ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΩΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΑΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΓΡΑΦΩΝ
Σ. Ἀγουρίδης

Μέ τήν ἔννοιαν πού ἔχει τό ἑκάστοτε "νῦν" τοῦ περιεχομένου τῶν Ἁγίων Γραφῶν ἐν τῇ ἑρμηνευτικῇ ἀρχῇ τῶν Πατέρων ἑρμηνευτῶν θά κλείσῃ ὁ παρών λόγος. Ἐγένετο φανερόν ἐκ τῶν προηγουμένων, ὅτι ἡ ἔκφρασις τοῦ κανόνος τῆς πίστεως κατά τήν ἑρμηνείαν τῶν Γραφῶν διά τῆς υἱοθεσίας μεθόδων ἐξηγήσεως στηριζομένων εἰς φιλοσοφικάς τῆς ἐποχῆς προϋποθέσεις, κίνητρον εἶχε τήν ἔκφρασιν τῆς πίστεως ἐν τῷ ἑκάστοτε νέῳ παρόντι τῆς Ἐκκλησίας ἐντός ἑνός μεταβαλλομένου κόσμου. Τά αὐτά χωρία ἡρμηνεύθησαν διαφόρως, ἀλλ' ὑπό τό αὐτό πνεῦμα, πρός καταπολέμησιν αἱρέσεων εἰς διαφόρους ἐποχάς. Γενικώτερον, θά ἠδύνατό τις νά εἴπῃ ὅτι ἀπό τοῦ γ´ κυρίως αἰῶνος αἱ Ἅγιαι Γραφαί διά τοῦ σχήματος "γράμμα - πνεῦμα" ἤ "τύπος - μέλλουσα πραγματικότης" ἠλευθερώθησαν ἔτι μᾶλλον τοῦ ἰουδαϊκοῦ των πλαισίου, κατέστησαν προσιτώτεραι ἐντός τοῦ ἐννοιολογικοῦ πλαισίου τῶν Ἑλλήνων, χωρίς νά ἀπεμπολήσουν τι ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ κανόνος τῆς πίστεως. Ὑπό τήν ἔννοιαν αὐτήν, γενικῶς εἰπεῖν, ἀντελήφθησαν καί οἱ συγγραφεῖς τῆς Καινῆς Διαθήκης τήν Παλαιάν. Ἐξ ἄλλου, ὑπῆρχον αἱ καθημεριναί πρακτικαί ἀνάγκαι τῶν πιστῶν, ἐντός διαρκῶς μεταβαλλομένων ἱστορικῶν συνθηκῶν, αἱ ὁποῖαι ἀπῄτουν τήν προσαρμογήν. Ὅταν ἀναγιγνώσκῃ τις τάς ὁμιλητικάς ἐξηγήσεις τῶν Γραφῶν ὑπό τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου π.χ. βλέπει αὐτήν τήν προσαρμογήν εἰς πᾶσαν σελίδα. Πέραν ὅμως τούτου ἡ Λατρεία τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας διεποτίσθη βαθύτατα ὑπό τῆς βιβλικῆς σκέψεως καί γλώσσης, ἡ δέ Γραφή δέν ἀνεγινώσκετο ἐν αὐτῇ ἁπλῶς εἰς ὑπόμνησιν τῆς οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀποκαλύψεως ἐν τῇ Δημιουργίᾳ, ἐν τῇ Προνοίᾳ, ἐν τῷ Χριστῷ, ἀλλά καί ὡς πηγή ἐμπνεύσεως, ἡ ὁποία ἔτρεφε τήν πίστιν καί τήν ἐλπίδα τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ὑποκειμένη ἑρμηνευτική ἀρχή τῶν βιβλικῶν ἀναγνωσμάτων ὁλοκλήρου τοῦ ἐτησίου λειτουργικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ κύκλου διά πᾶσαν περίστασιν τοῦ βίου, ἐκφράζει τήν πρόθεσιν τῆς συναντήσεως τοῦ κειμένου πρός τήν συγκεκριμένην κατάστασιν τῶν πιστῶν. Δι' ὅλων τῶν μέσων τούτων ἡ πατερική ἑρμηνευτική ἀρχή προσεπάθησε νά διατηρήση ζῶσαν τήν αὐτοσυνειδησίαν τῆς πίστεως ὡς τῆς διά τοῦ Χριστοῦ μεταμορφώσεως τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς κτίσεως. Ἡ ἐν Χριστῷ καινή κτίσις εἶναι ὁ στόχος τῆς ἑρμηνευτικῆς των ἀρχῆς, ὡς περιεχόμενον τῆς αὐτοσυνειδησίας τῆς πίστεως. Εἶναι ὅμως φανερόν ὅτι δι' αὐτούς ἡ αὐτοσυνειδησία αὕτη, ἐνῶ εἶναι ἕν προσωπικόν καί βαθύτατα ὑπαρξιακόν γεγονός, δέν εἶναι ἁπλῶς ἕν ἀνθρωπολογικόν ὑποκειμενικόν βίωμα, ἀλλά συνδέεται μέ τό γεγονός τῆς πορείας τοῦ λαοῦ τοῦ Θεου, μέ τό γεγονός τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία, ἐνῶ μένει πάντοτε ἡ αὐτή, μεταβάλλεται μετά τοῦ κόσμου, διά νά τόν ἀνανεώσῃ.