73. Τί δίδασκε ὁ᾿Απολλινάριος;

74. Ποιάἦταν ἡ αἵρεση τοῦ Νεστορίου;

75. Ποιόἦταν τό χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς χριστολογίας τοῦ Θεοδώρου Μοψουεστίας;

76. Τί δίδασκε ὁ Μονοφυσιτισμός;

77. Ποῦὀφείλουν τήν ὀνομασία τους οἱ᾿Αφθαρτοδοκῆτες;

78. Ποιές ἦταν οἱἐπιδράσεις τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς σκέψεως (τῆς φιλοσοφίας) πάνω στή θεολογική σκέψη τῆς ἀρχαίας ᾿Εκκλησίας; 

73. Τί δίδασκε ὁ᾿Απολλινάριος79;

῾Ο ᾿Απολλινάριος, ἐπίσκοπος Λαοδικείας τῆς Συρίας, ἦταν διαπρεπής θεολόγος καίὁ πρῶτος πού προσπάθησε νά δώσει ἱκανοποιητική λύση στό χριστολογικό πρόβλημα.

Τό κύριο μέλημα τῆς χριστολογίας του ἦταν ἡ διακρίβωση τῆς ποιότητας τῆς ἀνθρώπινης φύσεως τοῦ Χριστοῦ. Κατ’ αὐτόν ὁ Χριστός ἦταν μέν τέλειος Θεός, ὄχι ὅμως καί τέλειος ἄνθρωπος. ῎Αν ἡἀνθρώπινη φύση τοῦ Κυρίου ἦταν πλήρης καί τέλεια, θά εἶχε δική της ἐλεύθερη πνευματική ζωή, ὁ Χριστός δέν θάἦταν «ἄτρεπτος νοῦς», ἀλλάὄν τρεπόμενο καί μεταβαλλόμενο, πού θά μποροῦσε ἐλεύθερα νάἁμαρτήσει, θέτοντας σέ κίνδυνο τό λυτρωτικόἔργο του. ῾Η περί δύο φύσεων καί προσώπων διδασκαλία τῶν ἀντιοχέων θεολόγων τοῦἦταν ἀποκρουστική καίἀντιφατική· «ἀδύνατον γάρ δύο νοερά καί θελητικάἐν τῷἅμα κατοικεῖν, ἵνα μή τόἕτερον κατά τοῦἑτέρου ἀντιστρατεύηται διά τῆς οἰκείας θελήσεως καίἐνεργείας» (ἰδέα ἀριστοτελική).

Κατά τόν ᾿Απολλινάριον ἡ σάρκα τοῦ Κυρίου, μήἔχοντας δική της αὐτοτελήἐνέργεια καί ζωή, ἦταν παθητικόὄργανο τῆς θεότητας. Κατ’ οὐσίαν ἡἐνέργεια τοῦ Θεανθρώπου ἦταν μία, ἡ θεία, ἡὁποία ἔθετε σέ κίνηση τόὄργανό της, τή σάρκα.

῾Ο ᾿Απολλινάριος γιά νά λύσει τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ προέβαινε σέ ποιοτική μείωση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αφαιροῦσε ἀπ’ αὐτή τό λογικό μέρος τῆς ψυχῆς. ῾Η σάρκα τοῦ Κυρίου ἦταν «ἄνους». Τήν ἀπουσία ὅμως τοῦ νοῦ σ’ αὐτήν ἀναπλήρωνε ἡ παρουσία τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Στή διατύπωση τῶν διδαγμάτων αὐτῶν βοήθησε τόν ᾿Απολλινάριο ἡ τριχοτομική περί συνθέσεως τοῦἀνθρώπου θεωρία τῆς πλατωνικῆς φιλοσοφίας· Στό Χριστόὑπάρχει μέν ψυχή, ἀπουσιάζουν ὅμως ἀπ’ αὐτήν ὁ νοῦς καίὁ λόγος.

῾Η ἕνωση τῶν φύσεων, κατά τόν ᾿Απολλινάριο, ἦταν ἕνωση φυσική, μίξη τοῦ θείου καί τοῦἀνθρώπινου. ῾Η φύση τοῦ Χριστοῦἦταν μία «σύγκρατος». ῞Οπως ἔλεγε· «μία φύσις τοῦ Λόγου σεσαρκωμένη». Δέν ὑπῆρχε βέβαια σύγχυση καί τροπή τῶν φύσεων. Στόἕνα πρόσωπο τοῦ Λόγου ἐγένετο ἡἀντίδοση τῶν ἰδιωμάτων τῶν δύο φύσεων.

Μέ δύο φύσεις στό Χριστό (ἡἀνθρώπινη μειωμένη καίἐλλιπής) καί μέἕνα νοῦ (τό πρόσωπο τοῦ Λόγου) ὁ᾿Απολλινάριος προσπάθησε νά λύσει τό χριστολογικό πρόβλημα, διατυπώσας μιά πραγματικάἔξυπνη θεωρία, ἡὁποία θάἦταν ὀρθόδοξη ἄν δέν ἐμείωνε ἐπικίνδυνα τήν ἀνθρωπότητα τοῦ Σωτῆρος, πράγμα πού τήν ὁδήγησε στήν αἵρεση.

74. Ποιάἦταν ἡ αἵρεση τοῦ Νεστορίου80;

῾Ο Νεστόριος, μοναχός κατ’ ἀρχάς, ἔγινε κατόπιν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, διακριθείς γιά τήν πλούσια συγγραφική του δράση καί τή ρητορική του δεινότητα.

Κληρονόμος τοῦ θεολογικοῦ κλίματος τῆς ᾿Αντιοχειανῆς Σχολῆς, τόνιζε τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αναιρώντας τίς κακοδοξίες τοῦ᾿Απολλιναρίου καί τῶν Δοκητῶν, δεχόταν τήν πραγματικότητα τῶν δύο φύσεων τοῦ Κυρίου. ῾Ο Χριστός ἦταν ἀληθής κατά φύσιν Θεός καίἀληθής κατά φύσιν ἄνθρωπος. Οἱ φύσεις του στήν ἕνωση ἦταν ἀσύγχυτες καίἀπαράτρεπτες. ᾿Απ’ αὐτό τό πνεῦμα ἐμφορούμενος, δέν μποροῦσε νά κατανοήσει τήν πραγματικήἔννοια τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως, πῶς δηλαδήὁ Θεός μπορεῖ νά γίνει ἄνθρωπος. ῾Η ἐνανθρώπηση γι’ αὐτόν σήμαινε μεταβολή τῶν φύσεων σέ μιά σύνθετη φύση, ὅπου ἡ θεότητα μπαίνει σέἕνα νέο τρόπο ὑπάρξεως, γίνεται φθαρτή καί παθητή, ὁ δέ Λόγος χάνει τόὁμοούσιό του πρός τόν Πατέρα. Κατά τό Νεστόριο ἡ Μαρία δέν μποροῦσε νά γεννήσει τό Θεό. Θά τόἔκανε μόνο ἄν κι αὐτήἦταν θεά, γιατί μόνο τόὅμοιο γεννᾶται ἀπό τόὅμοιο. Κακῶς λοιπόν ὀνομάζεται «Θεοτόκος». ῾Ο πραγματικός τίτλος της εἶναι «Χριστοτόκος». Γέννησε δηλαδή τόν ἄνθρωπο Χριστό μέ τόν ὁποῖο ἀργότερα ἑνώθηκε ὁ Λόγος.

᾿Επηρεαζόμενος ἀπό τήν ἀριστοτελική φιλοσοφία κατά τήν ὁποία δέν μπορεῖ νάὑπάρξει φύση ἀπρόσωπη, ὁ Νεστόριος δέν μποροῦσε νάἐννοήσει τήν περίἑνότητος τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ διδασκαλία τῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Εφόσον ὑπάρχουν στό Χριστό δύο πλήρεις καί τέλειες φύσεις, πρέπει κατ’ ἀνάγκην νάὑπάρχουν καί δύο πλήρη καί τέλεια πρόσωπα, ἀνεξάρτητα τόἕνα ἀπό τόἄλλο. Τήν ἰδέα αὐτή τή δίδαξε. Διασποῦσε τόἕνα θεανδρικό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ σέ δύο ξεχωριστά καίἰδιοπερίστατα φυσικά πρόσωπα. Αὐτό τοῦ κόστισε τή μομφή τῆς αἱρέσεως, πού γιά νά τήν ἀποσείσει ἀναγκάστηκε νά δεχθεῖ καίἕνα πρόσωπο στό Χριστό, τόὁποῖο ἀποκαλοῦσε ἠθικό πρόσωπο τῆς ἑνώσεως. Αὐτό φυσικά δέν ἦταν τίποτε ἄλλο ἀπό προσπάθεια συμβιβασμοῦ τῶν ἀσυμβίβαστων. ῎Ετσι ὁ Νεστόριος δεχόταν τρία πρόσωπα στό Χριστό· ἕνα τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἕνα τοῦἀνθρώπου Χριστοῦ καίἕνα τῆς ἑνώσεως τῶν φύσεων.

Σύμφωνα πρός τίς ἀντιλήψεις αὐτές ἦταν καί τάὑπόλοιπα χριστολογικά διδάγματα τοῦ Νεστορίου. ῾Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ἀπέρριπτε τήν περί φυσικῆς ἑνώσεως διδασκαλία τοῦ Κυρίλλου ᾿Αλεξανδρείας. ῾Η ἕνωση κατ’ αὐτόν δέν ἦταν ἕνωση πραγματική, ἀλλάἁπλή συνάφεια, ἕνας ἐξωτερικός πλησιασμός, μιάἐνοίκηση τοῦ Λόγου στόν ἄνθρωπο ὡς «ἐν ναῷ». Τήν ἕνωση αὐτή χαρακτήριζε καί μέ πολλές ἄλλες ὀνομασίες. ᾿Επίσης ἀπέρριπτε τόν ὅρο «Θεός Λόγος σεσαρκωμένος» (Κύριλλος ᾿Αλεξανδρείας). Κατ’ αὐτόν ὁ Χριστός ἦταν «θεοφόρος ἄνθρωπος».

Τέλος, ὁ Νεστόριος προέβαινε καί στό διχασμό τῆς μίας υἱότητας τοῦ Χριστοῦ σέ δυό φυσικές υἱότητες ξεχωριστές, τήν υἱότητα τοῦ Λόγου καί τήν υἱότητα τοῦἀνθρώπου. Στίς υἱότητες αὐτές ἀπένειμε ἀντίστοιχα καί δύο ξεχωριστές προσκυνήσεις καί λατρεῖες. Περί πραγματικῆς ἀντιδόσεως τῶν ἰδιωμάτων τῶν φύσεων στόἕνα πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ δέν μπορεῖ νά γίνει λόγος στό χριστολογικό σύστημα τοῦ Νεστορίου.

Μέ τά διδάγματά του αὐτάὁ Νεστόριος διατύπωσε μιά δεινή αἵρεση στούς κόλπους τῆς ᾿Εκκλησίας, τή ζωή τῆς ὁποίας συνετάραξε ἐπί μακρόν. Τήν αἵρεση αὐτή καταπολέμησε ἐπιτυχῶς ὁ διαπρεπής θεολόγος τῆς ἀρχαίας ᾿Εκκλησίας, ἅγιος Κύριλλος ᾿Αλεξανδρείας.

75. Ποιόἦταν τό χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς χριστολογίας τοῦ Θεοδώρου Μοψουεστίας81;

῾Ο Θεόδωρος ἦταν ὁ διαπρεπέστερος ἐκπρόσωπος τῆς θεολογίας τῆς ᾿Αντιοχειανῆς Σχολῆς καί διδάσκαλος τοῦ Νεστορίου. ᾿Από τήν πλούσια διδασκαλία του (ὅμοια τῆς διδασκαλίας τοῦ Νεστορίου) θάἀνασύρουμε μιά μόνο πτυχή πού χαρακτηρίζει εἰδικότερα τά χριστολογικά του διδάγματα.

῾Ως ἀντιοχειανός θεολόγος ὁ Θεόδωρος δίδασκε τήν πραγματικότητα τῶν δύο φύσεων τοῦ Χριστοῦ, στίς ὁποῖες ἀντιστοιχοῦν δύο ξεχωριστά φυσικά πρόσωπα, ἄν καί δεχόταν τήν ὕπαρξη καί τρίτου προσώπου, τοῦἠθικοῦ προσώπου τῆς ἑνώσεως.

Ποιάὅμως ἦταν ἡ σχέση τοῦἀνθρώπου Χριστοῦ πρός τόν ἄπειρο Λόγο τοῦ Πατρός; Τόἐρώτημα αὐτόἀπασχολοῦσε ἔντονα τή θεολογική σκέψη τοῦ Θεοδώρου Μοψουεστίας. Σύμφωνα μέ τόὅλο χριστολογικό πνεῦμα του ὁ Θεόδωρος δέν μποροῦσε νά συλλάβει αὐτήν παράὡς σχέση σαφῶς ἠθική. ᾿Εμπειρικός στή σκέψη του, ἔβλεπε καθαρά τά πράγματα. Τόἀνθρώπινο πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, πλῆρες καί τέλειο, καμιά δέν ὑπέστη μείωση στήν ἕνωση τῶν φύσεων. ῏Ηταν πρόσωπο προικισμένο μέἐλευθέρα βούληση, ἡὁποία σέ καμιά περίπτωση δέν ἐξαφανίστηκε ἤὑπέστη μείωση κατά τή διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Κυρίου. ῾Η ἐλευθερία τῆς βουλήσεώς του ἐκδηλωνόταν πρωτίστως στούς ἀγῶνες του ἐναντίον τῶν ψυχικῶν παθῶν, ἀπό τάὁποῖα ὡς ἄνθρωπος πραγματικός «ὠχλεῖτο», καί τάὁποῖα ἐδάμαζε «κρείττονι λογισμῷ». Στούς πειρασμούς του ἰδιαίτερα στήν ἔρημο «ἔδειξεν ἑαυτόν ἡδονῆς κρατοῦντα». ᾿Ενῶὁ Χριστός μποροῦσε νάἁμαρτήσει, ὅμως δέν ἁμάρτησε, μαχόμενος κατά τῶν παθῶν μέ τίς δικές του φυσικές δυνάμεις, ἐπικουρούμενες ὅμως ἀπό τό Λόγο τοῦ Θεοῦ.

῾Η ἐλευθέρα βούληση τοῦ Κυρίου ἦταν –κατά τόν Θεόδωρο– ἡ βάση τῆς ἐν αὐτῷἐνοικήσεως τοῦ Λόγου, ὁὁποῖος προγνωρίζοντας τήν ἀρετή τοῦ᾿Ιησοῦ τοῦ χορηγοῦσε «μείζονα χάριν». ῾Ο Χριστός ἀποδείχτηκε ἀπό τή δική του γνώμη ἄξιος τῆς ἑνώσεως μέ τό Λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀπό τόν ὁποῖο ἔπαιρνε βοήθεια νά πράττει τόἀγαθό καί τήν ἀρετή. Πρῶτος αὐτός ἀξιώθηκε τῆς ἐνοικήσεως τοῦ῾Αγίου Πνεύματος σέ βαθμόἀσύγκριτα ἀνώτερο ἀπόὅσο σέὅλους τούς ἄλλους ἀνθρώπους. ῾Η ἀρετή του ἦταν μεγαλύτερη ἀπό τήν ἀρετή τοῦ᾿Ιωάννη τοῦ Βαπτιστῆ. Εἶναι τό πλῆρες καί τέλειο πρόσωπο ἀρετῆς καί χάριτος, ἀπ’ αὐτόν δέ, ὡς ἀπό πηγή, μετοχετεύεται ἡ χάρις πρός τούς ἄλλους ἀνθρώπους.

Τά διδάγματα αὐτά τοῦ Θεοδώρου ἄσκησαν τεράστια ροπή στή θεολογική σκέψη ὅλων τῶν αἰώνων. ῞Ομως ἡἀντίθεσή τους πρός τή διδασκαλία τῆς ἐπίσημης ᾿Εκκλησίας ἀμαύρωσε τόὄνομά του, τόὁποῖο καταχωρήθηκε μέ μελανά χρώματα στή χορεία τῶν χριστολογικῶν αἱρέσεων.

76. Τί δίδασκε ὁ Μονοφυσιτισμός82;

῾Ο Μονοφυσιτισμός πού βρισκόταν στόν ἀντίποδα τοῦ Νεστοριανισμοῦ, ἐπηρεαζόταν αἰσθητάἀπό τίς διαρχικές ἀντιλήψεις (πνεῦμα–ὕλη) τοῦ Νεοπλατωνισμοῦ καίἀπό τίς ἰδιαίτερες χριστολογικές τάσεις τῆς ἀρχαίας ᾿Αλεξανδρινῆς Σχολῆς. Οἱἰδέες του εἶχαν συγγένεια πρός τά διδάγματα τοῦ᾿Απολλιναρισμοῦ.

Βασικό πρόβλημα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς σκέψεως στό χῶρο τῆς φιλοσοφίας ἦταν ὁ καθορισμός τῆς σχέσεως μεταξύ πνεύματος καίὕλης, μεταξύ τοῦἀπολύτου (ὰὲὖ῏῝῟ὦ῟ἣ) καί τοῦ κόσμου. Δύο δέ τρόποι καθορισμοῦἦσαν δυνατοί· ὁ μονιστικός, κατά τόν ὁποῖο τό πεπερασμένο ἐκλαμβάνεται πανθεϊστικάὡς ἐκδήλωση τοῦἄπειρου καί αἰώνιου, καίὁ δυιστικός, ὁὁποῖος ἐκλαμβάνει τό αἰσθητόὡς προϊόν πτώσεως, τόὁποῖο πρέπει ν’ ἀπορροφηθεῖ καί ν’ ἀναλυθεῖ στό θεῖο. Οἱ τελευταῖες αὐτές ἰδέες, ὀρφικῆς κυρίως προελεύσεως, υἱοθετήθηκαν ἀπό τόν Πλατωνισμό καί τόν Νεοπλατωνισμό καίἐπηρέασαν αἰσθητά τή θεολογική σκέψη τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ.

᾿Αρχηγέτης τῆς αἱρέσεως ἦταν ὁ Εὐτυχής, ἀρχιμανδρίτης τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως. ῾Ο Εὐτυχής ἀπέρριπτε τήν ἀσύγχυτη καίἄτρεπτη ἕνωση τῶν φύσεων στό Χριστό, ὅπως περί αὐτοῦ εἶχε ἀποφανθεῖἡ Γ´ἐν ᾿Εφέσῳ Οἰκουμενική Σύνοδος. Κατ’ αὐτόν τό σῶμα τοῦ Κυρίου ἦταν μέν ἀνθρώπινο, ὄχι ὅμως καίὁμοούσιο μέ τό δικό μας, κάτι πού θεωροῦσε ἀνάρμοστο στή θεότητα τοῦ Λόγου. ᾿Αποδεχόταν ὅμως τή θέωση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως τοῦ Χριστοῦ, τήν ὁποία ἀπέφευγε νά προσδιορίσει· «φυσιολογεῖν ἐμαυτῷ οὐκ ἐπέτρεπον». Τόν ἰσχυρισμόὅτι δεχόταν οὐράνιο τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἐχαρακτήριζε ὡς συκοφαντία.

῾Ο Εὐτυχής, ὅπως καίὅλοι οἱὁμόφρονές του, δέχονταν μία φύση στό Χριστό μετά τήν ἕνωση· «ὁμολογῶἐκ δύο φύσεων γεγενῆσθαι τόν Κύριον ἡμῶν πρό τῆς ἑνώσεως, μετά δέ τήν ἕνωσιν μίαν φύσιν ὁμολογῶ». Κατά τόν Θεοδώρητο Κύρου, ὁ αἱρεσιάρχης μιλοῦσε ρητῶς περί καταπόσεως τῆς ἀνθρώπινης φύσεως τοῦ Χριστοῦἀπό τή θεία φύση. Δέν πρόκειται βέβαια περίἀφανισμοῦ, ἀλλά περί μεταποιήσεώς της στήν οὐσία τῆς θεότητας. ῾Ως παράδειγμα ἔφερε τή σταγόνα τοῦὄξους, ἡὁποία ρίπτεται στή θάλασσα. ῞Οπως δηλαδή τόὄξος (τό ξύδι) πού ρίπτεται στά θαλάσσια νεράἀναλύεται στή φύση τους, χωρίς ὡστόσο νά χάνεται, ἔτσι καίἡἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦἀναλύθηκε στήν ἀπειρία τῆς θεότητας.

῾Η συγγένεια τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ μέ τόν ᾿Απολλιναρισμό εἶναι ἐμφανής. ῾Ο μέν ᾿Απολλινάριος προσέβαλλε τήν ἀκεραιότητα τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, ἐνῶὁ Εὐτυχής δεχόταν τήν κατάποσή της, ἀπό τή θεία φύση τοῦ Χριστοῦ.

Οἱ Σεβηριανοίἀντίθετα ἦταν μετριοπαθεῖς. Μιλοῦσαν

μέν γιά μία φύση μετά τήν ἕνωση, ὅμως δέχονταν τόἄτρεπτο καίἀσύγχυτο τῶν φύσεων στό Χριστό.

77. Ποῦ ὀφείλουν τήν ὀνομασία τους οἱ᾿Αφθαρτοδοκῆτες;

᾿Από τή λέξη ἀφθαρσία, τήν ὁποία νόμιζαν ὅτι εἶχε ἡἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, ὅταν αὐτός ζοῦσε στή γῆ.

Καί αὐτήἡ αἵρεση ἀνῆκε στόἰδιαίτερο θεολογικό κλίμα τῆς ᾿Αλεξανδρινῆς Σχολῆς. ᾿Ενῶ οἱ Δοκῆτες ἀρνοῦνταν, ὅπως εἴδαμε, τήν πραγματικότητα τῆς ἀνθρώπινης φύσεως τοῦ Χριστοῦ, ὁ᾿Απολλινάριος ἀφαιροῦσε ἀπ’ αὐτήν τό λογικό στοιχεῖο της καί οἱ Μονοφυσίτες τήν ἤθελαν νάἀπορροφᾶται καί νάἀναλύεται στή θεία φύση, οἱ᾿Αφθαρτοδοκῆτες, θέλοντας νά τήν ἐξωραΐσουν, ἀρνοῦνταν ἀπ’ αὐτήν τίς φυσικές ἀνάγκες καί τάἀδιάβλητα πάθη της. ᾿Αρχηγός τῆς αἱρέσεως ἦταν ὁ᾿Ιούλιος ῾Αλικαρνασσεύς. Αὐτός δίδασκε ὅτι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦἤδη ἀπό τή σύλληψη καί τή γέννησή του ἦταν ὑπεράνω τῶν φυσικῶν ἀναγκῶν, πείνα, δίψα, κάματο κ.λπ., τά γνωστάὡς ἀδιάβλητα πάθη τῆς φύσεως. ᾿Αδιάβλητα δέ, γιατίἡἱκανοποίησή τους δέν εἶναι ἁμαρτία. ῎Αν δέ στή Γραφήὁ Χριστός φέρεται νά τρώγει, νά πίνει, νά συγκινεῖται κ.τ.ὅ., αὐτό δέν σημαίνει ὅτι εἶχε πραγματικές ἀνάγκες τίς ὁποῖες ἔπρεπε νάἱκανοποιήσει, ἀλλ’ ἦταν σκόπιμες καί φαινομενικές κινήσεις τῆς φύσεως, τίς ὁποῖες ἐπέτρεπε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ γιά τούς σκοπούς τῆς θείας λυτρωτικῆς οἰκονομίας του. Δηλαδή πεινοῦσε, ὅταν ἤθελε ὁ Θεός νά πεινάσει κ.ο.κ.

Μιά μερίδα αὐτῶν μέἀρχηγό τόν ᾿Αμμώνιο πήγαιναν μακρύτερα, λέγοντας ὅτι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν ἦταν ἁπλῶς ἄκτιστο, ἀλλά μαζί καίἄυλο. Γιαυτό κι ὀνομάζονταν «᾿Ακτιστίται». ῏Ηταν ἀκρότατοι μονοφυσίτες. ῞Οπως ἀντιλαμβανόμαστε, κύριος στόχος ὅλων τῶν Μονοφυσιτῶν ἦταν ἡἀπάμβλυνση καίἡ πλήρης ἀπομάκρυνση τῆς αἰσθητῆς φύσεως ἀπό τό Θεό, ἡὁποία, σύμφωνα μέ τίς διαρχικές ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς, θεωροῦνταν ἀνάξια τῆς θείας φύσεως.

78. Ποιές ἦταν οἱἐπιδράσεις τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς σκέψεως (τῆς φιλοσοφίας) πάνω στή θεολογική σκέψη τῆς ἀρχαίας ᾿Εκκλησίας;

῏Ηταν καί θετικές καίἀρνητικές, ἀνάλογα μέ τό πνεῦμα, τούς σκοπούς καί τίς ἐπιδιώξεις ἐκείνων πούἔκαναν χρήση αὐτῆς.

Θετικές ἦταν, ὅταν οἱ θεολόγοι τῆς ᾿Εκκλησίας ἔκαναν χρήση τῆς ἑλληνικῆς σκέψεως γιά νάἑρμηνεύσουν τίς δογματικές ἀλήθειες τῆς πίστεως, οἱὁποῖες ἀπό τή φύση τους εἶναι σκοτεινές καί δυσερμήνευτες καί νά τίς κάνουν εὐκολότερα ἀποδεκτές στόἐκκλησιαστικό πλήρωμα καί τό πνευματικό περιβάλλον τῆς ἐποχῆς. Κυρίως ἔπαιρναν φιλοσοφικούς ὅρους γιά ν’ ἀναπτύξουν μορφολογικά τά δόγματα, ὅπως ἦταν οἱὅροι· οὐσία, ὑπόσταση, πρόσωπο, ὁμοούσιο, ἐνυπόστατο κ.ἄ. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἡ Α´ἐν Νικαίᾳ Οἰκουμενική Σύνοδος (325) χρησιμοποίησε τόν ὅρο «ὁμοούσιος», γιά νά διασαφήσει τή σχέση τοῦ Χριστοῦ μέ τό Θεό Πατέρα. Τόἔργο αὐτό εἶναι κατά πάντα νόμιμο καί χρήσιμο στήν ἱστορικήἀνέλιξη τοῦ δόγματος, τόὁποῖο κατά τήν οὐσία καί τόν ἐσώτερο πυρήνα του εἶναι αἰώνιο καίἀμετάβλητο, δύναται ὅμως νάἐξελίσσεται μορφολογικά μέ τάἑκάστοτε ἐπιστημονικά μέσα τῆς ἐποχῆς, γιά νά γίνεται εὐκολότερα καταληπτόἀπό τούς πιστούς.

᾿Αρνητικές ἦταν, ὅσες φορές ἡἑλληνική φιλοσοφία δέν χρησιμοποιοῦνταν μόνο γιά τή μορφολογικήἑρμηνεία τῶν δογμάτων, ἀλλά προχωροῦσε βαθύτερα, μεταφέροντας φιλοσοφικές ἰδέες καίἔννοιες στίς δογματικές ἀλήθειες τῆς ᾿Εκκλησίας. Μέ τόν τρόπο αὐτόἡ φιλοσοφία γινόταν ὄργανο διαστροφῆς καί καταλύσεως τῶν χριστιανικῶν δογμάτων. Κατά τόν διαβόητο Ηὰἶὃὰὴὂ, προτεστάντη θεολόγο, τά χριστιανικά δόγματα δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παράἡ μεταφύτευση τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας στό θεολογικό χῶρο τῆς πρώτης ᾿Εκκλησίας. ῾Η μομφή αὐτή εἶναι φυσικάἄδικη καίἀναληθής, καταλύουσα τήν ἀλήθεια τοῦ περιεχομένου τῆς θείας ἀποκαλύψεως.