Τά Δῶρα αὐτά ὡς γνωστόν εἶναι χρυσός, λίβανος καί σμύρνα. Ὁ χρυσός βρίσκεται ὑπό τήν μορφή εἴκοσι ὀκτώ ἐπιμελῶς σκαλισμένων ἐπιπέδων πλακιδίων, ποικίλων σχημάτων (παραλληλογράμμων, τραπεζοειδῶν, πολυγώνων κ.λπ.) καί διαστάσεων περίπου 5Χ7 ἑκ. Κάθε πλακίδιο ἔχει διαφορετικό σχέδιο πολύπλοκης καλλιτεχνικῆς λειτουργίας. Ὁ λίβανος καί ἡ σμύρνα διατηροῦνται ὡς μεῖγμα μέ τή μορφή ἑβδομήντα περίπου σφαιρικῶν χανδρῶν μεγέθους μικρῆς ἐλιᾶς.

Ἐπειδή ἡ πνευματική κυρίως, ἀλλά καί ἡ ὑλική, ἱστορική καί ἀρχαιολογική ἀξία τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἀνυπολόγιστη, φυλάσσονται μέ ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια στό σκευοφυλάκιο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Παύλου. Γιά λόγους ἀσφαλείας εἶναι κατανεμημένα σέ διάφορες λειψανοθῆκες, μόνον δέ μέρος αὐτῶν τίθεται σέ προσκύνησι τῶν ἐπισκεπτῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἤ μεταφέρεται πρός ἁγιασμόν ἐκτός Ἁγίου Ὄρους στίς κατά τόπους Ἱερές Μητροπόλεις.

Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς γράφει γιά τήν Παναγία ὅτι "διετήρει πάντα τά ρήματα ταῦτα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς" (Λουκ. β΄ 19 καί 51). Πιστεύεται δέ ἀπό τούς Θεολόγους ἑρμηνευτές ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος ἀπό αὐτά τά "ρήματα", τά λόγια δηλαδή καί τά γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου, ἡ Θεοτόκος τά ἐκμυστηρεύθηκε στόν ἅγιο Ἀπόστολο Λουκᾶ, ὁ ὁποῖος καί τά συμπεριέλαβε στό Εὐαγγέλιό του. Δέν χωρεῖ καμία ἀμφιβολία ὅτι παράλληλα μέ τά ἅγια "ρήματα" τοῦ Κυρίου, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος "διετήρει" καί ὅ,τι ἄλλο σχετικό μέ τήν ἐπίγεια ζωή Του καί φυσικά τά Τίμια Δῶρα.

Σύμφωνα μέ τήν ἱστορική καί θρησκευτική μας παράδοσι, ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου, πρό τῆς Κοιμήσεώς της, τά παρέδωσε μαζί μέ τήν τιμία Ἐσθῆτα καί τήν ἁγία της Ζώνη στήν Ἐκκλησία τῶν Ἰεροσολύμων, ὅπου καί παρέμειναν μέχρι τό ἔτος 400 περίπου.

Κατά τό ἔτος τοῦτο, ὁ αὐτοκράτορας Ἀρκάδιος τά μετέφερε στήν Κωνσταντινούπολι πρός ἁγιασμόν τοῦ λαοῦ καί προβολή καί ἀρωγή τῆς Βασιλευούσης, ὅπου καί παρέμειναν μέχρι τῆς ἁλώσεώς της ἀπό τούς Φράγκους τό ἔτος 1204. Στή συνέχεια καί γιά ἑξήντα περίπου χρόνια μεταφέρθηκαν, γιά λόγους ἀσφαλείας, μαζί μέ ἄλλα κειμήλια καί θησαυρούς στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας, τήν προσωρινή πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου. Μετά τήν ἀποχώρησι τῶν σταυροφόρων, ἐπί αὐτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου, ἐπεστράφησαν στήν Κωνσταντινούπολι, ὅπου παρέμειναν μέχρι τῆς ὑποδουλώσεώς της στούς Τούρκους τό 1453.

Μετά τήν ἅλωσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ εὐλαβέστατη Χριστιανή μητέρα τοῦ Μωάμεθ τοῦ κατακτητοῦ Μάρω τά μετέφερε αὐτοπροσώπως στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Παύλου στό Ἅγιον Ὄρος. Ἡ Μονή αὐτή τῆς ἦταν γνωστή καθόσον ὁ πατέρας της, Γεώργιος, ὁ βασιλεύς τῆς Σερβίας, ἔκτισε τόν καθολικό ναό της, πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου.

Κατά τήν ἁγιορειτική παράδοσι, καθώς ἡ Μάρω ἀνέβαινε ἀπό τόν ἀρσανά (λιμάνι) στή Μονή, ἡ Κυρία Θεοτόκος μέ ὑπερφυσικό τρόπο τήν ἐμπόδισε νά πλησιάση στή Μονή καί νά παραβιάση τό ἄβατον τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Αὐτή ὑπάκουσε καί παρέδωσε ταπεινά τά Τίμια Δῶρα στούς εὐλαβεῖς μοναχούς, οἱ ὁποῖοι καί ἔστησαν στό σημεῖο ἐκεῖνο τῆς θεομητορικῆς παρουσίας ἕνα Σταυρό πού σώζεται μέχρι σήμερα καί λέγεται "Σταυρός τῆς Βασιλίσσης". Τό σουλτανικό ἔγγραφο μέ τίς σχετικές πληροφορίες παραδόσεως τῶν Τιμίων Δώρων φυλάσσεται στό ἀρχεῖο τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Παύλου.