Εἶναι τό κέντρο στό ὁποῖο συγκλίνουν καί συνταιριάζονται ἀντιθέσεις θεῖες καί ἀνθρώπινες· ἡ ταπείνωση στή δόξα· ὁ πόνος στή χαρά· ὁ θάνατος στή ζωή! Τό πάθος τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ εἶναι πηγή ἀφθαρσίας διά τόν ἄνθρωπο, ἀνάσταση τοῦ φθαρμένου ᾿Αδάμ. Στήν κένωση τοῦ Λόγου ἡ πεσμένη φύση γεμίζει ἀπό τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, φουσκώνει ἀπό τό ὀξυγόνο τῆς θείας ζωῆς, τό ὁποῖο εἶχε κάψει ἡ πνοή τοῦ δράκοντα στό μοιραῖο κῆπο τῆς παρακοῆς.

῾Η κένωση τοῦ Λόγου συμπίπτει μέ τήν ἐνανθρώπησή του. Καί θά μποροῦσε βέβαια ὁ Θεός μέ μιά παντοδύναμη προσταγή του νά ἐξαλείψει τήν ἁμαρτία καί ν᾿ ἀφανίσει τή δύναμη τοῦ διαβόλου, λυτρώνοντας μιά γιά πάντα τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν πτωτική τραγωδία του. Δέν τό ἔκαμε ὅμως, γιατί δέν τό θέλησε. Κάτι τέτοιο θά ἦταν ἀνοίκειο στή συμπεριφορά του. ᾿Ανάρμοστο στή φύση του. Μιά καί ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου δέν ἦταν κάτι τό μαγικό, ἀλλά πτώση πραγματική πού σάν συνέπειά της εἶχε τό θάνατο, ἔτσι καί ἡ λύτρωσή του ἔπρεπε νά εἶναι καί αὐτή ἀληθινή καί ὄχι ἀποτέλεσμα μιᾶς ἄνωθεν προσταγῆς, ἔξω ἀπό τά ἀληθινά μέτρα τῆς φύσεως τόσο τοῦ Θεοῦ ὅσο καί τοῦ ἀνθρώπου. ῎Ετσι ἡ θεία πανσοφία βρῆκε τόν πρέποντα τρόπο μιᾶς πραγματικῆς ἀνορθώσεως τοῦ πεπτωκότος, τή σάρκωση τοῦ Λόγου.

῾Ο Λόγος ἔγινε ἀληθινά ἄνθρωπος. Πῆρε τήν πραγματική ἀνθρώπινη φύση, μέ μίαν ὅμως καινότητα πού δέν εἶχε ἡ παλαιωθεῖσα φύση τοῦ ᾿Αδάμ. ῾Ο Χριστός εἶχε μέν τή φύση τοῦ ᾿Αδάμ (σῶμα καί ψυχή), χωρίς ὅμως τό στοιχεῖο τῆς φθορᾶς, πού ἐπικάθησε σ᾿ αὐτήν μέ τήν παράβαση. ῎Επρεπε νά ἦταν ἡ αὐτή ἀνθρώπινη φύση, σέ καινούργια ὅμως διάσταση. Γιατί μιά ὁποιαδήποτε παλαιά φύση δέν μποροῦσε νά πετύχει τό θαῦμα τῆς λυτρώσεως. ῞Οπως τό καινούργιο κρασί δέν τό βάζουν σέ ἀσκιά τριμμένα καί παλαιά138, διότι ὑπάρχει κίνδυνος νά διαρραγοῦν αὐτά ἀπό τό βάρος τοῦ νέου οἴνου, ἔτσι καί τό ρεῦμα τῆς νέας ζωῆς δέν μποροῦσε νά διοχετευτεῖ σέ ἀγωγούς σκιουργιασμένους καί παλαιούς. ῎Επρεπε ἡ φύση μέσω τῆς ὁποίας θά διοχετευόταν στόν κόσμον ἡ νέα ζωή, νά εἶναι καί αὐτή νέα, φύση ἀληθινή μέν καί πραγματική, χωρίς ὅμως τήν φθαρμένη παλαιότητά της, τό στοιχεῖο ἐκεῖνο πού τήν ἔκανε νά ἔχει ἀνάγκη λυτρώσεως, δηλαδή τήν ἁμαρτία.

Καί ἡ φύση αὐτή δόθηκε ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί τήν Παρθένο Μαρία. Τό πρῶτο στοιχεῖο καινότητος τῆς νέας φύσεως ἦταν ἡ δημιουργική ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ. Στή γέννηση τοῦ Λόγου δέν μποροῦσε νά ἔχει θέση ὁ ρόλος τοῦ φυσικοῦ γεννήτορα. Μέ τόν τρόπο αὐτό δουλεύει ἡ παλαιά φύση στή διαιώνιση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Εἶναι ὁ φυσικός τρόπος συλλήψεως τοῦ ἀνθρώπου στή μήτρα τῆς γυναίκας. ῾Η φυσική συνέργεια τοῦ πατέρα εἶναι ἀπαραίτητη σέ κάθε ἀνθρώπινη γέννηση. Μέ τή γέννηση δέ αὐτή κάθε γεννώμενο μπαίνει στόν κύκλο τῆς φυσικῆς φθορᾶς, τήν ὁποίαν κληρονομεῖ ἀπό τή φύση τοῦ προπάτορα. Αὐτός ὁ κύκλος ὁ φθαρμένος καί παλαιός ἔπρεπε νά σπάσει στήν περίπτωση τοῦ Θεανθρώπου, ἡ σύλληψη καί ἡ γέννηση τοῦ ὁποίου ἔπρεπε νά ἦταν ἔξω ἀπό τά κοινά μέτρα τῆς φύσεως. ῾Ο Χριστός δέν ἔπρεπε νά ἔχει φυσικό πατέρα, γιατί ἀλλιώτικα θά ἦταν ἕνας κοινός ἄνθρωπος. Φυσική του ἀρχή ἔπρεπε νά ἦταν κάποια πέρα ἀπό τή λειτουργικότητα τῆς παλαιᾶς γεννήσεως. ῾Η ἀρχή δέ αὐτή ἦταν τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐνέργεια τοῦ ὁποίου ἀνεπλήρωσε τή θέση τοῦ πατέρα στή σύλληψη τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Τήν ἀνθρώπινη σπορά ἀντικατέστησε ἡ δύναμη τοῦ θείου Πνεύματος139, ἡ ὁποία ἐπεσκίασε τή μήτρα τῆς Παρθένου καί ἐμόρφωσε σ᾿ αὐτήν τό ἔμβρυο τῆς ἀνακαινισμένης φύσεως. Μέ τόν τρόπο αὐτό καταβλήθηκε ἡ νέα φύση ἡ ξεκομμένη ἀπό τή ρίζα τοῦ ᾿Αδάμ, ἡ φύση χωρίς τή φθορά τοῦ προπάτορα. Τώρα ὑπάρχει ἡ νέα ρίζα τοῦ κόσμου, φυτρωμένη στά σπλάχνα τῆς ᾿Απειρογάμου, ἀπό τήν ὁποίαν θά βλαστήσουν οἱ νέοι ἄνθρωποι, θά προέλθει ἡ καινούργια κτίση στό νέο θαῦμα τῆς χριστοποιημένης ζωῆς. Τό συλληφθέν στή μήτρα τῆς Παρθένου εἶναι –κατά τή δήλωση τοῦ ἀγγέλου– «ἅγιον», φύση καθαρή, γεμάτη φῶς καί διαφάνεια, πού καμιά σχέση δέν εἶχε μέ τήν παλαιά φύση, πού ὁδηγοῦσε στή φθορά καί τό θάνατο. ᾿Από τή φύση τοῦ Χριστοῦ ἀπορρέει ἡ καινότητα τῆς νέας ζωῆς140. ῾Η παλαιά φύση ἐνοφθαλμίζεται στό δέντρο τοῦ χριστολογικοῦ θαύματος, ἀπ᾿ ὅπου παίρνει τή χάρη τή λυτρωτική καί αὐξητική στό ἀπαστράπτον σῶμα τῆς θείας βασιλείας. ῞Ολα, λοιπόν, καινά στόν ξένο καί καινό τόκο τῆς Παρθένου, ἐπί τοῦ ὁποίου αὐγάζει ἡ θεσπέσια μαρμαρυγή τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ!

Τό δεύτερο στοιχεῖο καινότητος τῆς φύσεως ἦταν ἡ θέση τῆς Μαρίας, ὡς μητέρας τοῦ Χριστοῦ. Μία παρθένος ἐπελέγη ἀπό τόν Θεόν ὡς λειτουργός στό καινοποιητικό θεῖο μυστήριο. ῾Ο Λόγος ἔπρεπε νά ἔχει μητέρα γιά νά εἶναι πραγματική ἡ ἀνθρώπινη φύση του. ᾿Αφοῦ δέ δέν ἦταν δυνατόν νά ἔχει πατέρα (ἦταν «ἀπάτωρ ἐκ μητρός»), ἡ Μητέρα του ἔπρεπε νά εἶναι παρθένος, δηλαδή κόρη ἀπείρανδρος. Τόν παρθενικό τόκο τῆς Μαρίας προεῖδεν ὁ ᾿Ησαΐας στήν παλαιά ἐποχή, φωτιζόμενος ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ· «ἰδού ἡ παρθένος ἕξει ἐν γαστρί καί τέξεται υἱόν...»141. ῾Η προφητική φωνή προεμήνυε τήν ἀπόρρητη θεία βουλή. ῾Η Μαρία ὑπῆρξε «παρθενομήτωρ», συνταιριασμένη στόν καινούργιο ρυθμό τῆς νέας φύσεως. ῾Ο ρόλος της δέ αὐτός ἦταν ἀπαραίτητος γιά τήν οἰκονομία τῆς λυτρώσεως. ῏Ηταν ἡ ταπεινή συνεισφορά τοῦ ξεπεσμένου γένους στό ἔργο τῆς σωτηρίας του. ῾Η ἀνθρωπότητα παρεῖχε τήν Κόρη της, γιά νά ἔχει μέσω αὐτῆς τόν Σωτῆρα της. ῾Η πεσμένη φύση ἔπρεπε νά συμβάλει καί αὐτή στό ἔργο τῆς σωτηρίας της. ῾Η συνεισφορά δέ αὐτή ἦταν ἡ θεόπαις Μαρία, ἡ ταπεινή Κόρη τῆς Ναζαρέτ, ἡ γυναίκα ἡ ἄσπιλη καί καλή, πού θά ἐδάνειζε τή σάρκα της γιά νά προέλθει ἀπ᾿ αὐτήν ἡ ἀνθρώπινη φύση τοῦ ᾿Εμμανουήλ, τό ἀπαστράπτον δοχεῖο τοῦ Δεσπότου, ἡ «Κεχαριτωμένη»142, τῆς ὁποίας ἡ καθαρότητα καί ἡ πνευματική καλλονή ὁδήγησαν σέ ἔκσταση τό λειτουργικό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ· ὁ θρόνος τοῦ Παμβασιλέως, ἡ πλατυτέρα τῶν οὐρανῶν, ἡ βασίλισσα τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς143. ῾Η παρθενία τῆς Μαρίας δέν λειτούργησε μονάχα στή σύλληψη τοῦ Υἱοῦ της, ἀλλά καί στή γέννησή του. ῾Η Μαρία ὄντως ἔτεκε, παραμείνασα παρθένος. ῾Ο τόκος της δέν κατέλυσε τά σήμαντρα τῆς παρθενίας της. ῞Οπως παρθένος συνέλαβε, ἔτσι καί παρθένος ἔτεκε. ᾿Αλλά καί μετά τόν τόκο δέν ἔχασε τήν παρθενία της, παραμείνασα ἐσαεί παρθένος, ἀειπάρθενος. ῞Οπως δέ λέγει ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος· «ῢἂἶὼ῏ ὴ῏ὃὴὸἆἂὦ, ἇἂἶὼ῏ ἆὸἆὸἶἂὦ ὸὦ ἆ῏ὖὦ ἆὰἶὦ῟ἣ ἇἂἶὼ῏ ἆὸἶἣὰὃὖἂὦ»144 (= παρθένος συνέλαβε, παρθένος ἔτεκε καί μετά τόκον παρθένος διέμεινεν). Τέλος, ἕνα ἄλλο σημεῖο συναφές μέ τά πιό πάνω εἶναι ὁ ἀνώδυνος καί ἀλόχευτος τόκος τῆς Παρθένου. ῾Η Μητέρα τοῦ Θεοῦ δέν ἔνιωσε πόνους κατά τή γέννα της. Οἱ πόνοι εἶχαν ἐπιβληθεῖ σάν κατάρα ἀπό τόν Θεό στήν Εὔα145 γιά τό μοιραῖο ρόλο της στό τραγικό δράμα τῆς ᾿Εδέμ. ῾Η ἐπώδυνη γέννηση ἀκολουθοῦσε τήν ἐνήδονη σύλληψη. Τέτοια ὅμως σύλληψη δέν ἔγινε στή Θεοτόκο. ῾Ο τόκος της συνεπῶς ἦταν ἔξω ἀπό τήν κατάρα. ῏Ηταν ὁ τοκετός πού θά γινόταν, ἄν ἡ Εὔα ἔμενε πιστή στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. ᾿Αλλά καί τά φυσικά λόχεια δέν εἶχε ὁ τόκος τῆς Μαρίας. ῏Ηταν τόκος ἀλόχευτος146. Τίποτε, λοιπόν, δέν γνώρισε ἡ Μαρία ἀπό τήν παλαιά φυσική γέννηση, γιατί σάν μητέρα λειτουργοῦσε ὡς ἀπαρχή στήν ἀνακαινισμένη ἀνθρωπότητα, στούς καινούργιους ρυθμούς στούς ὁποίους μπῆκε ἡ φύση τῶν ἀνθρώπων μέ τήν καινοφανῆ γέννηση τοῦ τόκου της.

Τό ζήτημα τῆς παρθενίας καί ἀειπαρθενίας τῆς Μαρίας εἶναι πολύ σημαντικό στήν ὀρθόδοξη παράδοση, γιατί ἐκφράζει ὅσο κανένα ἄλλο τήν πνευματικότητα καί τό σωτηριολογικό ἦθος τῆς ᾿Ορθοδοξίας. Παρόμοιες ἰδέες εἶναι ἀνήκουστες σέ συμπαγεῖς κύκλους τῆς ἑτερόδοξης Δύσεως. Τά περί ἀειπαρθενίας τῆς Θεοτόκου διδάγματα τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Ανατολῆς δέν ἀγγίζουν τήν ψυχή ὀρθολογιστῶν θεολόγων τοῦ Προτεσταντισμοῦ μέ τό φιλελεύθερο ὑποκειμενισμό καί τή λογοκρατία πού τούς διακρίνουν. Τήν παρθενία τῆς Μαρίας τήν βλέπουν ἐξ ἀπόψεως ἐξωτερικῆς. Δέν ἔχουν τή δύναμη νά εἰσδύσουν στό βάθος τοῦ θεομητορικοῦ θαύματος, νά πιάσουν τά βαθύτερα μηνύματά του καί νά νιώσουν τούς τόσο πλούσιους μυστηριακούς του κραδασμούς. Καί δέχονται μέν τήν παρθενική σύλληψη τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ· ὄχι ὅμως καί τήν ἀειπαρθενία τῆς Πανάγνου. Τό δόγμα αὐτό τό ἀπορρίπτουν –γιά νά μήν ποῦμε τό περιφρονοῦν– ἀποκομμένοι ἀπό τό σῶμα τῆς ἀρχαίας ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως καί ἑρμηνεύοντας αὐθαίρετα ὅσα χωρία παρέχει σχετικῶς ἡ ἁγ. Γραφή. ῎Ετσι, ἑρμηνεύοντες κακῶς ὅσα λέγονται περί ἀδελφῶν τοῦ Κυρίου καί ἀπορρίπτοντες τή μαρτυρία τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως πού ἐξηγεῖ τή Γραφή συμπληρώνοντας τά κενά τῆς διηγήσεώς της, ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ Μαρία, μετά τή γέννηση τοῦ Κυρίου, εἶχε γαμική σχέση μέ τόν ᾿Ιωσήφ, ἀπό τήν ὁποίαν ἀπέκτησε τούς ἀδελφούς τοῦ ᾿Ιησοῦ147!