξεβόησε ἐκ τρίτου· ὁ ἐπίσκοπος, ὁ ἐπίσκοπος, ὁ ἐπίσκοπος». Φρίκη καί ντροπή κατέλαβε τούς ἄλλους, πού δέν ἤξεραν πῶς νά φύγουν ἀπό τό χῶρο γρηγορώτερα.

῾Ο ῞Οσιος Νικήτας ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1079, ὅταν ἐβασίλευε στό Βυζάντιο ὁ αὐτοκράτορας Νικηφόρος ὁ Βοτανειάτης (1078-1081).

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας Εἰρήνης, πριγκιπίσσης τοῦ Μούρωμ.

῾Η ῾Αγία Εἰρήνη, πριγκίπισσα τοῦ Μούρωμ τῆς Ρωσίας, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 1129, ἀφοῦ ἔζησε βίο εὐσεβή καί ἐνάρετο, καί ἐνταφιάσθηκε στόν καθεδρικό ναό τοῦ Μούρωμ.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Δημητρίου, πρίγκιπος Περεγιασλάβλ καί Βλαδιμίρ τῆς Ρωσίας.

῾Ο ῞Αγιος Δημήτριος Αύ ᾿Αλεξάνδροβιτς ἦταν υἱός τοῦ μεγάλου γεμόνος ῾Αγίου ᾿Αλεξάνδρου Νέφσκϊυ καί ἐγεννήθηκε τό 1234. Διαδέχθηκε, τό 1276, στό θρόνο τό θεῖο του Βασίλειο ᾿Ιαροσλάβιτς, ἀναγνώρισαν δέ αὐτόν ὡς γεμόνα τους καί οἱ πολίτες τοῦ Νόβγκοροντ. Οἱ Ρῶσοι ἱστορικοί χαρακτηρίζουν τρομερή τήν περίοδο τῆς βασιλείας του, διότι Ρωσία ὑπέστη ἀλλεπάλληλους ἐμφύλιους σπαραγμούς καί ἔπαθε πολλά ἀπό τά ταρταρικά στίφη. Μετά ἀπό πολλές περιπέτειες καί δεινά, ὁ Δημήτριος, κατάπονος ἀπό τούς ἀδιάκοπους πολέμους, παραχώρησε τό ἀξίωμά του στόν ἀδελφό του ᾿Ανδρέα καί μετά ἀπό λίγο ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 1294.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας Εὐδοξίας, πριγκιπίσσης τοῦ Βλαδιμίρ.

῾Η ῾Αγία Εὐδοξία ἔζησε στή Ρωσία κατά τό 13ο αἰώνα μ.Χ. ῏Ηταν θυγατέρα τοῦ μεγάλου πρίγκιπος ᾿Αλεξάνδρου Νέφσκϊυ. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη καί ἐνταφιάσθηκε στή γυναικεία μονή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Βλαδιμίρ μαζί μέ τίς δυό συζύγους τοῦ ᾿Αλεξάνδρου ᾿Αλεξάνδρα καί Βάσσα. ῾Η ᾿Εκκλησία τιμᾶ τή μνήμη τους στίς 23 ᾿Ιουνίου, μέρα τῆς ἑορτῆς ὅλων τῶν ῾Αγίων τοῦ Βλαδιμίρ.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων Γεωργίου καί Θεοδοσίας, τῶν ἐκ Ρωσίας.

Οἱ ῞Αγιοι Γεώργιος καί Θεοδοσία, οἱ Δίκαιοι, μέλη τῆς ἁγίας οἰκογένειας τῆς ῾Αγίας ᾿Ιουλιανῆς († 2 ᾿Ιανουαρίου), ἔζησαν κατά τό 16ο καί 17ο αἰώνα μ.Χ. στή Ρωσία καί ἐκοιμήθησαν μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ᾿Αρτεμίου, τοῦ ἐν Βέρκολᾳ τῆς Ρωσίας.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Αρτέμιος ἐγεννήθηκε στό χωριό Βέρκολα, στίς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Πινέγκα, τῆς βορείου περιοχῆς τοῦ ποταμοῦ Ντβίνα, τό ἔτος 1532, ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς καί φιλόθεους, τόν Κοσμᾶ καί τήν ᾿Απολλιναρία, καί ἦταν ἀδελφός τῆς ῾Αγίας Παρασκευῆς τοῦ Πινέγκα († 28 ᾿Οκτωβρίου).

Κατά τόν Συναξαριστή, ἀπό τήν λικία τῶν πέντε ἐτῶν ἔδειξε συμπεριφορά ὄχι παιδική. Τοῦ ἄρεσε σιωπή καί ἦταν ἰδιαίτερα ὑπάκουος, τόν διέκρινε ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, ἦταν δέ ἀσυνήθιστα ταπεινός καί ἁγνός.

῾Ο ᾿Αρτέμιος σέ λικία δώδεκα ἐτῶν, ἐνῶ βοηθοῦσε τόν πατέρα του στίς ἀγροτικές του ἐργασίες, κτυπήθηκε ἀπό κεραυνό καί ἔπεσε νεκρός, στίς 23 ᾿Ιουνίου 1545.

Τό Συναξάρι, ἀναφερόμενο στόν τρόπο τοῦ θανάτου του παρατηρεῖ ὅτι «ἔτσι ὁ ᾿Ελεήμων Πάνσοφος Κύριος ὁ Θεός, σχεδίασε νά λάβει στά σκηνώματα τῆς Οὐρανίου Βασιλείας Του, τήν ψυχή τοῦ δικαίου δούλου Του».

Τόν τρόπο τοῦ θανάτου του οἱ ἁπλοϊκοί καί δεισιδαίμονες χωρικοί τόν ἑρμήνευσαν σάν θεία τιμωρία, σάν σημεῖο ὅτι ὁ Θεός ἦταν θυμωμένος μέ τόν ᾿Αρτέμιο. Γιά τοῦτο τόν ἄφησαν ἄταφο στό δάσος, ἀφοῦ σκέπασαν τό σῶμα του μέ κλαδιά.

«Εὔκολα μπορεῖ νά φανταστεῖ κανείς πόσο ἐπηρέασε γνώμη τοῦ χωριοῦ τήν ἤδη θεοφοβούμενη καί ἐξαιρετικά εὐσεβή οἰκογένειά του. Σ αὐτή τήν ἀτμόσφαιρα τοῦ δέους καί τῆς σιωπῆς, τρέμοντας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἀνατράφηκε Παρασκευή ἀδελφή τοῦ ῾Αγίου ᾿Αρτεμίου, πού ἔφθασε σέ μέτρα ἁγιότητος χωρίς νά τό γνωρίζει. ᾿Απομονωμένη ἀπό τόν κόσμο, ἀλλά τριγυρισμένη ἀπ τίς ὀμορφιές τῆς ἀνθισμένης ἄνοιξης τοῦ βορρᾶ καί διατηρημένη ἀπό τίς παγωνιές τοῦ χειμῶνα, ἔγινε ῾Αγία καί Θαυματουργή, γιατί, ὅπως καί ὁ ἀδελφός της, ἦταν ἐκλεκτό σκεῦος τοῦ Θεοῦ».

Τό 1577, τριάντα δύο χρόνια μετά τό θάνατο τοῦ ᾿Αρτεμίου, ἕνα συνταρακτικό γεγονός ἦλθε νά ἀνατρέψει τήν κοσμική καί ἀντιπνευματική γιά τό δοῦλο τοῦ Θεοῦ γνώμη.

῞Ενας χωρικός πού ὀνομαζόταν Καλλίνικος, ᾿Αναγνώστης στό Ναό τοῦ ῾Αγίου Νικολάου, βγῆκε στό δάσος γιά νά μαζέψει μανιτάρια. ῞Ενα ὑπερκόσμιο φῶς, πάνω ἀπό τό σημεῖο πού «ἀναπαυόταν» τό λείψανο τοῦ ᾿Αρτεμίου, τόν ὤθησε νά πλησιάσει παρά τό φράκτη πού εἶχε ὑψωθεῖ, καί ἔκπληκτος νά διαπιστώσει ὅτι τό ἱερό λείψανο παρέμενε ἄφθορο.

Οἱ δεισιδαίμονες χωρικοί ὑποδέχθηκαν τό γεγονός χωρίς ἰδιαίτερη προσοχή. ῾Απλά ἐπῆραν τό σκήνωμα, τό ἔβαλαν σέ ἕνα φέρετρο καί τό ἐτοποθέτησαν σέ μιά στοά τοῦ ἐνοριακοῦ τους ναοῦ.

῾Ο Κύριος ὅμως ἐπέτρεψε νά συμβεῖ στήν περιοχή μία μεγάλη καί θλιβερή δοκιμασία, γιά νά ὁδηγήσει στή διαπίστωση καί διακήρυξη τῆς ἁγιότητος τοῦ δούλου Του.

Τό ἴδιο ἔτος τῆς εὑρέσεως, τό 1577, λοιμική νόσος ἔπληξε τήν εὐρύτερη περιοχή τοῦ βορείου Ντβίνα καί πάρα πολλοί θάνατοι ἐσημειώθηκαν, κυρίως γυναικοπαίδων. Τότε ὁ ἀπελπισμένος πατέρας ἑνός ἑτοιμοθάνατου ἀγοριοῦ, ἐσκέφθηκε νά ἐπικαλεσθεῖ τίς πρεσβεῖες τοῦ ἀγνοημένου ᾿Αρτεμίου. ῎Εσπευσε στήν ἐκκλησία, προσκύνησε τό ἱερό λείψανο, καί φεύγοντας ἐπῆρε μερικά φύλλα ἀπό τά κλαδιά πού ἐσκέπαζαν ἀκόμη τό φέρετρο. ῞Οταν στή συνέχεια εὐλόγησε μέ αὐτά τόν ἄρρωστο υἱό του, τό παιδί ἔγινε ἀμέσως καί ἐντελῶς καλά.

Τό πρῶτο αὐτό θαῦμα ἀκολούθησε δεύτερο, μεγαλύτερο καί σπουδαιότερο, ὅταν, διά πρεσβειῶν τοῦ ῾Αγίου ᾿Αρτεμίου, ὁ Θεός εἰσάκουσε τίς δεήσεις τῶν κατοίκων καί ἐσταμάτησε ἐπιδημία.

῾Η ἀποκάλυψη τῆς ἁγιότητος τοῦ ῾Αγίου ᾿Αρτεμίου ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό ἔφερε στρατιές πασχόντων ἐμπρός στό ξύλινο φέρετρο, στόν ταπεινό ἐνοριακό ναό τοῦ χωριοῦ.

Νέα θαύματα, ὅπως ἐκεῖνο στό χωρικό Παῦλο, τοῦ ὁποίου τό πρόσωπο εἶχε στραφεῖ πρός τά πίσω, ὑποχρέωσαν τούς κατοίκους νά φτιάξουν εἰδική πτέρυγα στό ναό τοῦ ῾Αγίου Νικολάου, ὅπου ἐτοποθέτησαν τό τίμιο λείψανο, τό 1584, ἀφοῦ προηγουμένως ἐτοποθέτησαν αὐτό σέ λάρνακα.

Βλέποντας τίς ἀλλεπάλληλες θεραπεῖες, οἱ ἱερεῖς ᾿Ιωάννης καί Θωμᾶς ἀπεφάσισαν νά ἁγιογραφήσουν εἰκόνες τοῦ ῾Αγίου ἐπάνω στίς σανίδες τοῦ παλαιοῦ του φερέτρου. Μάλιστα, ὁ ἱερεύς ᾿Ιωάννης περισυνέλεξε μέ πολλή προσοχή τά ὑπολείμματα τῶν κλαδιῶν πού κάποτε ἐσκέπαζαν τό τίμιο σκήνωμα.

Τό 1601, ὁ εὐσεβής Παγκράτιος μετέφερε μία ἀπό τίς εἰκόνες αὐτές στό Μεγάλο Οὔστιουγκ, ὅπου ἀναδείχθηκε θαυματουργή.

῾Η μνήμη τοῦ ῾Αγίου ᾿Αρτεμίου τιμᾶται, ἐπίσης, στίς 10 ᾿Οκτωβρίου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Κορνηλίου, τοῦ ἐκ Ρωσίας.

῾Ο ῞Οσιος Κορνήλιος τοῦ ᾿Αλεξάντρωφ ἔζησε τό 17ο μ.Χ. αἰώνα στή Ρωσία καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη. ῾Ο Βίος του συνδέεται μέ τό μοναστήρι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ᾿Αλεξάντρωφ, στήν ᾿Επισκοπή τοῦ Βλαδιμίρ.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Καλλινίκου, τοῦ ἐκ Βεροίας.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς Καλλίνικος ἐγεννήθηκε στήν ἁγιοτόκο πόλη τῆς Βεροίας σέ καιρούς χαλεπούς κατά τό 1790. Κάτω ἀπό τή σκέπη τῆς ᾿Αποστολικῆς ᾿Εκκλησίας τῆς Βεροίας ἐδιδάχθηκε μαζί ἐγκύκλια γράμματα καί τήν ἀγάπη στόν Χριστό.

῾Η πρόνοια τοῦ Θεοῦ τόν ὁδήγησε μακριά ἀπό τή γενέθλιά του γῆ, πρῶτα ἴσως στό ᾿Ιάσιο, ὅπου ἐσπούδασε σύμφωνα μέ κάποιες πληροφορίες κοντά στό διδάσκαλο Κλεόβουλο, καί στή συνέχεια στήν Κρήτη, γιά νά συμβάλει ἐκεῖ μέ τίς γνώσεις του ὡς διδάσκαλος στή διατήρηση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί τῆς ἐθνικῆς συνειδήσεως. ῾Ιεροδιάκονος ἤδη καί μυημένος στή Φιλική ῾Εταιρεία, πού εἶχε ὡς μοναδικό σκοπό τήν ἀφύπνιση τῶν ῾Ελλήνων καί τήν ἀπελευθέρωση τοῦ Γένους ἀπό τόν Τουρκικό ζυγό, δέν παρέλειπε νά ἀγωνίζεται μέ ὅλες του τίς δυνάμεις γιά τό σκοπό αὐτό. Στενός συνεργάτης τοῦ Μητροπολίτου Κυδωνίας Καλλινίκου, τόν ὁποῖο καί ἐμύησε, τό 1820, στή Φιλική ῾Εταιρεία, ἐδοκίμασε τήν ὀργή τῶν Τούρκων δυό μόλις μῆνες μετά τό ξέσπασμα τῆς ᾿Επαναστάσεως τοῦ 1821. Συνελήφθη περί τά μέσα Μαΐου μέ τήν κατηγορία ὅτι ἐγύμναζε τούς μαθητές του μέ στρατιωτικές ἀσκήσεις καί ἐφυλακίσθηκε μαζί μέ τό Μητροπολίτη Κισάμου Μελχισεδέκ. ῾Η ὥρα τοῦ μαρτυρίου εἶχε σημάνει γιά τό νεαρό ἀλλά γενναῖο ἱεροδιάκονο Καλλίνικο, πού ὑπέμεινε μέ ἀξιοθαύμαστη καρτερία τά βασανιστήρια καί τούς ἐξευτελισμούς.

Στίς 19 ᾿Ιουνίου τοῦ 1821, ἑορτή τῆς ᾿Αναλήψεως, κρεμασμένος στήν πλατεία Σπλάτζιας τῶν Χανίων, παρέδωσε μαζί μέ τό Μητροπολίτη Μελχισεδέκ τό πνεῦμα του στόν Θεό.

Στίς 23 ᾿Ιουνίου 1821 ἔγινε Σύνοδος στή Μητρόπολη τῆς Κρήτης, στό ναό τοῦ ῾Αγίου Μηνᾶ κατά τήν ὁποία ὁ ᾿Επίσκοπος Κρήτης ἄρχισε νά διαβάζει ἕνα γράμμα ἀπεσταλμένο ἀπό τό βεζύρη. Οἱ ἐχθροί καιροφυλακτοῦντες, ὅρμησαν στό ναό καί ἐφόνευσαν τούς ᾿Αρχιερεῖς, δεκαεπτά ἱερεῖς καί πέντε ἁγιορεῖτες πατέρες ἀπό τή μονή Βατοπαιδίου, πού εἶχαν προσκομίσει στό Μέγα Κάστρο γιά προσκύνηση κατά τῆς ἐπιδημίας τῆς πανώλους τίμια λείψανα καί τήν ῾Αγία Ζώνη τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου. ᾿Επίσης ἐφόνευσαν ὡς τριακόσιους παρευρεθέντες Χριστιανούς. ᾿Από ἐκεῖ διασπαρέντες στήν πόλη ἐδίωκαν τούς λοιπούς Χριστιανούς φονεύοντες ἀνηλεῶς ὅσους ἀπαντοῦσαν στούς δρόμους, ὅπου συνάντησαν καί τόν ᾿Επίσκοπο Λάμπης ῾Ιερόθεο, τόν ὁποῖο ἐφόνευσαν μετά τοῦ διακόνου του. Τήν ἑπομένη μέρα στό χωριό ᾿Επάνω Φουρνή, ὅπου ἕδρα τῆς ᾿Επισκοπῆς Πέτρας, ἐτυφεκίσθηκε ὁ ᾿Αρχιερεύς αὐτῆς ᾿Ιωακείμ ἔξω ἀπό τόν ἱερό ναό τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη πάντων τῶν ῾Αγίων τῶν ἐν Βλαδιμίρ τῆς Ρωσίας διαλαμψάντων.

῾Η ἑορτή αὐτή καθιερώθηκε, τό 1982, μέ τήν εὐλογία τοῦ Πατριάρχου Μόσχας Ποιμένος. ῾Η λειτουργική μνήμη ἀναφέρεται στούς Μάρτυρες ᾿Αβραάμ τόν Βούλγαρο, στούς ᾿Αρχιεπισκόπους Μητροφάνη καί Πατρίκιο, στούς ᾿Επισκόπους τοῦ Βλαδιμίρ Μάξιμο, ᾿Αλέξιο, ᾿Ιωνᾶ, ᾿Ιλαρίωνα, Διονύσιο, ᾿Αρσένιο, Θεόδωρο, Σίμωνα, ᾿Ιωάννη, Σίμωνα, Σεραφείμ, Θεόδωρο, Βασίλειο τοῦ Ριαζάν, Κύριλλο τοῦ Ροστώβ, Σωφρόνιο καί Μητροφάνη τοῦ Βορονέζ, στούς μοναχούς Νικήτα τοῦ Περεγιασλάβλ, ᾿Ηλία τοῦ Μούρωμ, Παχώμιο καί Θεοδόσιο, Δανιήλ τοῦ Οὐσπένσκϊυ, Μιχαήλ τοῦ Βγιάζνικωφ, Σέργιο τοῦ Ραντονέζ, Ρωμανό τοῦ Κιρζάκ, Παχώμιο τοῦ Νερέχτσκϊυ, Εὐθύμιο τῆς Σουζδαλίας, Στέφανο τοῦ Μακχρίνσκϊυ, Νίκωνα τοῦ Ραντονέζ, Κοσμᾶ τοῦ Γιαχρομσκόϊυ, ᾿Ιώβ τοῦ Βλαδιμίρ, ᾿Αρκάδιο τῆς Βγιάζμα, Πρόχορο καί Βασσιανό τοῦ Γιαστρέμπσκϊυ, Διονύσιο τοῦ Περεγιασλάβλ, Λουκιανό, Κορνήλιο καί Ζωσιμᾶ τοῦ ᾿Αλεξάντρωφ, στίς μοναχές Μαρία (μοναχικό ὄνομα Μάρθα), Θεοδοσία (μοναχικό ὄνομα Εὐφροσύνη), Εὐφροσύνη τῆς Σουζδαλίας, Βάσσα (μοναχικό ὄνομα Θεοδώρα) τοῦ Νίζνϊυ-Νόβγκοροντ, Σοφία καί Θεοδοσία τοῦ Μούρωμ, στούς μοναχούς καί τίς μοναχές Γκλέμπ, Κωνσταντίνο, Μιχαήλ καί Θεόδωρο τοῦ Μούρωμ, Μπόρις τοῦ Τούτωβ, ᾿Ινιασλάβο, Μιστισλάβο, ᾿Ανδρέα τοῦ Μπογκολιούμποβο, Γκλέμπ, Μιχαήλ, Πέτρο τοῦ Μούρωμ, Γεώργιο, Βασίλειο τοῦ Ροστώβ, Βλαδίμηρο, Δημήτριο, Θεόδωρο, Σβιατοσλάβο, ᾿Αλέξανδρο Νέφσκϊυ, Δημήτριο, Δημήτριο, Θεόδωρο τοῦ Σταροντούμπσκϊυ, Εἰρήνη καί Φεβρονία τοῦ Μούρωμ, ᾿Αγάθη, Θεοδώρα, Μαρία καί Χριστίνα, Εὐδοξία, στούς Δίκαιους Γεώργιο καί ᾿Ιουλιανή τοῦ Μούρωμ, Σάββα τοῦ Μοσκώσκ, στούς διά Χριστόν σαλούς Κυπριανό, Εὐδοξία καί Παρθένιο τῆς Σουζδαλίας.

† Τῇ αὐτῆ μέρᾳ, σύναξις τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Βλαδιμήρου, ἐν Κιέβῳ.

Βλ. † 21 Μαΐου.

† Τῇ αὐτῆ μέρᾳ, σύναξις τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου τῆς ἐπιλεγομένης «Τρυφερῆς», ἐν τῇ Λαύρᾳ τῶν Σπηλαίων τοῦ Πσκώφ τῆς Ρωσίας.

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,

ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.