ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
 

Μία Μνημειώδης Έκδοση

Ναοί, Μονές και ευαγή Ιδρύματα της Βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως
Raymond Janin

Οι εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων παρουσιάζουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό το μοναδικό και μεγαλειώδες έργο του Γάλλου Βυζαντινολόγου και Αρχαιολόγου Raymond Janin (1882-1972) μεταφρασμένο από την γαλλική. Πρόκειται για το πρώτο έργο στην παγκόσμια βιβλιογραφία που καταγράφει την ιστορία των ιερών Τόπων της Πόλης, η οποία συνδέθηκε με τη δόξα, τη χαρά, την πίστη και την ελπίδα του Γένους. Μέσα από τις σελίδες του έργου αναδεικνύεται η Βασιλίδα των πόλεων, η πόλη του Μεγάλου Κωνσταντίνου, η Παναγιοσκέπαστη Βασιλεύουσα ως ιερότητα και κάλλος πνευματικό. Το δίτομο έργο κοσμείται από μοναδικού κάλλους εικόνες, σχέδια και μινιατούρες.

Α΄ Τόμ. Σχ. 21Χ29, Σελ. 528, Τιμ. 35€.
Β΄Τομ. 21Χ29, Σελ. 512, Τιμ. 35€.
 
     
 

Ιωάννου Χρυσοστόμου

Ερμηνευτικά αποσπάσματα εις τον Ιερεμίαν Α΄- Β΄, Εις το ρητόν του προφήτου Ιερεμία, Περί ασαφείας των προφητειών Α΄-Β΄, Υπόμνημα εις τον Άγιον Ματθαίον τον Ευαγγελιστήν

Ο 99ος τόμος της βραβευμένης από την Ακαδημία Αθηνών σειράς της Αποστολικής Διακονίας ΒΕΠΕΣ περιέχει ερμηνευτικά έργα του Ιερού Χρυσοστόμου για τον Προφήτη Ιερεμία και το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Ένα απαραίτητο εγχειρίδιο για τους μελετητές της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.

Σχ. 14Χ21, Σελ. 426, Τιμ. 20€

 
     
 

Η Ανακήρυξις του Αυτοκεφάλου της εν Ελλάδι Εκκλησίας (1850) 
και η θέσις των Μητροπόλεων των «Νέων Χωρών» (1928

Εμμανουήλ Ι. Κωνσταντινίδου, Ομοτ. Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών

Το διαχρονικό εγχειρίδιο του Ομοτ. Καθηγητού επανεκδίδεται από τις εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας. Πρόκειται για μία ιστορική έρευνα στην οποία παρουσιάζονται ο Συνοδικός Τόμος της υπό κανονικούς όρους ανακηρύξεως της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (1850), τα Πρακτικά της εν Κων/πόλει συγκληθείσας το ίδιο έτος Αγίας και Μεγάλης Συνόδου επί Οικουμενικού Πατριάρχου Ανθίμου Δ΄ του Βυζαντίου και η αποκατάσταση των κανονικών σχέσεων της Μητρός Εκκλησίας με την Εκκλησία της Ελλάδος. Στο έργο περιλαμβάνεται επίσης η Πατριαρχική Συνοδική Πράξις (Σεπτ. 1928), η οποία αφορά στη διοίκηση των Ι. Μητροπόλεων των Νέων Χωρών.

Σχ , 17Χ24 , Σελ. 128, Τιμ. 8€.

 
     
 

Η λατρευτική τιμή των Νεομαρτύρων στη σύγχρονη ελληνική λαϊκή εθιμοταξία 
Αρχιμανδρίτου Θωμά Ανδρέου 
Πρωτοσυγκέλλου Ι. Μητροπόλεως Ιωαννίνων

Η παρούσα μελέτη ασχολείται με την «λατρευτική» τιμή των Νεομαρτύρων, όρος που αφορά την καθαρά λαογραφική θεώρηση των στοιχείων που υποστηρίζουν τις περιπτώσεις λειψανολατρείας, έτσι όπως αυτές παρατίθενται εδώ και, ασφαλώς, ουδεμία σχέση έχει ως προς την δογματική απόδοση του όρου Λατρεία.

Μέσα από την συγκεντρωτική αυτή μελέτη παρουσιάζονται πολλά στοιχεία που αναδεικνύουν την λατρευτική τιμή των Νεομαρτύρων στη σύγχρονη Ελληνική λαϊκή εθιμοταξία. Δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε το ιστορικό πλαίσιο της εποχής των Νεομαρτύρων που τους καθιστά όχι απλά λαϊκούς ήρωες στα μάτια των υποδούλων, αλλά εμβληματικές φυσιογνωμίες που εμπνέουν με το απαράμμιλο θάρρος τους απέναντι στον κατακτητή.

Σχ , 17Χ24 , Σελ. 300, Τιμ. 12€.

 

 
 
 
ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
 

Le   Livre noir - The Black Book 
( στην αγγλική και γαλλική γλώσσα )  
Μαύρη Βίβλος Διωγμῶν καί Μαρτυρίων τοῦ ἐνΤουρκίᾳ Ἑλληνισμοῦ (1914-1918
 )*

Η Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων σε συνεργασία με την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος προέβησαν στην έκδοση της «Μαύρης Βίβλου» σε μετάφραση στην αγγλική και τη γαλλική ως μία ελάχιστη συνεισφορά στη μνήμη των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και της καθ’ ημάς Ανατολής, επί τη συμπληρώσει μιας εκατονταετίας από το 1922.

Πρόκειται για αναλυτική καταγραφή της Γενοκτονίας που υπέστησαν οι Έλληνες των περιοχών αυτών την περίοδο 1914-1918 από τους Νεότουρκους, οι οποίοι επέβαλαν ως κρατική ιδεολογία την αναβίωση του εθνικισμού, του θρησκευτικού και φυλετικού μίσους. Ο τόμος εμπλουτίζεται με πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό στο οποίο αποτυπώνεται όλη η αλήθεια για το ολοκαύτωμα του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

Σχ. 25x27, Σελ. 400, Τιμ. 25€

 
     
 

Συμβολή στην έρευνα της Γενοκτονίας του ελληνορθόδοξου πληθυσμού και της αντιχριστιανικής πολιτικής στον Πόντο
Θεοδοσίου Αρ. Κυριακίδη

Ένα πολύτιμο ιστορικό έργο για την Γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών του Πόντου. Δεν πρόκειται για μία ολοκληρωμένη μελέτη της πολιτικής των Γενοκτονιών, η οποία εκτελέσθηκε με πρωτοφανή βιαιότητα από το κίνημα των Νεότουρκων και τους Κεμαλικούς σε όλη την επικράτεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς το έργο αναφέρεται αποκλειστικά στους ελληνικούς πληθυσμούς του Πόντου. Ο ερευνητής χρησιμοποίησε ανέκδοτες και άγνωστες μέχρι πρότινος πηγές και μαρτυρίες, κυρίως των ρωμαιοκαθολικών ιεραποστόλων της περιοχής, οι οποίοι γνωστοποίησαν τις πολιτικές Γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής. Πρόκειται για μία έκδοση διατήρησης της ιστορικής μνήμης και σφυρηλάτησης της εθνικής αυτοσυνειδησίας.

Σχ. 15Χ22,5, Σελ. 272, Τιμ. 7€

 
     
 

 

Πεντηκοστάριον

 

Μεγάλο Σχ. 25Χ35, Σελ. 248, Τιμ. 35€.

Μικρό Σχ. 17Χ24, Σελ. 600. Τιμ. 32€.

 
     
 

Μέγας Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη 
Αθηνάς Ντάσιου-Γιάννου

Η συγγραφέας παρουσιάζει το έργο του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης, σε εικογράφηση του Γ. Λυμπερόπουλου. Ένα βιβλίο με το οποίο οι μικροί μας φίλοι θα μάθουν τον μοναδικό ρόλο των δύο αγίων στην επικράτηση και εδραίωση του Χριστιανισμού στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία και κατ' επέκταση σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Σχ. 20Χ28, Σελ. 40, Τιμ. 6€.

 
     
 

 

Οι άγιοι Ισαπόστολοι Κωνσταντίνος και Ελένη
Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου,  
Γενικού Διευθυντού της Αποστολικής Διακονίας  
της Εκκλησίας της Ελλάδος

Ο βίος των αγίων ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης προβάλλει την ευσέβεια αυτών με ψυχωφέλιμο για τους πιστούς τρόπο και τονίζει τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο σφράγισαν την ιστορία της Ευρώπης και την εν τω κόσμω πορεία της Εκκλησίας.

Σχ. 13Χ21, Σελ. 86, Τιμ. 4€.

 
     
 

Αγία Ελένη, η 14η Απόστολος
Ακολουθώντας τα βήματα της πρώτης χριστιανής αυτοκράτειρας που μαζί με τον υιό της, Άγιο Κωνσταντίνο τον Μέγα, χάρισαν στην Ευρώπη και την Οικουμένη την σημερινή πνευματική ταυτότητά τους.

Η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος με αφορμή την πραγματοποίηση της ελεύσεως στην Ελλάδα, για πρώτη φορά στην ιστορία, του σεπτού σκηνώματος της Αγίας Ισαποστόλου Ελένης (Μάιος 2017), κυκλοφόρησε σέ CD ένα σπάνιο οδοιπορικό στην Ανατολή, τη Δύση και φυσικά τους Αγίους Τόπους. Έγκριτοι πανεπιστημιακοί αναλύουν τον βίο της μεγάλης αυτής Αγίας και παρουσιάζουν όλα τα στοιχεία σχετικά με τον βίο και το έργο της.

Τιμ. 2€.

 
     
 

Ο  ΄Αγγελος στην Πόλη,
Χαράλαμπου Κατσάρα

Εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο με Τέσσερα διηγήματα βυζαντινής εποχής, στα οποία αναβιώνεται η ορθόδοξη συνείδηση των πιστών σε καιρούς χαλεπούς για την αυτοκρατορία. Η Βασιλεύουσα, οι πόλεις της Μ. Ασίας , το Δεσποτάτο του Μυστρά και οι τελευταίες ώρες πριν την Άλωση της Πόλης είναι τα σκηνικά όπου εκτυλίσσονται οι ιστορίες.

Σχ. 17Χ25, Σελ. 74, Τιμ. 3€

 
     
 

Ο Όμηρος ζει στη Βασιλεύουσα και αναζητά την αλήθεια
Πηνελόπης Μωραΐτου, εικονογράφηση Πέγκυ Φούρκα

Κατηχητικό βιβλίο της σειράς «Ελληνική Ιστορία και Χριστιανική Πίστη», το οποίο αποτελεί ένα οδοιπορικό του κεντρικού ήρωα της σειράς, Ομήρου, στον μαγικό κόσμο του Βυζαντίου, με κεφάλαια αφιερωμένα στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, τους φωστήρες της Ορθοδοξίας, τους Τρεις Ιεράρχες, τον Ιουστινιανό, τον Ιερό Φώτιο, τους αποστόλους των Σλάβων Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο, αλλά και το Σχίσμα των Εκκλησιών, την Φραγκοκρατία και την Άλωση της Πόλεως. Το έργο εξοικειώνει τους μικρούς μας φίλους και με τα σύμβολα του Βυζαντίου, όπως τον Τίμιο Σταυρό, το Δικέφαλο Αετό, τον ναό της Αγίας Σοφίας, αλλά και το Σύμβολο της πίστεως. Ένα παιδικό βιβλίο που βοηθάει τα παιδιά να γνωρίσουν την αλληλέγγυα και άρρηκτη σχέση Εκκλησίας και Πολιτείας στο Βυζάντιο και τη συνέχεια της ιστορικής πορείας του Ελληνισμού στο πέρασμα των αιώνων.

Σχ. 21Χ29, Σελ. 222, Τιμ. 10 €.

 
     
 

Γρηγόριος Ε΄- Ο μαρτυρικός Πατριάρχης
Αθηνάς Ντάσιου-Γιάννου
Εικονογράφηση Αθηνά Κοντογιάννη

Ο βίος του εθνομάρτυρα Γρηγορίου Ε΄, ο οποίος βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τους Οθωμανούς δυνάστες την αυγή της Επαναστάσεως της Εθνικής παλιγγενεσίας. Οι μικροί φίλοι μας θα γνωρίσουν αυτήν την εμβληματική μορφή του Έθνους και της Ορθοδοξίας που συνδύασε την βαθύτατη χριστιανική πίστη με τη θυσιαστική προσφορά του στον καταπιεσμένο Ελληνισμό της εποχής.

Σελ. 50, Σχ. 17Χ24, Τιμ. 7€.

 
     
 

Το τέλος ενός θρύλου    
Αγγελικής Νικολοπούλου

H ιστορία της μικρής Άρτεμης, την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής, που απαγάγεται από τον Αλήμπεη για να αρχίσει η περιπέτειά της, παράλληλα με εκείνη του ξεριζωμένου Ελληνισμού, που κορυφώνεται με το μαρτυρικό τέλος του Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου. Την εικονογράφηση του βιβλίου έκανε η Λυδία Δημακοπούλου.

Σχ. 21Χ25, Σελ. 194, Τιμ. 7€

 
 

 

 
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟΝ
 

Μνήμη των αγίων Κωνσταντίνου του Μεγάλου και Ελένης, των Ισαποστόλων.

Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου,
Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Μάϊος,
Αθήνα 2006, εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 322-330

Ως γενέτειρα πόλη του Μεγάλου Κωνσταντίνου αναφέρεται τόσο Ταρσός της Κιλικίας όσο και το Δρέπανο της Βιθυνίας. Ωστόσο η άποψη που επικρατεί φέρει τον Μέγα Κωνσταντίνο να έχει γεννηθεί στη Ναϊσό της ΄Ανω Μοισίας (1). Το ακριβές έτος της γεννήσεώς του δεν είναι γνωστό, θεωρείται όμως ότι εγεννήθηκε μεταξύ των ετών 274-288 μ.Χ.

Πατέρας του ήταν ο Κωνστάντιος, που λόγῳ της χλωμότητος του προσώπου του ονομάσθηκε Χλωρός, και ήταν συγγενής του αυτοκράτορος Κλαυδίου. Μητέρα του ήταν Αγία Ελένη, θυγατέρα ενός πανδοχέως από το Δρέπανο της Βιθυνίας.

Το 305 μ.Χ. ο Κωνσταντίνος ευρίσκεται στην αυλή του αυτοκράτορος Διοκλητιανού στη Νικομήδεια με το αξίωμα του χιλίαρχου. Το ίδιο έτος οι δύο Αύγουστοι, Διοκλητιανός και Μαξιμιανός, παραιτούνται από τα αξιώματά τους και αποσύρονται. Στο ύπατο αξίωμα του Αυγούστου προάγονται ο Κωνστάντιος ο Χλωρός στη Δύση και ο Γαλέριος στην Ανατολή. Ο Κωνστάντιος ο Χλωρός απέθανε στις 25 ᾿Ιουλίου 306 μ.Χ. και ο στρατός ανεκήρυξε Αύγουστο τον Μέγα Κωνσταντίνο, κάτι όμως που δεν αποδέχθηκε ο Γαλέριος. Μετά από μιά σειρά διαφόρων ιστορικών γεγονότων ο Μέγας Κωνσταντίνος συγκρούεται με τον Μαξέντιο, υιό του Μαξιμιανού, ο οποίος πλεονεκτούσε στρατηγικά, επειδή διέθετε τετραπλάσιο στράτευμα και ο στρατός του Κωνσταντίνου ήταν ήδη καταπονημένος.

Από την πλευρά του ο Μέγας Κωνσταντίνος είχε κάθε λόγο να αισθάνεται συγκρατημένος. Δεν είχε καμία άλλη επιλογή εκτός από την επίκληση της δυναμεως του Θεού. ῎Ηθελε να προσευχηθεί, να ζητήσει βοήθεια, αλλά καθώς διηγείται ο ιστορικός Ευσεβιος, δεν ήξερε σε ποιόν Θεό να απευθυνθεί. Τότε έφερε νοερά στη σκέψη του όλους αυτούς που μαζί τους συνδιοικούσε την αυτοκρατορία. Όλοι τους, εκτός από τον πατέρα του, επίστευαν σε πολλούς θεούς και όλοι τους είχαν τραγικό τέλος. ΄Αρχισε, λοιπόν, να προσεύχεται στον Θεό, υψώνοντας το δεξί του χέρι και ικετεύοντάς Τον να του αποκαλυφθεί. Ενώ προσευχόταν, διαγράφεται στον ουρανό μία πρωτόγνωρη θεοσημία. Περί τις μεσημβρινές ώρες του λίου, κατά το δειλινό δηλαδή, είδε στον ουρανό το τρόπαιο του Σταυρού, που έγραφε «τούτῳ νίκα». Και ενώ προσπαθούσε να κατανοήσει τη σημασία αυτού του μυστηριακού θεάματος, τον κατέλαβε νύχτα. Τότε εμφανίζεται ο Κύριος στον ύπνο του μαζί με το σύμβολο του Σταυρού και τον προέτρεψε να κατασκευάσει απομίμηση αυτού και να το χρησιμοποιεί ω ς φυλακτήριο στούς πολέμους.

Έχοντας ως σημαία του το Χριστιανικό λάβαρο αρχίζει να προελαύνει προς τη Ρώμη εκμηδενίζοντας κάθε αντίσταση.

Όταν φθάνει στη Ρώμη ενδιαφέρεται για τους Χριστιανούς της πόλεως. Όμως το ενδιαφέρον του δεν περιορίζεται μόνο σε αυτούς. Πολύ σύντομα πληροφορείται για την πενιχρή κατάσταση της Εκκλησίας της Αφρικής και ενισχύει από το δημόσιο ταμείο τα έργα διακονίας αυτής.

Το Φεβρουάριο του 313 μ.Χ., στα Μεδιόλανα, όπου γίνεται ο γάμος του Λικινίου με την Κωνσταντία, αδελφή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, επέρχεται μιά ιστορική συμφωνία μεταξύ των δύο ανδρών που καθιερώνει την αρχή της ανεξιθρησκείας.

Τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει ο Μέγας Κωνσταντίνος ήσαν πολλά. Η αιρετική διδασκαλία του Αρείου, πρεσβυτέρου της Αλεξανδρινής Εκκλησίας, ήλθε να ταράξει την ενότητα της Εκκλησίας. Η διδασκαλία αυτή, που ονομάσθηκε αρειανισμός, κατέλυε ουσιαστικά το δόγμα της Τριαδικότητος του Θεού.

Μόλις ο Μέγας Κωνσταντίνος επληροφορήθηκε τα όσα θλιβερά συνέβαιναν στην Αλεξάνδρεια, απέστειλε με τον πνευματικό του σύμβουλο Όσιο, Επίσκοπο Κορδούης της Ισπανίας, επιστολή στον Επίσκοπο Αλεξανδρείας Αλέξανδρο (313-328 μ.Χ.) και τον ΄Αρειο. Η προσπάθεια επιλύσεως του θέματος δεν ευδοκίμησε. Έτσι αποφασίσθηκε σύγκληση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ.

Η περιγραφή της εναρκτήριας τελετής από τον ιστορικό Ευσεβιο είναι ομολογουμένως ενδιαφέρουσα. Στο μεσαίο οίκο των ανακτόρων είχαν προσέλθει όλοι οι σύνεδροι. Επικρατούσε απόλυτη σιγή και όλοι επερίμεναν την είσοδο του αυτοκράτορος, τον οποίο οι περισσότεροι θα έβλεπαν γιά πρώτη φορά. Ο Κωνσταντίνος εισήλθε ταπεινα, με σεμνότητα και πραότητα. Στην ομιλία του προς τη Σύνοδο χαρακτηρίζει τις ενδοεκκλησιαστικές συγκρούσεις ως το μεγαλύτερο δεινό και από τούς πολέμους. Ο λόγος του υπήρξε ευθύς και σαφής. Δεν ήθελε να ασχοληθεί παρά μοναχα με θέματα που αφορούσαν στην ορθοτόμηση της πίστεως. Η κρίσιμη φράση του, «περί της πίστεως σπουδάσωμεν», διασώζεται σχεδόν από όλους τούς ιστορικούς συγγραφείς.

Μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου ο αυτοκράτορας ανέλαβε πρωτοβουλίες γιά την εδραίωση των αποφάσεών της. Απέστειλε εγκύκλιο επιστολή πρός την Εκκλησία της Αιγύπτου, Λιβύης, Πενταπόλεως, Αλεξανδρείας, στην οποία γνωστοποιεί τις αποφάσεις της Συνόδου. Ο ίδιος γνωστοποιεί προς όλη την επικράτεια της αυτοκρατορίας την καταδίκη του Αρείου και απαγορεύει την απόκτηση και την απόκρυψη των συγγραμμάτων του. Η πιο εντυπωσιακή του όμως ενέργεια είναι επιστολή του πρός τον ΄Αρειο. Επιτιμά τον αιρεσιάρχη και τον καταδικάζει με αυστηρότητα γιά τις κακοδοξίες του.

Όμως περί τα τέλη του 327 μ.Χ. ο Μέγας Κωνσταντίνος καλεί τον ΄Αρειο στα ανακτορα. Ο αιρεσιάρχης φυσικά δεν χάνει την ευκαιρία και υποβάλλει μία ομολογία γεμάτη από έντεχνες θεολογικές ανακρίβειες, πείθοντας μάλιστα τον Μέγα Κωνσταντίνο ότι αυτή δεν διαφέρει ουσιαστικά από όσα είχε αποφασίσει Α΄ Οικουμενική Σύνοδος. Τελικά ο αυτοκράτορας συγκαλεί νέα Σύνοδο, το Νοέμβριο του 327 μ.Χ., οποία ανακαλεί τον ΄Αρειο από την εξορία και αποκαθιστά τους εξόριστους Επισκόπους Νικομηδείας Ευσεβιο και Νικαιας Θεόγνιο. Η ανάκληση του Αρείου και αποκατάσταση των περί αυτον επυροδότησε νέες έριδες στους κόλπους της Εκκλησίας. Ο Επίσκοπος Αλεξανδρείας Αλέξανδρος και στη συνέχεια ο διάδοχός του Μέγας Αθανασιος αρνούνται να δεχθούν τον ΄Αρειο στην Αλεξάνδρεια. Ο Μέγας Κωνσταντίνος απειλεί με καθαίρεση τον Μέγα Αθανασιο, ενώ σε Σύνοδο που συνήλθε στην Αντιόχεια το 330 μ.Χ. καθαιρείται και εξορίζεται από τους αιρετικούς ο ΄Αγιος Ευστάθιος, Επίσκοπος Αντιοχείας († 21 Φεβρουαρίου). Η Σύνοδος της Τύρου της Συρίας, που συνήλθε το 335 μ.Χ., καταδικάζει ερήμην με την ποινή της καθαιρέσεως τον Μέγα Αθανασιο, ο οποίος φεύγει, γιά να συναντήσει τον Μέγα Κωνσταντίνο.

Είναι γεγονός πως ο Μέγας Κωνσταντίνος δεν έδειξε να αποδέχεται το αίτημα του Μεγάλου Αθανασίου για ακρόαση. Επείσθηκε όμως να τον ακούσει, όταν ο Μέγας Αθανασιος του απηύθυνετη ρήση· «Δικάσει Κύριος ανά μέσον εμού και σού». Ο Μέγας Κωνσταντίνος κατενόησε την κατάφωρη αδικία και τις άθλιες μεθοδεύσεις σε βάρος του Μεγάλου Αθανασίου και έκανε δεκτό το αίτημά του να προσκληθούν όλοι οι συνοδικοί της Τύρου και η διαδικασία να λάβει χώρα ενώπιόν του.

Ο Ευσέβιος Νικομηδείας αγνόησε την αυτοκρατορική εντολή. Πήρε μόνο ελάχιστους από τους συνοδικούς και εμφανίσθηκε στον αυτοκράτορα. Εξέχασε όλες τίς υπόλοιπες κατηγορίες και για πρώτη φορά έθεσε το θέμα της δήθεν παρακωλύσεως της αποστολής σιταριού προς την Βασιλεύουσα. Ο αυτοκράτορας εξοργίζεται και εξορίζει τον Μέγα Αθανάσιο στα Τρέβιρα της Γαλλίας. Παρά ταύτα δεν επικυρώνει την απόφαση της Συνόδου της Τύρου για καθαίρεση και ούτε διατάσσει την αναπλήρωση του επισκοπικού θρόνου της Αλεξάνδρειας (2).

Η τελευταία περίοδος της ζωής του Μεγάλου Κωνσταντίνου είναι αυτή που τον καταξιώνει στην εκκλησιαστική συνείδηση και τον οδηγεί στο απόγειο της πνευματικής του πορείας. Ο ΄Αγιος, κατά τον Απρίλιο του 337 μ.Χ., αισθάνεται τα πρώτα σοβαρά συμπτώματα κάποιας ασθένειας. Οι πηγές μάς πληροφορούν πως ο Μέγας Κωνσταντίνος κατέφυγε σε ιαματικά λουτρά. Βλέποντας όμως την υγεία του να επιδεινώνεται εθεώρησε σκόπιμο να μεταβεί στην πόλη Ελενόπολη της Βιθυνίας, που είχε ονομασθεί έτσι λόγῳ της Αγίας μητέρας του. Εκεί παρέμεινε στο ναό των Μαρτύρων, όπου ανέπεμπε ικετήριες ευχές και λιτανείες πρός τον Θεό. Ο Μέγας Κωνσταντίνος αντιλαμβάνεται πως η επίγεια ζωή του πλησιάζει στο τέλος της. Η μνήμη του θανάτου καλλιεργείται στην καρδιά του και τον οδηγεί στο μυστήριο της μετάνοιας και του βαπτίσματος. Μετά από αυτά καταφεύγει σε κάποιο προάστιο της Νικομήδειας, συγκαλεί τους Επισκόπους και τους απευθύνει τον εξής λόγο· «Αυτός ήταν ο καιρός που προσδοκούσα από παλιά και εδιψούσα και ευχόμουν να καταξιωθώ της εν Θεώ σωτηρίας. Ήλθε η ώρα να απολαύσουμε και εμείς την αθανατοποιό σφραγίδα, ήλθε η ώρα να συμμετάσχουμε στο σωτήριο σφράγισμα, πράγμα που κάποτε επιθυμούσα να κάνω στα ρείθρα του Ιορδάνου, στα οποία, όπως παραδίδεται, ο Σωτήρας μας έλαβε το βάπτισμα εις μέτερον τύπον. Ο Θεός όμως, που γνωρίζει το συμφέρον, μάς αξιώνει να λάβουμε το βάπτισμα εδώ. Ας μήν υπάρχει λοιπόν καμία αμφιβολία. Γιατί και εάν ακόμη είναι θέλημα του Κυρίου της ζωής και του θανάτου να συνεχισθεί η επίγεια ζωή μας και να συνυπάρχω με το λαό του Θεού, θα πλαισιώσω τη ζωή μου με όλους εκείνους τους κανόνες που αρμόζουν στον Θεό» (3).

Μετά το βάπτισμα ο ΄Αγιος Κωνσταντίνος δεν ξαναφόρεσε τον αυτοκρατορικό χιτώνα, αλλά παρέμεινε ενδεδυμένος με το λευκό ένδυμα του βαπτίσματος, μέχρι την μέρα της κοιμήσεώς του το 337 μ.Χ. ῏Ηταν μέρα εορτασμού της Πεντηκοστής, γράφει ο ιστορικός Ευσέβιος (4).

Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει ο Ευσέβιος τα γεγονότα, τα οποία ακολούθησαν την κοίμηση του Αγίου. Όλοι οι σωματοφύλακες του αυτοκράτορος, αφού έσχισαν τα ρούχα τους και έπεσαν στο έδαφος, έκλαιγαν και εφώναζαν δυνατά, σαν να μην έχαναν το βασιλέα τους, αλλά τον πατέρα τους. Οι ταξίαρχοι και οι λοχαγοί έκλαιγαν τον ευεργέτη τους. Οι δήμοι ήσαν λυπημένοι και κάθε κάτοικος της Κωνσταντινουπόλεως επενθούσε, σαν να έχανε το κοινό αγαθό.

Αφού οι στρατιωτικοί ετοποθέτησαν το σκήνωμα του Αγίου σε χρυσή λάρνακα, το μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη και το εναπέθεσαν σε βάθρο στον βασιλικό οίκο. το ιερό λείψανό του ενταφιάσθηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων.

Δίκαια ιστορία τον ονόμασε Μέγα και Εκκλησία Ισαπόστολο.

Η Αγία Ελένη εγεννήθηκε στο Δρέπανο της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας περί το 247 μ.Χ. Φαίνεται ότι ήταν ταπεινής καταγωγής (5). Στην ιστοριογραφία υπάρχει σχετική διχογνωμία ως προς το αν μητέρα του Αγίου Κωνσταντίνου υπήρξε σύζυγος ή νόμιμη παλλακίδα του Κωνσταντίου του Χλωρού (6).

Μεταξύ των ετών 274-288 μ.Χ. εγέννησε στη Ναϊσό της Μοισίας τον Κωνσταντίνο. Όταν, πέντε έτη αργότερα, ο Κωνσταντίνος Χλωρός έγινε Καίσαρας από τον Διοκλητιανό, αναγκάσθηκε να την απομακρύνει, για να συζευχθείτη Θεοδώρα, θετή κόρη του αυτοκράτορος Μαξιμιανού, και να έχει έτσι το συγγενικό εκείνο δεσμό, ο οποίος θα εξασφάλιζε τη στερεότητα του διοκλητιανού τετραρχικού συστήματος. Παρά το γεγονός αυτό ο Μέγας Κωνσταντίνος ετιμούσε ιδιαίτερα τη μητέρα του. Της απένειμε τον τίτλο της αυγούστης, έθεσε τη μορφή της επί νομισμάτων και έδωσε το όνομά της σε μιά πόλη της Βιθυνίας.

Η Αγία έδειξε την ευσεβειά της με πολλές ευεργεσίες και την ανοικοδόμηση νέων Εκκλησιών στη Ρώμη (Τιμίου Σταυρού), στην Κωνσταντινούπολη (Αγίων Αποστόλων), στη Βηθλεέμ (βασιλική της Γεννήσεως) και επί του Όρους των Ελαιών (βασιλική της Γεθσημανή). Η Αγία Ελένη επήγε το 326 μ.Χ. στην Ιερουσαλήμ, όπου «με μέγαν κόπον και πολλήν έξοδον και φοβερίσματα ηύρεν τον τίμιον σταυρόν και τούς άλλους δύο σταυρούς των λῃστών», όπως γράφει ο Κύπριος Χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς (7). Επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη, ένα χρόνο μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού του Κυρίου, Αγία Ελένη πέρασε και από την Κύπρο (8).

Η Αγία Ελένη εκοιμήθηκε με ειρήνη μάλλον το 327 μ.Χ. σε ηλικία ογδόντα ετών. Ο ιστορικός Ευσέβιος γράφει ότι η Αγία προαισθάνθηκε το θάνατό της και με διαθήκη άφησε την περιουσία της στον υιό της και τούς εγγονούς της.

Όπως ήταν φυσικό ο υιός της μετέφερε το τίμιο λείψανό της στην Κωνσταντινούπολη και την ενταφίασε στο ναό των Αγίων Αποστόλων.

Η Σύναξη αυτών ετελείτο στη Μεγάλη Εκκλησία, στο ναό των Αγίων Αποστόλων και στον ιερό ναό αυτών στην κινστέρνα του Βώνου.

Οι Βυζαντινοί ετιμούσαν ιδιαίτερα τον Μέγα Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη. Απόδειξη τούτου αποτελεί το γεγονός ότι κατά το Μεσαίωνα ήταν πολύ δημοφιλής στοης Βυζαντινούς η απεικόνιση του πρώτου Χριστιανού βασιλέως με τη μητέρα του, που κρατούσαν στο μέσον Σταυρό. Η παράδοση αυτή διατηρείται μέχρι και σήμερα με τα κωνσταντινάτα.


ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1)Σημερινό Νις της Σερβίας.

(2) Βλ. για το βίο του Αγίου την αξιόλογη μελέτη του Δημητρίου Αποστολίδη, Μέγας Κωνσταντίνος ο Ισαπόστολος, εκδ. Παρουσία, Ι. Μητρόπολις Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου, σειρά δευτέρα: «Εκκλησία και Θεολογία», αρ. 10, Καβάλα 2005.

(3) Ευσεβίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, Λόγος Δ΄, 62.

(4) Ευσεβίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, Λόγος Δ΄, 64.

(5) Αμβρόσιος Μεδιολάνων, De obitu Theodosii Oratio , PL 16, 1385- 1406.

(6) Ιωάννου Ζωναρά, Επιτομή Ιστοριών, ΧΙΙΙ, 1.

(7) Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, κεδ. R. M. Dawkins, Oxford 1932, 65. Αρχιμ . Κυπριανού, Ιστορία χρονολογική της νήσου Κύπρου, Ενετίησιν 1788, σελ. 97. Για την εύρεση του Τιμίου Σταυρού βλ. † 6 Μαρτίου.

(8) Πρβλ. Θεοδώρου Παπαδοπούλου, «Εκ της αρχαιοτάτης Ιστορίας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων», Νέα Σιών, τομ. 47 (1952), σ. 209-216. Λεοντίου Μαχαιρά, ό.π. β3, 4. Αρχιμ. Κυπριανού , όπ . π . σελ . 97. Luis de Mas Latrie, Histoire de l’île de Chypre, I. Paris 1861, 78- 79.

 
     
ΑΡΘΡΟ  
 

Tο ολοκαύτωμα του Ελληνισμού-Μνήμη και Ευθύνη

†Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, 
Γενικού Διευθυντού της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

«Το Ελληνικόν ΄Εθνος οφείλει να μη λησμονήσ ποτέ ούτε το πολεμικό άθλημα ούτε το φυλετικό ξερίζωμα . Όπως δεν ελησμόνησεν επί τέσσερες αιώνες το 1453, έτσι δεν πρέπει να λησμον, ακόμη κι αν χρειαστούν αιώνες, το 1922. ΄Εθνη πού λησμονούν εύκολα, είτε τούς θριάμβους των είτε τούς ολέθρους των, εί αι καταδικασμένα σέ ιστορικόν εξαφανισμόν. Χιλιοειπωμένο είναι αυτό που λέγω. Αλλά στην πολυτάραχη εποχή των αδοκίμων και αλλοπροσάλλων νεοκραυγασμάτων που ζούμε, σκόπιμο είναι να ξανακούγωνται συχνότερα και τα δόκιμα, τα συνετά, τα σταθερά χιλιοειπωμένα...».

Γεώργιος Αθανασιάδης Νόβας (πολεμικός ανταποκριτής - Πρωθυπουργός - Ακαδημαϊκός)

Σήμερα, όταν αναφέρουμε την λέξη Γενοκτονία(1) η σκέψη μας αυτόματα πηγαίνει στα δύο τραγικά γεγονότα του αιώνα μας, την Γενοκτονία των Αρμενίων, το 1915, από τους Νεότουρκους, και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, το 1940-44, από τους Ναζί. Στον 20ό αιώνα διαπράχθηκαν, αλλά και διαπράττονται ως τις ημέρες μας, εγκλήματα Γενοκτονίας και σε άλλους λαούς, που συνειδητά η εξουσία του κόσμου τούτου προσπάθησε και προσπαθεί να υποβαθμίσει. Ένας από αυτούς τους λαούς, που έχει υποστεί όλες τις μορφές και τις μεθόδους ολοκαυτώματος είναι και ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας με αποκορύφωμα την Γενοκτονία του Ελληνισμού του Πόντου.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο

 
     
ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ  
 

Αφιέρωμα στην άλωση της Κωνσταντινουπόλεως