5 Απριλίου
†Μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Οὐΐκτωρίνου, Οὐΐκτωρος, Νικηφόρου, Κλαυδίου, Διοδώρου, Σαραπίνου καί Παπία, τῶν ἐν Κορίνθῳ ἀθλησάντων.
(Βλ. † 31 ᾿Ιανουαρίου).
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Διδύμου καί Θεοδώρας.
Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες Δίδυμος καί Θεοδώρα ἄθλησαν κατά τούς χρόνους τῶν διωγμῶν ἐπί Διοκλητιανοῦ (284-305 μ.Χ.) καί Μαξιμιανοῦ (286-305 μ.Χ.) καί ἐπί ἄρχοντος ᾿Αλεξανδρείας Εὐστρατίου.῾Η ῾Αγία Θεοδώρα συνελήφθη, ἐπειδή ἦταν Χριστιανή, καί, ἀφοῦ ὁμολόγησε ἐνώπιον ὅλων τόν Χριστό, ἐκλείσθηκε στή φυλακή. Μετά ἀπό λίγες μέρες βγῆκε ἀπό τή φυλακή, ἀνακρίθηκε ἐκ νέου καί ὁδηγήθηκε σέ πορνεῖο γιά διαφθορά. ᾿Αλλά, κατά θεία οἰκονομία, ὁ πρῶτος πού εἰσῆλθε, ὁ στρατιωτικός Δίδυμος, θέλοντας νά τήν ἀπαλλάξει ἀπό τή ντροπή καί τόν ψυχικό θάνατο τήν ἔντυσε μέ τή στρατιωτική του στολή καί τήν ἔβγαλε ἔξω. ῞Ενας δέ ἀπό τούς ἀκόλαστους νέους, ὅταν εἰσῆλθε στό πορνεῖο καί εὑρῆκε ἀντί τῆς Θεοδώρας γυμνό τόν Δίδυμο, ἐξεπλάγη καί κατήγγειλε τό γεγονός στόν ἄρχοντα, ὁ ὁποῖος ἔδωσε ἐντολή νά συλλάβουν τόν ῞Αγιο Δίδυμο. ᾿Εκεῖνος ἐνώπιον τοῦ γεμόνος ὁμολόγησε τήν πίστη του στό ῎Ονομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. ῎Ετσι τόν ἀποκεφάλισαν καί ἔκαψαν τό ἱερό λείψανό του. Τό ἴδιο τέλος ὑπέστη καί ῾Αγία Θεοδώρα, πού τελειώθηκε διά τοῦ πυρός.
῎Ετσι, ἀφοῦ οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες ἐτελειώθησαν, ἔλαβαν τόν ἀμαράντινο στέφανο τῆς δόξας ἀπό τόν μισθαποδότη Κύριο.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός ἠμῶν Θεοδώρας, τῆς ἐν Θεσσαλονίκῃ.
῾Η ῾Οσία Θεοδώρα ἀπό νεαρά λικία ἀσπάσθηκε τό μοναχικό βίο καί ἀσκήθηκε στόν ἀγώνα τῶν μοναχικῶν ἀρετῶν, τῆς ὑπακοῆς, τῆς φιλαδελφίας καί τῆς παρθενίας, ἀφοῦ εἰσῆλθε σέ μοναστήρι. Πολλά χρόνια μετά τήν ὁσιακή κοίμησή της, ἀνοίχθηκε ὁ τάφος της γιά νά ἐναποτεθεῖ σ᾿ αὐτόν καί τό σκήνωμα τῆς γουμένης της· τότε, μέ θαυμαστό τρόπο, « πρό πολλοῦ νεκρά κειμένη Θεοδώρα τῇ μητρί [ἐννοεῖ τήν γουμένη] ὥσπερ ζῶσα, συνέσφιγξεν ἑαυτήν τόπον δοῦσα». ῎Εκτοτε τό τίμιο λείψανο τῆς ῾Οσίας Θεοδώρας δέν ἔπαυσε νά ἐπιτελεῖ ποικίλα θαύματα.
Πρέπει ὅμως νά ἀναφέρουμε ἕνα ἀκόμη Συναξάρι, τό ὁποῖο παραθέτει ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης μέ βάση τόν Λαυριωτικό Κώδικα Ι 70 καί τό ὁποῖο δέν ἐμφανίζει καμμιά σύγκλιση μέ τά ἀνωτέρω17.
῾Η ῾Αγία Θεοδώρα, σύμφωνα μέ αὐτό τό Συναξάρι, ἦταν ἀπό τή νεανική της λικία πόρνη, ἀλλά μετά τήν παρέλευση ἀρκετῶν ἐτῶν μετανόησε. Διένειμε τήν περιουσία της στούς φτωχούς καί εἰσῆλθε σέ ἕνα βαθύ λάκκο ἀναμένοντας κάποια θεϊκή ἐντολή. ᾿Αφοῦ διέμεινε ἐντός τοῦ ὀρύγματος ἐπί πέντε ἔτη «προσκαρτεροῦσα ἐν νηστείᾳ καί προσευχῇ καί γυμνότητι σαρκός καί ταλαιπωρίᾳ», τῆς ἐγνωστοποιήθηκε μέ ἀγγελικό ὅραμα συγχώρεση τῶν ἁμαρτιῶν της. Στή συνέχεια ἔχτισε ἕνα μικρό κελλί, ὅπου ἐγκαταβίωσε γιά τήν ὑπόλοιπη ζωή της, ἐνῶ μετά τήν κοίμησή της ἐπιτέλεσε πλῆθος θαυμάτων. ῎Ισως πρόκειται περί ἄλλης ὁμωνύμου ἐκ τῆς αὐτῆς πόλεως, περί τῆς ὁποίας ὅμως οἱ Συναξαριστές σιωποῦν.
Πρόσφατα, ἐν τούτοις, ἀποδείχθηκε ὅτι τά γλωσσικά δεδομένα τοῦ Συναξαρίου τῆς 5ης ᾿Απριλίου συγκλίνουν μέ αὐτά τοῦ Βίου καί τῆς Διηγήσεως γιά τή μετακομιδή τοῦ λειψάνου τῆς ῾Οσίας Θεοδώρας τῆς Μυροβλύτιδος († 29 Αὐγούστου)· ἐπιπλέον, ἐντοπίσθηκαν καί ἐσωτερικά στοιχεῖα τοῦ Συναξαρίου, πού καταδεικνύουν τή νοηματική σχέση του μέ τά δύο κείμενα τοῦ Γρηγορίου κληρικοῦ καί τήν ἐξάρτησή του ἀπό αὐτά, γεγονός πού ὁδηγεῖ στήν ἀνεπιφύλακτη ταύτιση τῆς ῾Οσίας Θεοδώρας τοῦ Συναξαρίου μέ τήν ῾Οσιομυροβλύτιδα Θεοδώρα.
῞Ενα, ἐπίσης, σοβαρό πρόβλημα πού συνδέεται μέ τήν ταύτιση ἤ τό διαχωρισμό τῶν δύο ὁμωνύμων ῾Οσίων εἶναι τό ὑμνογραφικό, καί συγκεκριμένα ὁ Κανόνας πρός τιμήν τῆς ῾Οσίας Θεοδώρας, πού ἀποδίδεται στή γραφίδα τοῦ ῾Οσίου ᾿Ιωσήφ τοῦ ῾Υμνογράφου. ῾Ο Κανόνας αὐτός, ὁ ὁποῖος ἀντλεῖ ἀπό τό Συναξάρι τῆς 5ης ᾿Απριλίου, ἐπιγράφεται σέ ἕνα μεγάλο ὑμνογράφο τῆς ᾿Εκκλησίας, ὁ ὁποῖος διέμεινε καί στή Θεσσαλονίκη καί συνέγραψε Κανόνες πρός τιμήν ἀρκετῶν Θεσσαλονικέων ῾Αγίων, ἀλλά ἐκοιμήθηκε σύμφωνα μέ τήν ἐπικρατούσα ἄποψη τό ἔτος 886 μ.Χ., δηλαδή ἕξι χρόνια πρίν ἀπό τήν κοίμηση τῆς ῾Οσίας Θεοδώρας τῆς Μυροβλύτιδος. ῾Η μοναδική ἀπάντηση πού μπορεῖ νά δοθεῖ στό σοβαρό αὐτό πρόβλημα, τό ὁποῖο παραμένει ἀνοικτό, εἶναι ἀπόδοση τοῦ Κανόνος σέ κάποιο μαθητή του, πιθανότατα τόν Θεοφάνη τόν Σικελό, πολλοί Κανόνες τοῦ ὁποίου, ὅπως ἔχει διαπιστωθεῖ ἀπό τήν ἔρευνα, φέρουν στήν ἀκροστιχίδα τους τό ὄνομα τοῦ ᾿Ιωσήφ.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Ζήνωνος.
Εἶναι ἄγνωστο ποῦ καί πότε ἄθλησε ὁ ῞Αγιος Μάρτυς Ζήνων, τόν ὁποῖο, ἀφοῦ ἄλειψαν μέ πίσσα, τόν ἔριξαν στή φωτιά καί τόν ἐθανάτωσαν μέ δόρυ.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Θέρμου.
῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Θέρμος ἐτελειώθηκε διά πυρός.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων Μαρτύρων κυρίας καί δούλης.
Οἱ ῾Αγίες ἐτελειώθησαν διά ξίφους.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Μαξίμου καί Τερεντίου.
Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες Μάξιμος καί Τερέντιος ἐτελειώθησαν διά ξίφους.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων Πέντε μαρτύρων νεανίδων, τῶν ἀπό Λέσβου.
Οἱ ῾Αγίες αὐτές ἐτελειώθηκαν διά ξίφους. Ποῦ καί πότε καί ὑπό ποῖες συνθῆκες δέν γνωρίζουμε. Στό ὄρος Λίβανος τῆς Λέσβου ὑπῆρχε μονή τῶν ῾Αγίων Πέντε, μαρτυρούμενη ἤδη ὑπό συνοδικῆς ἀποφάσεως τοῦ ἔτους 1331. Στή θέση τῆς μονῆς σήμερα ὑπάρχει χτισμένος μικρός ναός, στόν ὁποῖο ἔχουν ἐντοιχισθεῖ παλαιοχριστιανικά ἀρχιτεκτονικά μέλη. Στό μέρος αὐτό πρέπει νά ἀναγνωρισθεῖ ὁ τόπος τοῦ μαρτυρίου ἤ τῆς τιμῆς τῶν Πέντε Μαρτύρων νεανίδων τῆς Λέσβου18.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Πομπηΐου.
῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Πομπήιος ἐτελειώθηκε διά ξίφους.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας μάρτυρος ῾Υπομονῆς.
῾Η μνήμη τῆς ῾Αγίας Μάρτυρος ῾Υπομονῆς ἀναφέρεται στό Βατοπαιδινό Κώδικα 1104 φ. 98β καί στό Συναξάριον τῆς Κωνσταντινουπόλεως στίς 9 ᾿Απριλίου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Μπέκαν, τοῦ ἐξ ᾿Ιρλανδίας.
῾Ο ῞Αγιος Μπέκαν ἔζησε κατά τόν 6ο αἰώνα μ.Χ. καί ἦταν γόνος βασιλικῆς οἰκογένειας τῆς ᾿Ιρλανδίας. ῞Οταν ἔχτιζε τήν ἐκκλησία του παρέμενε πολλές φορές γονυπετής καί, ἐνῶ τά χέρια του ἐργάζονταν, τά χείλη ἐψέλλιζαν εὐχές καί ἀπό τά μάτια του ἔρρεαν ἀκατάπαυστα δάκρυα. Συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν δώδεκα ἱεραποστόλων τῆς ᾿Ιρλανδίας.
῾Ο ῞Αγιος Μπέκαν ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μετακομιδή τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν ᾿Ιώβ, πατριάρχου Μόσχας καί πάσης Ρωσίας.
(Βλ. † 2 ᾿Ιουλίου).
Τό ἱερό λείψανο τοῦ ῾Αγίου ᾿Ιώβ, Πατριάρχου Μόσχας καί πάσης Ρωσίας, μετακομίσθηκε τό ἔτος 1652 μέ ἀπόφαση τοῦ Μητροπολίτου Νόβγκοροντ Νίκωνος ἀπό τή μονή Σταρίτσα τῆς Μόσχας στόν καθεδρικό ναό τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, στό Κρεμλίνο.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Γεωργίου, τοῦ ἐκ χώρας Σάμου (ἐξ ᾿Εφέσου).
῾Ο ῞Αγιος Νεομάρτυς Γεώργιος ἐγεννήθηκε ἀπό Σάμιο πατέρα στή Νέα ῎Εφεσο τό ἔτος 1756 μ.Χ. ᾿Ακολούθησε τόν ἔγγαμο βίο καί ἀπέκτησε τέκνα. ῞Ομως, κατά τόν ᾿Ιούλιο τοῦ ἔτους 1798, εὑρισκόμενος σέ κατάσταση μέθης, παρασύρθηκε στόν ᾿Ισλαμισμό καί ἀρνήθηκε τόν Χριστό. ᾿Επειδή γιά τήν πράξη του αὐτή ἔνιωσε ντροπή, ἀφοῦ ἀπεκήρυξε τόν ᾿Ισλαμισμό, ἔφυγε ἀπό τήν ῎Εφεσο καί ἦλθε στή Σάμο.
Κατά τό διάστημα τῆς ἀπουσίας του οἱ Χριστιανοί ἄρχισαν νά χτίζουν ναό στήν ῎Εφεσο, ἀφοῦ πρῶτα ἔλαβαν τή σχετική ἄδεια ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη. Οἱ Τοῦρκοι, φέροντες βαρέως ὅτι ἀνεγειρόταν ναός τῶν ᾿Ορθοδόξων καί μάλιστα μέ βασιλική ἄδεια, διέβαλαν τούς Χριστιανούς ὅτι ἐφόνευσαν τόν Γεώργιο ὡς ἀποστάτη τῆς πίστεώς τους καί ἔκρυψαν τό λείψανό του στά θεμέλια τοῦ ἀνεγειρόμενου ναοῦ. ῞Ομως ὁ Γεώργιος εὑρέθηκε ἀργότερα καί ὁδηγήθηκε μέ τή βία στήν ῎Εφεσο, ὅπου οἱ Τοῦρκοι τόν ἐπίεζαν νά ἐπανέλθει στή μωαμεθανική θρησκεία. Κατόρθωσε ὅμως νά φυγαδευθεῖ καί πάλι στή Σάμο, ὅπου συνελήφθη ἐκ νέου καί ὁδηγήθηκε στή φυλακή. Μέ τή διαμεσολάβηση ὅμως τῶν δημογερόντων τῆς Σάμου τόν ἄφησαν πάλι ἐλεύθερο. ᾿Εν τῷ μεταξύ οἱ ταραχές καί οἱ ἀνωμαλίες στήν ῎Εφεσο συνεχίζονταν. Τότε ὁ Γεώργιος, ἀφοῦ μετανόησε καί ἦλθε στόν ἑαυτό του, ἔλαβε τήν ἀπόφαση τοῦ μαρτυρίου. ᾿Απεμάκρυνε τήν οἰκογένειά του, γιά νά τήν προφυλάξει ἀπό τό φανατισμό τῶν Τούρκων, καί παρουσιάσθηκε ἐνώπιον τοῦ Τούρκου ἱεροδικαστοῦ, στόν ὁποῖο ὁμολόγησε τήν πίστη του στόν Χριστό. Οἱ Τοῦρκοι τότε ἄρχισαν τίς κολακεῖες καί τίς ἀπειλές. Καί ὅταν εἶδαν τή σταθερότητα τοῦ ῾Αγίου στήν πατρώα εὐσέβεια, τόν ἀποκεφάλισαν. ῏Ηταν τό ἔτος 1801, μέρα Παρασκευή. Οἱ Χριστιανοί παρέλαβαν τό ἱερό λείψανό του καί τό ἐνταφίασαν μέ εὐλάβεια στόν τάφο τοῦ ῾Αγίου Νεομάρτυρος Πολυδώρου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας νεομάρτυρος ᾿Αργυρῆς.
῾Η ῾Αγία Νεομάρτυς ᾿Αργυρή ἐγεννήθηκε στήν Προύσα τό ἔτος 1688. ῏Ηταν ὡραία στήν ὄψη καί φοβούμενη τόν Θεό. ᾿Ενῶ ἦταν ἀκόμη νεόνυμφη ἀγαπήθηκε ἀπό κάποιο Τοῦρκο, ὁ ὁποῖος μή δυνάμενος νά τή φέρει κοντά του, ἐψευδομαρτύρησε ἐναντίον της ὅτι ἤθελε νά ἀσπασθεῖ τή μουσουλμανική θρησκεία. ῾Ο κριτής τῆς Προύσας ἐφυλάκισε ἀμέσως τήν ῾Αγία. ῾Ο Χριστιανός σύζυγος τῆς ῾Αγίας, μετά ἀπό ἐνέργειές του, ἐπέτυχε νά γίνει δίκη στήν Κωνσταντινούπολη. ᾿Αλλά καί ἐκεῖ, ἀφοῦ ἦλθε ὁ Τοῦρκος, ἐψευδομαρτύρησε καί πάλι κατ᾿ αὐτῆς. ῾Η ῾Αγία στήν ἀπολογία της ὁμολόγησε μέ πνευματική ἀνδρεία καί παρρησία τήν πίστη της στόν Χριστό. ῎Ετσι κατά διαταγή τοῦ κριτοῦ ἐρίχθηκε στή φυλακή τοῦ Χάσκιοϊ, ὅπου μετά ἀπό πολυχρόνια δεινά καί βασανιστήρια, παρέδωκε τό πνεῦμα της στόν Κύριο τό ἔτος 1721.
῾Η ᾿Εκκλησία ἑορτάζει τήν ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τῆς ῾Αγίας ᾿Αργυρῆς στίς 30 ᾿Απριλίου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Παναγιώτου, τοῦ ἐν ῾Ιεροσολύμοις ἀθλήσαντος.
῾Ο ῞Αγιος Νεομάρτυς Παναγιώτης ἐμαρτύρησε στήν ῾Ιερουσαλήμ ὁμολογώντας τόν Χριστό, σύμφωνα μέ τή μαρτυρία τοῦ ῎Αγγλου ἱεραποστόλου ᾿Ιωσήφ ῤ῏῝ὺὺ, πού διασώζεται σέ ἐπιστολή αὐτοῦ τῆς 2ας ᾿Απριλίου 183919.
῾Ο Νεομάρτυς Παναγιώτης ὑπηρετοῦσε κοντά σέ ἕνα Τοῦρκο εὐγενή πού ὀνομαζόταν ᾿Οσμάν ᾿Εφέντης. ῞Οταν αὐτός μετέβη στό τέμενος τοῦ ᾿Ομάρ, πού εὑρίσκεται στήν ῾Ιερουσαλήμ, ὁ ῞Αγιος τόν συνόδευσε καί εἰσῆλθε μαζί μέ τόν κύριό του στό τέμενος. ῾Η εἴσοδος αὐτή τοῦ ῾Αγίου στό τέμενος προεκάλεσε τήν ὀργή καί τήν κατ᾿ αὐτοῦ κατηγορία κάποιων φανατικῶν Τούρκων πρός τόν πασᾶ τῆς Δαμασκοῦ, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ ῞Αγιος ἐμίανε τό τουρκικό τέμενος. ῾Ο πασᾶς ἐζήτησε ἀπό τόν Νεομάρτυρα Παναγιώτη, γιά νά ἀποφύγει τό θάνατο, νά ἀσπασθεῖ τόν ᾿Ισλαμισμό. Μέ τό ἄκουσμα τῆς προτάσεως αὐτῆς ὁ ῞Αγιος, μέ πνευματική ἀνδρεία καί θάρρος, ὁμολόγησε τήν πίστη του ἐνώπιον τοῦ ἄρχοντος λέγοντας· «῾Ο Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ Ζῶντος. Θανάτωσέ με, δέν φοβᾶμαι. Χριστός ἀνέστη!». ῎Ετσι ὁδηγήθηκε στήν πύλη τοῦ Δαβίδ, ὅπου ἐγονάτισε καί ἔψαλε τό «Χριστός ἀνέστη» ἐνώπιον πλήθους Μουσουλμάνων. ᾿Εκεῖ ἐδέχθηκε τό στέφανο τοῦ μαρτυρίου, ἀφοῦ τοῦ ἀπέκοψαν τήν τιμία κεφαλή. Τό ἱερό λείψανο τοῦ Νεομάρτυρος Παναγιώτου τό ἀγόρασαν μοναχοί τῆς ῾Ελληνικῆς μονῆς τῶν ῾Ιεροσολύμων ἀντί 5.000 γροσίων καί τό ἐνταφίασαν μέ τιμές καί εὐλάβεια.
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,
ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.
|
