30 Ιανουαρίου
†Μνήμη τῶν ἐν ῾Αγίοις πατέρων ἠμῶν καί οἰκουμενικῶν διδασκάλων, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί ᾿Ιωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.
῾Η αἰτία γιά τήν εἰσαγωγή τῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν ῾Ιεραρχῶν στήν ᾿Εκκλησία εἶναι τό ἑξῆς γεγονός· Κατά τούς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ ᾿Αλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ (1081-1118), ὁ ὁποῖος διαδέχθηκε στή βασιλική ἐξουσία τόν Νικηφόρο Γύ τόν Βοτανειάτη (1078-1081), ἔγινε στήν Κωνσταντινούπολη φιλονικία ἀνάμεσα σέ λόγιους καί ἐνάρετους ἄνδρες. ῎Αλλοι ἐθεωροῦσαν ἀνώτερο τόν Μέγα Βασίλειο, χαρακτηρίζοντάς τον μεγαλοφυΐα καί ὑπέροχη φυσιογνωμία. ῎Αλλοι ἐτοποθετοῦσαν ὑψηλά τόν ἱερό Χρυσόστομο καί τόν ἐθεωροῦσαν ἀνώτερο ἀπό τόν Μέγα Βασίλειο καί τόν Γρηγόριο καί, τέλος, ἄλλοι, προσκείμενοι στόν Γρηγόριο τόν Θεολόγο, ἐθεωροῦσαν αὐτόν ἀνώτερο ἀπό τούς δύο ἄλλους, δηλαδή ἀπό τόν Βασίλειο καί τόν Χρυσόστομο. ῾Η φιλονικία αὐτή εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά διαιρεθοῦν τά πλήθη τῶν Χριστιανῶν καί ἄλλοι ὀνομάζονταν «᾿Ιωαννίτες», ἄλλοι «Βασιλεῖτες» καί ἄλλοι «Γρηγορίτες».
Στήν ἔριδα αὐτή ἔθεσε τέλος ὁ Μητροπολίτης Εὐχαΐτων ᾿Ιωάννης ὁ Μαυρόπους. Αὐτός, κατά τή διήγηση τοῦ Συναξαριστοῦ, εἶδε σέ ὀπτασία τούς μέγιστους αὐτούς ῾Ιεράρχες, πρῶτα καθένα χωριστά καί στή συνέχεια καί τούς τρεῖς μαζί. Αὐτοί τοῦ εἶπαν· «᾿Εμεῖς, ὅπως βλέπεις, εἴμαστε ἕνα κοντά στόν Θεό καί τίποτε δέν ὑπάρχει πού νά μᾶς χωρίζει ἤ νά μᾶς κάνει νά ἀντιδικοῦμε. ῞Ομως, κάτω ἀπό τίς ἰδιαίτερες χρονικές συγκυρίες καί περιστάσεις πού βρέθηκε ὁ καθένας μας, κινούμενοι καί καθοδηγούμενοι ἀπό τό ῞Αγιο Πνεῦμα, ἐγράψαμε σέ συγγράμματα, καί μέ τόν τρόπο του ὁ καθένας, διδασκαλίες πού βοηθοῦν τούς ἀνθρώπους νά βροῦν τό δρόμο τῆς σωτηρίας. ᾿Επίσης, τίς βαθύτερες θεῖες ἀλήθειες, στίς ὁποῖες μπορέσαμε νά διεισδύσουμε μέ τό φωτισμό τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, τίς συμπεριλάβαμε σέ συγγράμματα πού ἐκδώσαμε. Καί ἀνάμεσά μας δέν ὑπάρχει οὔτε πρῶτος οὔτε δεύτερος· ἀλλά, ἄν πεῖς τόν ἕνα, συμπορεύονται δίπλα του καί οἱ δύο ἄλλοι. Σήκω, λοιπόν, καί δῶσε ἐντολή στούς φιλονικοῦντες νά σταματήσουν τίς ἔριδες καί νά πάψουν νά χωρίζονται γιά ἐμᾶς. Γιατί ἐμεῖς, καί στήν ἐπίγεια ζωή πού εἴμασταν καί στήν οὐράνια πού μεταβήκαμε, φροντίζαμε καί φροντίζουμε νά εἰρηνεύουμε καί νά ὁδηγοῦμε σέ ὁμόνοια τόν κόσμο. Καί ὅρισε μιά μέρα νά ἑορτάζεται ἀπό κοινοῦ μνήμη μας· καί, καθώς εἶναι χρέος σου, νά ἐνεργήσεις νά εἰσαχθεῖ ἑορτή στήν ᾿Εκκλησία καί νά συνταχθεῖ ἱερή ἀκολουθία. ᾿Ακόμη ἕνα χρέος σου· νά παραδώσεις στίς μελλοντικές γενιές ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε ἕνα γιά τόν Θεό. Βεβαίως καί ἐμεῖς θά συμπράξουμε γιά τή σωτηρία ἐκείνων πού θά ἑορτάζουν τή μνήμη μας, γιατί ἔχουμε καί ἐμεῖς παρρησία ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ».
῎Ετσι ὁ ᾿Επίσκοπος Εὐχαΐτων ᾿Ιωάννης ἀνέλαβε τή συμφιλίωση τῶν διαμαχόμενων μερίδων, συνέστησε τήν ἑορτή τῆς 30ῆς ᾿Ιανουαρίου καί συνέγραψε καί κοινή ᾿Ακολουθία ἀντάξια τῶν τριῶν Μεγάλων Πατέρων.
῾Η ἑορτή αὐτή τῆς Συνάξεως τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ᾿Ιωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἀποτελεῖ τό ὁρατό σύμβολο τῆς ἰσότητος καί τῆς ἑνότητος τῶν Μεγάλων Διδασκάλων, οἱ ὁποῖοι ἐδίδαξαν μέ τόν ἅγιο βίο τους τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐξ αἰτίας τῆς ταπεινώσεώς τους μπροστά στήν ἀλήθεια, ἔχουν λάβει τό χάρισμα νά ἐκφράζουν τήν καθολική συνείδηση τῆς ᾿Εκκλησίας, καί ὅ,τι διδάσκουν δέν εἶναι ἁπλῶς ἰδική τους σκέψη ἤ προσωπική τους πεποίθηση, ἀλλ εἶναι ἐπί πλέον ἴδια μαρτυρία τῆς ᾿Εκκλησίας, γιατί ὁμιλοῦν ἀπό τό βάθος τῆς καθολικῆς της πληρότητος.
Περί τίς ἀρχές τοῦ 14ου αἰῶνος μ.Χ. ἀνηγέρθη ναός τῶν Τριῶν ῾Ιεραρχῶν κοντά στήν ῾Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως, δίπλα σχεδόν στή μονή τῆς Παναχράντου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος ῾Ιππολύτου καί τῶν σύν αὐτῷ, Κενσουρίνου, Σαβαΐνου, Χρυσῆς, Φήλικος, Μαξίμου, ῾Ερκουλίου, Βενερίου, Στυρακίου, Μηνᾶ, Κομόδου, ῾Ερμῆ, Μαύρου, Εὐσεβίου, Ρουστικίου, Μοναγρίου, ᾿Αμανδίνου, ᾿Ολυμπίνου, Κύπρου, Θεοδώρου τοῦ τριβουνίου, Μαξίμου πρεσβυτέρου, ᾿Αρχελάου διακόνου, Κυριάκου ἐπισκόπου καί Μαξίμου ἑτέρου πρεσβυτέρου.
Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες ἄθλησαν ἐπί τῆς βασιλείας τοῦ Κλαυδίου Βύ (268-269 μ.Χ.) καί γεμονίας Βικαρίου τοῦ Οὐλπίου Ρωμύλου.
῾Ο ῞Αγιος Κενσουρίνος κατεῖχε τό ἀξίωμα τοῦ μαγίστρου καί τοῦ πρώτου τῆς συγκλήτου. Μετά ἀπό διαβολές, συνελήφθη καί ἐκλείσθηκε στή φυλακή. Παρά τά βασανιστήρια ἐκεῖνος ὁμολογοῦσε μέ ἐπιμονή τήν πίστη του στόν Χριστό. ᾿Από τά θαύματα πού ἐπιτέλεσε ὁ ῞Αγιος Κενσουρίνος στή φυλακή, εἴκοσι στρατιῶτες ἐπίστεψαν στόν Χριστό καί ἀποκεφαλίσθηκαν μαζί μέ τόν ῞Αγιο.
 
῾Η ῾Αγία Χρυσή ὑποβλήθηκε σέ φρικτά βασανιστήρια καί στό τέλος τήν ἔριξαν στή θάλασσα. Τόν ὑπηρέτη τῆς Μάρτυρος Χρυσῆς, ῞Αγιο Σαβαΐνο, τόν ἐκτύπησαν μέ βαριές σφαῖρες στόν αὐχένα, τόν ἐκρέμασαν σέ ξύλο καί τοῦ κατέκαψαν τά σπλάγχνα. ῎Ετσι παρέδωσε τήν ἁγία ψυχή του στόν Κύριο.
῞Οταν ἄκουσε γιά τά γενόμενα ὁ ῞Αγιος ῾Ιππόλυτος, ᾿Επίσκοπος Ρώμης, ἐπαρουσιάσθηκε στόν γεμόνα καί διαμαρτυρόμενος τόν ἔλεγξε. ᾿Εκεῖνος ἀμέσως ἔδωσε ἐντολή καί συνέλαβαν τόν ῞Αγιο ῾Ιππόλυτο μαζί μέ τήν ἀκολουθία του. Μετά ἀπό τά ραπίσματα καί τίς κακώσεις, τούς ἔδεσαν τά χέρια καί τά πόδια καί τούς ἔριξαν στή θάλασσα. ῎Ετσι ἐτελειώθησαν οἱ ῞Αγιοι καί ἔλαβαν τό στέφανο τοῦ μαρτυρίου τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Θεοφίλου τοῦ Νέου.
῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Θεόφιλος καταγόταν ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη καί ἔζησε ἐπί τῆς βασιλείας τῶν ᾿Ορθοδόξων βασιλέων Κωνσταντίνου καί Εἰρήνης (780-802 μ.Χ.). ῏Ηταν μέλος τῆς συγκλήτου καί ἔγινε στρατηγός στό θέμα τῶν Κιβυρραιωτῶν. Μόλις προήχθη στό ἀξίωμα αὐτό, ἔλαβε ἐντολή καί ἔπλευσε μέ τό στόλο ἐναντίον τῶν ᾿Αράβων, οἱ ὁποῖοι, τό ἔτος 790 μ.Χ. εἶχαν προσβάλει τήν Κύπρο μέ ἰσχυρό στόλο ὑπό τόν γεμόνα ᾿Ααρούν. Πῆρε μαζί του πρός βοήθεια καί δύο ἄλλους στρατηγούς, οἱ ὁποῖοι ὅμως τόν ἐφθονοῦσαν.
῞Οταν λοιπόν οἱ ῎Αραβες ἦλθαν ἐναντίον τῆς νήσου, τότε καί ὁ ῞Αγιος Θεόφιλος, πού δέν μποροῦσε νά βλέπει τό βυζαντινό στόλο σέ ἀπραξία, ὅρμησε μέ τόν πολεμικό του δρόμωνα, μπῆκε ἀνάμεσα στά πλοῖα τῶν ᾿Αράβων καί ἄρχισε τή μάχη. Οἱ δύο ὅμως ἄλλοι στρατηγοί, εἴτε ἀπό φθόνο εἴτε ἀπό φόβο, τόν ἄφησαν μόνο του καί ἔφυγαν. Τότε οἱ ῎Αραβες περικύκλωσαν τό πλοῖο του καί τό ἐκυρίευσαν. ᾿Εκεῖ συνέλαβαν τόν ῞Αγιο Θεόφιλο, τόν ὁποῖο πῆραν αἰχμάλωτο στόν τόπο τους καί τόν ἐφυλάκισαν. ῞Υστερα ἀπό τέσσερα χρόνια ἐγκλεισμοῦ στή φυλακή, τόν ἀπελευθέρωσαν καί τόν ἐπίεζαν νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό. ᾿Εκεῖνος ὅμως δέν ὑποχώρησε στίς πιέσεις καί ἔμεινε σταθερός καί ἀκλόνητος στήν πίστη του. Τότε τόν ἀποκεφάλισαν.
῎Ετσι ὁ ῞Αγιος Θεόφιλος ἐμαρτύρησε καί παρέδωσε τήν ἁγία του ψυχή στόν Κύριό του καί Θεό του ᾿Ιησοῦ Χριστό.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος ῾Ιππολύτου, τοῦ πρεσβυτέρου.
῾Ο ῞Αγιος ῾Ιππόλυτος καταγόταν ἀπό τήν ᾿Αντιόχεια καί ἦταν πρεσβύτερος. ᾿Εμαρτύρησε κατά τήν περίοδο τοῦ σχίσματος τῶν αἱρετικῶν Νοβατιανῶν.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Φελισιανοῦ, Φιλιππιανοῦ καί τῶν σύν αὐτοῖς.
Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες Φελισιανός καί Φιλιππιανός ἐμαρτύρησαν μαζί μέ ἄλλους στήν ᾿Αφρική.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Κυριακοῦ, τοῦ ἐν τῇ μονῇ τοῦ ῾Αγίου Σάββα ἀσκήσαντος.
῾Ο ῞Οσιος Κυριακός ἔζησε καί ἀσκήτεψε περί τόν 7ο-8ο αἰώνα μ.Χ. καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Πέτρου, βασιλέως τῶν Βουλγάρων.
῾Ο ῞Αγιος Πέτρος ἦταν τσάρος τῆς Βουλγαρίας (927-967 μ.Χ.) καί υἱός τοῦ βασιλέως Συμεών. Εἶχε νυμφευθεῖ τήν ἐγγονή τοῦ βασιλέως Ρωμανοῦ Λεκαπηνοῦ (920-944 μ.Χ.) Μαρία, ὁποία μετονομάσθηκε Εἰρήνη, λόγῳ τῆς εἰρήνης πού ἐπικράτησε μεταξύ Βυζαντινῶν καί Βουλγάρων. ῾Ο ῞Αγιος ἀγωνίσθηκε ἐναντίον τῆς αἱρέσεως τῶν Βογομίλων ἀκολουθώντας τή διδασκαλία τοῦ ῾Αγίου ᾿Ιωάννου τῆς Ρίλας. Μετά ἀπό ἕναν ἀνεπιτυχή πόλεμο μέ τήν Οὐγγαρία καί τή Ρωσία, ἐκοιμήθηκε τό ἔτος 967 μ.Χ.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Ζήνωνος τοῦ Νηστευτοῦ, τοῦ ἐκ Κιέβου.
῾Ο ῞Οσιος Ζήνων ἔζησε τόν 14ο αἰώνα μ.Χ. καί ἀσκήτεψε στά σπήλαια τῆς Μεγάλης Λαύρας τοῦ Κιέβου τῆς Ρωσίας. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ Μυτιληναίου.
῾Ο ῞Αγιος Θεόδωρος ἦταν ἔγγαμος καί πατέρας τέκνων. Κάποια στιγμή πού βρέθηκε σέ στιγμή ἀδυναμίας καί ὀργῆς ἀσπάσθηκε τόν ᾿Ισλαμισμό. ῏Ηλθε ὅμως στόν ἑαυτό του καί συναισθανόμενος τό ἁμάρτημά του μετέβη στό ῞Αγιον ῎Ορος, ὅπου καί παρέμεινε γιά ἀρκετό χρόνο. ᾿Αφοῦ ἐκοινώνησε τῶν ᾿Αχράντων Μυστηρίων προετοιμάσθηκε γιά τό μαρτύριο. ᾿Επανῆλθε στή Μυτιλήνη καί ἐπαρουσιάσθηκε στόν κριτή στόν ὁποῖο μέ τόλμη ὁμολόγησε τόν Χριστό, ἀφοῦ τόν ἔλεγξε γιά τό κίβδηλο τῆς μουσουλμανικῆς θρησκείας. ῾Ο κριτής ἐξέδωσε ἀπόφαση, γιά νά θανατωθεῖ δι ἀγχόνης καί τόν παρέδωσε στόν ἄρχοντα ᾿Ομέρ ᾿Αγᾶ, ὁ ὁποῖος προσπάθησε μέ κολακεῖες καί ὑποσχέσεις νά τόν μεταπείσει. ῾Ο ῞Αγιος Θεόδωρος μέ πνευματική ἀνδρεία ἐπέμενε. Μετά ἀπό φρικτά βασανιστήρια τόν ὁδήγησαν στόν τόπο τῆς ἐκτελέσεως. ῾Ο Μάρτυς, ἀφοῦ προσευχήθηκε καί ἀσπάσθηκε τό σχοινί τῆς ἀγχόνης, παρέδωσε τήν ἁγία του ψυχή τό ἔτος 1784. Τό τίμιο λείψανό του τό ἔριξαν στή θάλασσα καί βρέθηκε ἀργότερα στήν ἀπέναντι πλευρά τῆς Μυτιλήνης, στόν ῞Αγιο ᾿Ιωάννη τόν Μόθωνα, ὅπου μέ τήν ἄδεια τῶν Τούρκων ἐνταφιάσθηκε στόν παραπλήσιο μικρό ναό.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, ἑορτάζομεν τήν ἀνάμνησιν τοῦ γενομένου θαύματος παρά τοῦ μεγαλομάρτυρος Γεωργίου ἐν τῇ τῆς λοιμικῆς ἀσθενείας ἀπαλλαγῇ τῆς νήσου Ζακύνθου.
῾Ο Μεγαλομάρτυς τοῦ Χριστοῦ Γεώργιος τιμᾶται ἰδιαίτερα τήν μέρα αὐτή στή Ζάκυνθο, διότι συνδέθηκε μέ τή σωτηρία τοῦ νησιοῦ ἀπό τήν πανούκλα τοῦ ἔτους 1688.
Τό ἔτος 1669 πρόσφυγες Κρῆτες πού ἦλθαν στό νησί τῆς Ζακύνθου, ἔφεραν μαζί τους ἀρχαία εἰκόνα τοῦ ῾Αγίου Γεωργίου τήν ὁποία κατέθεσαν στό ναό τοῦ ῾Αγίου Δημητρίου τοῦ Κόλα. ῾Ιερόσυλοι ὅμως ἀπογύμνωσαν αὐτή ἀπό τήν ἀργυρή ἐπένδυσή της. Μετά ὀκτώ μέρες ὅλη ἐκεῖ συνοικία προσβλήθηκε ἀπό λοιμό, πού θεωρήθηκε ὡς θεία τιμωρία γιά τήν γενόμενη ἱεροσυλία. Γιά τόν ἐξιλασμό του ὁ λαός κατέφυγε σέ νηστεία καί προσευχή καί ἀπεφάσισε τήν ἀνέγερση ναοῦ ἐπ ὀνόματι τοῦ ῾Αγίου Γεωργίου. ῾Ο ἀναθηματικός αὐτός ναός τοῦ ῾Αγίου Γεωργίου τῶν Κομούτων ἤ Καμαριώτης φέρει τό ἑξῆς ἐπίγραμμα· «Γεώργιόν τε οἷα ναόν σοι πόλις, ἀνατίθησι τῆς ξένης σωτηρίας».
†Τῇ αὐτῆ μέρᾳ, ἀνάμνησις τῆς εὑρέσεως τῆς ἐν Τήνῳ ἱερᾶς εἰκόνος τῆς Εὐαγγελιστρίας, ἐν ἔτει 1823.
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,
ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.
|
