κ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν ἐρωτήσαντα εἰ ἔδωκεν ὁ Θεός ἐξουσίαν πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων, πῶς κινοῦμαι;

Τίς λαβών ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων, ἀδικεῖται ἔτι ὑπ᾿ αὐτῶν, ἤ κατακυριεύεται; Ἐρεύνησον οὖν τήν καρδίαν σου ἀπό παντός πράγματος, καί εἰ δύναται κινῆσαι τήν καρδίαν σου, κἄν ροπήν, μάθε ὅτι ἀκμήν μακράν εἶ τοῦ λαβεῖν κατά τούτων ἐξουσίαν, καί μή ἀμελήσῃς εἰς ἑαυτόν, μήποτε προκαταλάβῃ σε ὁ καιρός. Ἀλλ᾿ εἴ τι ἐάν ἴδῃς πρᾶγμα γινόμενον – τί λέγω περί τῶν τοῦ κόσμου ὅτι παρερχόμενα εἰσίν, ἀλλά περί φοβερῶν πραγμάτων, εἴτε ἐν οὐρανῷ, εἴτε ἐν τῇ γῇ - πρόθου τόν (σελ. 88) Θεόν καί τήν κρίσιν πρό ὀφθαλμῶν σου, καί ὅτι ὀλίγον καιρόν ἔχομεν ἐν τῷ κόσμῳ ποιῆσαι. Καί ἀνάπαυσιν τήν πραότητα εἰς τήν καρδίαν σου, μιμνησκόμενος τοῦ προβάτου καί ἀμνοῦ ἀκάκου Χριστοῦ, πόσα ὑπέμεινεν ἀνεύθυνος ὤν, ὕβρεις, δαρμούς καί τά λοιπά. Ἡμεῖς δέ καί ὅτι ὑπεύθυνοι ἐσμέν, τί κινούμεθα πρός τόν πλησίον μηδέν παρ᾿ αὐτοῦ παθόντες; Μνήσθητι ὅτι ἡ ἀγάπη οὐ περπερεύεται, ἀλλά μακροθυμεῖ καί τά λοιπά˙ καί εὖξαι τοῦ φθάσαι εἰς τά προκείμενά σοι, ἵνα μή εἰς κενόν ἔσται σου ὁ κόπος. Κολλήθητι οὖν ἀδιστάκτως τῷ ἡμᾶς ἀγαπήσαντι Χριστῷ.

Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

κα'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν ἐνθυμηθέντα μηδενί ἐπιτάξαι τίποτε, ἀλλ᾿ ἑαυτῷ ὁρίσαι φανερόν πρᾶγμα, ἵνα αὐτοῦ καί μόνου φροντίζῃ.

Ἀδελφέ, ὅσον πλεονάζω τοῦ γράψαί σοι, τοσοῦτον σπούδασον κατανοῆσαι τά παρ᾿ ἐμοῦ γραφόμενά σοι, καί μή ἀκυρώσῃς αὐτά˙ λαλοῦνται γάρ ἐν συνέσει καί καταστάσει ψυχῆς. Οἶδας, ἀδελφέ, ὅτι εἴ τις οὐ βαστάζει ὕβρεις, οὐ βλέπει τήν δόξαν˙ καί εἴ τις οὐκ ἀποτίθεται τήν χολήν, οὐ γεύεται τῆς γλυκύτητος. Ἐδόθης εἰς τό μέσον τῶν ἀδελφῶν καί τῶν πραγμάτων πυρωθῆναι καί δοκιμασθῆναι˙ ἐάν γάρ [μή] διά πυρός οὐ δοκιμάζεται τό (σελ. 90) χρυσίον. Μηδέν παντελῶς σεαυτῷ διατάξῃς, ἐπεί εἰς πόλεμον καί μέριμναν ἔρχῃ. Ἀλλά τά κατά καιρόν δοκιμάζων κατά φόβον Θεοῦ καί μηδέν ὅλως κατ᾿ ἐρίθειαν, ἀλλά ποιῶν σου τήν δύναμιν ἀλλότριον εἶναι τῆς ὀργῆς καί τύπος γινόμενος ὠφέλιμος πᾶσι, μή κρίνων τινά, μηδέ κατακρίνων, ἀλλά νουθετῶν ὡς ἀδελφούς γνησίους. Καί μᾶλλον ἀγάπησον τούς σέ πειράζοντας˙ κἀγώ γάρ πολλάκις ἠγάπων τούς πειράζοντάς με. Ἐάν γάρ συνιῶμεν, οἱ τοιοῦτοι φέρουσιν ἡμᾶς εἰς προκοπήν.

Μηδέν οὖν σεαυτῷ διατάξῃς, γενοῦ ὑπήκοος καί ταπεινός καί καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν σεαυτόν ἀπαίτει˙ καί γάρ ὁ προφήτης σημαίνων τό καθ᾿ ἡμέραν ἔλεγε˙ «καί εἶπα, νῦν ἠρξάμην». Καί Μωϋσῆς˙ καί νῦν Ἰσραήλ. Τό οὖν νῦν καί σύ κράτει. Εἰ δέ καί γίνεταί σοι ἀνάγκη προστάξαι τινί, δοκίμασόν σου τόν λογισμόν, εἰ κατά κίνησιν μέλλει ἐξελθεῖν. Κἄν οὐ δοκῇ σοι ὠφέλιμος εἶναι κρύψου αὐτόν ὑπό τήν γλῶσσαν, μεμνημένος εὐθύς τοῦ εἰπόντος˙ «τί ὠφεληθήσεται ἄνθρωπος ἐάν τόν κόσμον ὅλον κερδίσῃ, τήν δέ ψυχήν αὐτοῦ ζημιωθῇ»; Τοῦτο δέ μάθε, ἀδελφέ μου˙ ὅτι πᾶς λογισμός μή προηγουμένως τήν γαλήνην τῆς ταπεινώσεως ἔχων, κατά Θεόν οὐκ ἔστιν, ἀλλά φανερῶς τῶν ἀριστερῶν ἐστιν. Ὁ γάρ Κύριος ἡμῶν μετά γαληνότητος ἔρχεται, ὅλα δέ τά τοῦ ἀντιδίκου μετά ταραχῆς καί κινήσεως. Κἄν δοκῶσιν ἐνδύεσθαι ἔνδυμα προβάτων, ὅτι ἔσωθεν εἰσί λύκοι ἅρπαγες, ἀπό τῆς ταραχῆς αὐτῶν φανεροῦνται˙ φησί γάρ «ἀπό τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς». Δῴη ἡμῖν πᾶσιν ὁ Θεός συνιέναι τοῦ μή πλανηθῆναι εἰς τάς δικαιοσύνας αὐτῶν˙ «πάντα γάρ γυμνά αὐτῷ καί τετραχηλισμένα».

Σύ οὖν, ἀγαπητέ, πᾶν τό κατευοδούμενον ἐν ταῖς χερσί σου ποίησον, προτιθείς τόν φόβον τοῦ Θεοῦ πρό ὀφθαλμῶν σου καί εὐχαριστῶν αὐτῷ˙ αὐτοῦ γάρ ἐστιν ἡ δόξα καί ἡ τιμή εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

κβ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, παραψυχήν ἔχουσα καί ἀνακαλουμένη αὐτόν εἰς πνευματικήν εὐφροσύνην ἐκ τῆς διαφόρως συμβάσης αὐτῷ ἀθυμίας.

Γράψον τῷ ἀδελφῷ Ἰωάννῃ προσηγορίαν πνευματικήν εὐφραίνουσαν τήν αὐτοῦ καρδίαν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, τῷ Κυρίῳ ἡμῶν καί εἰπέ αὐτῷ. Ἐπειδή καθώς ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπί τάς πηγάς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖς ἡμᾶς, ἀλλ᾿ οὐχ ὡς ἡμεῖς σέ, οὕτω μή στέγων, καθώς εἶπεν ὁ θειότατος Ἀπόστολος Παῦλος, ἔγραψα τῇ ὑμετέρᾳ ἀγάπῃ ταῦτα, τά παρ᾿ἐμοῦ εἰρημένα, μᾶλλον δέ παρά τοῦ Θεοῦ: Καρποφορήσοι ἡ ἄμπελός σου σταφυλήν πατουμένην, καί ποιοῦσαν οἶνον πνευματικόν, εὐφραίνοντα ψυχήν τεθλιμμένην καί εὐφορήσοι ἡ χώρα σου καλόν σπέρμα, ὡς τό σπαρέν εἰς τήν καλήν γῆν, καί ποιῆσαν ἕν ἑκατόν, ἕν ἑξήκοντα, ἕν τριάκοντα. Καί θερμανθείη τό πνευματικόν πῦρ ἐν τῇ καρδίᾳ σοι διά παντός, ὅ εἶπεν ὁ δεσπότης ἡμῶν Χριστός, «πῦρ ἦλθον βαλεῖν ἐπί τήν γῆν». Καί βραβευθείη ἡ τοῦ Κυρίου εἰρήνη ἐν τῇ σῇ καρδίᾳ, κατά τόν Ἀποστολικόν λόγον, καί ὑψωθείη σου ὁ φοίνιξ ἐν τοῖς αὐτοῦ λευκάδοις», κατά τόν Δαβίδ τόν λέγοντα˙ «δίκαιος ὡς φοίνιξ ἀνθήσει». Καί καθαρισθείης ἀπό τῆς ὀργῆς καί τοῦ θυμοῦ τῶν δεινῶν παθῶν ὡς οἱ τέλειοι ἅγιοι, παρ᾿ οἷς οὐδόλως φαίνεται ἡ τούτων κίνησις, οὐδέ πρός ροπήν. Καταξιώσαι δέ ὁ Κύριος τήν ψυχήν σου αὐλισθῆναι ἐν τῇ ἀκακίᾳ καί πραότητι, ὡς εἶναι σε θρέμμα Χριστοῦ, πρόβατον ἄκακον. Καταλάβοις δέ τά ἴχνη ἡμῶν ὡς ἰχνηλάτης φρόνιμος˙ φθάσαις δέ τόν κανόνα ἡμῶν ὡς κληρονόμος καλός τῶν ἐμῶν χαρισμάτων. Ἰδέτωσαν δέ σου οἱ ὀφθαλμοί τόν Θεόν ὡς καθαρός τῇ καρδίᾳ. Εἴης δέ μακρόθυμος ἐν ταῖς θλίψεσιν, ὡς καταντήσας εἰς τήν δεσποτικήν παραγγελίαν τήν λέγουσαν «ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε, ἀλλά θαρσεῖτε, ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον». Φθάσαις δέ τήν ἀήττητον ἀγάπην τήν εἰσφέρουσαν τούς αὐτήν κεκτημένους εἰς τάς βασιλικάς αὐλάς, καί ἀδελφούς ποιήσασαν τοῦ Χριστοῦ. Εἰ οὖν συμπάσχεις τῷ Χριστῷ, ἵνα συνδοξασθῇς αὐτῷ, (σελ. 94) εἰ συναποθνῄσκεις αὐτῷ, ἵνα συνεγερθῇς αὐτῷ, μή ἀμελήσῃς τοῦ προκειμένου ἔμπροσθέν σου θησαυροῦ˙ ἀκμήν γάρ οὐ κατέλαβες τήν δύναμιν αὐτοῦ τί ἐστιν. Ὅταν δέ φθάσῃς τήν τελείαν ἡσυχίαν, τότε γνώσῃ αὐτόν, καί θαυμάσῃς τήν τοῦ Χριστοῦ δωρεάν˙ πῶς ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοί αὐτοῦ.

Ταῦτα γάρ μετά τῶν ἀνθρώπων ὤν, οὐ δύνασαι καταλαβεῖν, ἀλλ᾿ ὅταν καθήσῃς ἀμέριμνος ὡς καί ἡμεῖς, τότε καταλαμβάνεις τά εἰρημένα. Δέομαι γάρ τοῦ Θεοῦ νύκτα καί ἡμέραν, ἵνα ὅπου ἐσμέν ὁμοθυμαδόν, μεθ᾿ ἡμῶν ᾖς ἐν τῇ χαρᾷ τῶν ἁγίων τῇ ἀνεκλαλήτῳ καί ἐν τῷ φωτί τῷ αἰωνίῳ, ὅπως εὕρῃς τήν σήν μερίδα εἰς τήν ἐπαγγελίαν τήν ἐπηγγελμένην τοῖς ἁγίοις. «Ὅπου ὀφθαλμός οὐκ εἶδεν, οὐδέ οὖς οὐκ ἤκουσεν, οὐδέ ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασε ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν».

Ἔρρωσο ἐν Κυρίῳ˙ χαίροις. Ἀμήν.

κγ'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν μέγαν Γέροντα.

Παρακαλῶ σε, Πάτερ, καί διδάσκαλε μή ὀργισθῆναι μοι ἐφ᾿ οἷς πταίω, καί δοῦναί μοι κανόνα πῶς δεῖ χρήσασθαι ἐν τῇ ψαλμῳδίᾳ καί νηστείᾳ καί προσευχῇ˙ καί εἰ δεῖ διαφοράν ἔχειν ἡμερῶν.

Ἀπόκρισις

Ἀδελφέ, εἰ προσέχεις τοῖς λόγοις τῶν αἰτήσεών σου, κατανοῆσαι εἶχες συνέσεως δύναμιν. Ἔχων με Πατέρα καί διδάσκαλον, διά τί καί ὀργίλον; Ὁ γάρ Πατήρ οἰκτίρμων ἐστί μή ἔχων ὅλως ὀργήν. Καί ὁ διδάσκαλος μακρόθυμός ἐστι καί ἀλλότριος ὀργῆς τυγχάνει.

Περί δέ οὗ ἠρώτησας κανόνος, διά πολλῶν κλαδίων πλεονάζει εἰσελθεῖν διά τῆς στενῆς πύλης εἰς τήν ζωήν τήν αἰώνιον. Ἰδού ἐν συντόμῳ λέγει σοι ὁ Χριστός, πῶς δεῖ εἰσελθεῖν. Ἄφες τούς τῶν ἀνθρώπων κανόνας, καί ἄκουσον τοῦ λέγοντος˙ «ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται». Ἐάν οὖν μή ἔχῃ (σελ. 96) ἄνθρωπος ὑπομονήν, οὐκ εἰσελεύσεται εἰς τήν ζωήν. Μή οὖν θελήσῃς διαταγήν, οὐ γάρ θέλω σε ὑπό νόμον εἶναι, ἀλλ᾿ ὑπό χάριν˙ φησί γάρ «δικαίῳ νόμος οὐ κεῖται»˙ θέλομεν δέ σε εἶναι μετά τῶν δικαίων.

Διάκρισιν κράτει, ὡς κυβερνήτης πρός τούς ἀνέμους τό σκάφος κυβερνῶν. Καί ὅτε ἀσθενεῖς πρός αὐτό, ποίησον ἐν πᾶσιν οἷς ἔγραψα, καί ὅτε ὑγιαίνεις πρός αὐτό. Ἐπεί καί ὅτε ἀσθενεῖ τό σῶμα, οὐ κατά τό εἰωθός δέχεται τροφήν˙ οὐκ οὖν ἤργησε καί ἐν τούτῳ ὁ κανών.

Καί περί τῶν ἡμερῶν, ἔχε αὐτάς ἴσας, ἁγίας, καλάς˙ πάντα οὖν συνετῶς πράττει καί ἀποβαίνει σοι εἰς ζωήν, ἐν Χριστῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

κβ'

Ἀμφιβολίας γενομένης μεταξύ τοῦ Ἀββᾶ καί αὐτοῦ περί γράμματος καί ἑκάστου αὐτῶν ἀγωνιζομένου μακροθυμῆσαι, ἔπεμψεν αὐτοῖς ὁ Γέρων τήν ἀπόκρισιν ταύτην, δεικνύων ὅτι οὐκ ἦν καθαρά ταραχῆς αὐτῶν ἡ μακροθυμία, ἵνα πάντοτε νήφωσι πρός τό τελείως ἀτάραχον.

Τέκνον ἀγαπητόν, μή νομίσῃς ὅτι ἀφ᾿ ἑαυτῶν ἐπέγνωτε τό χθεσινόν κεφάλαιον τό εἰς τήν ἐπιστολήν τήν πρός Θεσσαλονικεῖς Παύλου τοῦ Ἀποστόλου˙ ἀλλ᾿ ἐγώ εἰδώς τό πέρπερον τῆς ὑπομονῆς ὑμῶν, ὅτι μετ᾿ ὀργῆς ἐστι μεμιγμένον, ἐδεήθην ὑπέρ ὑμῶν τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἄν γνῶτε αὐτό τό κεφάλαιον˙ εἰς αὐτό γάρ κεῖται ὅλη ἡ δύναμις τῶν ἐπιστολῶν τῶν παρ᾿ ἐμοῦ διά σοῦ γραφεισῶν τῷ ἀδελφῷ Ἰωάννῃ. Οὐ μόνον δέ, ἀλλά καί προσέχετε οἷς μέλλετε σήμερον ἀναγνῶναι κεφαλαίοις˙ λέγω δή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, καί τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου ὅτι ἐκείνην ἔχουσι τήν δύναμιν. Καί ἀνέγνωτε αὐτά τρίτον, ἀνακρίνοντες τήν τῶν λόγων δύναμιν, ὠφελείας ψυχικῆς χάριν˙ πάνυ γάρ βαστάζω καί φροντίζω ὑμῶν κατά Θεόν. Συγκοπιάσατε οὖν μοι καί συναθλήσατε κόψαι ἀφ᾿ ὑμῶν τήν ὀργήν καί τόν θυμόν˙ (σελ. 100) ἀγῶνος γάρ χρεία συμβοηθοῦντος τοῦ Θεοῦ.

Εἰσί δέ τά κεφάλαια ταῦτα ἐκ τῆς πρός Θεσσαλονικεῖς πρώτης˙ ἀπό τοῦ˙ «ἐρωτῶμεν δέ ὑμᾶς, ἀδελφοί, εἰδέναι τούς κοπιῶντας ἐν ὑμῖν καί προϊσταμένους ὑμῶν ἐν Κυρίῳ», ἕως τοῦ τέλους τῆς Ἐπιστολῆς. Ὡς ἐκ τῆς πρός Κορινθίους πρώτης, ἀπό τοῦ˙ «περί δέ τῶν πνευματικῶν οὐ θέλομεν ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί, οἴδατε ὅτε ἦτε ἔθνη», ἕως τοῦ˙ «ἀλλά ἐν Ἐκκλησίᾳ θέλω πέντε λόγους ἐν τῷ νοΐ μου λαλῆσαι, ἵνα καί ἄλλους κατηχήσω, ἤ μυρίους λόγους ἐν γλώσσῃ». Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου, ἀπό τοῦ˙ «ἐξελθών ὁ Ἰησοῦς εἶδε πολύν ὄχλον καί εὐσπλαγχνίσθη ἐπ᾿ αὐτούς, καί ἐθεράπευσε τούς ἀρρώστους αὐτῶν», ἕως τοῦ˙ «οἱ δέ ἐν τῷ πλοίῳ ὄντες προσεκύνησαν αὐτῷ λέγοντες, ἀληθῶς Θεοῦ Υἱός εἶ».

κε'

Απόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, καί πρός τόν Ἀββᾶν, βουλόμενον ἐφάπαξ σφίγξαι τόν κανόνα κατά τῶν ἀδελφῶν.

Καί σοί λέγω, τέκνον καί τῷ ἀδελφῷ, προεγράφη ὑμῖν περί τῆς μακροθυμίας˙ καί νῦν λέγω ὅτι «ἀμέλγησον γάλα καί ἔσται βούτυρον, ἐάν σφίγξῃς χεῖρα εἰς μαζόν ἐξέρχεται αἷμα». Καί πάλιν ὁ ἅγιος Παῦλος λέγει, «ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους κερδήσω» καί τά ἑξῆς. Ὕστερον λέγει˙ «τοῖς πᾶσι γέγονα τά πάντα, ἵνα πάντως τινάς σώσω». Εἴ τις γάρ θέλει ἀνακλάσαι δένδρου, ἤ ἄμπελον, κατά πρόσβασιν ἀνακλᾷ καί οὐ κλᾶται˙ ἐάν δέ ἐφάπαξ ἑλκύσῃ σφοδρῶς, κλᾶται εὐθύς τό πρᾶγμα.

Νόησον τό λεγόμενον.

κς'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός αὐτόν, ἐκφάναντα τινά, περί ὧν αὐτῷ παρήγγειλε μηδενί εἰπεῖν, καί διά τοῦτο πειρασμῷ περιπεσόντα. Καί περί τελείας μακροθυμίας.

(σελ. 100) Εἰπέ τῷ ἀδελφῷ˙ «γέγραπται, εἴ τις πνεῦμα Θεοῦ οὐκ ἔχει, οὗτος οὐκ ἔστιν αὐτοῦ». Πρόσεχε πόθεν σοι γέγονεν ἡ διχοστασία τῆς συνοχῆς τῆς θλίψεως τῶν λογισμῶν τούτων, εἰ μή ἀπό τῆς γεγονυίας προδοσίας τῆς παραβάσεως τῆς ἐμῆς ἐντολῆς. Πολλάκις γάρ ἐνετειλάμην σοι μηδενί λέγειν τό μυστήριον, καί εὐφημήσας αὐτό πολλοῖς. Μήτι ἐγώ εἰμι ὁ Χριστός, ὅτι ὅτε ἐνετείλατο μηδενί εἰπεῖν, τότε τοῖς ὄχλοις καί πᾶσιν ὑπερευφήμησαν τόν λόγον; Ἀλλ᾿ ὅμως τοῦ μή πλῆξαι τόν πλησίον, αὕτη ἐστίν ἡ ὁδός τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐν πολλῇ πραότητι καί ἐπιεικείᾳ ἐλθόντος εἰς σωτηρίαν ἀνθρώπων. Ἐάν γάρ μή γένηται ὡς ψιχίον ὁ ἄνθρωπος, οἰκῆσαι μετά ἀνθρώπων οὐ δύναται.

Βλέπε δέ ὅτι εἶπεν ὁ Χριστός τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς. «Οὐχ ὑμεῖς με ἐξελέξασθε, ἀλλ᾿ ἐγώ ἐξελεξάμην ὑμᾶς». Εἰ οὖν ἡ κλῆσις τῆς ἀγάπης σου πρός ἡμᾶς ἐκ Θεοῦ καί οὐκ ἐξ ἀνθρώπων ἐστίν, κοπίασον μεγάλην ὑπομονήν κτήσασθαι˙ ἐγράφη γάρ σοι τά πάλαι γεγραμμένα «ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τάς ψυχάς ὑμῶν». Βάλε οὖν ἀρχήν πάλιν εἰς τήρησιν καί φυλακήν τῶν παρ᾿ ἐμοῦ σοι λεγομένων˙ οὐ γάρ ἐστι καιρός τοῦ φανερῶσαι ἄρτι. [Εὐθύμει] οὖν ἐν Κυρίῳ.

κζ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν λυπούμενον ὅτι ἐχρόνισε γράψαι αὐτῷ, καί ἐκ τούτου νομίζοντα, ὅτι ἀπέβαλεν αὐτόν τῆς μνήμης.

Γράψον διά χρόνου τῷ ἀδελφῷ, πρῶτον χαράν καί εὐφροσύνην καί ἀσπασμόν ἐν Κυρίῳ, καί εἰπέ αὐτῷ: Μή νομίσῃς, ἀγαπητέ μου, ὅτι εἰς λήθην παρέδωκά σου τήν μνήμην ἀπό τῆς καρδίας μου καί τήν ἀναβολήν τοῦ γράψαι σοι, ἀλλά προσέχων τῇ σῇ ἀναστροφῇ, ἐμακροθύμησα ἕως τοῦ νῦν. Τοῦτο δέ πληροφορήθητι, ὅτι καθώς οὐκ ἐπιλανθάνεται ὁ Θεός ἡμῶν τοῦ ἐλεῆσαι τόν κόσμον, οὐδέ ἐγώ τῆς ἀγάπης σου, δεόμενος νύκτα καί ἡμέραν τοῦ Θεοῦ ὑπέρ τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς σου, ὅπως φθάσῃς εἰς ἅ προέγραψά σοι μέτρα. Καί τοῦτο μάθε, ὅτι ὅτε ὑπάγεις εἰς διακονίαν τοῦ κοινοβίου, (σελ. 102) πάντως ὑπάγει μετά σοῦ ἡ καρδία μου, συνευδοκοῦντος τοῦ Θεοῦ.

Ἐν μηδενί οὖν ὀλιγωρήσῃς ἀδελφέ μου˙ ἐλπίζω γάρ ὅτι φθάνουσί σε πάντα ἅ ἔγραψά σοι˙ οὐ γάρ ψεύδεται ὁ Θεός˙ «ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται». Νόησον τί εἶπον καί τί ἀπόκειταί σοι˙ «διά πολλῶν γάρ θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν». Χαῖρε ἐν Κυρίῳ˙ πάλιν λέγω χαῖρε. Μηδείς οὖν μάθῃ τό μυστήριον˙ γέγραπται γάρ καί ἐφάνη αὐτοῖς ὡσεί λῆρος τά ρήματα ταῦτα»˙ ἐάν γάρ μή ἔχῃ τις καρδίαν στερεάν, βαστάσαι οὐ δύναται.

κη'

Ἐνεθυμήθη ὁρίσαι ἑαυτῷ μή ἐξελθεῖν εἰς τάς νηστείας πούποτε˙ καί ἀπηγόρευσεν αὐτῷ ὁ Γέρων τοῦτο, ἵνα μή τῆς κατά Θεόν χρείας ἀπαιτούσης αὐτόν ἐξελθεῖν θλίβηται ὡς παραβαίνων τόν ὅρον.

Εἰπέ τῷ ἀδελφῷ˙ οὐκ ἤκουσας παρ᾿ ἐμοῦ ὅτι ὅπου δ᾿ ἄν ἀπέλθῃς καί εἴ τι ἄν ποιήσῃς κατά Θεόν, ἡ καρδία μου μετά σοῦ ὑπάγει; Καί νῦν ἀδελφέ, καθώς προήκουσας, μηδέν σεαυτῷ διορίσῃς˙ ἀλλά ἀνάγκης γενομένης ἐάν ἐκβαίνῃς οὐχ εὑρίσκεις θλῖψιν τῷ λογισμῷ. Κατανοήσον οὖν τήν δύναμιν τῶν παρ᾿ ἐμοῦ σοι γραφομένων καί οὕτω ποίησον καί ἀναπαύῃ.

Εἴη σοι εἰρήνη παρ᾿ ἐμοῦ, μᾶλλον δέ παρά τοῦ Θεοῦ.

κθ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, βεβαιοῦσα τήν αὐτοῦ πίστιν εἰς τά αὐτῷ ἐπηγγελμένα˙ καί ἐκ τῆς τοιαύτης πληροφορίας πρός μείζονα αὐτόν ἄγουσα προθυμίαν.

(σελ. 104) Εἰπέ τῷ ἀδελφῷ˙ ἡ ἀνάπαυσις καί πᾶν δόμα ἀγαθόν καί πᾶν χάρισμα θεϊκόν, διά πίστεως ἔρχεται τῷ ἀνθρώπῳ. Μή οὖν ἀναίσθητος ᾖς τῆς καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ἐπελθούσης ἐπί σέ δυνάμεως παρά τοῦ Θεοῦ διά τῆς ἐμῆς ταπεινώσεως. Καί μάθε ὅτι οὐ μικρῶς ἐθαυμαστώθη ἡ ἔλευσίς σου πρός ἡμᾶς. Τρέχε οὖν πρός τά προκείμενά σοι ἵνα καταλάβῃς˙ καί μιμνήσκου διαπαντός ὅθεν ἐρρύσατό σε ὁ Θεός. Καί δός αὐτῷ εὐχαριστίαν εἰς πάντα, δεόμενος ἵνα πληρώςῃ μετά σοῦ τό ἔλεος αὐτοῦ ἕως τέλους. Ἀμήν.

λ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν ἐρωτήσαντα, εἰ ὀφείλει συμπλεῦσαι τοῖς ἀδελφοῖς διά τό ἐργόχειρον εἰς Αἴγυπτον˙ εὐλαβεῖτο γάρ ὅτι καί αὐτός καί οἱ ἀδελφοί ἄπειροι ἦσαν τῆς θαλάσσης καί τῶν τόπων.

Εἰπέ τῷ ἀδελφῷ˙ ὅσον ἔξω εἶ, κοπιάσαι ἔχεις διά τόν Θεόν, μετά τῶν ἀδελφῶν. Πρόθου οὖν τάς τοῦ Ἀποστόλου θλίψεις πρό τῶν ὀφθαλμῶν σου˙ «ὁ γάρ ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται», ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

λα'

Πολλά περιελθόντων αὐτῶν ἐν Αἰγύπτῳ πρίν εὑρεῖν ἐργόχειρον, καί πολλήν διαφόρως ὑπομεινάντων θλῖψιν καί διαστροφήν, καί ἐντεῦθεν ὀλογωρίας αὐτῷ συμβάσης, προθεωρήσας ὁ Γέρων ταῦτα τῷ πνεύματι, προετοιμάζει αὐτῷ ἀπόκρισιν ἔχουσαν οὕτω.

Γράψον, τέκνον, τά λεγόμενα παρ᾿ ἐμοῦ, μᾶλλον δέ παρά τοῦ Θεοῦ, καί ἑτοίμασον αὐτά τῷ ἀδελφῷ Ἰωάννῃ. Πρῶτον ἀσπασμόν ἐν Κυρίῳ˙ μετά ταῦτα εἰπέ αὐτῷ˙ ὅτι ὀλιγωρεῖς ἐν ταῖς θλίψεσιν ὡς ἄνθρωπος σαρκικός, μή ἀκούσας ὅτι πρόκεινταί σοι θλίψεις, ὡς καί τό πνεῦμα εἶπε τῷ Παύλῳ. Καί λοιπόν παρεκάλει τούς ὄντας μετ᾿ αὐτοῦ ἐν τῷ πλοίῳ χαίρειν. (σελ. 106) Οὐκ οἶδας ὅτι πολλαί εἰσιν αἱ θλίψεις τῶν δικαίων, καί ἐν αὐταῖς δοκιμάζονται ὡς ἐν πυρί χρυσίον; Εἰ μέν δίκαιοι ἐσμέν, δοκιμασθῶμεν ἐν ταῖς θλίψεσιν˙ εἰ δέ πάλιν ἁμαρτωλοί, ὡς ἄξιοι αὐτῶν ὑπομείνωμεν˙ ἠ γάρ δοκιμή ὑπομονήν ἐργάζεται.

Λάβωμεν κατά νοῦν τούς ἐξ ἀρχῆς Ἁγίους πάντας καί ἴδωμεν τί ὑπέμειναν, καί ἀγαθοποιοῦντες, καί ἀγαθολαλοῦντες, καί ἀληθείᾳ ὅλῃ στήκοντες, μισούμενι καί θλιβόμενοι ἦσαν ἀπό τῶν ἀνθρώπων ἕως τῆς τελευτῆς αὐτῶν, καί ὑπερηύχοντο τῶν ἐχθρῶν καί τῶν ἐπηρεαζόντων αὐτούς, κατά τήν τοῦ Σωτῆρος φωνήν. Μή οὖν καί σύ κατά τόν σεμνόν Ἰωσήφ ἐπράθης, καί αἱ χεῖρές σου ἐν τῷ κοφίνῳ ἐδούλευσαν καί εἰς λάκκους δύο καταβέβηκας; Ἤ κατά τόν Μωσέα, ἀπό παιδός καί μέχρι γήρως ἐκακουκήθης; Τί ὑπέμεινας νωθρέ; Ἤ ὡς Δαβίδ, διωκόμενος ἀπό Σαούλ καί τοῦ ἰδίου υἱοῦ, ἐπένθει ὑπέρ αὐτῶν θανόντων; Ἤ κατά τόν Ἰωνᾶν ἐρρίφης εἰς τήν θάλασσαν;

Λήθαργε καί ἀγαπητέ, τί ἐκλύεταί σου ὁ λογισμός; Μή φοβηθῇς καί δειλανθῇς ὡς ἄνανδρος, μήποτε ὑστερηθῇς ἀπό τῶν τοῦ Θεοῦ ἐπαγγελιῶν˙ μή πτοηθῇς ὡς ἄπιστος, ἀλλά θαρσοποίησον τούς ὀλιγοπίστους σου λογισμούς. Ἀγάπησον τάς θλίψεις ἐν πᾶσι, ἵνα γένῃ υἱός δόκιμος τῶν ἁγίων. Μιμνήσκου τῆς ὑπομονῆς Ἰώβ καί τῶν καθεξῆς καί ζήλωσον ἐλθεῖν εἰς τά ἴχνη αὐτῶν. Μιμνήσκου ὧν ὑπέμεινε Παῦλος κινδύνων καί θλίψεων καί δεσμῶν καί λιμῶν καί ἄλλων κακῶν πλήθους, καί εἰπέ τῇ μικροψυχίᾳ˙ ἀλλότριός σου εἰμί. Μιμνήσκου γράψαντός σοι˙ ἐάν κατευοδοθῇ τό πρᾶγμα ἔμπροσθέν σου, ἐάν μή, εὐχαρίστησον τῷ Θεῷ. Κατανόησον τά πράγματα, ὅτι φθαρτά καί παρερχόμενά εἰσιν˙ ἡ δέ κατά Θεόν ὑπομονή σώζει τόν κτησάμενον αὐτήν.

Ἰδού πυκτεύεις ἐνεγκεῖν ἐργόχειρον καί ἐργάσασθαι. Ἵνα οὖν δείξω σοι τόν ἀποστολικκόν λόγον, ὅτι οὔτε τοῦ θέλοντος, οὔτε τοῦ τρέχοντος, ἀλλά τοῦ ἐλεοῦντος Θεοῦ, ἰδού πέμπει ἡμῖν ὁ Θεός ἀνθρώπους ἔχοντας τήν χρείαν τοῦ κόσμου, οὕς δεξάμενοι μή εἴπητε ὅτι ἐλάλησα δι᾿ αὐτούς τίποτε, μήποτε λάβωσι κενοδοξίαν. Ἀγαπήσατε αὐτούς ὡς ἀδελφούς γνησίους, καί ποιήσατε τόν λογισμόν ὑμῶν ἀναπαῦσαι τόν λογισμόν αὐτῶν˙ τοῦ κόσμου γάρ καταφρονοῦσι, σῶσαι τάς ψυχάς αὐτῶν θέλοντες. Καί ὁ Θεός δι᾿ ἐμοῦ - κατά πρόγνωσιν γράφω - ἄγει αὐτούς ὧδε πρός ὑμᾶς, ἵνα μάθητε ὅτι πάνυ κατεφρόνησαν.

(σελ. 108) Σύ οὖν ἀδελφέ, κρατούμενος τῇ ἐμῇ χειρί, περιπάτει εἰς τήν στενήν καί τεθλιμμένην ὁδόν τήν ἀπάγουσαν εἰς ζωήν αἰώνιον, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

λβ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, ἐρωτήσαντα εἰ ὀφείλει καθ᾿ ἑαυτόν τρώγειν, καί τήν Τετράδα καί Παρασκευήν μή ἐξιέναι εἰς τήν ἁγίαν Κοινωνίαν˙ καί εἰ χρή αὐτόν ἀποκόψει τῆς φροντίδος τῶν ἔργων˙ καί ἐάν συμβῇ αὐτόν εἰς τό ἡσυχάζειν ἀσθενῆσαι, εἰ δεῖ χρήσασθαι θεραπείᾳ τινί καί ὥστε δοθῆναι αὐτῷ ἐντολάς εἰς σωτηρίαν.

Οὐ θέλω τήν ἀγάπην σου ἀγνοεῖν περί τῆς γινομένης μετά σοῦ εὐεργεσίας παρά τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ. Καί γάρ ἰδού αἱ ὠδῖνες ἔφθασαν˙ καί ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς ποιῆσαι μετά σοῦ καί εἰσενεγκεῖν σε κατά τάξιν εἰς τήν εὐλογημένην αὐτοῦ ἡσυχίαν καί εἰς τήν ἀνεπαίσχυντον ὑπομονήν. Κἄν οὖν ἀτονία ἤ ἄλλη ἀσθένεια παρακολουθήσῃ σοι, ὅλην τήν ἐλπίδα σου βάλε ἐπί τόν σόν δεσπότην καί ἀναπαύῃ˙ καί γάρ ἐλπίζω εἰς τόν Θεόν μου, ὅτι οὐ μακράν εἶ τῆς ὁδοῦ τοῦ Θεοῦ.

Περί δέ τοῦ καθ᾿ ἑαυτόν φαγεῖν ἐν τῷ κελλίῳ σου, συμφέρει σοι καί ὠφελεῖ. Προφάσεως δέ γενομένης τοῦ καί μετά τῶν ἀδελφῶν φαγεῖν, μή διστάσῃς μηδέ δυσχεράνῃς καί κατά μικρόν σύστελλε σεαυτόν. Τήν δέ κοινωνίαν ὅσον εἰσέρχῃ καί ἐξέρχῃ, μή κωλύσῃς˙ σκάνδαλον γάρ ἔχει ἄλλοις τό πρᾶγμα. Καί πρόσχες πῶς ποιεῖς σου τό κάθισμα κατά ταπείνωσιν καί φόβον Θεοῦ καί ἀγάπην πρός πάντας ἀνυποκρίτως καί οἰκοδομεῖς τήν οἰκίαν σου ἐπί τήν στερεάν καί ἀσάλευτον πέτραν˙ φησί γάρ, «ἡ δέ πέτρα ἦν ὁ Χριστός».

Περί δέ ἄλλων ἐντολῶν τινων οὐ χρεία ἄρτι˙ ἀρκοῦν ἐγράφη σοι ἐξ ἐμοῦ˙ ἔχουσι γάρ ἱκανότητα ἀγαγεῖν ἀπό ἀρχαρίου ἄνθρωπον εἰς τέλειον. Μελέτησον αὐτά καί μιμνήσκου καί μή ἐπιλάθῃ˙ ὅλην γάρ ἐχουσι τήν βιβλιοθήκην.

(σελ. 110) Ἔρρωσο ἐν Κυρίῳ διαπαντός ταπεινοφρονῶν, ἐν λόγοις καί ἔργοις καί κινήμασι.

λγ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, ὅτι ὁ κατά σάρκα αὐτοῦ ἀδελφός διασκεπτόμενος εἰς τόν μονήρη βίον ἀναχωρῆσαι, ἠρώτησε δι᾿ αὐτοῦ τόν Γέροντα περί τούτου.

Εἶπεν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός˙ «οὐδείς ἔρχεται πρός με, εἰ μή ὁ Πατύρ ὁ οὐράνιος ἑλκύσῃ αὐτόν˙ κἀγώ ἐγείρω αὐτόν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ καί ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν. Βλέπετε ὅτι αἱ χῶραι λευκαί εἰσι πρός θερισμόν, καί ὁ θερίζων μισθόν λαμβάνει καί συνάγει καρπόν εἰς ζωήν αἰώνιον, ἵνα ὁ θερίζων χαίρῃ καί ὁ σπείρων˙ ἐν τούτῳ γάρ ὁ λόγος ὁ ἀληθινός ἐστιν, ὅτι ἄλλος ὁ σπείρων καί ἄλλος ὁ θερίζων».

Ἀδελφέ, οὐδείς θέλων εἰσελθεῖν εἰς πόλιν κοιμᾶται˙ καί οὐδείς θέλων ἐργάσασθαι, βλέπων τόν ἥλιον ραθυμεῖ˙ καί οὐδείς θέλων φιλακαλῆσαι τόν ἀγρόν αὐτοῦ ἀμελεῖ˙ ὁ γάρ θέλων εἰς πόλιν εἰσελθεῖν ὀξυποδήσει πρό τοῦ ὀψίσαι καί ὁ βλέπων τόν ἥλιον ἐξελεύσεται εἰς ἐργασίαν μετά γοργότητος, μήποτε ἐμποδισθῇ˙ καί ὁ θέλων τόν ἀγρόν αὐτοῦ φιλοκαλῆσαι, σπουδάσει πρό τοῦ διαφθαρῆναι ἀπό ἐρυσίβης.

Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.

λδ'

Πάλιν ἐκ δευτέρου ἐλθόντος τοῦ ἀδελφοῦ πρός αὐτόν, ἐθλίβετο διά τήν αὐτοῦ σωτηρίαν˙ καί ὑπεμίμνησκεν αὐτόν τῆς προτέρας αὐτοῦ ὑποσχέσεως˙ αὐτός δέ ᾔττησε σημεῖον αὐτῷ δοθῆναι περί τούτου παρά τοῦ Γέροντος καί ἐδήλωσεν ὁ Γέρων ταῦτα.

(σελ. 112) Περί δέ τοῦ ἀδελφοῦ σου οὗ εἶπας, ἡ ἀπιστία πολεμεῖ αὐτῷ, καί αὕτη ἐστίν ἡ φαρισαϊκή αἵρεσις, πρός οὕς εἶπεν ὁ Κύριος «ὅτι ἡ γενεά αὕτη σημεῖον ἐπιζητεῖ, καί σημεῖον οὐ δοθήσεται αὐτῇ». Οὐκ ἔχω εἰπεῖν αὐτῷ, ἀλλά καθώς λέγει ὁ Ἀπόστολος, «τά ἀρχαῖα παρῆλθεν ἰδού γέγονε τά πάντα καινά»˙ καί τό «νῦν Ἰσραήλ»˙ καί τό «οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τόν Θεόν σου»˙ καί τό «σήμερον ἐάν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε μή σκληρύνητε τάς καρδίας ἡμῶν».

Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.

Εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ.

λε'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν ἐρωτήσαντα περί ἀδελφῶν ἀσθενούντων τῷ σώματι καί περί ἄλλων ἀσθενούντων τῷ λογισμῷ˙ εἰ ὀφείλει αὐτούς παρ᾿ ἑαυτῷ προσλαβέσθαι˙ καί εἰ δεῖ εἰπεῖν τῷ Ἀββᾶ κουφίσαι μικρόν τούς ἀρχαρίους ἐκ τῆς ἀγρυπνίας˙ καί περί τῆς χρονίας αὐτοῦ σιωπῆς.

Ἀδελφέ, ἡ ἀπόκρισις τῶν τριῶν λογισμῶν μία ἐστί˙ μή ἀναγκάσῃς τήν προαίρεσιν, ἀλλ᾿ ἐπ᾿ ἐλπίδι σπεῖρον˙ καί γάρ ὁ Κύριος ἡμῶν, οὐκ ἠνάγκασε τινά, ἀλλ᾿ εὐηγγελίσατο˙ καί εἴ τις ἤθελεν ἤκουσεν.

Οἶδα ὅτι οἶδας ὅτι οὐκ ἀμελῶ, οὐδέ καταφρονῶ τῆς σῆς ἀγάπης, ἀλλά ἡ ἀνοχή πρός τό συμφέρον γίνεται. Καί γάρ ὅταν εὐχώμεθα καί μακροθυμεῖ ὁ Θεός τοῦ ἀκοῦσαι, τό συμφέρον ποιεῖ, ἵνα μάθωμεν τήν μακροθυμίαν καί μή ἐκκακῶμεν, λέγοντες, ὅτι ηὐξάμεθα καί οὐκ εἰσηκούσθημεν˙ ὁ Θεός γάρ οἶδε τί συμφέρει τῷ ἀνθρώπῳ.

(σελ. 114) Χαίροις ἐν Κυρίῳ, ἀδελφέ μου, καί ἀμερίμνησον ἀπό παντός, καί εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ, ἀγαπητέ μου ὁμόψυχε.

λς'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν ἐπιτρέπουσα αὐτῷ ἄρξασθαι τῆς ἡσυχίας ἐν πάσῃ ἀμεριμνίᾳ˙ καί πρός τόν ἐπελθόντα αὐτῷ λογισμόν, ὅτι ἐσχάτη ὥρα ἐστί˙ καί ὅτι συντυχών τινι τῶν Πατέρων ἐπί πολλήν ὥραν, ἐλογίζετο εἰ ἄρα καλῶς ἐποίησεν, ἤ οὔ.

Ἀδελφέ, ἄκουσον παρ᾿ ἐμοῦ τοῦ ἀγαπῶντός σε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Περί μέν τοῦ κελλίου, εἶπεν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός: «Ἔρχεται ὥρα καί νῦν ἐστιν, ὅταν ἀκούσωσιν οἱ νεκροί τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἀκούσαντες ζήσονται˙ ὥσπερ γάρ ὁ Πατήρ ἔχει ζωήν ἐν ἑαυτῷ, οὕτως ἔδωκε καί τῷ υἱῷ ζωήν ἔχειν ἐν ἑαυτῷ». Κἀγώ σοι λέγω ὁ καιρός τοῦ εἰσελθεῖν σε σύν Θεῷ πάρεστι˙ κατάστησόν σου τό νέον κελλίον καί εἴσελθε ἔχων τόν Θεόν ὁδηγόν. Καί ὅτε καθέζῃ μή μεριμνήσῃς τίποτε˙ καί γάρ ἡ χρεία τῶν πραγμάτων καί ἡ δοκιμασία καλεῖ ἑαυτόν. Περί δέ τοῦ σπαρέντος λογισμοῦ ἀργός ἐστι, παρεισφέρων κενοδοξίαν˙ τίς γάρ οὐκ ἔγνω ὅτι ἐν ἐσχάτῃ ὥρᾳ ἐσμέν;

Περί δέ τῆς λαλιᾶς ὅταν βλέπῃς σεαυτόν σχεδόν θεολογοῦντα, μάθε ὅτι ἡ σιωπή θαυμαστοτέρα καί ἐνδοξοτέρα ἐστίν αὐτῆς˙ τίποτε οὖν περισσόν οὐ χρήζεις ἵνα γράψω˙ ἀπό γάρ ἄλφα ἕως ὠμέγα σοί ἔγραψα, καθώς ἐπίσταται ἡ σή ἀγάπη. Παρατίθεμαί σε οὖν τῷ Θεῷ˙ αὐτοῦ γάρ ἐστιν ἡ βοήθεια καί τό ἔλεος. Ἀμήν.

λζ'

(σελ. 116) Κοσμικός τις φιλόχριστος ἔπεμψεν ἐρωτῶν τόν Ἀββᾶν Ἰωάννην περί πράγματος, καί ἔδωκεν αὐτῷ ἀπόκρισιν˙ καί μεταμεληθείς ἐδήλωσε τῷ αὐτῷ μεγάλῳ Γέροντι, λέγων˙ συγχώρησόν μοι ὅτι μεθύω καί οὐκ οἶδα τί ποιῶ.

Πολλάκις λέγω σοι, ἄφες τούς νεκρούς θάψαι τούς ἑαυτῶν νεκρούς, καί μᾶλλον οὐκ ἀηδίζῃ τῆς αὐτῶν ἀκμήν δυσωδίας; Βλέπε τί λέγεις˙ οὐ γάρ οἶδας τί λέγεις˙ ὁ γάρ μεθύων μυκτηρίζεται ὑπό τῶν ἀνθρώπων, δέρεται, καταφρονεῖται˙ οὐ ψηφίζει ἑαυτόν, οὐ παρέχει γνώμας, οὐ διδάσκει ἄλλους, οὐ συμβουλεύει περί τινων˙ οὐ διακρίνει ὅτι τοῦτο καλόν ἤ τοῦτο κακόν. Εἰ τῷ στόματι λέγεις καί ἄλλα δεικνύεις ἐν τοῖς ἔργοις, ἐν ἀγνωσίᾳ λαλεῖς. Μή ὑπνώσῃς, μήποτε ἐξαίφνης ἔλθῃ εἰς τά ὦτα σου, ἰδού ὁ νυμφίος, ἐξέλθετε εἰς ἀπάντησιν αὐτοῦ˙ καί ποῦ λέγεις τότε ἀσχολοῦμαι.

Ἐποίησέ σε ἀμέριμνον, καί οὐ θέλεις; Ἦρέ σου τήν φροντίδα, καί σεαυτόν περιπλέκεις; Ἀνέπαυσέ σε, καί θέλεις μοχθῆσαι; Οὐ μένει σε χρόνος τοῦ πενθῆσαι καί κλαῦσαί σου τάς ἁμαρτίας. Μιμνήσκου ὅτι εἶπέ σοι περί τῆς θύρας ὅτι κλείεται˙ γόργευσαι ἵνα μή ἔξω μείνῃς μετά τῶν μωρῶν παρθένων˙ μετάβηθι τῷ λογισμῷ ἀπό τοῦ ματαίου κόσμου τούτου εἰς ἄλλον αἰῶνα. Ἄφες τά γήινα καί ζήτησον τά οὐράνια˙ ἐγκατάλειψον τά φθαρτά, καί εὑρίσκεις τά ἄφθαρτα˙ φεῦγε τῇ διανοίᾳ ἀπό τῶν προσκαίρων, καί ἀπαντᾷς εἰς τά αἰώνια˙ ἀπόθανε τελείως, ἵνα ζήσῃς τελείως, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, τῷ Κυρίῳ ἡμῶν˙ ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

λη'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, ἐπιθυμοῦντα συχνῶς δέχεσθαι παρ᾿ αὐτοῦ ἀπόκρισιν εἰς βοήθειαν καί σωτηρίαν ψυχῆς, καί ζητοῦντα μαθεῖν, εἰ δεῖ συντυγχάνειν τινί τῶν ἀδελφῶν, ἤ λογισμόν παρ᾿ αὐτῶν ἐρωτᾶσθαι.

Ἐπειδή οἶδα τίνι παρεθέμην σε, καί οἵαν τροφήν παρέθηκά σοι, ἐάν συνιῇς οὐ πυκνάζω τοῦ γράφειν σοι˙ ᾧ γάρ παρεθέμην σε, καί πρό τοῦ αἰτῆσαι αὐτόν, οἶδεν ὧν χρείαν ἔχεις. Ὡ(ς) οὖν ἤκουσας ἀμερίμνει˙ τό γάρ ἀμεριμνῆσαι ἀπό παντός πράγματος, ποιεῖ σε προσεγγίσαι τῇ πόλει˙ καί τό μή ψηφισθῆναι ἐν ἀνθρώποις, ποιεῖ σε οἰκῆσαι τήν πόλιν˙ καί τό ἀποθανεῖν ἀπό παντός ἀνθρώπου, ποιεῖ σε κληρονομῆσαι τήν πόλιν καί τούς θησαυρούς.

Καί ἐπειδή πολλάκις ἀεί θέλεις τόν αὐτόν λόγον ἀκούειν περί συντυχίας, ἤ περί λογισμοῦ ἀδελφῶν, χρείας γενομένης, ἐγώ σοι λέγω τί δεῖ ποιῆσαι˙ σύ οὖν μηδέν φροντίσῃς, εἰ μή τό ἀνῦσαι τήν ὁδοιπορίαν.

Ἀσπάζομαί σου τήν ἀγάπην ἀδιαλείπτως. Καί ἀπό τοῦ σβεσθῆναι κατά μικρόν ἀπό σοῦ τήν δεινοτάτης ὀργῆς κίνησιν ἔστι σοι μαθεῖν.

Εἰρἠνη σοι ἔσται, ἀδελφέ μου καί ἀγαπητέ Ἰωάννη.

λθ'

(σελ. 120) Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, βουληθέντα κόψαι τήν συντυχίαν καί τοῦ ἰδίου ὑπηρέτου, διά τό ρηθέν αὐτῷ, ὅτι τό ἀμεριμνῆσαι ποιεῖ σε προσεγγίσαι τῇ πόλει˙ καί πρός τόν αὐτ(οῦ) λογισμόν ἀναζητοῦντα τάς αἰτίας τῶν διαφόρων ἐπανισταμένων αὐτῷ πειρασμῶν.

Εἰπέ τῷ ἀδελφῷ˙ ἔκδεξαι ἄλλο μικρόν. Καί γάρ οὐκ ἔστι καιρός˙ καί γάρ ἐγώ φροντίζω σου περισσότερόν σου, μᾶλλον δέ ὁ Θεός.

Ἀδελφέ Ἰωάννη, μηδέν φοβηθῇς ἀπό τῶν ἐπαναστάντων πειρασμῶν πρός δοκιμασίαν σήν˙ οὐ γάρ παραδίδωσί σε ὁ Θεός. Ὅταν οὖν ἔλθῃ σοι τίποτε τοιοῦτον, μή καοπιάσῃς ἐρευνᾶν πράγματα, ἀλλά κράζε τό ὄνομα Ἰησοῦ, λέγων˙ «Ἰησοῦ, βοήσει μοι» καί ἐπακούει, ἐγγύς γάρ ἐστι τῶν ἐπικαλουμένων αὐτόν. Μή ὀλιγοψυχήσῃς, ἀλλά δράμε προθύμως καί καταλαμβάνεις˙ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.