30 Απριλίου

†Μνήμη τοῦ ἁγίου ἀποστόλου ᾿Ιακώβου, ἀδελφοῦ τοῦ εὐαγγελιστοῦ ᾿Ιωάννου.

῾Ο ᾿Απόστολος ᾿Ιάκωβος ἦταν υἱός τοῦ Ζεβεδαίου164 καί τῆς Σαλώμης165 καί πρεσβύτερος ἀδελφός τοῦ Εὐαγγελιστοῦ ᾿Ιωάννου166. Καταγόταν καί αὐτός ἀπό τή Βησθαϊδά τῆς Γαλιλαίας. ᾿Ασχολοῦνταν μέ τήν ἁλιεία στή λίμνη τῆς Γεννησαρέτ μαζί μέ τόν ᾿Ιωάννη, ἔχοντας καί οἱ δύο μαζί τους καί τόν πατέρα τους, καθώς καί πολλούς ἐργάτες. Εἶχαν δικό τους πλοῖο καί συνεργάτης τους ἦταν καί ὁ ᾿Απόστολος Πέτρος167. Παρ᾿ ὅλα αὐτά ὅταν ἄκουσαν τό κήρυγμα τοῦ ᾿Ιησοῦ «ἀφέντες τόν πατέρα αὐτῶν Ζεβεδαῖον ἐν τῷ πλοίῳ μετά τῶν μισθωτῶν ἀπῆλθον ὀπίσω αὐτοῦ»168.

῾Ο ᾿Ιάκωβος μαζί μέ τόν Πέτρο καί τόν ᾿Ιωάννη ἐπέδειξαν μεγάλο ζῆλο ὡς Μαθητές τοῦ Κυρίου. Γι᾿ αὐτό καί ἐκλήθησαν υἱοί βροντῆς καί ἔγιναν μάρτυρες πολλῶν μεγάλων γεγονότων, πού δέν τά ἐβίωσαν οἱ ἄλλοι ᾿Απόστολοι. ῎Εγιναν ἀποκλειστικοί μάρτυρες τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου169. Εἶδαν τή θαυμαστή ἀνάσταση τῆς θυγατέρας τοῦ ἀρχισυνάγωγου ᾿Ιάειρου170 καί εἶχαν τήν εὐλογία νά προσκληθοῦν ἀπό τόν ᾿Ιησοῦ κοντά Του κατά τίς ὧρες τῆς προσευχῆς καί τῆς ἀγωνίας Του στόν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ171. ῾Η οἰκειότητα αὐτή ὁδήγησε προφανῶς τόν ᾿Ιάκωβο μέ τόν ἀδελφό του ᾿Ιωάννη νά ζητήσουν μέσῳ τῆς μητέρας τους ἀπό τόν Κύριο πρωτοκαθεδρία στήν ἐγκόσμια βασιλεία Του, παρανοώντας τήν ἀποστολή τοῦ Μεσσία172. Οἱ δύο Μαθητές ἐζητοῦσαν ἀπό τόν Χριστό δόξα μέ ἀνθρώπινα κριτήρια, ἔχοντας κατά νοῦ ὅτι Βασιλεία Του εἶναι αἰσθητή. ῾Ο Χριστός ὅμως, διορθώνοντας τήν ἐσφαλμένη δοξασία τους, ὑποδεικνύει τήν πραγματική καί αἰώνια δόξα, ὁποία διέρχεται μέσα ἀπό τό «ποτήριον», πού εἶναι τά Πάθη καί ὁ Σταυρός. Γι᾿ αὐτό τούς λέγει· «Οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε. Δύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὅ ἐγώ πίνω, καί τό βάπτισμα ὅ ἐγώ βαπτίζομαι;»173.

Μετά τήν Πεντηκοστή ὁ ᾿Απόστολος ᾿Ιάκωβος ἐκήρυξε τό Εὐαγγέλιο στήν εὐρύτερη περιοχή τῆς Παλαιστίνης. Μεγάλο πλῆθος ἀνθρώπων μεταστρεφόταν στή νέα πίστη καί ἄλλαζε τρόπο ζωῆς χάρη στό ἔργο τοῦ ᾿Ιακώβου. Αὐτό ἐθορύβησε ἰδιαίτερα τούς ἄρχοντες τῶν ᾿Ιουδαίων, οἱ ὁποῖοι, τό ἔτος 44 μ.Χ., τόν συνέλαβαν καί τόν ἀποκεφάλισαν, ὡς ἀμνό, μέ διαταγή τοῦ ῾Ηρώδου τοῦ ᾿Αγρίππα174.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Μαξίμου, τοῦ ἐν ᾿Εφέσῳ ἀθλήσαντος.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Μάξιμος ἐτελειώθηκε μαρτυρικά στήν ῎Εφεσο, ἀφοῦ τοῦ διεπέρασαν τήν κοιλία μέ ξίφος.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων ᾿Ισιδώρου, ᾿Ηλία καί Παύλου.

Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες ᾿Ισίδωρος, ᾿Ηλίας καί Παῦλος ἐμαρτύρησαν στήν Κορδούη τῆς ᾿Ισπανίας175.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος ᾿Αφροδισίου καί τῶν σύν αὐτῷ τριάντα μαρτύρων.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς ᾿Αφροδίσιος ἦταν πρεσβύτερος τῆς ᾿Εκκλησίας καί ἐμαρτύρησε στήν ᾿Αλεξάνδρεια μαζί μέ ἄλλους τριάντα Χριστιανούς176.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Δονάτου, ἐπισκόπου Εὐροίας.

῾Ο ῞Αγιος Δονάτος ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου (379-395 μ.Χ.). ᾿Εγεννήθηκε περί τό 330 μ.Χ. στήν Εὔροια177 καί ἐμορφώθηκε στό Βουθρωτό τῆς ᾿Ηπείρου. Σέ λικία τριάντα ἐτῶν ἐχειροτονήθηκε ᾿Επίσκοπος Εὐροίας καί ἀρχιεράτευσε ἐπί ἑξήντα χρόνια. Μετεῖχε δέ στήν Βύ Οἰκουμενική Σύνοδο. ῎Αλλες πηγές θεωροῦν ὅτι ὁ ῞Αγιος καταγόταν ἀπό τή Δύση, ἀφοῦ τό ὄνομα αὐτό ἦταν πολύ διαδεδομένο ἐκεῖ.

Στίς λατινικές πηγές παρατηρεῖται σύγχυση μεταξύ τοῦ ῾Αγίου Δονάτου, ᾿Επισκόπου Εὐροίας, καί τοῦ ὁμωνύμου του ᾿Επισκόπου ᾿Αρητίου Τυρρηνίας, ὁ ὁποῖος ἐμαρτύρησε ἐπί ᾿Ιουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου. Αὐτό ἦταν εὔκολο νά συμβεῖ, ἀφ᾿ ἑνός μέν λόγῳ τῆς συνωνυμίας, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ διότι ᾿Επισκοπή Εὐροίας ὑπαγόταν ἐκκλησιαστικά στή Δύση, ἄν καί πολιτικά ἀνῆκε στό Βυζάντιο.

Οἱ ἁγιολογικές πηγές μαρτυροῦν πλῆθος θαυμάτων ἀπό τόν ῞Αγιο. Στό Συναξάρι ἀναφέρεται καί τό θαῦμα τοῦ ῾Αγίου πού ἐφόνευσε τό δράκοντα. Κοντά στήν Εὔροια ὑπῆρχε ἕνα χωριό πού ὀνομαζόταν Σωρεία, στό ὁποῖο ὑπῆρχε μιά πηγή, ἀπό τήν ὁποία, ὅποιος ἔπινε, πέθαινε. ῞Οταν ὁ ῞Αγιος ἐπληροφορήθηκε τό γεγονός, πῆρε μαζί του καί ἄλλους ἱερεῖς καί πῆγε στήν πηγή. Τή στιγμή πού ἔφθασε ἐκεῖ ἀκούσθηκε μιά βροντή. ᾿Αμέσως ἐμφανίσθηκε μπροστά του ἕνας δράκοντας, πού εἶχε τή φωλιά του στήν πηγή. Μόλις ὁ ῞Αγιος ἔστρεψε τό βλέμμα του καί εἶδε τό θηρίο, πῆρε στά χέρια του τό σχοινί, μέ τό ὁποῖο ἐχτυποῦσε τόν ὄνο ἐπάνω στόν ὁποῖο ἐπέβαινε, ἐχτύπησε τό θηρίο στή ράχη, πού ἔπεσε νεκρό στό ἔδαφος. Στή συνέχεια ὁ ῞Αγιος εὐλόγησε τήν πηγή, ἤπιε πρῶτος αὐτός νερό ἀπ᾿ αὐτή καί, ἀκολούθως, προέτρεψε καί τούς ἄλλους νά πιοῦν χωρίς κανένα φόβο. ᾿Εκεῖνοι, πράγματι, ἤπιαν καί εὐφράνθηκαν καί ἐπέστρεψαν ἀσφαλεῖς στίς οἰκίες τους.

῾Η φήμη τῶν θαυμάτων τοῦ ῾Αγίου ἔφθασε μέχρι τόν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο τόν Μεγάλο, ὁ ὁποῖος τόν ἐκάλεσε στήν Κωνσταντινούπολη γιά νά θεραπεύσει τή θυγατέρα του πού ἔπασχε ἀπό δαιμόνιο. ῾Ο ῞Αγιος ἐθεράπευσε τή βασιλόπαιδα καί ὁ Θεοδόσιος τοῦ προσέφερε τόπο στό ᾿Ομφάλιο ᾿Ηπείρου καί χρήματα, προκειμένου ὁ ῞Αγιος νά ἀνεγείρει ναό. Στήν τοποθεσία αὐτή σώζονται ἐρείπια ἀρχαίου ναοῦ, πού χρονολογεῖται ὅμως ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Δεσποτάτου τῆς ᾿Ηπείρου. Εἶναι πιθανό ὁ νεότερος αὐτός ναός νά οἰκοδομήθηκε ἐπί τῶν θεμελίων ἐκείνου, τόν ὁποῖο ἔχτισε ὁ ῞Αγιος, διότι κατά τίς ἀνασκαφές βρέθηκε καί παλαιοχριστιανικό ὑλικό. ῾Ο ῞Αγιος Δονάτος «εἰς μακρόν γῆρας ἐλάσας, ἀπῆλθε», μάλλον τό 388 μ.Χ., καί ἐνταφιάσθηκε πλησίον τοῦ ἀνωτέρου ναοῦ σέ μνημεῖο, τό ὁποῖο κατά τήν παράδοση εἶχε ὁ ἴδιος ἑτοιμάσει.

῾Η μνήμη τοῦ ῾Αγίου Δονάτου τιμᾶται ἰδιαίτερα στή Θεσπρωτία, τήν Πρέβεζα καί τά ᾿Ιωάννινα.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Λαυρεντίου καί τῶν σύν αὐτῷ.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς Λαυρέντιος καταγόταν ἀπό τήν ᾿Ισπανία ἤ τή Γαλλία καί ἦταν ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ ῾Αγίου Γαυδεντίου, ᾿Επισκόπου τῆς πόλεως Νοβάρα († 22 ᾿Ιανουαρίου)178. ᾿Εμαρτύρησε, τό ἔτος 397 μ.Χ., μαζί μέ μιά ὁμάδα Χριστιανῶν παίδων, πού κατηχοῦσε.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν ᾿Ερκονγουάλδου, ἐπισκόπου Λονδίνου.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ερκονγουάλδος ἦταν ᾿Αγγλοσάξονας καί καταγόταν ἀπό εὐγενή οἰκογένεια. ᾿Αποσύρθηκε ἀπό τόν ἐγκόσμιο βίο καί ἔγινε μοναχός. ῞Ιδρυσε δύο μεγάλες μονές. Στήν πρώτη, πού ἦταν γυναικεία, ἐγκατέστησε ὡς γουμένη τήν ἀδελφή του ῾Αγία ᾿Εδιλμπούργκα († 7 ᾿Ιουλίου). ῾Η ἀνδρική μονή ἔκειτο στήν περιοχή τοῦ Τσέρτσεϊ, πλησίον τοῦ ποταμοῦ Τάμεση.

Τό ἔτος 675 μ.Χ. ὑποχρεώθηκε ἀπό τόν ῞Αγιο Θεόδωρο Ταρσοῦ, ᾿Αρχιεπίσκοπο Καντουαρίας, νά ἀφήσει τήν προσφιλή του συχία καί νά χειροτονηθεῖ ᾿Επίσκοπος Λονδίνου. ᾿Εξασφάλισε πολλά προνόμια γιά τόν καθεδρικό ναό τοῦ ῾Αγίου Παύλου, ὁ ὁποῖος, ὡς λέγεται, ἐχτίσθηκε ἐπί θεμελίων παλαιοῦ εἰδωλολατρικοῦ ναοῦ τῆς ᾿Αρτέμιδος.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ερκονγουάλδος ἀρχιεράτευσε ἐπί ἕντεκα χρόνια καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 686 μ.Χ., ἀφήνοντας ὄνομα καλοῦ ποιμένος καί μεγάλη φήμη ἁγιότητος.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Κλήμεντος, τοῦ ῾Υμνογράφου, τοῦ ῾Ομολογητοῦ.

῾Ο ῞Οσιος Κλήμης, ὁ ῾Υμνογράφος, ἔζησε μεταξύ 8ου καί 9ου αἰώνα μ.Χ. καί ἦταν μοναχός στή μονή Στουδίου, ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ ῾Οσίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου († 11 Νοεμβρίου), τόν ὁποῖο καί διαδέχθηκε στήν γουμενία.

῾Υπῆρξε ἀπό τούς ἐνθέρμους ὑποστηρικτές τῆς προσκυνήσεως τῶν ἱερῶν εἰκόνων καί ὑπέστη διωγμούς καί ἐξορίες. Γι᾿ αὐτό καί ἀπέθανε στήν ἐξορία, ὡς ῾Ομολογητής.

῾Ο ῞Οσιος Κλήμης συνέθεσε πολλούς Κανόνες καί ἄλλα ἐκκλησιαστικά τροπάρια. ᾿Από τούς Κανόνες αὐτοῦ παρελήφθησαν στά Μηναῖα ὁ Κανόνας στόν Προφήτη Μωυσέα († 4 Σεπτεμβρίου), ὁ Κανόνας στούς ᾿Αρχαγγέλους († 8 Νοεμβρίου), ὁ Κανόνας στόν ῞Οσιο ᾿Ιωάννη τῆς Κλίμακος († 30 Μαρτίου), ὁ Κανόνας στούς ῾Αγίους ἑπτά Παῖδες τούς ἐν ᾿Εφέσῳ († 4 Αὐγούστου) καί ὁ Κανόνας στή Θεοτόκο.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, εὕρεσις καί ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Βασιλέως, ἐπισκόπου ᾿Αμασείας.

(Βλ. † 26 ᾿Απριλίου).

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Σίμωνος, μητροπολίτου Μόσχας.

῾Ο ῞Αγιος Σίμων ἦταν μοναχός στή μονή τῆς ῾Αγίας Τριάδος τοῦ ῾Οσίου Σεργίου καί τό Σεπτέμβριο τοῦ ἔτους 1495 ἐξελέγη Μητροπολίτης Μόσχας. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1511 καί ἐνταφιάσθηκε στό ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου τοῦ Κρεμλίνου.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν ᾿Ιγνατίου, ἐπισκόπου Σταυρουπόλεως.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιγνάτιος (Μπριαντσιανίνωφ) ἐγεννήθηκε τό ἔτος 1807 μ.Χ. στήν κωμόπολη Ποκρόφσκ τῆς ἐπαρχίας Βολογκντά τῆς Ρωσίας ἀπό οἰκογένεια εὐγενῶν. Τό κατά κόσμον ὄνομά του ἦταν Δημήτριος. ῾Ο τόπος ὅπου ἐμεγάλωσε ὁ ῞Αγιος ἦταν γεμάτος ἀπό μονές καί σκῆτες καί γι᾿ αὐτό τό λόγο ὀνομαζόταν «Θηβαΐδα τῆς Ρωσίας». Τό πνευματικό αὐτό περιβάλλον ἐπέδρασε πολύ στή διαμόρφωση τῆς προσωπικότητος τοῦ ῾Αγίου καί στήν καλλιέργεια τῆς εὐσέβειάς του.

῾Ο πατέρας του τόν ἔγραψε στήν αὐτοκρατορική σχολή πολέμου στήν ῾Αγία Πετρούπολη. Παρά τήν πρόοδό του στή σχολή, ἐκεῖνος ἐπιθυμοῦσε νά γίνει μοναχός καί νά ἀκολουθήσει τό δρόμο τῆς μοναχικῆς πολιτείας. ᾿Αφορμή γι᾿ αὐτό ἔδωσε μιά σοβαρή ἀσθένειά του τό ἔτος 1827, ὅταν ὁ ῞Αγιος ἦταν εἴκοσι ἐτῶν, πού τόν ἔκανε νά παραιτηθεῖ ἀπό τή σχολή παρά τίς ἀντιρρήσεις τῶν ἀξιωματικῶν. ᾿Αμέσως ἐγκαταβιώνει στή μονή τοῦ ῾Αγίου ᾿Αλεξάνδρου τοῦ Σβίρ στήν Πετρούπολη. ᾿Εκεῖ συνδέεται πνευματικά μέ τόν Στάρετς Λεωνίδα, τῆς ῎Οπτινα, ὁ ὁποῖος διέμενε ἐκεῖνο τόν καιρό στή μονή. Στή συνέχεια πῆγε στή μονή τοῦ ῾Αγίου Κυρίλλου Πετρουπόλεως, ὅπου ἐγνώρισε τόν Στάρετς Θεοφάνη. ᾿Εκεῖ ἔμεινε τέσσερα ἀκόμα χρόνια, γιά νά καταλήξει κοντά στόν γέροντά του Λεωνίδα στή μονή τῆς ῎Οπτινα.

Κείρεται μοναχός τό 1831 μ.Χ. καί ὀνομάζεται ᾿Ιγνάτιος. Λίγο καιρό ἀργότερα χειροτονεῖται διάκονος καί πρεσβύτερος. ῾Ο ῞Αγιος ἀρχίζει τόν ἔντονο πνευματικό ἀγώνα. Σ᾿ αὐτόν ἀναφέρεται σχετικά ὁ γέρων Σωφρόνιος, πού γράφει· «῾Η χριστιανική τελειότητα ἔγκειται στήν ἐσωτερική (καρδιακή) καθαρότητα, χάρη στήν ὁποία ἐμφανίζεται ὁ Θεός νά ἀποκαλύπτει τή διαμονή Του μέσα στήν καρδιά, μέ πολλά καί ποικίλα χαρίσματα τοῦ Πνεύματος. ᾿Εκεῖνος πού ἀπέκτησε τήν τελειότητα αὐτή γίνεται φορεύς φωτός, ἐκπληρώνοντας τήν ἐντολή τῆς ἀγάπης πρός τόν πλησίον ὄχι μέ σωματική ὑπηρεσία, ἀλλά μέ τή διακονία τοῦ Πνεύματος, καθοδηγώντας τούς σωζομένους, ἐγείροντας αὐτούς ἀπό τήν πτώση, θεραπεύοντας τίς ψυχικές τους πληγές. ῾Ο χορός τῶν μοναχῶν ἔδωσε στήν ᾿Εκκλησία Ποιμένες, οἱ ὁποῖοι ὄχι μέ ἐπιτηδευμένους λόγους ἀνθρώπινης σοφίας ἀλλά μέ τούς λόγους τοῦ Πνεύματος, πού ἐπικυρώνονταν μέ θαύματα, ποίμαιναν καί ἐστερέωναν τήν ᾿Εκκλησία.

᾿Ιδού, γιατί ᾿Εκκλησία μετά τήν περίοδο τῶν Μαρτύρων ἐπεκτάθηκε στήν ἔρημο. ᾿Εκεῖ βρίσκεται τελειότητα τῆς ᾿Εκκλησίας, πηγή τοῦ φωτός της καί κύρια δύναμη τῆς στρατευόμενης ᾿Εκκλησίας»179.

Μέ ἐντολή τοῦ τσάρου Νικολάου καλεῖται στήν ῾Αγία Πετρούπολη καί ἀναλαμβάνει γούμενος τῆς μονῆς τοῦ ῾Αγίου Σεργίου. Προηγουμένως ὅμως, παραιτεῖται ἀπό ὅλα τά ἀξιώματα πού εἶχε στήν ᾿Εκκλησία καί ἀποσύρεται στήν συχία τῆς μονῆς τῆς ῎Οπτινα. Στό μεταξύ ᾿Εκκλησία τόν καλεῖ νά τή διακονήσει ὡς ᾿Επίσκοπος Σταυρουπόλεως, Καυκάσου καί Εὐξείνου Πόντου. ῾Η πνευματική του δραστηριότητα δέν σταματᾶ. Κατ᾿ ἐκείνη τήν περίοδο θά γράψει καί τό περίφημο ἔργο του «Προσφορά εἰς τόν σύγχρονον μοναχισμόν», στό ὁποῖο ἀποτυπώνεται ἁγιότητα τῆς ὑπάρξεώς του.

Λόγοι ἀσθενείας τόν ἀναγκάζουν νά παραιτηθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό του θρόνο. ῎Ετσι, ἀποσύρεται στή μονή τοῦ ῾Αγίου Νικολάου στό Μπαμπάεβο.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιγνάτιος, ἀφοῦ ἔζησε ἐκεῖ ὡς ἁπλός μοναχός, ἐκοιμήθηκε ὁσίως μέ εἰρήνη, τό ἔτος 1867, σέ λικία ἑξήντα ἐτῶν180.

†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Νικήτα, ἀρχιεπισκόπου Νόβγκοροντ.

Τά ἱερά λείψανα τοῦ ῾Αγίου Νικήτα ἀνεκομίσθηκαν τό ἔτος 1558. (Βλ. † 31 ᾿Ιανουαρίου).

(Βλ. † 5 ᾿Απριλίου).

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.