Συμμετοχή της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος στο Μνημόνιο Συνεργασίας για τη δημιουργία Επώνυμης Έδρας «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος - Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος – 20ός αιώνας»

Κατόπιν πρωτοβουλίας του Γεν. Γραμματέως Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κ. Γεωργίου Καλαντζή, για την ίδρυση επώνυμης ακαδημαϊκής Έδρας στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. με τίτλο «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος - Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος – 20ός αιώνας», υπεγράφη Μνημόνιο Συνεργασίας (5 Μαρτ. 2025) μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και των Ι. Μητροπόλεων Θεσσαλονίκης, Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως και Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, το οποίο εγκρίθηκε από το Κ. Δ. Σ. της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και τα Μητροπολιτικά Συμβούλια των ανωτέρω Μητροπόλεων και επικυρώθηκε από την Κοσμητεία της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. και τη Σύγκλητο του Α.Π.Θ. ( υπ’ αριθμ.3172/02-12-2025) για τη λειτουργία της Επώνυμης Έδρας στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ.

Η ίδρυση του νέου τμήματος ανταποκρίνεται στην ανάγκη εξειδικευμένης έρευνας και μελέτης της εκκλησιαστικής ιστορίας του Ελληνισμού της καθ’ ημάς Ανατολής, ο οποίος υπήρξε διαχρονικά δύναμη προόδου και εθνικής ανάτασης και αναπόσπαστα συνδεδεμένος με την Ορθοδοξία. Η προσφορά και το έργο του Μητροπολίτη Δράμας κυρού Παύλου (Αποστολίδη) υπήρξαν εξόχως σημαντικά, καθώς, μεταξύ πολλών άλλων, μερίμνησε για την αγιοκατάταξη του τελευταίου Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, του Δαυίδ του Μεγάλου Κομνηνού, των τριών τέκνων του Γεωργίου, Βασιλείου, Μανουήλ και του ανεψιού του Αλεξίου, καθώς και του Οσίου Γεωργίου Καρσλίδη, ανοικοδόμησε Ιερό Ναό προς τιμήν του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης και συνέγραψε πλήθος βιβλίων και μελετών για την εκκλησιαστική ιστορία του Πόντου. Η Θεσσαλονίκη κατέστη ένας από τους κύριους τόπους εγκατάστασης των Ελλήνων της καθ’ ημάς Ανατολής μετά το 1922.

Το Α.Π.Θ., με την ίδρυση και τη λειτουργία Έδρας με τίτλο «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος - Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος – 20ος αιώνας» στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., αποσκοπεί στην παραγωγή και προώθηση έγκυρης και επιστημονικής τεκμηριωμένης ιστορικής γνώσης, στην προσέλκυση φοιτητών και στην ανάδειξη νέων ερευνητών με ειδίκευση στο συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο, στην ανάπτυξη τοπικών και διεθνών συνεργασιών με επιστημονικούς και πολιτισμικούς φορείς και στην περαιτέρω ανάδειξη της σημασίας του μακραίωνου ελληνικού πολιτισμού στην καθ’ ημάς Ανατολή.

Ως βασικοί στόχοι της Έδρας ορίζονται: η ενίσχυση της έρευνας και η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού σχετικά με την πολιτισμική και την εκκλησιαστική ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής από το 1071 και εξής, η εξειδίκευση στην έρευνα της εκκλησιαστικής ιστορίας και της πνευματικής ζωής του Ελληνισμού στην Καππαδοκία, την Ιωνία, τον Πόντο και την παρευξείνια ζώνη, σε συνεργασία με το αντίστοιχο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. για την υλοποίηση κοινών ερευνητικών δράσεων, η προσέλκυση νέων φοιτητών-ερευνητών στο συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο, καθώς και η σύναψη συνεργασιών με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού, στα οποία καλλιεργείται η μελέτη του ανωτέρω επιστημονικού πεδίου.

Στις δράσεις της Έδρας περιλαμβάνονται η διοργάνωση συνεδρίων – σεμιναρίων – διαλέξεων, η ανάπτυξη δικτύου συνεργασιών με πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, η διοργάνωση θερινών σχολείων, εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών προγραμμάτων και η διεκδίκηση ερευνητικών προγραμμάτων που θα σχετίζονται με το γνωστικό πεδίο της Έδρας. Η υπό ίδρυση Έδρα θα επιδιώκει συνεργασίες και με άλλα Πανεπιστήμια, ώστε να δύνανται οι φοιτητές τους να αποκτούν ολοκληρωμένη επιστημονική γνώση που αφορά στην Εκκλησιαστική Ιστορία και τον Πολιτισμό του Ελληνισμού της Ανατολής.

Η Έδρα περιλαμβάνει διδασκαλία δύο κατ’ επιλογήν μαθημάτων με τίτλους (α) «Εισαγωγή στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής 11 ος -20 ος αι.» και (β) «Ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού στην Ανατολή» αντίστοιχα, τα οποία θα προσφέρονται σε προπτυχιακό επίπεδο ως επιλεγόμενα σε διατμηματική βάση για όλους τους προπτυχιακούς φοιτητές του Α.Π.Θ. και θα κατανέμονται στα δύο εξάμηνα σπουδών (χειμερινό – εαρινό). Επιπλέον, θα διδάσκεται ένα μάθημα στην αγγλική γλώσσα, με τίτλο « Hellenism in Asia Minor», το οποίο θα προσφέρεται και στα δύο εξάμηνα σε όλους τους φοιτητές Erasmus του Α.Π.Θ., αλλά και σε ενδεχόμενο ξενόγλωσσο Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ., ενώ θα συμμετέχει ενεργά και στη λειτουργία των Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών (ΠMΣ) του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Το ποσό της ετήσιας χρηματοδότησης της Επώνυμης Έδρας ανέρχεται στις τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ. Η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος θα προσφέρει δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) ευρώ κατ’ έτος. Η κάθε μία από τις τρεις συμβαλλόμενες Ιερές Μητροπόλεις θα προσφέρει πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ κατ’ έτος. Σε περίπτωση αδυναμίας καταβολής του ποσού από τις Ιερές Μητροπόλεις, το ποσό θα καταβάλλεται από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Συμβολή στην έρευνα της Γενοκτονίας του ελληνορθοδόξου πληθυσμού και της αντιχριστιανικής πολιτικής στον Πόντο
Θεοδόσης Κυριακίδης

Ιστορική μελέτη που πραγματεύεται την τραγική σελίδα της Γενοκτονίας του ποντιακού Ελληνισμού. Ο συγγραφέας στηρίχθηκε σε αρχειακές συλλογές του Βατικανού και των ιεραποστολικών ταγμάτων της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που δρούσαν την εν λόγω περίοδο στον Πόντο.

Σχ. 15 X 22, Σελ. 264, Τιμ. 7.00 €.

H Mαύρη Βίβλος Διωγμών και Μαρτυρίων του εν Τουρκία Ελληνισμού (1914-1918) - Le Livre noir - The Black Book
(αγγλική και γαλλικ ή γλώσσα)

Η Γεν. Γραμματεία Θρησκευμάτων και η Αποστολική Διακονία προχώρησαν στη μετάφραση και έκδοση της «Μαύρης Βίβλου» στα αγγλικά και γαλλικά. Η έκδοση περιέχει αναλυτική καταγραφή όσων υπέστησαν οι Έλληνες της Ανατ. Θράκης και της καθ’ ημάς Ανατολής την περίοδο 1914-1918, λειτουργώντας ως μια αιώνια κραυγή εναντίον του εθνικισμού, του μίσους, της προκατάληψης και του θρησκευτικού φανατισμού. Ο τόμος εμπλουτίζεται με πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Διδάσκοντας την Ιστορία του Πόντου,
Βιβλίο του Καθηγητή

Εγχειρίδιο διδασκαλίας της Ιστορίας του Πόντου και της γενοκτονίας του Ποντιακού πληθυσμού για τη Μέση Εκπαίδευση.

Ησυχασμός, ο πολιτισμός της καρδιάς
Ανδρέα Νανάκη, Μητροπολίτου Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου

Ο ησυχασμός εκφράζει μία πνευματική θεοφάνεια, η οποία προσλαμβάνεται, αποκαλύπτεται και βιώνεται στις κοινωνίες της Μ. Ασίας, των Ορθοδόξων Βαλκανικών λαών και ευρύτερα στην Ανατολική Ευρώπη. Όμως, ο ησυχασμός προϋπήρχε στην αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως, ήδη από την αρχή της ιδρύσεώς της. Η ησυχαστική παράδοση διαμορφώνεται και αναπτύσσεται κατ’ αρχάς στα Ορθόδοξα κέντρα της Ανατολής, μέσα σε μοναστικές κοινότητες σε ερημίτες και αναχωρητές, και διαχέεται στις χριστιανικές κοινότητες. Την δε μονολόγιστη ευχή των ησυχαστών «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», τη συναντάμε ήδη από τον 5ο αι., ίσως και προ αυτού. Οι Ορθόδοξοι λαοί με τον ησυχασμό συστοιχίζονται στο μείζον ενοποιητικό γεγονός της πολιτιστικής τους ταυτότητας, που είναι η πίστη τους στην Ορθόδοξη Εκκλησία λαξεύουν τις γλωσσικές και τις άλλες εθνοτικές ή εθνικές διαφοροποιητικές τους αντιπαλότητες. Μέσα απ’ αυτήν την ορθόδοξη πνευματική σύγκληση που διαμόρφωσε ο ησυχασμός δημιουργούνται οι πνευματικές συλλογικότητες, οι οποίες αμύνονται στους εξισλαμισμούς και στους αρνητές της Ορθόδοξης πίστης.

Σχ. 14Χ21, Σελ. 248, Τιμ. 8€.

Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος 2026

Τα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος περιέχουν τις ειδικές τυπικές διατάξεις του μηνολογίου 2026. Είναι αφιερωμένα εις την ηρωϊκή Έξοδο του Μεσολογγίου, επ᾽ αφορμή της συμπληρώσεως 200 ετών από το κορυφαίο αυτό ιστορικό γεγονός.

Σχ. 14Χ21, Σελ. 1008, Τιμ. 23€.

Επετηρίδα 2026

Η Επετηρίδα του 2026 περιέχει το εορτολόγιο του έτους, σημειωματάριο, τηλεφωνική ατζέντα, τις περιόδους νηστείας και χρήσιμες εκκλησιαστικές πληροφορίες. Το φετινό εγκόλπιο είναι αφιερωμένο στην επέτειο ενενήντα (90) ετών προσφοράς της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Κατήχηση, στην Ιεραποστολή και στη γλώσσα.

Σχ. 9Χ14, Τιμ. 2€.

Ημεροδείκτης 2026

Ο Ημεροδείκτης τοίχου περιέχει εορτολόγιο του έτους 2026 και μηνύματα για την εορτή κάθε ημέρας ή θέματα που αφορούν τη χριστιανική ζωή. Ο ημεροδείκτης κοσμείται με τετράχρωμη περίτεχνη φορητή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Σχ. 21Χ29, Τιμ. 4€.

Εν αναμονή των Χριστουγέννων

Στις σελίδες του βιβλίου έχουν ανθολογηθεί οι ωραιότεροι ύμνοι που ψάλλονται κατά την περίοδο της νηστείας των Χριστουγέννων, διανθίζονται δε πολλές φορές από τις ευχές της Ακολουθίας του Εσπερινού.

Σελ.: 368, Σχ.: 11x18, Τιμ. : 5€.

Το μικρό δένδρο των Χριστουγέννων
Andrea   Skevington

Ένα γοητευτικό παραμύθι για ένα μικρό έλατο και τη νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός.

Σελ.16, Σχ. 24Χ26, Τιμ. 6€.

Μπάμπουσκα
Arthur Scholey

Μία διαχρονική ρωσική ιστορία. Μία μέρα έφτασαν στο χωριό οι τρεις Μάγοι και έμειναν στο σπίτι της Μπάμπουσκα. Της μίλησαν για το Χριστό και την επόμενη μέρα έφυγαν, ζητώντας της να τους ακολουθήσει.

Σελ.32, Σχ. 21Χ28, Τιμ. 6€.

Ο μικρός άγγελος ταξιδεύει    
Αθηνάς Ντάσιου - Γιάννου

Ο μικρός άγγελος ταξιδεύει και δείχνει την μεγάλη αγάπη και φροντίδα των αγγέλων για κάθε χριστιανόπουλο, όχι μόνο όσο είναι μικρό, αλλά και όταν μεγαλώσει...

Εικονογράφηση : Αθηνά Κοντογιάννη

Σχ.: 22x28, Σελ: 36,Τιμ. 6 €.

12 Δεκεμβρίου
†Μνήμη Αγίου Σπυρίδωνος του Θαυματουργού

Γεννήθηκε το 270 μ.Χ. και έζησε επί βασιλείας του Μ. Κωνσταντίνου (306 – 337) και του υιού του Κωνστάντιου (337 – 361) στην Τριμυθούντα της Κύπρου, κατ’ άλλους στη γειτονική κωμόπολη ΄Ασσια, όπως αναφέρει ο ΄Αγιος Τριφύλλιος, πρώτος Επίσκοπος της Λευκωσίας και μαθητής του Αγίου Σπυρίδωνος. Καταγόταν από πτωχή οικογένεια αγροτών και οι γονείς του διακρίνονταν για την ευσέβειά τους και τον ενάρετο και λιτό βίο τους. Η γιαγιά του Λωΐδα και η μητέρα του Ευνίκη ανέθρεψαν το τέκνο τους « ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσία Κυρίου».

Ο ΄Αγιος δεν σπούδασε σε ανώτερες Σχολές, αλλά μελετούσε καθημερινά την Αγία Γραφή, αφού την έπαιρνε στο σακίδιο που έφεραν μαζί τους οι βοσκοί της περιοχής. Πολλές φορές καλούσε κοντά του και τους άλλους βοσκούς και τους δίδασκε τον νόμο του Θεού, διάγοντας λιτό και ενάρετο βίο. Είχε φτάσει σε τέτοιο βαθμό αρετής και ηθικής τελειώσεως, που κατά την εποχή των απηνών διωγμών που εξαπέλυσε κατά των χριστιανών ο Μαξιμίνος (308–313) ομολόγησε με θάρρος την πίστη του στον Χριστό, διο και συνελήφθη και υπέστη σκληρά βασανιστήρια από τα οποία εξαρθρώθηκε το πόδι του και υπέστη σοβαρή βλάβη ο οφθαλμός του.

Μετά την απελευθέρωσή του, πιθανόν μετά την έκδοση του Διατάγματος των Μεδιολάνων, παρέμεινε η φλόγα της μαρτυρίας του Χριστού, ακόμη και όταν, κατόπιν προτροπής των γονέων του, δημιούργησε οικογένεια, έχασε όμως πολύ νωρίς τη σύζυγό του, μένοντας μόνος με την μικρή του κόρη Ειρήνη. Βρήκε παρηγοριά στους λόγους του Κυρίου και χάρις στην ευσέβεια και την αρετή του έγινε σεβαστός και αγαπητός σε όλη την περιοχή. Σ’ αυτόν έβρισκαν καταφυγή και παρηγοριά όλοι οι δυστυχισμένοι και τα ορφανά των γύρω χωριών.

Έτσι, όταν πέθανε ο ιερέας του χωριού, όλοι οι πιστοί τον έπεισαν να χειροτονηθεί ποιμένας τους. Ήταν δε τέτοιο τό έργο του που σύντομα κλήρος και λαός τον ανέδειξαν πρώτο Επίσκοπο της Τριμυθούντος. Ως Επίσκοπος πλέον ο απλοϊκός βοσκός κατέστη πρότυπο Ιεράρχη δια της πραότητας και της ταπεινότητας που τον διέκρινε. Συνέχισε ακούραστα το φιλανθρωπικό του έργο και ο Θεός τον αξίωσε να τελεί πολλά θαύματα, γι’αυτό και η Εκκλησία του απέδωσε το προσωνύμιο «Θαυματουργός».

Έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο που συνεκάλεσε ο Μ. Κωνσταντίνος το 325 μ.Χ., συμπαρατασσόμενος με την παράταξη των Ορθοδόξων, μαζί με τους Αγίους Νικόλαο και Αλέξανδρο, τον Αντιοχείας Ευστάθιο, τον Παφνούτιο από την Θηβαΐδα, τον Μ. Αθανάσιο και πολλούς άλλους. Όταν μάλιστα η αντίπαλη παράταξη των Αρειανών φάνηκε να κυριαρχεί, τότε πήρε τον λόγο ο ΄Αγιος Σπυρίδων και αφού έκανε μία σύντομη ομολογία πίστεως, προκειμένου να δείξει με ποιόν τρόπο ο Θεός είναι ένας, αλλά συγχρόνως τρία Πρόσωπα, τρεις Υποστάσεις έβγαλε από τσέπη του ένα κεραμίδι και αφού έκανε τον σταυρό του αναφώνησε:
«Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρός». Και έσφιξε το κεραμίδι και αναπήδησε από αυτό η φλόγα στην οποία είχε ψηθεί. Συνέχισε λέγοντας «Καὶ τοῦ Υἱοῦ»,. Τότε έτρεξε από το κεραμίδι το νερό με το οποίο είχε πλασθεί. « Καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», καί τότε έμεινε στο χέρι του το χώμα από το οποίο είχε πλασθεί. Και συμπλήρωσε στους έκθαμβους Πατέρες της Συνόδου: «Όπως το κεραμίδι είναι ένα πράγμα μιας ουσίας και μιας φύσεως, αλλά είναι τρισύνθετο, από φωτιά, νερό, χώμα, έτσι και ο ΄Αγιος Θεός…είναι ένας κατά την ουσία και τη φύση του, αλλά Τριαδικός ως προς τα πρόσωπαι: Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα». Τα λόγια του Αγίου κατέπληξαν τους παριστάμενους και η αίθουσα αντήχησε από τις δοξολογίες προς τον Θεό και τις επευφημίες των Πατέρων, συντρίβοντας τους Αρειανόφρονες Επισκόπους. Εκοιμήθη ειρηνικά το 348 μ. Χ. στην επισκοπή του στην Τριμιθούντα, οι δε πιστοί της πόλεως τοποθέτησαν τα λείψανα του Αγίου σε λάρνακα που έστησαν δίπλα από τον νάρθηκα του ναού. Κατά την περίοδο των αραβικών επιδρομών η λάρνακα μεταφέρθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Β’ στην Κωνσταντινούπολη. Προ της αλώσεως της Πόλεως από τους Τούρκους, ένας ιερέας ονόματι Γρηγόριος Πολύευκτος μετέφερε τα λείψανα στην Παραμυθία της Ηπείρου και ακολούθως στην Κέρκυρα περί το 1460. Από το ιερό λείψανο λείπει το δεξί χέρι, το οποίο βρισκόταν στη Ρώμη σε ναό του τάγματος των Ορατοριανών μέχρι τον Νοέμβριο του 1984, όταν παραμον ὲς της εορτής του Αγίου, κατόπιν ενεργειών του τότε Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών Τιμοθέου, η Εκκλησία της Ρώμης επέστρεψε στην Εκκλησία της Κερκύρας το ιερ ὸ οστούν του δεξιού χεριού του Αγίου. Λιτανεύσεις του λειψάνου γίνονται το Μ. Σάββατο σε ανάμνηση της απαλλαγής της νήσου από τη σιτοδεία, την Κυριακή των Βαΐων σε ανάμνηση της απαλλαγής της νήσου από την πανώλη, την 11η Αυγούστου για τη σωτηρία της νήσου από την τουρκική εκστρατεία και την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου εις ανάμνηση της δεύτερης θαυμαστής απαλλαγής της νήσου από την πανώλη.

† 15 Δεκεμβρίου- Μνήμη Αγίου Ελευθερίου

Ο ΄Αγιος Ελευθέριος γεννήθηκε στη Ρώμη και έμεινε από την παιδική του ηλικία ορφανός από πατέρα και ανατράφηκε εν Χριστώ από την ευσεβή μητέρα του Ανθία. Διδάχθηκε περαιτέρω την χριστιανική πίστη από τον ίδιο τον Επίσκοπο Ρώμης Ανίκητο. Ο Ελευθέριος χειροτονήθηκε διάκονος και ιερέας και στη συνέχεια Επίσκοπος Μεσσίνας και Ιλλυρικού σε ηλικία μόλις 20 ετών και εγκαταστάθηκε στον Αυλώνα. Η φήμη της αγιότητάς του έφτασε μέχρι τη Βρετανία και στον ηγεμόνα της Λούκιο, ο οποίος με επιστολή του προς τον Ελευθέριο του ζητούσε να γίνει αυτός και ο λαός του χριστιανοί.. Ο Ελευθέριος απέστειλε άμεσα δύο ιεραποστόλους. Η δράση του όμως καταγγέλθηκε από φανατικούς ειδωλολάτρες, διο και οδηγήθηκε μαζί με την μητέρα του Ανθία στη Ρώμη για να δικαστεί από τον Αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος απέτυχε να τον μεταστρέψει στη λατρεία των ειδώλων. Ο Ελευθέριος και η Ανθία υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια. Σε όλα όμως η θεία πρόνοια προστάτευε θαυματουργικά τον Ελευθέριο, εξαγριώνοντας ακόμη περισσότερο τον Αδριανό, ο οποίος, αφού επέστρεψε στη Ρώμη στις 15 Δεκεμβρίου, διέταξε να τον ρίξουν στην αρένα για τον κατασπαράξουν τα άγρια θηρία. Τότε μία λέαινα και ένα λιοντάρι που τον πλησίασαν, αντί να του επιτεθούν άρχισαν να του γλείφουν τα πόδια. Όταν το έκθαμβο πλήθος βλέποντας τη συμπεριφορά των λιονταριών αναφώνησε «Μέγας ο Θεός των Χριστιανών», ο αυτοκράτορας διέταξε τον αποκεφαλισμό του Ελευθερίου. Τη σκηνή του μαρτυρίου του παρακολουθούσε η μητέρα του Ανθία, η οποία έτρεξε να αγκαλιάσει για τελευταία φορά το άψυχο σώμα του γιου της. Δεν πρόλαβε, αφού οι δήμιοι την αποκεφάλισαν και αυτή.

Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα του γεγονότος της Γεννήσεως του Χριστού

Μαυρομάτη Β. Γεωργίου
Τα Χριστούγεννα,
εκδ. Τέρτιος, Κατερίνη 1987, σελ.45-61

Το βαθύτερο νόημα της Γεννήσεως του Χριστού μας το διατυπώνουν, ποιοι άλλοι παρά οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, οι Πνευματοφόροι, τα πάγχρυσα στόματα του Λόγου. Και το διατυπώνουν, όχι σαν μια θεωρία ή σαν μια διδασκαλία, αλλά επειδή έζησαν το γεγονός αυτό, όπως και όλα τα σωτηριολογικά γεγονότα.

Ο μικρός χώρος του βιβλίου, δεν μας επιτρέπει να παραθέσουμε, όλες αυτές τις θαυμάσιες διατυπώσεις των Πατέρων μας που ευφραίνουν την καρδιά του πιστού. Θα περιοριστούμε μόνο σε αποσπάσματα τεσσάρων από τους μεγάλους Πατέρες. Του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, του αγίου Αθανασίου του Μεγάλου, του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού και του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά:

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει πως ο Χριστός ενδύεται με την ανθρώπινη σάρκα για να την κάνει αθάνατη και άφθαρτη: «Και αφού τιμωρήθηκε (ο άνθρωπος) προηγουμένως για τα πολλά αμαρτήματα (από τα οποία φύτρωσε η ρίζα της κακίας) από διάφορες αιτίες και κατά διάφορους τρόπους, με τον λόγο, τον νόμο, τους προφήτες, τις ευεργεσίες, τις απειλές, τις τιμωρίες, τις πλημμύρες, τις πυρκαγιές, τους πολέμους, τις νίκες, τις ήττες, τα σημεία από τον ουρανό, τα σημεία από τον αέρα, τη γη και τη θάλασσα, με τις ανέλπιστες μεταβολές ανθρώπων, πόλεων και λαών, πράγματα τα όποια είχαν σκοπό στο να εξαφανιστεί· η κακία, έχει ανάγκη τελικά από κάποιο πιο ισχυρό φάρμακο για τις φοβερότερες ασθένειες. Δηλαδή, τις αδελφοκτονίες, τις μοιχείες, τις επιορκίες, τις ανώμαλες επιθυμίες, και το χειρότερο και μεγαλύτερο από όλα τα κακά, την ειδωλολατρεία και την μετατόπιση της προσκυνήσεως από τον δημιουργό στα δημιουργήματα. Και επειδή είχε ανάγκη από μεγαλύτερη βοήθεια, του δίδεται και τέτοια βοήθεια. Και η βοήθεια αυτή ήταν ο ίδιος ο Λόγος του Θεού, ο προαιώνιος, ο αόρατος, αυτός που δεν μπορεί να περιοριστεί, ο ασώματος, η αρχή που προέρχεται από την αρχή, το φως που προέρχεται από το φως, η πηγή της αθανασίας και της ζωής, το αντίγραφο του πρωτοτύπου κάλλους, η αναλλοίωτη σφραγίδα, η απαράλλακτη εικόνα, ο όρος και ο Λόγος του Πατέρα. Αυτός έρχεται στην ίδια την εικόνα Του (τον άνθρωπο), ντύνεται με σάρκα για χάρη της σάρκας και με πνευματική ψυχή για χάρη της ψυχής μου, καθαρίζοντας έτσι το όμοιο με το όμοιό του και γίνεται σε όλα τέλειος άνθρωπος, εκτός από την αμαρτία ( Έβρ. δ’ 15). Γεννήθηκε μεν από την Παρθένο, της οποίας το σώμα και η ψυχή είχε καθαριστεί από πριν από το Πνεύμα (διότι έπρεπε μεν και να τιμηθεί η γέννηση, αλλά και να προτιμηθεί η παρθενία), παρέμεινε όμως Θεός και αφού προσέλαβε την ανθρώπινη φύση. Και έγινε ένα, από τα δυό αντίθετα. Από τη σάρκα δηλαδή και από το Πνεύμα, από τα οποία το ένα μεν έκανε το άλλο Θεό, ενώ το άλλο έγινε Θεός. Πόσο αξιοθαύμαστη, αλήθεια, είναι η νέα ένωση! Πόσο παράδοξη είναι η σύνθεση! Αυτός που πάντα υπάρχει (ο Ων), δημιουργείται, πλάθεται ο αδημιούργητος, περιορίζεται ο απεριόριστος δια μέσου της πνευματικής ψυχής, η οποία μεσιτεύει στη θεότητα και δια μέσου της υλικής φύσεως της σάρκας. Εκείνος που δίνει τον πλούτο, γίνεται φτωχός. Διότι γίνεται φτωχός καθότι παίρνει τη σάρκα μου, για να γίνω εγώ πλούσιος με τη θεότητα τον. Εκείνος που είναι πλήρης αδειάζει. Διότι αδειάζει από τη δόξα του για λίγο καιρό, για να γευθώ εγώ την πληρότητα του. Ποιός είναι ο πλούτος της αγαθότητας; Ποιο είναι το μυστήριο που με περιβάλλει; Πήρα τη θεία εικόνα και δεν τη φύλαξα. Παίρνει τη σάρκα μου, γι,να διατηρήσει την εικόνα, αλλά και για να κρίνει αθάνατη τη σάρκα. Έρχεται σε δεύτερη επικοινωνία πολύ πιο παράδοξη από την πρώτη, καθόσον τότε μεν έδωσε το καλύτερο (= το «κατ’ εικόνα») και τώρα παίρνει το χειρότερο (= τη σάρκα). Αυτό είναι ακόμη πιο ταιριαστό στο Θεό, αυτό είναι, για όσους διαθέτουν κρίση, ακόμη πιο υψηλό» (1). Για το θέμα, πιο αναλυτικά, μας μιλά και ο άγιος Αθανάσιος ο Μέγας, τονίζοντας πως αν ο άνθρωπος έπεφτε μόνο στην αμαρτία, θα ήταν αρκετή η μετάνοια του, όμως επειδή μεσολάβησε και η φθορά του ανθρώπου, πήρε την ανθρώπινη σάρκα ο Χριστός για να τη βγάλει από τη φθορά. Λέει συγκεκριμένα ο άγιος Αθανάσιος: «Είναι ανάγκη, εφόσον μιλάμε για την εμφάνιση τον Σωτήρα σ’ εμάς, να μιλήσουμε και για την αρχή των ανθρώπων, για να γνωρίζεις, ότι η δική μας αιτία έγινε σ’ Εκείνον αφορμή για να κατεβεί, και η δική μας παράβαση κάλεσε σε βοήθεια τη φιλανθρωπία του Λόγου, ώστε να έλθει κοντά μας και να εμφανιστεί ο Κύριος στους ανθρώπους. Για δική μας υπόθεση Εκείνος σαρκώθηκε και για τη σωτηρία μας από αγάπη προς τους ανθρώπους καταδέχτηκε να εμφανιστεί με ανθρώπινο σώμα.

Έτσι λοιπόν έπλασε ο Θεός τον άνθρωπο και θέλησε να παραμείνει στην αφθαρσία. Οι άνθρωποι όμως από αμέλεια απομακρύνθηκαν από την ορθή αντίληψη για τον Θεό, σκέφτηκαν και επινόησαν για τους εαυτούς τους την κακία, καταδικάστηκαν σε θάνατο σύμφωνα με την απειλή που αναγγέλθηκε από πριν, και στο έξης δεν παρέμειναν όπως πλάστηκαν. Οι λογισμοί τους τούς διέφθειραν, και ο θάνατος βασίλεψε σ’ αυτούς. Μάλιστα η παράβαση της εντολής τους επανέφερε στο φυσικό, ώστε, όπως από την ανυπαρξία ήρθαν στη ζωή, έτσι είναι φυσικό με τον χρόνο η ύπαρξή τους να φθείρεται…

Διαβάστε περισσότερα

Αφιέρωμα των Χριστουγέννων