ΑΡΘΡΟΝ ΕΝΔΕΚΑΤΟΝ

«Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν».

Στό ἄρθρο αὐτό τό ἱερό Σύμβολο τῆς Πίστεως ἀγγίζει τή μεγάλη ἐλπίδα πού φλογίζει τήν ψυχή τῆς ᾿Εκκλησίας. «Προσδοκῶ», ὁμολογεῖ ὁ πιστός, «ἀνάστασιν νεκρῶν». Περιμένω ἀνυπόμονα καί μέ λαχτάρα τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Τό θέμα τῆς ἀναστάσεως ἀπετέλεσε ἀπό παλαιά τήν πεμπτουσία τῆς πίστεως καί τοῦ κηρύγματος τῆς ᾿Εκκλησίας. Αὐτό ἦταν τό ἐπίκεντρο τοῦ κηρύγματος τῶν ᾿Αποστόλων σέ συσχετισμό μέ τήν ἔνδοξη ᾿Ανάσταση τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ῾Ο Παῦλος ἐπιμένει στή μεγάλη αὐτή ἀλήθεια, γιατί, ἄν ὁ Κύριος δέν ἀναστήθηκε, παρέμεινε δηλαδή σάν ἕνας κοινός ἄνθρωπος αἰχμάλωτος τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου, τότε τό κήρυγμα αὐτοῦ καί τῶν ἄλλων ᾿Αποστόλων χάνει ὁλοσχερῶς τό νόημά του, οἱ κήρυκες τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι «ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων»413, στηρίζοντες τήν πίστη τους σ᾿ ἕνα τεράστιο ψέμα καί πλανῶντες ἀσύστολα τόν κόσμο! ᾿Αντίθετα· ὁ Χριστός ἀναστήθηκε ἀπό τόν τάφο, «ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων γενόμενος»414. Καί ὅπως αὐτός, πατήσας τό θάνατο, ἀναστήθηκε τριήμερος, ἔτσι καί «τούς κοιμηθέντας ἄξει σύν αὐτῷ»415. ῾Η καθολική ἀνάσταση τῶν νεκρῶν θ᾿ ἀκολουθήσει στή μεγάλη ᾿Ανάσταση τοῦ Χριστοῦ. ῎Αν ἡ ᾿Εκκλησία, τό σῶμα τοῦ Κυρίου, ἀκολουθεῖ σέ ὅλα τήν ἀόρατη καί μυστική της κεφαλή, θά τήν ἀκολουθήσει καί στή ζωηφόρο ἐκ τῶν μνημείων ἐξανάσταση. ῾Η ἀνάσταση τοῦ σώματος τῆς ᾿Εκκλησίας συνέχεται γενετικά μέ τήν ᾿Ανάσταση τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ᾿Εκκλησίας.

Τί σημαίνει ὅμως ἡ ᾿Ανάσταση, τήν προσδοκία τῆς ὁποίας τόσο συχνά μνημονεύουμε, ὅταν ἀπαγγέλλουμε τό Σύμβολο τῆς Πίστεως σέ κάθε θεία Λειτουργία καί στίς ἀτομικές μας προσευχές;

῾Η ᾿Ανάσταση δέν ἀναφέρεται στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά στά νεκρά σώματα. Διότι ἡ ψυχή, ὡς οὐσία πνευματική καί ἄϋλη, δέν πεθαίνει. Τό πνεῦμα ἀπό τή φύση του εἶναι αἰώνιο καί ἄφθαρτο. Μετά θάνατο ἡ ψυχή συνεχίζει τή ζωή της στή μέση κατάσταση, ὅπου διατηρεῖ τήν αὐτοσυνειδησία της καί ὅλες τίς ἄλλες πνευματικές λειτουργίες της. ᾿Αντίθετα· τό ὑλικό σῶμα, στερημένο τῆς ζωτικῆς του πνοῆς, νεκρώνεται τοποθετούμενο στόν τάφο, ὅπου ὑφίσταται τή φυσική διεργασία τῆς φθορᾶς. ᾿Εκεῖνο, λοιπόν, πού μέλλει νά ἀναστηθεῖ δέν εἶναι ἡ ἀθάνατη ψυχή, ἀλλά τό νεκρωμένο σῶμα· αὐτό πού μᾶς ἔδωκε ὁ Θεός, μέ τό ὁποῖο ζήσαμε στή γῆ, τό ἴδιο τό σῶμα μας πού διαλύθηκε καί εἶναι δύσκολο νά ἐντοπισθεῖ μετά τήν ἀποσύνθεση καί τόν ἀφανισμό του στό πέρασμα τοῦ χρόνου· αὐτό μέλλει νά ἀναστηθεῖ καί ὄχι ἄλλο, εἰσερχόμενο σέ μία νέα κατάσταση ζωῆς μαζί μέ τήν ψυχή του, ἀπό τήν ὁποία τό ἐχώρισε προσωρινά ὁ θάνατος. ᾿Ανάσταση, λοιπόν, σημαίνει ἔγερση τοῦ φθαρέντος σώματος καί ἐπανασύνδεσή του μέ τή δική του ψυχή καί ὄχι ἄλλη, ὥστε ἀκέραιος νά ἀναζήσει καί πάλιν ὁ ὅλος ἄνθρωπος.

Τό δόγμα τῆς ἀναστάσεως εἶναι φοβερά σκληρό διά τόν φυσικόν ἄνθρωπον (αὐτόν πού ζεῖ ἔξω ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ). ῾Ο ἀνθρώπινος λόγος εἶναι ἀδύνατο νά συγκατατεθεῖ σέ μία τόσο παράδοξη ἰδέα. ᾿Αλήθεια, πῶς εἶναι δυνατόν ὁ λογικά σκεπτόμενος ἄνθρωπος ν᾿ ἀποδεχτεῖ ὅτι τό σῶμα πού χάθηκε, φαγώθηκε ἀπό τά θηρία ἤ τά ψάρια στίς θάλασσες ἤ κάηκε στή φωτιά κι ἐξανεμίστηκε ἡ τέφρα του, εἶναι δυνατόν τά μόριά του νά ἑνωθοῦν ἕνα πρός ἕνα, νά ξαναγίνει πάλιν ὅπως ἦταν καί νά ξαναζήσει; Γι᾿ αὐτό καί οἱ ἀρχαῖοι ῞Ελληνες φιλόσοφοι, πού ἀρέσκονταν ν᾿ ἀκούουν καινούργιες ἰδέες καί παράδοξα πράγματα, ὅταν ἄκουσαν τόν Παῦλο στήν Πνύκα νά τούς ὁμιλεῖ περί ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν, τόν διέκοψαν, μερικοί δέ ἀπ᾿ αὐτούς τόν ἐχλεύασαν. Τί εἶναι αὐτά πού λέγει ὁ φλύαρος416 αὐτός; διερωτήθηκαν. Τήν ἴδια τοποθέτηση παίρνουν καί πολλοί ἄλλοι ἐγκεφαλικοί ἄνθρωποι, χλευάζοντες τό δόγμα ὡς ἀνόητο καί παράλογο. Περιττό νά σημειώσουμε, ὅτι μονάχα μέ τήν πίστη μπορεῖ νά φουντώσει μέσα στήν ψυχή ὁ περί ἀναστάσεως λόγος καί νά φτερώσει ἡ μεγάλη ἐλπίδα πού συγκινεῖ καί ἀναπαύει τόν ταλαιπωρημένο ἄνθρωπο, πού τόσο ἀνελέητα δέχεται τό μαστίγωμα τοῦ θανάτου. Σ᾿ ἕνα τόσο μεγάλο μυστήριο ἡ πίστη νικᾶ τό λόγο. Γιατί εἶναι ἡ φωνή τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ πού «ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται»417, ἡ δύναμη πού ὑπερβαίνει τήν ἀδυναμία τοῦ πλάσματος καί τή μεταποιεῖ σέ θεοδυναμία, πού μεταθέτει ὄρη418 καί ἑνώνει γῆ καί οὐρανό!

῾Ο βαθύτερος λόγος τῆς ἀναστάσεως, ἡ δύναμη ἐκείνη ἡ ὁποία θά τήν πραγματοποιήσει, εἶναι ἡ θεία παντοδυναμία. ῞Οπως τόν κόσμον ὁ Θεός ἐδημιούργησε μέ ἕνα παντοδύναμο λόγο του, ἔτσι καί τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ θά καταστήσει δυνατή τήν ἀνάσταση τῶν νεκρωμένων σωμάτων, θά συνάξει τά διαλυθέντα μέλη τους καί θά τά κάνει νά ξαναζήσουν καί πάλι. Φυσικά δέν πρόκειται γιά μία νέα πλάση ἐκ τοῦ μηδενός, ὅπως ἔγινε στή δημιουργία, ἀλλά περί ἀναζήσεως αὐτοῦ πού πέθανε καί διαλύθηκε. ῞Οπως ἀρχικά τό Πνεῦμα «ἐφέρετο ἐπί τῶν ὑδάτων»419 καί ἔδιδε μορφή στά ὄντα, ἔτσι καί τώρα τό ἴδιο Πνεῦμα ἐπιφέρεται πάνω στά διαλυμένα μέλη τῶν σωμάτων, γιά νά τά κάνει ἐν καιρῷ νά ξαναζήσουν, δίνοντάς τους καί πάλιν ἀνθρώπινη ὑπόσταση καί ζωή.

Τά ἐξ ἀναστάσεως σώματα ἄν καί οὐσιαστικά θά εἶναι τά ἴδια μέ τά παλαιά, ἐν τούτοις θά ἔχουν διαφορετικές ἰδιότητες. Θά εἶναι σώματα πνευματοποιημένα καί ἄφθαρτα. Θά ἀποθέσουν τήν πυκνότητα τῆς ὕλης καί θά εἶναι ἐλεύθερα φυσικῶν ἀναγκῶν, σάν κι αὐτές στίς ὁποῖες ὑπόκεινται τώρα τά ἐπίγεια σώματα. Δέν θά ἔχουν ἀνάγκη διατροφῆς, ὕπνου, ἀναπαύσεως, διαιωνίσεως τοῦ εἴδους420 καί ὅσα ἄλλα συμβαίνουν στήν παροῦσα οἰκονομία ζωῆς. Θά εἶναι σώματα ἔνδοξα, σύμμορφα πρός τή δόξα τοῦ ἀναστάντος σώματος τοῦ Χριστοῦ. Φυσικά θά εἶναι σύμμορφα μέ τή δόξα τοῦ Χριστοῦ μόνο τά σώματα τῶν δικαίων, τά ὁποῖα θ᾿ ἀναστηθοῦν ἔνδοξα, θά στίλβουν τή μαρμαρυγή τῆς θείας ἐνέργειας, θεωμένα ἀπό τή χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί τήν ἄξια κοινωνία τοῦ σώματος καί τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ, πού εἶχαν ὅταν ζοῦσαν στή γῆ. ᾿Αντίθετα, τά σώματα τῶν ἁμαρτωλῶν πού ἔζησαν μακριά ἀπό τόν Θεό, θ᾿ ἀναστηθοῦν μέν καί αὐτά ἐκ τῶν νεκρῶν, θά εἶναι ὅμως σκοτεινά καί ἀπαίσια, ἀνάλογα μέ τό σκοτισμό τῆς ἁμαρτίας πού ἀσφυκτικά τά ἐκάλυπτε κατά τή διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς τους. Διότι ἡ ἀνάσταση θά εἶναι μέν καθολικό δῶρο τοῦ Θεοῦ στή φύση τῶν ἀνθρώπων· ὅμως ἡ ποιότητά της, ἄν θά εἶναι δηλαδή ἀνάσταση ἔνδοξη ἤ ἄδοξη, ἀνάσταση πρός ζωήν ἤ ἀνάσταση πρός κρίση, θά ἐξαρτηθεῖ ἀπό τήν ποιότητα τῆς ἐπίγειας ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, ἄν ἔζησαν αὐτοί σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ σέ ζωντανή σχέση μέ τόν ἀρχηγό τῆς πίστεως ᾿Ιησοῦν ἤ ἄν ἔζησαν στήν ἀπιστία καί τήν ἀδιαφορία, παραδομένοι στή φθορά τῆς ἁμαρτίας καί στόν αἰώνιο πνευματικό θάνατο.

῾Η ἀνάσταση τῶν σωμάτων θά γίνει κατά τή Δευτέρα Παρουσία καί θά εἶναι τό σημαντικότερο γεγονός τῶν ἐσχάτων. Αὐτοί πού θά βρίσκονται ἐν ζωῇ κατά τή δευτέρα ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, δέν θά ἀναστηθοῦν φυσικά, ἀφοῦ προηγουμένως δέν θά ἔχουν ἀποθάνει. ῾Απλῶς θά μεταλλαγεῖ ἡ φύση τους, τά σώματά τους αὐτομάτως θά γίνουν ὅμοια μέ τά σώματα τῶν κεκοιμημένων πού θ᾿ ἀναστηθοῦν ἐκ τῶν μνημείων καί θ᾿ ἁρπαγοῦν «ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς τόν ἀέρα»421. ῾Η ἀνάσταση θά γίνει σέ κλῖμα φοβερῶν ἐκδηλώσεων, μέ φωνήν ἀγγέλου καί ἀλαλαγμόν ἀρχαγγελικῆς σάλπιγγος422. Παράλληλα θά σημειωθεῖ ἀναστάτωση στά στοιχεῖα τῆς φύσεως, θά διασαλευθεῖ ἡ τάξη τῶν οὐρανίων σωμάτων, ὁ δέ φυσικός κόσμος θά παύσει νά ὑπάρχει ὅπως ὑπάρχει στήν τωρινή του κατάσταση, παίρνοντας καινούργια μορφή, ἀνάλογη μέ τή νέα οἰκονομία ζωῆς πού θά διαδεχτεῖ τήν κατάλυση τῆς παρούσης τάξεως τοῦ κόσμου.

Τό μήνυμα τῆς ἀναστάσεως εἶναι πολύ μεγάλο. Πρῶτα, εἶναι ἡ πανηγυρική κατάλυση τοῦ θανάτου. ῾Ο θάνατος δέν ὑπῆρξε στήν ὀντική ἀλήθεια τῶν πραγμάτων, ὅπως αὐτά βγῆκαν ἀπό τήν ἄκτιστη θεία ἐνέργεια. ῾Ο ἄνθρωπος δέν πλάστηκε γιά νά πεθάνει, ἀλλά γιά νά ζήσει παντοτινά κοντά στό δημιουργό του. ῾Ο Θεός δέν θέλει τό θάνατο ἀλλά τή ζωή423 τῶν πλασμάτων του, γιατί ὁ ἴδιος εἶναι ἡ ζωή καί ἀπ᾿ αὐτόν προέρχεται κάθε ἄλλο εἶδος κτιστῆς ζωῆς. Στόν πρῶτον ἄνθρωπον ἡ σωματική ἀθανασία δόθηκε ὑπό ὅρους, στό μέτρο πού τό λογικό πλάσμα θά στρεφόταν ἐλεύθερα πρός τόν πλάστη του, μένοντας πιστό στά πλαίσια τῆς φυσικῆς του τάξεως, στήν τήρηση τοῦ νόμου καί τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ.