6 Απριλίου
† Μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Εὐτυχίου, πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.
 ῾Ο ῞Αγιος Εὐτύχιος ἐγεννήθηκε τό ἔτος 512 μ.Χ. καί ἔζησε κατά τήν ἐποχή τοῦ αὐτοκράτορος ᾿Ιουστινιανοῦ Αύ τοῦ Μεγάλου20. Καταγόταν ἀπό τήν πόλη Θεία Κώμη τῆς Φρυγίας21 καί ἦταν υἱός τοῦ ᾿Αλεξάνδρου, σχολαρίου ὑπό τόν στρατηγό Βελισσάριο, καί τῆς Συνεσίας. ᾿Εδιδάχθηκε τό ἱερό Εὐαγγέλιο καί ἐβαπτίσθηκε Χριστιανός ἀπό τόν ἱερέα ῾Ησύχιο, ὁ ὁποῖος ἦταν παππούς του καί ἐλειτουργοῦσε στήν ᾿Εκκλησία τῆς Αὐγουστοπόλεως. Σύμφωνα μέ τό Συναξάρι ὁ ῾Ησύχιος εἶχε τό ὀφφίκιο τοῦ σκευοφύλακος καί λόγῳ τῆς ἁγιότητος τοῦ βίου του εἶχε λάβει ἀπό τόν Θεό τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας.
῾Ο ῞Αγιος ἐχειροθετήθηκε ἀναγνώστης ἀπό τόν τότε ᾿Επίσκοπο ᾿Αμασείας στό ναό τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου Οὐρβικίου. Στή συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος καί πρεσβύτερος καί εἰσῆλθε σέ μονή τῆς ᾿Αμασείας, πού εἶχε ἱδρυθεῖ ἀπό τούς ᾿Αρχιερεῖς Μελέτιο καί Σέλευκο, τῆς ὁποίας ἀργότερα ἀνεδείχθη καί γούμενος.
Τά χρόνια πού ἀκολούθησαν δέν ἦσαν εἰρηνικά γιά τήν ᾿Εκκλησία, λόγῳ τῶν αἱρετικῶν δοξασιῶν πού ἐδίδασκαν νέοι ᾿Ωριγενιστές καί κρυπτομονοφυσίτες. Οἱ ἔριδες τῶν μοναχῶν τῆς Παλαιστίνης περί τοῦ ᾿Ωριγένους ἀποτελοῦν τήν τρίτη καί τελευταία φάση τῶν ὠριγενιστικῶν ἐρίδων. Προοίμιο αὐτῶν ὑπῆρξε κατά τό ἔτος 507 μ.Χ. διάσταση λογίων μοναχῶν τῆς Μεγάλης Λαύρας πρός τόν γούμενο αὐτῆς, τόν ῞Οσιο Σάββα τόν ῾Ηγιασμένο, πού ἔφυγαν ἀπό τή Λαύρα καί ἵδρυσαν περί τό 514 μ.Χ. τή Νέα Λαύρα, ὁποία κατέστη κέντρο τοῦ ὠριγενισμοῦ. Οἱ ἀντιωριγενιστές μοναχοί ἔκαναν ἔκκληση πρός τόν αὐτοκράτορα ᾿Ιουστινιανό νά καταδικάσει τόν ᾿Ωριγένη. Τήν αἴτηση αὐτή ὑπεστήριξε ὁ Πατριάρχης Μηνᾶς.
῎Ετσι, τό ἔτος 543 μ.Χ., συνῆλθε στήν Κωνσταντινούπολη ᾿Ενδημούσα Σύνοδος, ὕστερα ἀπό πρόσκληση τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Μηνᾶ, μέ σκοπό τήν εἰρήνευση τῆς ᾿Εκκλησίας καί τήν καταδίκη τῶν αἱρετικῶν. Διά διατάγματος πού ἐκδόθηκε τό ἔτος 543 μ.Χ. ὁ ᾿Ιουστινιανός ἐστράφη κατά τῶν αἱρετικῶν. Κατεδίκασε τίς κακοδοξίες τοῦ ᾿Ωριγένους, ἐθεώρησε τά συγγράμματα αὐτοῦ κακόδοξα καί κατεδίκασε καί αὐτό τό πρόσωπο τοῦ ᾿Ωριγένους. Διά τρίτου διατάγματος ὁ ᾿Ιουστινιανός, τό ἔτος 544 μ.Χ., κατεδίκασε τά «Τρία Κεφάλαια», δηλαδή· α) τόν Θεόδωρο Μοψουεστίας καί τά αἱρετικά του συγγράμματα, β) τά κατά τοῦ ῾Αγίου Κυρίλλου ᾿Αλεξανδρείας καί τῆς Γύ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί ὑπέρ τοῦ Νεστορίου συγγράμματα τοῦ Θεοδωρήτου Κύρου καί γ) τήν ἐπιστολή τοῦ ῎Ιβα ᾿Εδέσσης πρός τόν Πέρση Μάρη.
῞Οταν τό ἔτος 552 μ.Χ. ἐκοιμήθηκε ὁ Πατριάρχης Μηνᾶς, ὁ ῞Αγιος Εὐτύχιος ἦλθε ἀπό τήν ᾿Αμάσεια στή Βασιλεύουσα καί ἐξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.
Οἱ ταραχές ὅμως τῶν αἱρετικῶν συνεχίζονταν καί ἐταλάνιζαν τήν ᾿Εκκλησία. ῾Η Εύ Οἰκουμενική Σύνοδος, ὁποία συνῆλθε στήν Κωνσταντινούπολη τό ἔτος 553 μ.Χ. ὑπό τήν προεδρία τοῦ ῾Αγίου Εὐτυχίου, ἐπικύρωσε τήν ἀπόφαση τῆς ᾿Ενδημούσης Συνόδου καί προέβη στήν καταδίκη τῶν «Τριῶν Κεφαλαίων»22. ῾Ο σκοπός ὅμως τῆς καταδίκης τῶν «Τριῶν Κεφαλαίων» δέν ἐπετεύχθη, διότι οἱ μονοφυσίτες ἐνέμεναν στήν ἀπόσχιση καί στίς αἱρετικές δοξασίες τους. ῞Ενεκα τούτου ὁ ᾿Ιουστινιανός τό ἔτος 564 μ.Χ. ἐξέδωσε διάταγμα, διά τοῦ ὁποίου ἐπέβαλε τόν ἀφθαρτοδοκητισμό. ῾Η διδασκαλία αὐτή εἶχε διατυπωθεῖ ἀπό τόν καταφυγόντα στήν Αἴγυπτο μονοφυσίτη ᾿Επίσκοπο ῾Αλικαρνασσοῦ ᾿Ιουλιανό. Συγκεκριμένα ὁ ᾿Ιουλιανός ἐδίδασκε ὅτι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἤδη ἀπό τῆς συλλήψεως καί γεννήσεως Αὐτοῦ, ἀπηλλάγη τῆς φθορᾶς καί ἑπομένως τῶν φυσικῶν ἀναγκῶν (πείνας, δίψας, καμάτου, ἱδρῶτος, δακρύων κ.τ.λ.) τῶν λεγομένων «ἀδιαβλήτων παθῶν» καί μόνο «κατ᾿ οἰκονομίαν» καί «κατά χάριν» ἐφαινόταν ὑποκείμενο σέ αὐτά. ῾Ο ῞Αγιος Εὐτύχιος καί οἱ λοιποί Πατριάρχες τῆς ᾿Ανατολῆς, πρός τούς ὁποίους ἀπευθύνθηκε, δέν ἐδέχθηκαν τό δυσσεβές διάταγμα. Γιά τό λόγο αὐτό ὁ ῞Αγιος, τό ἔτος 565 μ.Χ., καθαιρέθηκε ἀπό τόν πατριαρχικό θρόνο ὑπό Συνόδου ἐρήμην, ἀφοῦ ἀρνήθηκε νά παρουσιασθεῖ, καί ἐξορίσθηκε ἀρχικά στήν Πρίγκηπο. Στό Συναξάρι του ἀναφέρεται ὅτι μετά κατέφυγε σέ μοναστήρι τῆς ᾿Αμασείας στό ὁποῖο ἐζοῦσε ἀσκητικά καί ἀξιώθηκε ἀπό τόν Θεό νά ἐπιτελεῖ θαύματα.
Μετά ἀπό δώδεκα χρόνια ἐξορίας, ὁ αὐτοκράτορας ᾿Ιουστίνος ὁ Βύ, τό 577 μ.Χ., ἀποθανόντος τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ᾿Ιωάννου τοῦ Γύ, ἐπανέφερε μέ τιμή καί δόξα τόν ῞Αγιο στόν πατριαρχικό θρόνο. Κατά τή δεύτερη πατριαρχία του ὁ ῞Αγιος μέ τήν προσευχή του ἔσωσε τό λαό πού μαστιζόταν ἀπό θανατηφόρα ἐπιδημία. Τό ὀρθόδοξο φρόνημά του καί ὁ ἀγώνας του γιά τήν ἀκεραιότητα τῆς πίστεως τόν ὁδήγησαν σέ ἀντίθεση μέ τόν ἀποκρισάριο τῆς Ρώμης Γρηγόριο, τόν μετέπειτα Πάπα, λόγῳ τῶν δοξασιῶν του περί ἀναστάσεως σαρκός.
῾Ο ῞Αγιος Εὐτύχιος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 582 μ.Χ. Τό ἱερό λείψανό του ἐναποτέθηκε στό θυσιαστήριο τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων, μετά τήν κρηπίδα τῆς ῾Αγίας Τραπέζης, ὅπου κατέκειντο καί τά ἱερά λείψανα ᾿Ανδρέου, Τιμοθέου καί Λουκᾶ τῶν ᾿Αποστόλων23.
Σώζονται ἀποσπάσματα τοῦ ἔργου αὐτοῦ «Περί εὐχαριστίας», «᾿Επιστολή πρός Πάπαν Βιγίλιον περί τῶν Τριῶν Κεφαλαίων» καί «Συνοδική ᾿Επιστολή». Τρία ἄλλα ἔργα του ἐχάθησαν, ἤτοι τό «Περί ἀναστάσεως σαρκός», τό «Κατά ᾿Αφθαρτοδοκητῶν» καί τό «Κατά τῆς μονοφυσιτικῆς διασκευῆς τοῦ Τρισαγίου». Τό Βίο τοῦ ῾Αγίου συνέταξε ὁ μαθητής του Εὐστράτιος24.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός ἠμῶν Πλατωνίδος, τῆς ἐν Νισίβει ἀσκησάσης.
῾Η ῾Οσία Πλατωνίς ἀσκήτεψε στήν περιοχή τῆς Νισίβεως25 καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη περί τό ἔτος 300 μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἐν Περσίδι ἑκατόν εἴκοσι μαρτύρων.
Οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες ἐμαρτύρησαν ἐπί βασιλέως τῆς Περσίας Σαβωρίου (325-379 μ.Χ.). ῾Ο ἀσεβής βασιλέας τῶν Περσῶν, ἀφοῦ ἐκυρίευσε τήν ἐπικράτεια τῶν Βυζαντινῶν καί κατέστρεψε πολλά κάστρα καί χῶρες, συνέλαβε πολλούς αἰχμαλώτους ἀπό τούς Χριστιανούς. ᾿Από αὐτούς ἄλλοι ἐσφαγιάσθησαν καί ἄλλοι ἀπέθαναν στό δρόμο ἀπό κακουχίες. Οἱ ἑκατόν εἴκοσι Μάρτυρες26 ὁδηγήθηκαν στήν Περσία δεμένοι μέ ἁλυσίδες καί ἐκλείσθησαν στή φυλακή. ᾿Επειδή οἱ ῞Αγιοι ὁμολόγησαν τήν πίστη τους στόν Χριστό καί ἀρνοῦνταν νά θυσιάσουν στά εἴδωλα, ὁ Σαβώριος τούς ἔριξε μέσα σέ φωτιά καί ἔτσι ἐτελειώθηκε ὁ βίος τους.
Τό μαρτύριο τῶν ῾Αγίων ἔγινε μεταξύ τῶν ἐτῶν 344-347 μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας μάρτυρος Πλατωνίδος καί τῶν σύν αὐτῇ δύο μαρτύρων, τῶν ἐν ᾿Ασκάλωνι.
῾Η ῾Αγία Μάρτυς Πλατωνίς ἐμαρτύρησε μαζί μέ δύο ἄλλους Χριστιανούς στόν ᾿Ασκάλωνα τῆς Παλαιστίνης27.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Εἰρηναίου, ἐπισκόπου Σιρμίου.
(Βλ. † 26 Μαρτίου).
῾Η ᾿Εκκλησία ἑορτάζει τή μνήμη τοῦ ῾Αγίου ῾Ιερομάρτυρος Εἰρηναίου στίς 26 Μαρτίου καί στίς 23 Αὐγούστου. Σήμερα τιμᾶται ὑπό τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας τῆς Ρουμανίας.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Τιμοθέου καί Διογένους.
Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες Τιμόθεος καί Διογένης ἐμαρτύρησαν στή Μακεδονία πιθανῶς τό ἔτος 345 μ.Χ. θανατούμενοι ἀπό αἱρετικούς ᾿Αρειανούς.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Τερβιλλίου, τοῦ πρίγκιπος.
῾Ο ῞Αγιος Τερβίλλιος ἐγεννήθηκε τό ἔτος 566 μ.Χ. στήν Οὐαλλία καί ἦταν υἱός τοῦ βασιλέως ᾿Ιωήλ τοῦ Βύ. ᾿Ακολούθησε τόν ἐρημικό βίο στήν περιοχή τοῦ Λάντερφελ καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 660 μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Γρηγορίου, τοῦ Βυζαντίου.
῾Ο ῞Οσιος Γρηγόριος καταγόταν ἀπό τό Βυζάντιο, γι᾿ αὐτό καί ἔλαβε τό ἐπώνυμο Βυζάντιος. ᾿Αφοῦ ἦλθε στό ῞Αγιον ῎Ορος, ἐμόνασε στά ὅρια τῆς μονῆς Μεγίστης Λαύρας. Διά τῆς συντόνου ἀσκήσεως, τῆς ἄκρας συχίας καί τῆς νοερᾶς προσευχῆς, τῆς ὁποίας ὑπῆρξε θεοφόρος μύστης, ἔφθασε σέ ὕψος τελειότητος καί ἐδεχόταν τροφή ἀπό ῎Αγγελο. ῾Ο ῞Οσιος, πού ἦταν διδάσκαλος τοῦ ῾Αγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στή νηπτική φιλοσοφία, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1310.
Συνεορτάζει μετά τῶν λοιπῶν ῾Αγιορειτῶν Πατέρων τή Βύ Κυριακή τοῦ Ματθαίου, ἀναφερόμενος στό βύ τροπάριο τῆς γύ ᾿Ωδῆς τοῦ Κανόνος τῆς κοινῆς αὐτῶν ᾿Ακολουθίας.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Γρηγορίου, τοῦ Σιναΐτου.
῾Ο ῞Οσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης ὀφείλει τήν ἐπωνυμία του στό ὄρος Σινᾶ, ὅπου ἔλαβε τό μοναχικό σχῆμα. ᾿Εγεννήθηκε τό ἔτος 1255 στό χωριό Κούκουλο, πλησίον τῶν Κλαζομενῶν τῆς Μικρᾶς ᾿Ασίας, ἀπό εὐλαβεῖς καί πλούσιους γονεῖς, ἀπό τούς ὁποίους παράλληλα μέ τούς εὐσεβεῖς δασκάλους του ἔμαθε τά πρῶτα ἱερά γράμματα. Κατόπιν πῆγε στήν Κύπρο, ὅπου ἔζησε γιά μικρό χρονικό διάστημα κοντά σέ κάποιον ἐνάρετο μοναχό καί ἔγινε καί ὁ ἴδιος δόκιμος, καί στή συνέχεια μετέβη στό ὄρος Σινᾶ. ᾿Εκεῖ ἔλαβε τή μοναχική κουρά καί ἔζησε ἀσκώντας τήν ὑπακοή καί τήν ταπεινοφροσύνη, μέ αὐστηρή νηστεία, ἀγρυπνία καί προσευχή. ᾿Από τό Σινᾶ ἀναχώρησε γιά τά ῾Ιεροσόλυμα, ὡς ἐπισκέπτης καί προσκυνητής τοῦ Παναγίου Τάφου καί τῶν λοιπῶν ἱερῶν προσκυνημάτων τῆς Παλαιστίνης, καί κατόπιν ἦλθε στήν Κρήτη, στούς Καλούς Λιμένες, ὅπου ἐδιδάχθηκε τή νοερά προσευχή ἀπό τόν ἐρημίτη ᾿Αρσένιο τόν ῾Αγιοφαραγγίτη.
Στή συνέχεια μετέβη μέ πλοῖο στό ῞Αγιον ῎Ορος. ᾿Εκεῖ, ἀφοῦ ἐπισκέφθηκε ὅλες τίς μονές, τίς σκῆτες καί τά κελλιά, καθώς καί τούς δύσβατους καί ἐρημικούς τόπους του, ἐκατοίκησε κατ᾿ ἀρχήν στή σκήτη τοῦ Μαγουλᾶ, πού βρισκόταν ἀπέναντι ἀπό τήν ἱερά μονή Φιλοθέου, καί μετά στίς Καρυές καί σέ ἄλλα σημεῖα τοῦ ῎Αθω28.
Σ᾿ ὅλα αὐτά τά μέρη, ὅπως ἐπίσης καί στήν περιοχή τῆς Μεγίστης Λαύρας, ἔχτιζε κελλιά γιά ὅσους ἔρχονταν πρός αὐτόν. Αὐτοί ἦταν στό σύνολό τους ἐπιφανεῖς ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι ἐπιθυμοῦσαν νά ἀκούσουν τήν ψυχωφελέστατη διδασκαλία του καί νά μονάσουν κοντά του. ᾿Αλλά, ἐπειδή ἀκριβῶς ἀγαποῦσε τήν ἀναχώρηση καί δέν ἤθελε «οὐδ᾿ ἐπί στιγμήν νά ἀποχωρισθῇ ἀπό τήν θεωρίαν»29, μετέβαινε σέ δύσβατα καί ἀπόκρημνα μέρη, ὅπου ἦταν δύσκολο νά τόν πλησιάσουν πολλοί ἄνθρωποι καί νά τοῦ ἐκφράσουν τήν εὐλάβειά τους, διαταράζοντας ἔτσι τήν συχία πού τόσο ἐποθοῦσε.
῾Ο ῞Οσιος, λοιπόν, ὑπῆρξε ἐξαιρετική φυσιογνωμία στήν ἐποχή του καί διακρίθηκε προπαντός ὡς ὁ πρῶτος καί μεγάλος συστηματικός δάσκαλος τῆς νοερᾶς προσευχῆς· «Κύριε, ᾿Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν»30.
Φεύγοντας ἀπό τό ῞Αγιον ῎Ορος, ἐξ αἰτίας κυρίως τῶν Καταλανῶν πειρατῶν πού ἐπανειλημμένως τό λυμαίνονταν ἐκείνη τήν ἐποχή, μετέβη στή Σερβία καί Βουλγαρία, στίς πόλεις Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη καί ᾿Αλεξανδρούπολη, καί στά νησιά Χίο καί Μυτιλήνη, μεταφέροντας παντοῦ τό μήνυμα τῆς ἀθωνικῆς μοναστικῆς πολιτείας. Στήν Κωνσταντινούπολη ἀπό ταπεινοφροσύνη ὁ ῞Οσιος Γρηγόριος δέν ἱκανοποίησε τήν ἐπιθυμία τοῦ αὐτοκράτορος ᾿Ανδρονίκου Βύ τοῦ Παλαιολόγου (1282-1328) νά προσέλθει στά ἀνάκτορα.
᾿Από τήν Κωνσταντινούπολη ἦλθε στό Κατακεκρυωμένον ὄρος τῆς Θράκης, στά σύνορα Βυζαντίου καί Βουλγαρίας, ἀγωνιζόμενος τόν συχαστικό ἀγώνα. Τελικά ἐπανῆλθε στό ῞Αγιον ῎Ορος, γενόμενος πανηγυρικά δεκτός ἀπό τούς μοναχούς τῆς Μεγίστης Λαύρας. ῎Επειτα μετέβη καί πάλι στό ὄρος Κατακεκρυωμένον, ἵδρυσε πολλά μοναστήρια καί ἔγινε εἰσηγητής τοῦ συχασμοῦ καί στούς Σλάβους καί τούς Βούλγαρους, ὅταν ἐγκαταστάθηκε στά Παρόρια τό 1331 καί πάλι τό 1335.
Σκοπός τῆς ζωῆς τοῦ ῾Οσίου Γρηγορίου ἦταν συνειδητοποίηση τῆς Χάριτος τοῦ Βαπτίσματος, πού ἐχορηγήθηκε στόν ἄνθρωπο ἀλλά εὑρίσκεται κρυμμένη ἀπό τήν ἁμαρτία. «Οἱ περισσότεροι ἀπό ἐμᾶς πέφτουν στήν ἁμαρτία ἀπό ἀμέλεια καί ἁμαρτωλή συνήθεια στήν ἀναισθησία καί στήν τύφλωση, καί δέν ξέρουμε πιά ἀκόμη καί ἄν ὑπάρχει Θεός, ποιοί εἴμαστε, τί μποροῦμε νά φθάσουμε, νά γίνουμε παιδιά τοῦ Θεοῦ, παιδιά φωτός, παιδιά καί μέλη Χριστοῦ. Εἴχαμε βαπτισθεῖ σέ ὥριμη λικία; Δέν διακρίναμε παρά τό νερό καί ὄχι τό Πνεῦμα. Καί ἄν ἀκόμη εἴμαστε ἀναγεννημένοι μέ τό ῞Αγιο Πνεῦμα, πιστεύουμε μέ νεκρή καί ἀδρανή πίστη... Καταντήσαμε σάρκα καί συμπεριφερόμαστε ἀκολουθώντας τή σάρκα...῾Υπάρχουν δύο τρόποι νά ἀνακαλύψουμε τήν ἐνέργεια τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, πού δεχθήκαμε μυστηριακά μέ τό ῞Αγιο Βάπτισμα· α) ῾Η δωρεά αὐτή ἀποκαλύπτεται μέ τρόπο γενικό ἀπό τήν ἄσκηση τῶν ἐντολῶν καί μέ θυσία ἐπίπονων προσπαθειῶν καί β) ᾿Εκδηλώνεται στή ζωή ὑποταγῆς (στόν πνευματικό πατέρα), μέ τή μεθοδική καί ἐξακολουθητική ἐπίκληση τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ, δηλαδή τή μνήμη τοῦ Θεοῦ. ῾Η πρώτη ὁδός εἶναι πιό μακρινή, ἐνῶ δεύτερη πιό σύντομη, μέ τόν ὅρο νά ἔχεις μάθει νά ἀνασκάπτεις τή γῆ θαρραλέα καί ἐπίμονα, γιά νά ἀποκαλύψεις τό χρυσάφι».
῾Η κυριότερη ἀπασχόληση τοῦ ῾Οσίου ἦταν νά προφυλάξει τούς μαθητές του ἀπό φανταστικές ὀπτασίες, πού ὄχι μόνο προέρχονται ἀπό τήν ἀνθρώπινη φύση, ἀλλά ἀκόμη συχνότερα προκαλοῦνται ἀπό τό δαίμονα. «᾿Εραστή τοῦ Θεοῦ, νά εἶσαι πολύ προσεκτικός. ῞Οταν, ἀπασχολούμενος στήν ἐργασία σου, βλέπεις ἕνα φῶς ἤ μιά φλόγα, μέσα σου ἤ ἔξω ἀπό ἐσένα, τήν αὐτολεγόμενη εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ᾿Αγγέλους ἤ ῾Αγίους, μήν τήν παραδεχθεῖς. Θά κινδυνεύσεις νά τήν πάθεις. Μήν ἐπιτρέπεις, πολύ περισσότερο, στό πνεῦμα σου νά ἐνδυναμωθεῖ ἀπό αὐτή. ῞Ολοι οἱ ἐξωτερικοί αὐτοί ἐπίπλαστοι σχηματισμοί ἔχουν ἀποτέλεσμα νά πλανήσουν τήν ψυχή. ῾Η ἀληθινή ἀρχή τῆς προσευχῆς εἶναι θέρμη τῆς καρδιᾶς πού κατακαίει τά πάθη, προκαλεῖ τήν εὐφροσύνη καί τή χαρά στήν ψυχή, καί συμμορφώνει τήν καρδιά σέ μιά βέβαιη ἀγάπη καί ἕνα συναίσθημα ἀδιαφιλονίκητης πληρότητος».
῾Ο ῞Οσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης «ἐπιμένει ἐδῶ, πάνω σέ οὐσιῶδες χαρακτηριστικό τῆς ὀρθόδοξης μυστικῆς παράδοσης. ῾Η φαντασία κάτω ἀπ᾿ ὅλες τίς ἑκούσιες καί ἀκούσιες μορφές εἶναι ὁ πιό ἐπικίνδυνος ἐχθρός τῆς ἕνωσης μέ τόν Θεό»31.
᾿Από τούς πολυπληθεῖς μαθητές καί διαδόχους τοῦ ῾Οσίου Γρηγορίου τοῦ Σιναΐτου, πού συγκεντρώθηκαν κοντά του πολύ ἐνωρίς, ἰδιαίτερα ὅταν εὑρισκόταν στήν περιοχή τοῦ χειμάρρου Χρέντελι, μᾶς εἶναι γνωστοί οἱ ἑξῆς· ὁ ῞Οσιος Γεράσιμος ὁ ἐξ Εὐβοίας, ὁ συμπολίτης του ᾿Ιωσήφ, πού ἀγωνίσθηκε κατά τῶν Λατίνων, ὁ ἀββᾶς Νικόλαος ἐξ ᾿Αθηνῶν, πού ἀντιστάθηκε ἐπίσης κατά τῶν Λατίνων καί μάλιστα κατά τοῦ λατινόφρονος αὐτοκράτορος Μιχαήλ Ηύ τοῦ Παλαιολόγου καί ὑπέστη γι᾿ αὐτό πολλά δεινά, ὁ Μάρκος ἀπό τίς Κλαζομενές, πού ὑπῆρξε θεωρητικός καί ἐνάρετος ἀσκητής καί μαρτυρεῖται ὅτι εἶδε τήν Παναγία νά σκεπάζει τό ῞Αγιον ῎Ορος δορυφορούμενη ἀπό ᾿Αρχαγγέλους καί ᾿Αγγέλους, ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Κάλλιστος Αύ, ὁ ᾿Ιάκωβος, ὁ ὁποῖος ἐξαιτίας τῆς ἀρετῆς του ἔγινε ᾿Επίσκοπος, ὁ ᾿Ααρών καί ὁ Κλήμης.
῞Ολοι αὐτοί διέπρεψαν μέ τή στάση τους στήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητος, γι᾿ αὐτό καί μερικοί ἔφθασαν μέχρι τά ἀνώτατα ἀξιώματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱεραρχίας. Κάποιοι ἄλλοι μάλιστα ἀποτέλεσαν καί τούς πρώτους μοναχούς τῆς μονῆς Γρηγορίου, καθώς κατέβηκαν ἀπό τή δύσβατη περιοχή ὅπου εὑρίσκονταν πρός τήν παραλία, στή σημερινή θέση της, προβαίνοντας ταυτόχρονα στήν ἵδρυση καί τήν τέλεια ἀποκατάστασή της σέ κοινόβιο.
Μετά ἀπό μικρή ἀσθένεια ὁ ῞Οσιος Γρηγόριος ἐκοιμήθηκε στίς 27 Νοεμβρίου 1347. ῾Η ᾿Εκκλησία ἑορτάζει τή μνήμη του, ἐπίσης, στίς 11 Φεβρουαρίου καί στίς 27 Νοεμβρίου.
Τά Νηπτικά ῎Εργα τοῦ ῾Οσίου Γρηγορίου διασώζονται στήν Πατρολογία καί στή Φιλοκαλία. Μεταξύ τῶν συγγραμμάτων του πρέπει νά μνημονευθοῦν δύο δοκίμια, τό «Περί συχίας καί περί τῶν δύο τρόπων τῆς προσευχῆς» καί τό «Περί τοῦ πῶς δεῖ καθέζεσθαι τόν συχάζοντα εἰς τήν εὐχήν»32.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Ρούφου, τοῦ ἐν τῇ Λαύρᾳ τοῦ Κιέβου ἀσκήσαντος.
῾Ο ῞Οσιος Ροῦφος ἔζησε ὡς ἐρημίτης στή μονή τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου κατά τό 14ο αἰώνα μ.Χ. Διακρινόταν γιά τήν ὑπακοή του καί ἐτιμᾶτο ὡς λάτρης τῆς ἐργασίας καὶ τῆς νηστείας. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη καί ἐνταφιάσθηκε στίς μακρινές Σπηλιές τῆς Λαύρας.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ᾿Αφωνίου, ἐπισκόπου Νόβγκοροντ.
῾Ο ῞Αγιος ᾿Αφώνιος ἐγεννήθηκε στή Ρωσία καί ἦταν γούμενος στή μονή τῶν ῾Αγίων Βόριδος καί Γκλέμπ τῆς περιοχῆς Περεγιασλάβ-Ζαλέσκϊυ. Τό ἔτος 1635 ἐξελέγη Μητροπολίτης Νόβγκοροντ, ἀλλά ἐξ αἰτίας τοῦ γήρατος καί μιᾶς ἀσθένειας, τό 1649, ἄφησε τήν ἐπισκοπική ἕδρα καί ἐγκαταστάθηκε στό μοναστήρι Τσουτύνσκϊυ.
῾Ο ῞Αγιος ἐκοιμήθηκε τό ἔτος 1652 καί ἐνταφιάσθηκε στό προαύλιο τοῦ καθεδρικοῦ ναοῦ τῆς ῾Αγίας Σοφίας. ᾿Επάνω στόν τάφο του ἐτελεῖτο ᾿Ακολουθία τῶν κεκοιμημένων.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρος Γενναδίου.
῾Ο ῞Αγιος ῾Οσιομάρτυς Γεννάδιος ἦταν μοναχός στή μονή τοῦ ῾Αγίου Διονυσίου τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους καί μετέβη στήν Κωνσταντινούπολη μέ προτροπή τοῦ γουμένου αὐτῆς, ὡς συνοδίτης τῶν μοναχῶν Βονιφατίου καί Εὐδοκίμου πού ὅδευαν πρός τό μαρτύριο. Οἱ δύο αὐτοί μοναχοί, ἀφοῦ ἐδειλίασαν πρό τῶν βασάνων καί ἀρνήθηκαν τόν Χριστό, κατήγγειλαν ὡς αἴτιο τῆς πορείας τους πρός τό μαρτύριο τόν Γεννάδιο. ῎Ετσι ὁ ῞Αγιος συνελήφθη ἀπό τούς Τούρκους, ἐκλείσθηκε στή φυλακή καί ἐβασανίσθηκε ἀνηλεῶς. ᾿Επειδή δέν ἀρνήθηκε τόν Χριστό, καταδικάσθηκε, τό ἔτος 1818, στόν δι᾿ ἀποκεφαλισμοῦ θάνατο, καί ἔλαβε ἔτσι τόν ἀμαράντινο στέφανο τῆς δόξας33.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων ἐνδόξων πέντε νεομαρτύρων Μανουήλ, Θεοδώρου, Γεωργίου, Μιχαήλ καί ἑτέρου Γεωργίου, τῶν ἐκ Σαμοθράκης.
Οἱ ῞Αγιοι Νεομάρτυρες Μανουήλ, Θεόδωρος, Γεώργιος καί ὁ νεότερος Γεώργιος κατάγονταν ἀπό τή Σαμοθράκη, ὁ δέ Μιχαήλ ἀπό τήν Κύπρο.
Κατά τήν ἐπανάσταση τοῦ 1821 νῆσος Σαμοθράκη κατελήφθη ἀπό τούς ᾿Αγαρηνούς, πού ἦλθαν ἀπό τήν ῎Αβυδο καί τήν Τένεδο καί ἐφόνευσαν τούς Χριστιανούς κατοίκους, τίς δέ γυναῖκες καί τά παιδιά διεμοίρασαν στήν ᾿Ανατολή καί στήν Αἴγυπτο. Τότε συνέλαβαν καί τούς τέσσερις Μάρτυρες μαζί μέ τόν Μιχαήλ, ὁ ὁποῖος ὅμως ἐφοβήθηκε καί ἀλλαξοπίστησε, καί τούς ἐπούλησαν σέ Τούρκους σέ διάφορα μέρη. ῞Οταν ῾Ελλάδα ἐλευθερώθηκε, οἱ πέντε Νεομάρτυρες ἐπέστρεψαν στή Σαμοθράκη καί ἀκολούθησαν τό χριστιανικό βίο.
᾿Εκείνη τήν περίοδο διορίσθηκε στό ὑπούργημα τοῦ καδῆ τῆς Μάκρης κάποιος σκληρός ᾿Απτουρραχμάν ἀφέντης λεγόμενος, ἀπάνθρωπος καί ζηλωτής τῆς θρησκείας τοῦ Μωάμεθ. Αὐτός, τό ἔτος 1836, συνέλαβε τούς Μάρτυρες, τούς ὁποίους ἐφυλάκισε καί ἐβασάνισε. Παρά τίς κολακεῖες καί τά φρικώδη βασανιστήρια οἱ Μάρτυρες ὁμολογοῦσαν τήν πίστη τους στόν Χριστό. Τότε ὁ καδῆς ἔγραψε στήν Κωνσταντινούπολη πρός τόν ἀφέντη τῆς Βασάφ, ὁ ὁποῖος ἦταν μυστικός γραμματεύς τοῦ σουλτάνου Μαχμούτ, τά σχετικά μέ τούς Μάρτυρες καί ὅτι ἀρνήθηκαν τή θρησκεία τοῦ Μωάμεθ. ῾Η ἀπόφαση πού ἦλθε ἦταν καταδικαστική. Πρῶτος ἐμαρτύρησε ὁ γέροντας Μιχαήλ, τόν ὁποῖο κατέκοψαν σέ κομμάτια μέ τά ξίφη τους. Οἱ ῞Αγιοι Θεόδωρος καί Γεώργιος ἐκρεμάσθησαν καί ἔτσι ἔλαβαν τό στέφανο τῆς ἀθλήσεως. Τόν δέ πολυπαθή Μανουήλ τόν ἔριξαν ἐπάνω σέ σιδερένια τσιγκέλια καί ἐκαρφώθηκε σταυροειδῶς. ῎Ετσι ἔριξαν καί τόν μακάριο μικρό Γεώργιο, ἀλλά, ὤ τοῦ θαύματος! τά καρφιά ἐλύγισαν καί δέν ἐκαρφώθηκε κανένα στό σῶμα τοῦ ῾Αγίου. Μετά ἀπό αὐτό τόν ἔριξαν ἐπάνω σέ σιδερένια σουβλιά καί τόν ἐπατοῦσαν γιά νά καρφωθεῖ τό σῶμα του. Μέ αὐτό τόν τρόπο ὁ Μάρτυς Μανουήλ σύντομα παρέδωσε τήν ἁγία του ψυχή στά χέρια τοῦ Θεοῦ, ὁ δέ Μάρτυς Γεώργιος ἔμεινε καρφωμένος εἴκοσι τέσσερις ὧρες μέ ὀδύνη ἀφόρητη. Οἱ ᾿Αγαρηνοί, ὅταν εἶδαν ὅτι μετά ἀπό τόσο διάστημα ἀκόμα ζεῖ, τόν ἐπυροβόλησαν στήν κεφαλή καί ἔτσι ἐτελείωσε τό βίο του καί αὐτός ὁ ἀοίδιμος.
Οἱ Χριστιανοί, ἀφοῦ ἔλαβαν τήν ἄδεια, ἐνταφίασαν τά λείψανα τῶν Μαρτύρων στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου αὐτῶν.
῾Η Σύναξή τους ἑορτάζεται καί τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ.
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,
ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.
|
