Πολύευκτος Φινφίνης, Μητροπολίτης Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυίας 1969- 1974
Κλεόπα Στρογγύλη, Μητροπολίτου Σουηδίας

Μία εκτενής αρχειακή μελέτη για την πενταετή (1969-1974) αρχιερατική διακονία στην Σκανδιναυία του μακαριστού Μητροπολίτου Πολυεύκτου, η οποία περιλαμβάνει ανέκδοτη αλληλογραφία του προς τους Οικουμενικούς Πατριάρχες Αθηναγόρα και Δημήτριο, Μητροπολίτες και πολιτικές Αρχές, καθώς και άλλα ανέκδοτα έγγραφα, η ανάγνωση των οποίων αναδεικνύει τη πορεία ιδρύσεως της Μητροπόλεως της Σουηδίας και της ελληνορθόδοξης Διασποράς στη Σκανιδιναυία. Το παρόν έργο συνιστά ένα πολυτιμο εργαλείο για την ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Δυτική Ευρώπη και την πνευματική καθοδήγηση των Ελλήνων της Διασποράς για την ενσωμάτωσή τους σε αλλότρια πολιτιστικά περιβάλλοντα με τη διατήρηση της ελληνορθόδοξης κληρονομίας.

Σχ. 17Χ24, Σελ. 864, Τιμ. 20€.

Η ζωή μετά θάνατον κατά την ορθόδοξη παράδοση
Jean Claude Larchet

Μία μοναδική και πρωτότυπη μελέτη για την περί θανάτου ορθόδοξη παράδοση, εκπονηθείσα από τον διεθνούς φήμης Πατρολόγο. Το έργο παρουσιάζει με εμβριθή τρόπο τη θεολογική θεώρηση της φύσης του θανάτου, την πνευματική δοκιμασία που συνεπάγεται η έλευσή του για τον μελλοθάνατο και τους οικείους του, τη διδασκαλία περί δοκιμασίας της ψυχής από τα τελώνια από την 3η μέχρι και την 9η ημέρα, την είσοδο της ψυχής στον άλλο κόσμο και την μερική κρίση της κατά την 40η ημέρα, την μέση κατάσταση της ψυχής μέχρι την τελική κρίση, την ορθόδοξη αναίρεση της ρωμαιοκαθολικής διδασκαλίας περί καθαρτηρίου πυρός, τις σχέσεις μεταξύ ζώντων και κεκοιμημένων και την ανάγκη των παρακλήσεων και των προσευχών υπέρ τεθνεώτων, τη διδασκαλία περί τελικής κρίσεως, αναστάσεως των νεκρών και αιώνιας ζωής και τη σύνδεσή της με την χριστιανική θεώρηση της ζωής ως πνευματικής προετοιμασίας για τον θάνατο και την αιώνια ζωή. Ο συγγραφέας παραθέτει πλήθος σχετικών βιβλικών και πατερικών χωρίων, ενώ δίδει μεγάλη σημασία στην εφαρμογή της περί θανάτου ορθοδόξου παραδόσεως και στον λειτουργικό βίο της Εκκλησίας. Μία αξεπέραστη έρευνα που δίδει ορθόδοξες απαντήσεις σε όλα τα περί θανάτου ερωτήματα του αναγνώστη.

Σχ. 15Χ22, Σελ. 408, Τιμ. 15€.

Ο μητροπολίτης Κιέβου Ιωάννης Β΄ (†1089) και οι Κανονικές Αποκρίσεις του
Παναγιώτη Τζουμέρκα, Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ο 3ος τόμος της σειράς «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΩΝ» συνιστά ένα πολύ ενδιαφέρον πόνημα Κανονικού Δικαίου, αφού οι Κανονικές Αποκρίσεις του εκ Κωνσταντινουπόλεως Μητροπολίτου Κιέβου Ιωάννου Β΄ (1076-1089) αποτελούν το πρώτο κανονικό κείμενο που συντάχθηκε στην πρωτοχριστιανική Ρωσία. Πρόκειται κατ’ ουσία για μία προσπάθεια μεταφοράς και προσαρμογής του Κανονικού Δικαίου και της νομικής Βυζαντινής παραδόσεως στο ρωσικό κράτος. Η πρωτότυπη έρευνα επιβεβαιώνει τους στενούς δεσμούς της Εκκλησίας της Ρωσίας με την Μητέρα Εκκλησία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά και τη συμβολή των πρώτων Μητροπολιτών του Κιέβου, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήσαν ελληνικής καταγωγής, στην εδραίωση της Ορθοδοξίας στο νεοσύστατο ρωσικό κράτος. Στο Παράρτημα παρατίθεται το ρωσικό και το ελληνικό κείμενο των κανόνων κατά τα ακαδημαϊκά ειωθότα, ενώ πλούσια είναι και η βιβλιογραφία, με ιδιαίτερο βάρος σε μελετήματα και πηγές στη ρωσική γλώσσα.

Σχ. 14Χ21, Σελ. 208, Τιμ. 15€.

Επετηρίδα 2026

Η Επετηρίδα του 2026 περιέχει το εορτολόγιο του έτους, σημειωματάριο, τηλεφωνική ατζέντα, τις περιόδους νηστείας και χρήσιμες εκκλησιαστικές πληροφορίες.  Το φετινό εγκόλπιο είναι αφιερωμένο στην επέτειο ενενήντα (90) ετών προσφοράς της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Κατήχηση, στην Ιεραποστολή και στη γλώσσα.

Σχ. 9Χ14, Τιμ. 2€.

Ημεροδείκτης 2026

Ο Ημεροδείκτης τοίχου περιέχει εορτολόγιο του έτους 2026 και μηνύματα για την εορτή κάθε ημέρας ή θέματα που αφορούν τη χριστιανική ζωή. Ο ημεροδείκτης κοσμείται με τετράχρωμη περίτεχνη φορητή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Σχ. 21Χ29, Τιμ. 4€.

Στρατιωτικοί Ιερείς στα πεδία των μαχών των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913)
με βάση ανέκδοτο αρχειακό υλικό
Αρχιμ . Μελετίου Π. Κουράκλη

Ο συγγραφεύς, όντας Διευθυντής του Σώματος Στρατιωτικών Ιερέων των Ενόπλων Δυνάμεων, είναι ο κατ’ εξοχήν ειδικός επί του θέματος της συμμετοχῆς των στρατιωτικών ιερέων στις χρυσές σελίδες των απελευθερωτικών πολέμων του Ελληνικού Στρατού. Στο νέο επιστημονικό του πόνημα εξετάζει επί τη βάσει ανέκδοτων μέχρι σήμερον πηγών τη συμμετοχή των ιερέων στο έπος των Βαλκανικών Πολέμων, την ποιμαντική διακονία τους προς το στράτευμα, αλλά και την ιερατική διακονία που ανέλαβαν στελεχὠνοντας έρημους Ναούς στις απελευθερωθείσες περιοχές. Το έργο προλογίζει ο Μακ. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος και ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κων. Φλώρος.

Σχ. 17Χ24, Σελ. 720, Τιμ. 15€.

Η προσευχή της Ανατολικής Εκκλησίας -
Η θεία Λειτουργία αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου    
Παύλου Ευδοκίμωφ     

Το μνημειώδες έργο του Παύλου Ευδοκίμωφ (1901-1970), ο οποίος με την έξοχη θεολογική και φιλοσοφική παιδεία και την ακαδημαϊκή του εμπειρία ως καθηγητού της Ηθικής Θεολογίας στο Ορθόδοξο Ινστιτούτο Θεολογίας του Αγ. Σεργίου στο Παρίσι, διατυπώνει με περιεκτική απλότητα και πατερικό βάθος την πεμπτουσία της ορθόδοξης παράδοσης και λειτουργικής θεολογίας για τη θεία Λειτουργία, τη θεανθρώπινη κοινωνία της Συνάξεως της Εκκλησίας. Στο Α΄ μέρος του έργου αναλύεται η θεολογία, ο συμβολισμός και η ιστορική εξέλιξη των λειτουργικών προσευχών, των ι. Ακολουθιών,   της ευχαριστιακής εκκλησιολογίας και λειτουργίας, ενώ στο β΄ μέρος παρατίθεται το κείμενο και η ερμηνεία της Θ. Λειτουργίας. Το έργο δικαιωματικά θεωρείται εγχειρίδιο-σταθμός της ορθόδοξης λειτουργικής, καθώς αποτελεί απαραίτητο βοήθημα για κάθε πιστό προκειμένου να ανακαλύψει την ομορφιά και το βαθύτερο νόημα της θείας Λειτουργίας. Εντάσσεται στη σειρά «Λογική λατρεία».

Σχ. 14Χ21, Σελ. 248, τιμ. 10€

Η Ιουλία και ο κάμπος του Θεού
Μαρίας Κασαμπαλάκου

Μία αλληγορική παιδική ιστορία με ηρωίδα την 9χρονη Ιουλία, η οποία περνά επτά ημέρες στην εξοχή και μαθαίνει μέσα από την μοναδικότητα κάθε δημιουργήματος, από τα λουλούδια μέχρι τις μέλισσες, ότι είναι θέλημα Κυρίου ο άνθρωπος να κρατήσει και να διαφυλάξει το οικοσύστημα σε ισορροπία και αρμονία και να διδάσκεται δια του κάλλους της φύσης την αγάπη προς όλα τα πλάσματα του Θεού. Η εικονογράφηση είναι της ίδιας της συγγραφέως.

Σχ. 29 X 21,Σελ. 44, Τιμ. 10€.

†14 Ἰουλίου

Μνήμη τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τοῦ σοφωτάτου τῆς Ἐκκλησίας διδασκάλου

Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου,
Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας - Ἰούλιος,
Αθήνα 2023, εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ.  266-269

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γεννήθηκε στήν νῆσο Νάξο, τό 1749, ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς καί ἐνάρετους, τόν Ἀντώνιο καί τήν Ἀναστασία Καλλιβούρση, καί ὀνομαζόταν Νικόλαος. Τά πρῶτα γράμματα διδάχθηκε στήν γενέτειρά του ἀπό τόν ἱερέα τῆς ἐνορίας του, τόν ὁποῖο καί βοηθοῦσε στήν τέλεση τῶν ἱεροπραξιῶν. Ἀκολούθως φοίτησε στήν σχολή τῆς Νάξου, διδάχθηκε τά Ἱερά γράμματα ἀπό τόν σοφό διδάσκαλο τοῦ γένους ἀρχιμανδρίτη Χρύσανθο, ἀδελφό τοῦ ἱερομάρτυρος Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ († 4 Αὐγουστου). Σέ ἡλικία 16 ἐτῶν ἐστάλη γιά συμπλήρωση τῶν σπουδῶν του στήν Ἑλληνική Σχολή στήν Σμύρνη (μετέπειτα Εὐαγγελική), ὅπου κάτω ἀπό τήν καθοδήγηση τοῦ ὀνομαστοῦ γιά τήν παιδεία καί τήν ἀρετή του διδασκάλου Ἱεροθέου Βουλισμᾶ τοῦ Ἰθακησίου, παρέμεινε γιά πέντε χρόνια, καταπλήσσοντας τούς πάντες γιά τήν θαυμάσια ἐπίδοση καί τίς ἐξαίρετες ἐπιδόσεις. Ἔτσι, ἐκτός τῶν ἱερων γραμμάτων, ἔμαθε τήν ἀρχαία Ἑλληνική, τήν Λατινική, τήν Ἰταλική καί τήν Γαλλική. Τό 1770, γιά νά ἀποφύγει τούς διωγμούς τῶν Τούρκων, ἐπέστρεψε στήν Νάξο, ὅπου προσλήφθηκε ἀπό τόν Μητροπολίτη Παροναξίας Ἄνθιμο ὡς ἀκόλουθος καί γραμματέας του. Τότε γνώρισε καί τούς ἁγιορεῖτες ἱερομονάχους Γρηγόριο καί Νήφωνα, ἀπό τήν συναναστροφή τῶν ὁποίων τοῦ γεννήθηκε ὁ πόθος νά ἀκολουθήσει τόν μοναχικό βίο στό Ἅγιον Ὄρος. Ἀργότερα, καί πρίν τήν μετάβασή του στό Ἅγιον Ὄρος, ὑπῆρξε σταθμός στήν ζωή του καί καθοριστική γιά τήν μετέπειτα ἔξελιξή του, τό ὅτι γνώρισε τρεῖς σπουδαίους ἁγιορεῖτες μοναχούς, ἀπο ἐκείνους πού ὀνόμαζαν « Κολλυβάδες».

Τό κίνημα τῶν « Κολλυβάδων» ἦταν μιά ὑγιής ἀντίδραση ἐνάντια στίς ἐπιδράσεις τῆς φράγκικης θεολογίας στόν ὀρθόδοξο τρόπο ζωῆς καί ἐνάντια στήν ἐκκοσμίκευση, ἡ ὁποία ἀπειλοῦσε νά ἀλλοιώσει τό πνεῦμα τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ καί γενικότερα τήν ὀρθόδοξη παράδοση. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὑπῆρξε πρωτοστάτης στόν ἀγώνα αὐτό στούς δύσκολους ἐκείνους χρόνους. Αὐτοί κατέφυγαν στήν Νάξο διωγμένοι ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, λόγω τῆς ἐμμονῆς τους στήν πατρώα παράδοση. Διά μέσου των μοναχῶν αὐτῶν συνδέθηκε μέ τόν Ἅγιο Μακάριο Νοταρᾶ, πρώην Μητροπολίτη Κορίνθου († 17 Ἀπριλίου), γιά νά φωτισθεῖ καί ἐνισχυθεῖ ἀπό αὐτόν στήν ἀσκητική ζωή, τήν ὁποία εἶχε ἀποφασίσει νά ἀκολουθήσει. Τό 1775, ἐγκατέλειψε τόν κόσμο καί, ἀφοῦ μετέβη στήν μονή τοῦ Ἁγίου Διονυσίου στό Ἅγιον Ὄρος, ἐκάρη μοναχός, λαμβάνοντας τό ὄνομα Νικόδημος καί διορίσθηκε ἀναγνώστης καί γραμμματέας τῆς μονῆς. Τό 1777, ἀφοῦ ἐπισκέφθηκε τό Ἅγιον Ὄρος ὁ Μακάριος, συνέστησε στόν Ὅσιο Νικόδημο τήν θεώρηση καί ἔκδοση διαφόρων ἐκκλησιαστικῶν βιβλίων, ἐργασία τήν ὁποία αὐτός εὐχαρίστως ἀνέλαβε. Ἔτσι, σέ μικρό χρονικό διάστημα παρέδωσε θεωρημένα καί διορθωμένα στόν Ἅγιο Μακάριο τήν Φιλοκαλία, τόν Εὐεργετινό καί τό Περί συνεχοῦς μεταλήψεως. Τό 1783, ἀφοῦ ἔλαβε τό μέγα σχῆμα ἀπό τόν ὁσιώτατο γέροντα Δαμασκηνό Σταυρουδᾶ, ἐγκαταστάθηκε ὁριστικά στήν καλύβη πού ἀγοράσθηκε ἀπό αὐτόν καί βρισκόταν πάνω ἀπό τό Κυριάκο στήν Σκήτη τοῦ Παντοκράτορος, τήν λεγόμενη τοῦ Θεωνᾶ, καί ἐπιδόθηκε ἀπερίσπαστα στήν διόρθωση παλαιῶν καί συγγραφή νέων βιβλίων, ὁ ἀριθμός τῶν ὁποίων ὑπερβαίνει τά εἴκοσι ἑπτά. Μεταξύ αὐτῶν συγκαταλέγεται καί ὁ περίφημος Συναξαριστής του.

Ἡ συνεχής ὅμως καί μόνιμη ἐργασία καί ἡ ἀδιάλειπτη καί ἔντονη ἄσκηση κλόνισαν τήν ὑγεία του. Τό 1809, προσβλήθηκε ἀπό ἡμιπληγία καί μετά ἀπό λίγες ἡμέρες παρέδωσε τήν μακαρία του ψυχή στά χέρια τοῦ Θεοῦ, τόν Ὁποῖο τόσο ἀγάπησε, ὥστε ἀφιέρωσε τόν ἑαυτό του σέ Αὐτόν.

Τό τίμιο λείψανό του ἐνταφιάσθηκε στό Λαυριωτικό κελλί τῶν Σκουρταίων, στό ὁποῖο σήμερα φυλάσσεται ἡ σεπτή κάρα του, ἀποπνέοντας θεία εὐωδία καί ἁγιάζοντας ὅσους τήν προσκυνοῦν μέ πίστη.

Η προσφορά του Βυζαντίου στον πολιτισμό

Ι. Μ. Χατζηφώτη,
Βυζάντιο καί Ἐκκλησία,
Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας, Β' Εκδ., 1989, σελ. 17-23

Ιδιαίτερα το Βυζάντιο, όπως άλλωστε και η επανάσταση του Εικοσιένα, δέχθηκε τα πυρά των μελετητών αυτών, μερικοί από τους οποίους δεν δίστασαν να γυρίσουν πίσω στην εποχή του Γίββωνα, όταν το θεωρούσαν «Bas Empire» (Υστέρα Ρωμαϊκή αυτοκρατορία), υποτιμώντας την προσφορά του και διαστρέφοντας τα χαρακτηριστικά του. Αν είναι δυνατό τώρα πια μετά από τόσες επιστημονικές εργασίες να μην αναγνωρίζεται η αξία. Όχι μόνο στον ιδιαίτερα προβλημένο τομέα της τέχνης, αλλά και στον χώρο της φιλολογίας, της υμνογραφίας και ποιήσεως, της διπλωματίας, της νομικής επιστήμης και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων. Όταν μάλιστα τον πολιτισμό του το Βυζάντιο δεν τον κράτησε ζηλότυπα για τον εαυτό του, αλλά τον διέδωσε προς όλες τις γεωγραφικές κατευθύνσεις. Ακόμη και η ίδια η Ευρώπη χρωστάει στο Βυζάντιο πολλά. Δεν τα ισχυριζόμαστε εμείς αυτά. Τα αναγνωρίζουν οι εγκυρότεροι ξένοι βυζαντινολόγοι.

Ξεχωριστά με το θέμα έχει ασχοληθεί ο «σπουδαιότερος, κατά τον Α. Μουστακίδη - Μεσεμβρινό , εκπρόσωπος των ελληνικών σπουδών στη μεταπολεμική Σουηδία κι ένας από τους πιο φωτισμένους ηγέτες του σημερινού σκανδιναβικού ουμανισμού», ο Άλμπερτ Βίφστραντ (1901-1961) στο μελέτημά του «Το βυζάντιο και η Ευρώπη», που ο Μυστακίδης μετέφρασε στη γλώσσα μας μαζί μ' ένα άλλο κείμενό του («Η αληθινή αρχαιότητα κι εμείς») και παρουσίασε το 1966 σ' ένα μικρό βιβλιαράκι με τον τίτλο «Δύο μελετήματα» του Άλμπερτ Βίφστραντ (Ελληνοσκανδιναβική Βιβλιοθήκη). Στην περισπούδαστη αυτή εργασία ο Σουηδός σοφός, εκτός από τον εκχριστιανισμό της Ρωσίας και των Σλάβων και τη συγκράτηση της αραβικής απειλής, που έδωσε στην Ευρώπη τη δυνατότητα να αναπτυχθεί, αναγνωρίζει στο Βυζάντιο τόσα πολλά και σημαντικά, που ελάχιστα εμείς οι ίδιοι έχομε προσέξει. Απανθίζομε εδώ μερικά από αυτά:

1. «Αν σκεφτούμε ποια ήταν η όψη της υπόλοιπης Ευρώπης κατά τον Θ΄ και Ι΄ αιώνα, βλέπουμε καθαρά, ότι για κάμποσα εκατόχρονα ως τα μέσα του ΙΑ΄ αιώνα το Βυζαντινό κράτος υπήρξε χωρίς σύγκριση η σπουδαιότερη πολιτιστική δύναμη της Ευρώπης, κι ασφαλώς το γνώριζαν και οι ίδιοι οι Βυζαντινοί» (1).

2. «Τα παλαιότερα νομίσματα της Σκανδιναβίας μιμούνται τα βυζαντινά. Οι συγκοινωνίες μας με τη δυτική και νότια Ευρώπη σε ορισμένες περιοχές δεν ήταν τόσο συχνές όσο ήταν με τη βυζαντινή νοτιοανατολική Ευρώπη. Πιο ύστερα, όταν βρεθήκαμε ολότελα κάτω από την επιβολή της καθολικής εκκλησίας, τα πράγματα άλλαξαν και η πνευματική μας ζωή δέθηκε πιο στενά με της νοτιοδυτικής και νότιας Ευρώπης»(2).

3. «Ούτε αυτή η δυτική και νότια ευρωπαϊκή πνευματική ζωή αναπτυσσόταν εντελώς χωρίς την επίδραση της βυζαντινής, όπως φανταζόμαστε …Στην περίοδο της εικονομαχίας στο Βυζάντιο του Ζ΄ αι., όταν οι αυτοκράτορες προσπαθούσαν να βγάλουν τις εικόνες από τις εκκλησίες και τα μοναστήρια, πολλοί καλόγεροι έφυγαν στη Ρώμη και διέδωσαν εκεί τη γνώση για τη βυζαντινή λογοτεχνία και τέχνη, και η νότια Ιταλία για κάμποσο καιρό ξαναγύρισε στην κυριαρχία των Βυζαντινών. Τον ΙΑ΄ αι., ένας ηγεμόνας στο Μόντε Κασσίνο, που ήταν ακόμη από τα σπουδαιότερα μοναστήρια της Ιταλίας, έφερε μερικούς Έλληνες ζωγράφους για το στόλισμα του καθολικού. Και στη Βενετία η καλλιτεχνική επίδραση του Βυζαντίου ήταν ισχυρή ως τον ΙΔ΄ αι.» (3).

4. «Η πνευματική ακτινοβολία του Βυζαντίου προς την Ευρώπη στάθηκε σπουδαία, ενώ δεν μπορεί να μιλήσει κανείς για πνευματική επίδραση από τη δυτική Ευρώπη πριν από τα 1200 περίπου»(4).

5. «Θέλοντας να γράψω μια έκθεση πάνω στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, άρχισα να μελετώ βαθύτερα τη βυζαντινή λογοτεχνία, και ένιωσα με την ευκαιρία αυτή πολλές ευχάριστες εκπλήξεις. Έπειτα προσπάθησα να ενημερωθώ στην τωρινή κατάσταση των ιστορικών ερευνών, και πρόσεξα πως και η ιστορική επιστήμη έφτασε σε μια πιο δίκαια αντίληψη της σημασίας και της προσφοράς των Βυζαντινών. Τους πλησίασα ξεκινώντας όχι με βάση τη μεσαιωνική ιστορία της Δύσης, μήτε τη νεοελληνική εποχή, παρά από την αντίθετη μεριά, την αρχαιότητα. Τέλος θέλω να επαναλάβω ότι Βυζαντινοί μεταβίβασαν τον αρχαίο πολιτισμό, δεν τον διέλυσαν, και το μετέδωσαν σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα από το δυτικό κόσμο στο διάστημα του Μεσαίωνα» (5).

Και στην τελευταία αυτή παρατήρησή του ο Σουηδός επιστήμονας έχει απόλυτο δίκαιο, γιατί δεν ήταν μόνο η Ευρώπη που ποικιλότροπα ωφελήθηκε από το Βυζάντιο. Και οι Άραβες του χρωστούν πολλά. Τα καταγράφει προσκομίζοντας πλούσια αποδεικτικά στοιχεία ο Αιγύπτιος Ελληνιστής Άλυ Νουρ στη διδακτορική του διατριβή «Το Κοράνιον και το Βυζάντιον», που κυκλοφόρησε το 1970. Συνοψίζουμε τα πιο σημαντικά:

Περισσότερα