᾿Εντολή τετάρτη

«Μνήσθητι τήν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. ἕξ ἡμέρας ἐργᾷ καί ποιήσεις πάντα τά ἔργα σου· τῇ δέ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου· οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σύ καί ὁ υἱός σου καί ἡ θυγάτηρ σου, ὁ παῖς σου καί ἡ παιδίσκη σου, ὁ βοῦς σου καί τό ὑποζύγιόν σου καί πᾶν κτῆνός σου καί ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. ᾿Εν γάρ ἕξ ἡμέραις ἐποίησεν ὁ Κύριος τόν οὐρανόν καί τήν γῆν καί τήν θάλασσαν καί πάντα τά ἐν αὐτοῖς καί κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ· διά τοῦτο εὐλόγησεν ὁ Κύριος τήν ἡμέραν τήν ἑβδόμην καί ἡγίασεν αὐτήν».

Καί ἡ ἐντολή αὐτή ἐντάσσεται στή σειρά τῶν καθηκόντων πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος πρός τόν Θεόν· ἀφορᾶ δέ στόν ἁγιασμό τῆς ἡμέρας τῶν Σαββάτων, πού εἶναι ἡ ἡμέρα τοῦ Θεοῦ. Κατ᾿ αὐτήν γιορτάζει ὁ ἴδιος ὁ Θεός. ᾿Αφοῦ σέ ἕξι μέρες τελείωσε τό δημιουργικό ἔργο του καί εἶδε ὅτι τοῦτο ἦταν «καλόν», σύμφωνο δηλαδή μέ τό σχέδιο τῆς δημιουργικῆς του ἐνέργειας, «ξεκουράστηκε» ἀπό τόν «κόπο» τῆς δημιουργίας, εὐλογώντας καί ἁγιάζοντας τήν ἡμέρα τήν ἑβδόμη. Τήν «ἀνάπαυση» αὐτή πρέπει νά τήν νοήσουμε ἱεροπρεπῶς καί ὄχι στά δικά μας φυσικά μέτρα, γιατί ὁ Θεός, ὡς τό ἀπόλυτο πνεῦμα, δέν κουράζεται σωματικά ὅπως ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι. Μέ τή λήξη τῆς δημιουργίας ἔχουμε τόν πρῶτο σαββατισμό (ἀνάπαυση) τοῦ Θεοῦ. ᾿Αργότερα ὁ Χριστός θά τελέσει μέ τήν ταφή του τό δεύτερο σαββατισμό, μετά τό πέρας τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου του, ἐγκαινιάζοντας τήν ἡμέρα τήν ᾿Ογδόη, τόν ἄφθιτο αἰῶνα τοῦ Θεοῦ.

῾Η ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, ὡς γιορτή τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡμέρα ἁγία καί ἱερά. Εἶναι ἄξια τιμῆς καί σεβασμοῦ. ῞Οπως δέ, τίς ἡμέρες μεγάλων ἐθνικῶν καί ἱστορικῶν γεγονότων τιμοῦν οἱ ἄνθρωποι μέ ἀργία καί ἄλλες ἐκδηλώσεις ἑορταστικές, ἔτσι καί ὁ Θεός ἐπιβάλλει στό λαό του ἀργία καθολική καί ἀπόλυτη κατά τή δική του γιορτή. ᾿Απαγορεύεται κατ᾿ αὐτήν ἡ ἐργασία σ᾿ ὁλόκληρο τό οἰκογενειακό εὖρος τοῦ λαοῦ. Δέν ἐπιτρέπεται νά ἐργάζονται οἱ γονεῖς, τά τέκνα, οἱ ὑπηρέτες, τά ζῶα πού εἶναι στή δούλεψη τοῦ ἀνθρώπου καί οἱ προσήλυτοι πού μένουν προσωρινά κι ἐργάζονται στίς ἑβραϊκές οἰκογένειες.

῾Η ἀργία τῶν Σαββάτων δέν εἶναι μία ἁπλῆ τιμητική ἀφιέρωση στό δημιουργό Θεό, μία ἀνάμνηση τοῦ ἔργου του, κομμάτι τοῦ ὁποίου εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἔχει τόσους λόγους νά εὐχαριστεῖ καί νά δοξάζει τόν πλαστουργό του· εἶναι κατ᾿ ἐπέκταση καί σεβασμός πρός τήν ἀνθρώπινη ὑπόσταση. ῾Η ἡμέρα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡμέρα καί τοῦ ἀνθρώπου. Στόν ἑβδοματικό χρόνο πού ἀνακυκλώνεται συνεχῶς σημαδεύοντας τή ζωή τοῦ πλάσματος, ἡ τελευταία ἡμέρα πρέπει νά εἶναι ἀνάπαυση ἀπό κάθε δούλεψη καί μόχθο. Καί ὄχι μονάχα σάν φραγμός στήν πλεονεξία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί σάν εὐκαιρία ἀνανεώσεως τῶν σωματικῶν καί ψυχικῶν του δυνάμεων, σάν εὐκαιρία «ἀναψυχῆς» καί ἐπιδόσεως σέ ἔργα ἀγαθά καί καλλιέργειας πνευματικῆς τῆς ψυχῆς.

᾿Αφ᾿ ἑτέρου πολύ συγκινητική εἶναι καί ἡ κοινωνική διάσταση τῆς ἐντολῆς, πού τόσο ἁπλόχερα ἐκφράζει τή διάσταση τῆς ἀγαπητικῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ. ῾Ο Θεός δέν περιορίζει τήν ἀργία μονάχα στούς γαιοκτήμονες καί τίς οἰκογένειές τους, ἀλλά στούς ὑπηρέτες καί τούς μισθωτούς προσήλυτους καί σ᾿ αὐτά ἀκόμη τά ζῶα πού ἀδιαμαρτύρητα δουλεύουν γιά τό λίγο πού ἔχουν ἀνάγκη γιά νά ζήσουν. ῞Ολοι αὐτοί ἔχουν δικαίωμα στήν ἀνάπαυσή τους. ῾Ο ἄνθρωπος δέν πρέπει νά τούς τήν στερεῖ, πολύ δέ ὀλιγότερο νά τούς συμπεριφέρεται ἀπάνθρωπα καί δυναστευτικά.

Στήν Κ. Διαθήκη τό Σάββατο ἀντικαταστάθηκε ἀπό τήν Κυριακή455, ἡμέρα ἀφιερωμένη στήν ᾿Ανάσταση τοῦ Κυρίου. Καί κατ᾿ αὐτήν ἐπιβάλλεται ἀργία ἀπό τήν ᾿Εκκλησία καί τή χριστιανική πολιτεία. ῾Η Κυριακή εἶναι ἡ γιορτή τοῦ Χριστοῦ, στήν ὁποίαν ἀνακλᾶ ἡ χαρά τῆς ἀναστάσιμης θείας δόξας. Οἱ χριστιανοί πρέπει νά τήν τιμοῦν καί νά τήν ἁγιάζουν μέσα στό πνεῦμα τῆς ὑψηλῆς κλήσεως καί τῆς ἀποστολῆς τους. Κάθε εἴδους προσβολή τῆς Κυριακῆς εἶναι προσβολή τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ καί τῆς ᾿Εκκλησίας. Περιττό νά ποῦμε, ὅτι ἡ κυριώτερη ἐκδήλωση τιμῆς τῆς ἡμέρας τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ ἐκκλησιασμός.