ΣΧΟΛΙΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΝ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΝ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΑΖΙΑΝΖΗΝΟΥ
Ν. Νησιώτης

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες μᾶς δίνουν ὑπόδειγμα μιᾶς αὐθεντικῆς σχέσεως μεταξύ Φιλοσοφίας, καί ἰδιαίτερα τῆς ἑλληνικῆς, καί τῆς χριστιανικῆς Θεολογίας (γιατί τῆς Θεολογίας γενικῶς δέν δημιουργεῖ κανένα πρόβλημα ἐφ' ὅσον τό περί Θεοῦ θέμα ἐν ἀφηρημένῃ ἐννοίᾳ εἶναι κεντρικό στήν ἑλληνική φιλοσοφία), πού συγκεντρώνεται γύρω ἀπό τήν ἀποδοχή τῆς προσωπικῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ. Ὅταν μελετᾶ κανείς προσεκτικά τό ἔργο τους, ἀντιλαμβάνεται εὔκολα, ὅτι δέν ὑπάρχει γι' αὐτούς τό ὀξύ σύγχρονο πρόβλημα σχέσεων πού ὁδηγεῖ σύγχρονους Ἕλληνες φιλοσόφους σ' ἀποκλειστική στάσι ἀπέναντι στήν χριστιανική θεολογία καί δογματικούς χριστιανούς Θεολόγους ἀδιάφορους ἀπέναντι στήν ἑλληνική φιλοσοφία. Γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες, εἶναι δυνατόν νά παρατηρήσουμε ὅτι δέν ὑπάρχει πρόβλημα ἀντιθέσεως ἤ συγχωνεύσεως ἤ συγχύσεως. Πρόκειται γιά δύο τεράστια πνευματικά μεγέθη μέ ἴδια καταξίωσι καί μοναδικότητα πού εἶναι ἀπό τήν φύσι τους διατεθειμένα γιά ἀναπόφευκτο διάλογο. Δέν ὑπάρχει, λοιπόν, οὔτε ταύτισι οὔτε ἀντίθεσι ἀλλά συνέχεια καί ἀνοικτή δυνατότητα ἐπαφῆς μεταξύ τους. Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες δέν πολυπραγμονοῦν, δέν ἐνδιαφέρονται οὔτε ἐπιχειροῦν μέ κάθε τρόπο εἴτε νά ἐξελληνίσουν τόν Χριστιανισμό, εἴτε νά ἐκχριστιανίσουν τόν Ἑλληνισμό. Ἐκτιμοῦν τήν ἀρχαία σοφία ὡς τήν πραγματική φιλοσοφία, ἀλλά τήν σέβονται μόνον στόν χῶρο αὐτό, γιατί ἀπό τήν θεολογική καθαρά ἄποψι ἐξασκοῦν ἐπίσης καί δριμύτατη κριτική σέ ὡρισμένες κύριες θέσεις της ὅπως ἑπόμενο, ἐφ' ὅσον στοχάζονται μέ κέντρο τήν προσωπική Ἀποκάλυψι τοῦ Λόγου μέσα στήν Ἱστορία.