ΕΡΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Π. Β. Πάσχος

Ὅ,τι νά πεῖ καί νά γράψει κανείς γιά τούς ἀγῶνες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου μέ τούς ἐχθρούς τῆς Ἐκκλησίας, τούς αἱρετικούς - ἰδιαίτερα τούς ὀπαδούς τοῦ Ἀρειανισμοῦ - δέν θά μπορέσει νά ζωγραφίσει τό θάρρος, τήν τόλμη, τό ζῆλο, τήν αὐτοθυσία, τήν ἀδαμάντινη καί ἀκατανίκητη ἀγωνιστικότητά του. Ἔμεινε παροιμιώδης ἡ ἀπάντηση πού ἔδωκε στόν Ἔπαρχο Μόδεστο, ὅταν ἐκεῖνος, κατ' ἐντολή τοῦ Οὐάλεντος, ἐπίεζε τόν ἅγιο νά ὑποχωρήσει στά δογματικά, γιά νά ἡσυχάσει τάχατες ἡ Ἐκκλησία. Στή θαρραλέα καί κοφτερήν ἄρνηση τοῦ Ἁγίου ὁ Μόδεστος ταράχτηκε καί τοῦ λέγει, πώς κανείς ἐπίσκοπος δέν τοῦ μίλησε ποτέ ἔτσι. Τότε ὁ Ἅγιος τοῦ ἀπαντᾶ: "Γιατί δέν βρῆκες, φαίνεται, στό δρόμο σου ἀληθινό ἐπίσκοπο"! (Νά μιά ἀπάντηση, πού πρέπει νά διδάσκει πολλά πάντοτε τούς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας μας). Ὁ Μόδεστος, βέβαια, δέν ὑποχωρεῖ. Δοκιμάζει μέ τίς ἀπειλές τῶν μαρτυρίων νά λυγίσει τόν Ἅγιο, πού ἀπτότητος, τοῦ ἀπαντᾶ μ' αὐτά τά λόγια: "Πῦρ καί ξίφος καί θῆρες καί οἱ τάς σάρκας τέμνοντες ὄνυχες, τρυφή μᾶλλον ἡμῖν εἰσιν ἤ κατάπληξις. Πρός τοῦτο ὕβριζε, ἀπείλει, ποίει πᾶν ὅ,τι οὖν ἄν ᾖ βουλομένῳ σοι, τῆς ἐξουσίας ἀπόλαυε. Ἀκουέτω τοῦτο καί βασιλεύς, ὡς ἡμᾶς γε οὐχ αἱρήσεις, οὐδέ πείσεις συνθέσθαι τῇ ἀσεβείᾳ κἄν ἀπειλῇς χαλεπώτερα". Τό ἴδιο θάρρος ἔδειξε καί πρός τόν ἴδιο τόν αὐτοκράτορα, πού νικήθηκε μπρός στή φλογερή πίστη καί στήν ὀρθοδοξία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

Ὁ Μέγας Βασίλειος δέν ἔβλεπε μόνο τίς πνευματικές ἀνάγκες τοῦ ποιμνίου του. Ἡ φτωχολογιά ἦταν ἡ πρώτη καί ἡ παντοτινή φροντίδα του. Ἡ καρδιά του πονοῦσε στόν πόνο τοῦ φτωχοῦ, τοῦ ἀρρώστου, τοῦ ὀρφανοῦ, τῆς χήρας, τῶν γερόντων, τῶν ἀποκλήρων. Αὐτός ὁ πόνος του γιά τήν πάσχουσα φτωχολογιά, ἔδωκε τήν περίφημη "Βασιλειάδα", ὅπου εὕρισκε κανείς πλούσια τήν ἀγάπη καί τή φιλανθρωπία, μέσα σέ πτωχοκομεῖα, νοσηλευτήρια, ξενῶνες, γηροκομεῖα, ὀρφανοτροφεῖα, κι ὅ,τι ἄλλο χρειάζεται γιά ν' ἀνακουφισθεῖ ὁ πόνος τοῦ ἀνθρώπου.