Η Παναμώμητος Μητέρα του Θεού.
Η Παναγία είναι το πνευματικό στόλισμα της Ορθοδοξίας και της Εκκλησίας μας. Σε κάθε μέρος της Οικουμένης είναι χτισμένες αμέτρητες Εκκλησιές και Μοναστήρια μέσα στα βουνά, στους κάμπους και στα νησιά, μοσχοβολημένα από την παρθενική και πνευματική ευωδία της. Μέσα στο καθένα από αυτά βρίσκεται το παλαιό και σεβάσμιο εικόνισμά της με το χρυσοκέρινο πρόσωπό της που το κάλλος του δεν είναι κάλλος σαρκικό, αλλά πνευματικό, γιατί εκεί που υπάρχει ο πόνος και η αγιότητα, υπάρχει μονάχα κάλλος πνευματικό.
Από τα ονόματα και μόνο που έδωσε ο λαός μας στην Παναγία, και που με αυτά την καταστόλισε, φαίνεται πόσο πνευματική αληθινά είναι η τιμή προς το υπερευλογημένο πρόσωπο της Παναγίας στην ορθόδοξη πίστη και ζωή. Θεοτόκος, Παναμώμητος, Τιμιωτέρα των Χερουβίμ, ενδοξωτέρα των Σεραφείμ, Κεχαριτωμένη, έμψυχος κιβωτός, ηγιασμένος ναός, παράδεισος λογικός, ρόδον το αμάραντον, χρυσούν θυμιατήριον, χρυσή λυχνία, μαναδόχος στάμνος, κλίμαξ επουράνιος, πρεσβεία θερμή, τείχος απροσμάχητον, ελέους πηγή, του κόσμου καταφύγιον, Βασιλέως καθέδρα, χρυσοπλοκώτατος πύργος και δωδεκάτειχος πόλις, ηλιοστάλακτος θρόνος, σκέπη του κόσμου, δένδρον αγλαόκαρπον, ξύλον ευσκιόφυλλον, ακτίς νοητού ηλίου, Σιών αγία, Θεού κατοικητήριον, επουράνιος πύλη, αδικουμένων προστάτις, βακτηρία τυφλών, θλιβομένων η χαρά, και μύρια άλλα, που βρίσκονται μέσα στα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας και στα κείμενα των Πατέρων μας. Κοντά σ' αυτά είναι και τα ονόματα που έχουν αποδοθεί στα ιερά εικονίσματά της: Οδηγήτρια, Γλυκοφιλούσα, Πλατυτέρα των Ουρανών, Ελπίς των απελπισμένων, Ταχεία Επίσκεψις, Αμόλυντος, Παραμυθία, Ελεούσα, Επακούουσα, Γοργοϋπήκοος, Μυροβλίτισσα, Αντιφωνήτρια, Παραμυθία, Γαλακτοτροφούσα, Φανερωμένη, Παμμακάριστος, και άλλα πολλά. Πόση αγάπη, πόσο σέβας και πόσα κατανυκτικά δάκρυα φανερώνουν μοναχά αυτά τα ονόματα που χαράχθηκαν στις ψυχές με πόνο, με ταπείνωση, με πίστη.
Το μόνο όνομα της Θεοτόκου, Μητέρα του Θεού, περιέχει όλο το μυστήριο της οικονομίας της σωτηρίας, λέγει ο 'Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, και αποδεικνύεται έτσι, ότι η Μητέρα του Χριστού αποκαλύπτεται στους πιστούς ως η κατ' εξοχήν μάρτυς του γεγονότος ότι ο Θεός προσέλαβε πραγματικά την ανθρώπινη φύση, στην οποία άνοιξε τον δρόμο της σωτηρίας, σωτηρία που αποβαίνει πραγματικότητα, γεγονός που σημαίνει την έλευση της Βασιλείας του Θεού. Σε μία ομιλία του ο Βασίλειος Σελευκείας σημειώνει χαρακτηριστικά: «Θεοτόκος εστί τε και λέγεται. 'Αρα τις εστι ταύτης υψηλοτέρα υπόθεσις;... ως γαρ ουκ έστιν εύκολον νοείν τε και φράζειν Θεόν, μάλλον δε καθάπαξ αδύνατον, ούτως το μέγα της Θεοτόκου μυστήριον, και διανοίας και γλώττης εστίν ανώτερον. Επεί ουν Θεόν σαρκωθέντα τεκούσα Θεοτόκος ονομάζεται» (1).
Το πρόσωπο της Θεοτόκου δεν νοείται ανεξάρτητα από το ανθρώπινο γένος. Η Θεοτόκος είναι ο υγιής καρπός της ανθρώπινης φύσεως και η καλύτερη προσφορά των ανθρώπων στον Χριστό. Στην προσφορά όλης της κτίσεως συμμετέχουμε και εμείς με την Παναγία. Ο αγιογράφος, όταν αγιογραφεί στην κόγχη του Ιερού Βηματος την Πλατυτέρα, δεν θέλει να εικονίσει μόνο την Παναγία, αλλά όλη την Εκκλησία που έχει κέντρο της τον Χριστό. Η Παναγία έγινε Εκκλησία και εγέννησε την Εκκλησία. Ο 'Αγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει ότι ο Κυριος «ενανθρωπήσας σάρκα Εκκλησίας προσέλαβε». Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ο 'Αγιος Κυριλλος Ιεροσολύμων συνδέει το πρόσωπο της Θεοτόκου με την έννοια της Εκκλησίας γι' αυτό λέγει: «υμνούμεν την αειπάρθενον Μαρίαν, δηλονότι την αγίαν Εκκλησίαν».
Η Ζ´ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε στη Νίκαια, το έτος 787 μ.Χ., εξ αιτίας της εικονομαχίας. Στον «όρο» της πίστεως ανακεφαλαιώνεται ολόκληρη η μακραίωνη ορθόδοξη πίστη της Εκκλησίας και επαναλαμβάνεται η διδασκαλία ότι η Μητέρα του Κυρίου είναι Αειπάρθενος και αληθινά Θεοτόκος. «Ομολογούμεν δε και την δέσποιναν ημών την αγίαν Μαρίαν κυρίως και αληθώς Θεοτόκον, ως τεκούσαν σαρκί τον ένα της αγίας Τριάδος Χριστόν τον Θεόν ημών... συν τούτοις δε και τας δύο φύσεις ομολογούμεν του σαρκωθέντος δι'ημάς εκ της αχράντου Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, τέλειον αυτόν Θεόν και τέλειον άνθρωπον γινώσκοντες».
(1) Λογος ΛΘ´, Εις τον Ευαγγελισμόν της Παναγίας Θεοτόκου, 2 PG . 85, 429 B . |
