Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
«Δεν είναι παρά η επαναστασίς μας οπού εσχέτισε όλους τους Έλληνας»
«Εις τον καιρό της νεότητος οπού ημπορούσα να μάθω κάτι τι, σχολεία, ακαδημίαι δεν υπήρχαν· μόλις ήσαν μερικά σχολεία, εις τα οποία εμάθαιναν να γράφουν και να διαβάζουν. Οι παλαιοί Κοντζαπασήδες οπού ήσαν οι πρώτιστοι του τόπου, μόλις ήξευραν να γράφουν το όνομά τους· το μεγαλήτερο μέρος των Αρχιερέων δεν ήξευρε παρά εκκλησιαστικά κατά πράξιν , κανένας όμως δεν είχε μάθησι · το ψαλτήρι, το κτωήχι , ο μηναίος , άλλαι προφητείαι , ήσαν τα βιβλία οπού ανέγνωσα· δεν είναι παρά αφού επήγα εις την Ζάκυνθο οπού ευρήκα την Ιστορία της Ελλάδος εις την απλο - ελληνικήν · […] Εις τον καιρό μου, το εμπόριο ήτον πολλά μικρό, τα χρήματα ήσαν σπάνια, το τάλληρο το επρόφθασα 3 γρόσια, και όποιος είχε 1,000 γρόσια ήτον πράγμα μεγάλο, και έκαμνε κανείς δουλειαίς , όσαις τώρα δεν έκαμνε με χίλια βενέτικα. Η κοινωνία των ανθρώπων ήτον μικρή, δεν είναι παρά η επαναστασίς μας οπού εσχέτισε όλους τους Έλληνας. Ευρίσκοντο άνθρωποι οπού δεν εγνώριζαν άλλο χωριό μακρυά μίαν ώρα από το εδικό τους. Την Ζάκυνθο την ενόμιζαν ως νομίζομεν τώρα το μακρύτερο μέρος του Κόσμου. Η Αμερική μας φαίνεται ως πως τους εφαίνετο αυτών η Ζάκυνθος· έλεγαν εις την Φραγκιά.»
[Απόσπασμα από τα απομνημονεύματα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη: Διήγησις Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 έως τα 1836. Υπαγόρευσε Θεόδωρος Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνης . Επιμέλεια Γεωργίου Τερτσέτη (1846), σελ. 48-49.
