Ερμηνεία του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου
Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς
Μετάφραση: Γεώργιος Αβραμόπουλος

Η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό τη θεολογική, αγιοπνευματική ερμηνεία του κατά Ιωάννην ευαγγελίου υπό του αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς (1894-1979). Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Άγιος Ιουστίνος είναι σημείο αναφοράς για τη θεολογική, πνευματική και εκκλησιαστική πορεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο. Οι ερμηνευτικές του εργασίες δεν είναι απλώς θεολογικά συγγράμματα, αλλά λειτουργούν ως παράθυρα προς την εμπειρία της Εκκλησίας και την εμβάθυνση στην αποκάλυψη του Χριστού δια της Αγίας Γραφής.

Σχ. 17Χ124, Σελ. 576, Τιμ. 17€.

Αυτουργία, Κύηση και πρόσωπα- Δοκίμια για την υπεράσπιση της ανθρώπινης ζωής
Επιμ . Bruce P. Blackshaw, Daniel Rodger, Nicholas Colgrove
Μετάφραση: Πολυξένη Τσαλίκη

Το παρόν έργο προσφέρει μία διεπιστημονική προσέγγιση με βάθος γύρω από την ηθική αξία της ανθρώπινης ζωής, τη φύση του εμβρύου, και την ηθική αυτουργία σε σχέση με την εγκυμοσύνη και την έκτρωση. Συνδυάζει φιλοσοφία, ηθική, νομική και θεολογία, δημιουργώντας ένα πολύπλευρο υπόβαθρο για την κατανόηση της ανθρώπινης ζωής και της έννοιας του «προσώπου» από πολλές οπτικές γωνίες. Αυτή η πολυφωνία διαφωτίζει τον αναγνώστη και του επιτρέπει να εξετάσει το ζήτημα πέρα από ιδεολογικά στερεότυπα.

Επιπλέον, αναλύει την έννοια της προσωπικής αυτουργίας. Η έννοια της αυτουργίας- του δρώντος προσώπου που φέρει ηθική ευθύνη- είναι κεντρική. Το βιβλίο εστιάζει στο πώς η εγκυμοσύνη μεταμορφώνει τη σωματική και ηθική αυτονομία της γυναίκας και εξετάζει το πώς μπορούμε να εννοήσουμε αυτήν την ευθύνη δίχως τιμωρητική διάθεση, αλλά με φιλόσοφη κατανόηση. Ακολούθως, αντιμετωπίζει το έμβρυο ως πρόσωπο, καθώς ένα από τα επίμαχα φιλοσοφικά ερωτήματα είναι πότε αρχίζει η ανθρώπινη ζωή να έχει ηθική αξία- και αν το «έμβρυο» είναι πρόσωπο με δικαιώματα. Οι συγγραφείς επιχειρούν συστηματική ανάλυση αυτών των όρων και παραθέτουν επιχειρήματα υπέρ της ηθικής ισότητας των αγέννητων ανθρώπων.

Παράλληλα, αντιμετωπίζει τις τυχόν εναλλακτικές θεωρήσεις με σεβασμό· δηλαδή δεν πρόκειται για ένα μονομερές έργο υπέρ μιας στάσεως. Πολλά κεφάλαια εμπλέκονται με λεπτότητα και κριτικά με φιλοσοφικά επιχειρήματα περί της έκτρωσης, και επιχειρούν να τα ανασκευάσουν με ορθολογικά μέσα, όχι συναισθηματισμούς.

Σχ. 17Χ24, σελ. 432, Τιμ. 14€.

Η ζωή μετά θάνατον κατά την ορθόδοξη παράδοση
Jean Claude Larchet

Μετάφραση: ΔρΘ Θεοφάνης Λ. Δρακόπουλος

Μία μοναδική και πρωτότυπη μελέτη για την περί θανάτου ορθόδοξη παράδοση, εκπονηθείσα από τον διεθνούς φήμης Πατρολόγο. Το έργο παρουσιάζει με εμβριθή τρόπο τη θεολογική θεώρηση της φύσης του θανάτου, την πνευματική δοκιμασία που συνεπάγεται η έλευσή του για τον μελλοθάνατο και τους οικείους του, τη διδασκαλία περί δοκιμασίας της ψυχής από τα τελώνια από την 3η μέχρι και την 9η ημέρα, την είσοδο της ψυχής στον άλλο κόσμο και την μερική κρίση της κατά την 40η ημέρα, την μέση κατάσταση της ψυχής μέχρι την τελική κρίση, την ορθόδοξη αναίρεση της ρωμαιοκαθολικής διδασκαλίας περί καθαρτηρίου πυρός, τις σχέσεις μεταξύ ζώντων και κεκοιμημένων και την ανάγκη των παρακλήσεων και των προσευχών υπέρ τεθνεώτων, τη διδασκαλία περί τελικής κρίσεως, αναστάσεως των νεκρών και αιώνιας ζωής και τη σύνδεσή της με την χριστιανική θεώρηση της ζωής ως πνευματικής προετοιμασίας για τον θάνατο και την αιώνια ζωή. Ο συγγραφέας παραθέτει πλήθος σχετικών βιβλικών και πατερικών χωρίων, ενώ δίδει μεγάλη σημασία στην εφαρμογή της περί θανάτου ορθοδόξου παραδόσεως και στον λειτουργικό βίο της Εκκλησίας. Μία αξεπέραστη έρευνα που δίδει ορθόδοξες απαντήσεις σε όλα τα περί θανάτου ερωτήματα του αναγνώστη.

Σχ. 15Χ22, Σελ. 408, Τιμ. 15€.

Φωνή εξ όρους κατασκίου
Συμβουλές και διατυπώσεις
Οσίου Δανιήλ Κατουνακιώτου

Ένα βιβλίο αφιερωμένο σε μία από τις φωτεινότερες μορφές της σύγχρονης Ορθοδοξίας, τον όσιο Δανιήλ Κατουνακιώτη (†8 Σεπτεμβρίου 1929). Στο Α΄ μέρος, το «Συναξάρι του Οσίου Δανιήλ», παρουσιάζεται ο βίος του, η άρτια θεολογική παιδεία του (αριστούχος απόφοιτος της Ευαγγελικής Σχολής της Σμύρνης), και το αυστηρό ασκητικό ήθος του. Εκάρη μοναχός στην Μονή του Αγ. Παντελεήμονος του Αγίου Όρους το 1866, αλλά λόγω της πολιτικής του πανσλαβισμού από το Πατριαρχείο Μόσχας απεχώρησε το 1874 με άλλους μοναχούς στην Μικρά Αγία Άννα και ακολούθως στην μονή της Αγ. Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας Θεσσαλονίκης. Επέστρεψε στο Άγ. Όρος και στην Μονή Βατοπαιδίου, ενώ το 1881 ίδρυσε την καλύβη του στα Κατουνάκια, το σημερινό ησυχαστήριο της κοινότητας των Δανιηλαίων. Στο Β΄ μέρος παρατίθενται 24 Επιστολές, λόγοι και ομιλίες του, κείμενα στα οποία αναδεικνύεται όχι μόνο ο εμβριθής και έγκριτος θεολόγος, αλλά και ο πεφωτισμένος ασκητής. Στις 20 Οκτωβρίου 2019 έγινε η αγιοκατάταξή του από την ΑΘΠ, κ.κ. Βαρθολομαίο.

Σχ. 14Χ23, Σελ. 272 Τιμ. 8 €.

Μικρασιατική Εκστρατεία Ημερολόγιον του Μητροπολίτου Εδέσσης και Πέλλης Διονυσίου (†)

Το Ημερολόγιο του αειμνήστου Μητροπολίτου Εδέσσης και Πέλλης Διονυσίου Παπανικολόπουλου, ο οποίος συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους και στην Μικρασιατική εκστρατεία ως στρατιωτικός ιερέας. Το ημερολόγιο καλύπτει το χρονικό διάστημα μεταξύ 24 Σεπτεμβρίου και 31 Δεκεμβρίου 1921, στη διάρκεια του οποίου ο Διονύσιος διακονούσε ως στρατιωτικός ιερέας στη Μεραρχία της Μαγνησίας, με έδρα την Νικομήδεια της Μ. Ασίας. Στις σελίδες του αποτυπώνονται η θρησκευτική ευλάβεια των στρατιωτών, η μετοχή τους στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, το ανδρείο φρόνημά τους και η φιλοπατρία τους, στοιχεία που εμφύσησαν τα κατορθώματά τους στα πεδία των μαχών και την προέλασή τους μέχρι τα βάθη της Ανατολίας. Μία ανεκτίμητη ιστορική πηγή για το ακμαίο ηθικό του Ελληνισμού ολίγο προ του ξεριζωμού του από τις πατρογονικές εστίες.

Σχ. 16Χ23 ( σκληρόδετο), Σελ. 384, Τιμ. 15€.

Συμβολή στην έρευνα της Γενοκτονίας του ελληνορθόδοξου πληθυσμού και της αντιχριστιανικής πολιτικής στον Πόντο
Θεοδοσίου Αρ. Κυριακίδη

Ένα πολύτιμο ιστορικό έργο για την Γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών του Πόντου. Δεν πρόκειται για μία ολοκληρωμένη μελέτη της πολιτικής των Γενοκτονιών, η οποία εκτελέσθηκε με πρωτοφανή βιαιότητα από το κίνημα των Νεότουρκων και τους Κεμαλικούς σε όλη την επικράτεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς το έργο αναφέρεται αποκλειστικά στους ελληνικούς πληθυσμούς του Πόντου. Ο ερευνητής χρησιμοποίησε ανέκδοτες και άγνωστες μέχρι πρότινος πηγές και μαρτυρίες, κυρίως των ρωμαιοκαθολικών ιεραποστόλων της περιοχής, οι οποίοι γνωστοποίησαν τις πολιτικές Γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής. Πρόκειται για μία έκδοση διατήρησης της ιστορικής μνήμης και σφυρηλάτησης της εθνικής αυτοσυνειδησίας.

Σχ. 15Χ22,5, Σελ. 272, Τιμ. 7€

Ναοί, Μονές και ευαγή Ιδρύματα της Βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως
Raymond Janin

Οι εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων παρουσιάζουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό το μοναδικό και μεγαλειώδες έργο του Γάλλου Βυζαντινολόγου και Αρχαιολόγου Raymond Janin (1882-1972) μεταφρασμένο από την γαλλική. Πρόκειται για το πρώτο έργο στην παγκόσμια βιβλιογραφία που καταγράφει την ιστορία των ιερών Τόπων της Πόλης, η οποία συνδέθηκε με τη δόξα, τη χαρά, την πίστη και την ελπίδα του Γένους. Μέσα από τις σελίδες του έργου αναδεικνύεται η Βασιλίδα των πόλεων, η πόλη του Μεγάλου Κωνσταντίνου, η Παναγιοσκέπαστη Βασιλεύουσα ως ιερότητα και κάλλος πνευματικό. Το δίτομο έργο κοσμείται από μοναδικού κάλλους εικόνες, σχέδια και μινιατούρες.

Τόμ . Α΄: Σχ.21Χ29, Σελ. 528, Τιμ. 35€.	Τόμ . Β΄: Σχ.21Χ29, Σελ. 512, Τιμ. 35€.

O άγιος Ιερομάρτυς Χρυσόστομος Σμύρνης

Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου,
Γενικού Διευθυντού της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος,
Οι Νεομάρτυρες του Γένους, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2021, σελ. 397-400

O άγιος Ιερομάρτυς Χρυσόστομος (Καλαφάτης, 1867-1922) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Γεννήθηκε στην Τρίγλια της Βιθυνίας, στην Προποντίδα. Ήταν υιός του Νικολάου Καλαφάτη και της Καλλιόπης Λεμωνίδου και παιδί 8μελούς οικογενείας. Ο πατέρας του ήταν νομομαθής και αντιπροσώπευε συμπολίτες του ενώπιον των τουρκικών δικαστηρίων και φρόντισε για την καλή μόρφωσή του από μικρή ηλικία. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοίτησε το 1901, ενώ παράλληλα είχε χειροτονηθεί Διάκονος στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Το 1897 κατέλαβε το αξίωμα του Μεγάλου Πρωτοσυγκέλλου, προσφέροντας σημαντική υπηρεσία από τη θέση αυτή και το 1902 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Δράμας, ξεκινώντας ευρύ ποιμαντικό και φιλανθρωπικό έργο. Η ποιμαντορία του στην πόλη αυτή συνέπεσε με τον Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908) και αγωνίσθηκε κατά της βουλγαρικής βίας και προπαγάνδας, για την παλινόρθωση και στήριξη του ελληνικού στοιχείου. Ο ίδιος ανέλαβε προσωπικό αγώνα στην περιοχή κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων (ενόπλων παραστρατιωτικών). Στην Δράμα, εκτός των άλλων, ανέπτυξε αξιόλογη κοινωνική και φιλανθρωπική δράση και ίδρυσε ορφανοτροφείο και γηροκομείο, ανήγειρε μεγάλο ναό, έκτισε εργατικές κατοικίες για τους καπνεργάτες, μέγαρο για την Μητρόπολη, Σχολή αρρένων και θηλέων, νοσοκομείο και γυμναστήριο. Οι δραστηριότητές του όμως προκάλεσαν ανησυχία στην τουρκική διοίκηση και γι’ αυτό απομακρύνθηκε δύο φορές από την θέση του.

Το 1910 έγινε Μητροπολίτης Σμύρνης και άμεσα κάλεσε τους χριστιανούς να εργαστούν με ομόνοια και αγάπη για την επίτευξη των κοινών τους στόχων. Η δράση του και εδώ υπήρξε ανάλογη με εκείνη στην Δράμα. Έκτισε μέγαρο για την Μητρόπολη, το κτίριο του Ομηρείου Παρθεναγωγείου, ίδρυσε γυμναστήριο, οργάνωσε συσσίτια για τους πτωχούς και άσυλα για τους αστέγους και βοήθησε στην ανοικοδόμηση της Ευαγγελικής Σχολής. Επίσης, εξέδιδε το περιοδικό «Ιερός Πολύκαρπος».

Η εθνική του δράση αρχίζει το 1914, όταν διωκόμενοι Έλληνες από τις γύρω περιοχές συνέρρεαν στην Σμύρνη αναζητώντας καταφύγιο. Με πρωτοβουλία του περιθάλπονταν χιλιάδες πρόσφυγες, με αποτέλεσμα ο ευρωπαϊκός Τύπος να τον αποκαλεί «ομηρικό ήρωα». Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου απομακρύνθηκε από τη θέση του (1914-1918) και μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε συνοδικός στο Πατριαρχείο. Τότε έγραψε το βιβλίο «Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και η Νέα Τουρκία», όπου και κατέγραψε με λεπτομέρειες τους διωγμούς των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από τους Νεότουρκους (1908 κεξ.).

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αυτή την εποχή με υπόμνημά του παρακινούσε τον τότε γερμανόφιλο βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ να ταχθεί με το μέρος των συμμάχων, εγκαταλείποντας την πολιτική της ουδετερότητας και τασσόμενος υπέρ της πολιτικής του Βενιζέλου.

Κατόπιν, επανήλθε στην Σμύρνη όπου έγινε δεκτός από τον λαό με ενθουσιασμό. Κατόρθωσε τότε να απομακρύνει από την θέση του τον Τούρκο στρατηγό Νουρεντίν ( Nuredin Pasa), κύριο υπεύθυνο των διωγμών. Στις 2 Μαΐου 1919 ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και ο Χρυσόστομος υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό τον ελληνικό απελευθερωτικό στρατό. Αργότερα, ύστερα από τις πολιτικές ενέργειες των κυβερνώντων, υποχρεώθηκε εκ νέου να περιθάλψει χιλιάδες πρόσφυγες, που συνέρρεαν στην Σμύρνη τον Αύγουστο του 1922. Το τέλος για τον Χρυσόστομο πλησίαζε. Παρά το γεγονός ότι του δόθηκε η δυνατότητα να εγκαταλείψει την Σμύρνη και να σωθεί δεν το έπραξε.

Το απόγευμα της 27ης Αυγούστου, ενώ ο τουρκικός στρατός ήλεγχε πλήρως την Σμύρνη, ένας Ιταλός καθολικός ιερέας ενημέρωσε τους Γάλλους σχετικά με τον θανάσιμο κίνδυνο που διέτρεχε ο Χρυσόστομος. Πολύ σύντομα μια γαλλική περίπολος, αποτελούμενη από είκοσι ναύτες, κατέφθασε στην Μητρόπολη, την Αγία Φωτεινή, με σκοπό να φυγαδεύσει τον Χρυσόστομο. Οι Γάλλοι ζήτησαν από τον Μητροπολίτη να τους ακολουθήσει, είτε στο προξενείο τους, είτε στην καθολική εκκλησία της Sacré Cœur (Ιερά Καρδία του Ιησού). Εκείνος όμως αρνήθηκε, τονίζοντάς τους ότι το καθήκον του υπαγόρευε να παραμείνει με το ποίμνιό του, «ως καλός ποιμένας», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε.

Λίγο αργότερα, κατά τις 19:30, κατέφθασε ένας Τούρκος αξιωματικός, ο οποίος συνοδευόταν από δύο στρατιώτες. Οδήγησαν τον Χρυσόστομο στην πλατεία Διοικητηρίου, μαζί με δύο από τα πλέον εξέχοντα πρόσωπα της Σμύρνης, τον δημογέροντα Γεώργιο Κλιμάνογλου και τον νομικό Νικόλαο Τσουρουκτσόγλου, εκδότη της γαλλόφωνης εφημερίδας « La Reforme». Η γαλλική περίπολος ακολούθησε τον Μητροπολίτη, ο οποίος βρισκόταν ήδη ενώπιον του Νουρεντίν Πασά. Ο τελευταίος έδωσε εντολή να εκτελεστούν οι δύο Δημογέροντες. Ακολούθως απευθύνθηκε στον Χρυσόστομο, λέγοντάς του: «Εμείς, θα τα βρούμε μαζί», και συνέχισε, εξυβρίζοντάς τον χυδαία και κατηγορώντας τον για την φιλελληνική του στάση και τις ενέργειές του εναντίον του τουρκικού έθνους. Κατόπιν του ανακοίνωσε ότι το «Επαναστατικό Δικαστήριο της Ανεξαρτησίας», στην Άγκυρα, είχε ήδη αποφασίσει την καταδίκη του σε θάνατο. Ο Τούρκος αξιωματούχος κατευθύνθηκε στο μπαλκόνι του κτιρίου, από όπου αντίκρισε στην Πλατεία Διοικητηρίου την θέα μαινόμενου πλήθους Τούρκων, στους οποίους απηύθυνε τα παρακάτω λόγια: «Αν σας έκανε καλό, να του το ανταποδώστε. Αν σας έκανε κακό, να του κάνετε και εσείς κακό!»

Ο όχλος άρπαξε χωρίς χρονοτριβή τον Ιερομάρτυρα και τον οδήγησε λίγο πιο πέρα, μπροστά στο κουρείο του Ισμαήλ, ενός Ιταλού προστατευόμενου, εκεί σταμάτησαν και τον έντυσαν με μία λευκή μπλούζα που πήραν από τον κουρέα, άρχισαν αμέσως να τον χτυπούν λυσσασμένα με γροθιές και ξύλα, και να τον φτύνουν στο πρόσωπο, του τρύπησαν με μαχαιριές το σώμα, του ξερίζωσαν την γενειάδα, του έβγαλαν τα μάτια, του έκοψαν την μύτη και τα αυτιά. Σύμφωνα με μία εκδοχή, ένας Τούρκος πυροβόλησε τον Άγιο δύο φορές στο κεφάλι, δίνοντας τέλος στο μαρτύριό του.

Ο Ρενέ Πυώ, στο βιβλίο του «Ο θάνατος της Σμύρνης», αναφέρει μια σειρά από αυτόπτες μάρτυρες που είδαν με τα μάτια τους αυτό, αλλά και όλα τα υπόλοιπα εγκλήματα: «Γυναίκες ατιμάζονταν μπροστά στα μάτια των γονιών και των συζύγων τους. Ένας Έλληνας είδε την σφαγή του πατέρα του και τον βιασμό της κόρης του. Ένας Λεβαντίνος που είδε παρόμοια σκηνή αυτοκτόνησε. Και ακόμη, αφιονισμένοι Τούρκοι στρατιώτες αρπάζουν από τις αγκαλιές μητέρων τα παιδιά τους, τα ξεκοιλιάζουν και τα πετάνε μισοπεθαμένα στα πόδια τους».

Τραγικό υπήρξε και το τέλος των δύο Δημογερόντων που τον συνόδευαν. Ο Γεώργιος Κλιμάνογλου απαγχονίσθηκε, ενώ ο Νικόλαος Τσουρούκτσογλου, αφού τον έδεσαν από τα πόδια σε ένα αυτοκίνητο, τον περιέφεραν στην Σμύρνη, ενώ το κεφάλι του σύρονταν στα λιθόστρωτα καλντερίμια.

Η μνήμη του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης και των συν αυτώ Αγίων Ιερομαρτύρων Αρχιερέων Γρηγορίου Κυδωνιών, Αμβροσίου Μοσχονησίων, Προκοπίου Ικονίου, Ευθυμίου Ζήλων, καθώς και των κληρικών και λαϊκών που σφαγιάσθηκαν κατά την Μικρασιατική καταστροφή, εορτάζεται την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

Ο Χρυσόστομος περιβάλλεται τον Στέφανον του Εθνομάρτυρος

Χρήστου Αγγελομάτη
Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας-Το έπος της Μικράς Ασίας,
Αθήνα 2005 6, εκδ. Εστία, σελ. 223-238

Αι τελευταίαι στιγμαί του εθνομάρτυρος - Προ του μαρτυρίου — Χριστιανική ενοχή. — Aι υπάρχουσαι εξιστορήσεις του μαρτυρίου του από Έλληνας και ξένους - Που τελικώς ετάφη.

Υπό το κράτος της επιτεινομένης αγωνίας ευρίσκοντο τα πλήθη τας πρώτας απογευματινάς ώρας, της 27ης Αυγουστου, όταν εις την αυλήν του μητροπολιτικού ναού ενεφανίσθη τούρκος υπαστυνόμος συνοδευόμενος από ένοπλον στρατιώτην.

Aι τελευταίαι στιγμαί του εθνομάρτυρος

«Αι γυναίκες και τα παιδιά, αναφέρει η του Χρυσοστόμου βιογραφία του Σπυρίδωνος Λοβέρδου, κραυγάζουν γοερώς, οι άνδρες συγκεντρούνται πέριξ του μητροπολίτου.

Ο φρούραρχος Σαλή Ζεκή βέης, λέγει ο υπαστυνόμος, ζητεί τον μητροπολίτην εις το φρουραρχείον.

Ο μητροπολίτης γαλήνιος και αποφασιστικός καθησυχάζει δια νεύματος τους τεταραγμένονς χριστιανούς και αναχωρεί εν συνοδεία του υπαστυνόμου και του ενόπλου στρατιώτου. Η αγωνία κατέλαβε τους απομεμονωμένους εις το προαύλιον χριστιανούς.

΄Εξωθεν ηκούετο δαιμονιώδης θόρυβος, ζωηραί κραυγαί και ήχοι οργάνων. Εισήρχετο εις την Σμύρνην το 4ον σώμα Ιππικού υπό τον συνταγματάρχην Μεχμέτ Τζακή. Ηκολούθει ο νέος διοικητής Σμύρνης, ο στρατηγός Νουρεντίν, ο αιμοβόρος οργανωτής των σφαγών της Ιωνίας, ο ανακληθεις προ τριετίας εκ Σμύρνης υπό των αρμοστών δι’ ενεργειών τον μητροπολίτου Χρυσοστόμου....

Τι συνέβη εις το φρουραρχείον, μας το ιστορεί ο διασωθείς κλητήρ του μητροπολίτου, Θωμάς Βούλτσος, ο οποίος από είκοσιν ετών ευρίσκέτο πλησίον του Ιεράρχου.

«Ο αστυνόμος ιστορεί ο Βούλτσος, ωδήγησε τον δεσπότη στο φρούραρχο, ένα μαυρειδερό αλβανό. Η πόρτα έμεινε ανοιχτή και έβλεπα μέσα. Εχαιρετίστηκαν. Ο φρούραρχος παράγγειλε στο δεσπότη βυσσινάδα. ΄Επειτα ο φρούραρχος έλεγε και ο δεσπότης έγραφε. Σε λίγη ώρα ετελείωσαν. Όταν εβγήκαμε έξω με τον αστυνόμο έλειπε το αμάξι μας. Καλή τύχη έφθασαν την ωρα εκείνη δύο αμερικανοί αξιωματικοί και είχαν την καλωσύνη να μας δώσουν το αυτοκίνητό τους να γυρίσωμε. Εφθάσαμε στην μητρόπολι η ώρα πέντε. Χαρά όλων που μας είδαν. Ο μητροπολίτης έγραφε την προκήρυξι που του εδωκεν ο φρούραρχος. Η προκήρυξι έλεγε να μείνουν όλοι στα σπίτια τους και να παραδώσουν τα όπλα στην εξουσία.

Στας οκτώ το βράδυ έρχεται ένα αυτοκίνητο στην μητρόπολι με τον ίδιο αστυνόμο και δύο στρατιώτες ωπλισμένους με λόγχες. ΄Ηλθαν να πάρουν τον δεσπότη πως τον ζητά ο νομάρχης, δεν είπαν το όνομα, να πάη στο διοικητήριο με τρεις δημογέροντες. Επήραμε τον Ισουρουκτσόγλου και τον Κλημάνογλου και εμπήκαν οι τρεις και οι αστυνομικοί στο αυτοκίνητο, για μένα δεν είχε θέσι και μούπε ο δεσπότης να περιμένω στην μητρόπολι. Στας δέκα το βράδυ ένας από τους στρατιώτες, που ήλθαν το απόγευμα, έφερε μια κάρτα του δεσπότη για τον αδελφό του Ευγένιο.

Διαβάστε περισσότερα