19 Φεβρουαρίου

† Μνήμη τῶν ἁγίων ἀποστόλων ᾿Αρχίππου, Φιλήμονος καί ᾿Απφίας.

Καί οἱ τρεῖς ῞Αγιοι ᾿Απόστολοι ᾿Απφίας ἤ ᾿Απφίων, ῎Αρχιππος καί Φιλήμων συναριθμοῦνται μεταξύ τῶν ῾Αγίων ῾Εβδομήκοντα ᾿Αποστόλων, τῶν ὁποίων τή Σύναξη ἑορτάζει ᾿Εκκλησία στίς 4 ᾿Ιανουαρίου.

Περί τῆς ῾Αγίας ᾿Απφίας ἀναφέρει ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος στήν πρός Φιλήμονα ἐπιστολή· «καί ᾿Απφίᾳ τῇ ἀγαπητῇ». Συνεμαρτύρησε μετά τῶν ᾿Αποστόλων Φιλήμονος, ᾿Αρχίππου καί ᾿Ονισήμου ἐπί αὐτοκράτορος Νέρωνος (54-68 μ.Χ.) καί φέρεται ὡς σύζυγος τοῦ ᾿Αποστόλου Φιλήμονος, († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου).

῾Ο ᾿Απόστολος ῎Αρχιππος, ἦταν μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου εἰς Κολοσσάς. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά ἐπί Νέρωνος († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου). ῾Ο ᾿Απόστολος τῶν ᾿Εθνῶν τόν ἐκατήχησε καί τόν ἐβάπτισε Χριστιανό. Γρήγορα ὅμως, λόγῳ τῆς προθυμίας, τοῦ ζήλου καί τῆς εὐσέβειάς του, ἀποδείχθηκε σέ συστρατιώτη τοῦ ᾿Αποστόλου, ὁ ὁποῖος τόν ἀναφέρει στίς πρός Φιλήμονα καί πρός Κολοσσαεῖς ἐπιστολές του. ᾿Αργότερα συλλαμβάνεται μέ διαταγή τοῦ ἔπαρχου ᾿Ανδροκλέους καί πιέζεται νά ἀρνηθεῖ τήν πίστη του. ῾Ο ῎Αρχιππος ὅμως ἀρνεῖται καί γι᾿ αὐτό ὑποβάλλεται σέ βασανιστήρια, τά ὁποῖα ἀντί νά τόν πτοοῦν τόν ἐνδυναμώνουν. Τέλος ὁ διά λιθοβολισμοῦ θάνατος ἐχάρισε στόν ᾿Απόστολο ῎Αρχιππο τό στέφανο τῆς δόξας.

῾Ο ᾿Απόστολος Φιλήμων, ᾿Επίσκοπος Γάζης, ἦταν μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου καί ἐτελειώθηκε μαρτυρικά στίς Κολοσσές ἐπί Νέρωνος, († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου). Κατά τόν Ψευδο-Δωρόθεο ἦταν ἕνας ἀπό τούς ἑβδομήκοντα ᾿Αποστόλους τοῦ Κυρίου καί ὁ παραλήπτης τῆς ἐπιστολῆς τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου πρός Φιλήμονα. Κατά τίς ᾿Αποστολικές Διαταγές (Ιῢ, 46) ὁ μαθητής αὐτός τοῦ Κυρίου ἔγινε ᾿Επίσκοπος ὄχι Γάζης ἀλλά τῶν Κολοσσῶν.

῾Ο γεμόνας ᾿Ανδροκλῆς ὑπέβαλε σέ διάφορα φρικτά βασανιστήρια τούς ᾿Αποστόλους Φιλήμονα καί ᾿Απφία. ῎Ετσι καί οἱ ῞Αγιοι αὐτοί ᾿Απόστολοι ἐτελειώθησαν καί ἔλαβαν τούς στεφάνους τοῦ μαρτυρίου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Μαξίμου, Θεοδότου, ῾Ησυχίου καί ᾿Ασκληπιοδότης.

Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ Μάξιμος, Θεόδοτος, ῾Ησύχιος καί ᾿Ασκληπιοδότη περιερχόμενοι σέ κάθε πόλη καί κάθε χώρα, ἐκήρυτταν μέ παρρησία τό Εὐαγγέλιο. ῾Ομολογοῦσαν ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός καί Κύριος τοῦ παντός καί δημιουργός τοῦ κόσμου, ἐνῶ τά εἴδωλα εἶναι ἔργα χειρῶν καί δημιουργήματα τῶν ἀνθρώπων, κατασκευασμένα μέ πέτρες καί ξύλα. Γι αὐτό συνελήφθησαν ἀπό τούς εἰδωλολάτρες καί παραδόθηκαν στόν ῎Αρχοντα τῆς χώρας καί ἐβασανίσθηκαν, γιά νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό καί νά προσκυνήσουν τά εἴδωλα. ᾿Επειδή ὅμως δέν ἐπείθονταν, ἐσύρονταν σιδηροδέσμιοι ἀπό πόλη σέ πόλη καί ἐμάχονταν μέ τά θηρία. Τά θηρία ὅμως δέν ἐτόλμησαν νά πλησιάσουν τούς ῾Αγίους καί ἔτσι αὐτοί διεφυλάχθησαν σῶοι καί ἀβλαβεῖς. ῎Επειτα μέ σιδερένια νύχια τούς ἔγδαραν καί τέλος ἀφοῦ ἄναψαν μεγάλο καμίνι, τούς ἔριξαν μέσα σέ αὐτό, ἐνῶ αὐτοί ἔψαλλαν χαίροντες. Καί εὐχαριστώντας τόν ῞Αγιο Θεό παρέδωσαν τίς ἅγιες καί μακάριες ψυχές τους στόν Κύριο καί ἔλαβαν τό στέφανο τοῦ μαρτυρίου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ὁσίων πατέρων ἠμῶν καί ὁμολογητῶν Εὐγενίου καί Μακαρίου.

Οἱ ῞Οσιοι Πατέρες Εὐγένιος καί Μακάριος συνελήφθησαν ἐπί αὐτοκράτορος ᾿Ιουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (361-363 μ.Χ.), ἐνώπιον τοῦ ὁποίου διεκήρυξαν μέ πνευματική ἀνδρεία ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός καί ἔλεγξαν τόν εἰδωλολάτρη αὐτοκράτορα γιά τίς δοξασίες του.

᾿Αμέσως ὁ ᾿Ιουλιανός ἔδωσε ἐντολή νά τούς βασανίσουν. ᾿Αφοῦ τούς ἐκρέμασαν, τούς ἔβαλαν ἐπάνω σέ πυρακτωμένη σχάρα. ῞Ομως οἱ ῞Αγιοι μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ διεφυλάχθησαν σῶοι καί ἀβλαβεῖς. ῞Υστερα ἀπό αὐτό ὁ ᾿Ιουλιανός τούς ἐξόρισε στή Μαυριτανία.

᾿Εκεῖ ἔφθασαν σέ ἕνα τόπο, ὅπου ἀσκήτευαν καί ζοῦσαν μέ προσευχή καί νηστεία. Οἱ κάτοικοι ὅμως τῆς περιοχῆς τούς συνέστησαν νά φύγουν ἀπό ἐκεῖ, διότι στόν τόπο ἐκεῖνο ὑπῆρχε ἕνας δράκοντας. Οἱ ῞Οσιοι δέν ἐφοβήθησαν, ἀλλά προσευχήθηκαν μέ θέρμη στόν Θεό καί ἀμέσως τό θαῦμα ἔγινε. Κεραυνός ἀπό τόν οὐρανό ἔπεσε καί κατέκαψε τό δράκοντα.

Μετά ἀπό αὐτό τό γεγονός καί ἀφοῦ οἱ ῞Οσιοι ἔζησαν γιά λίγο καιρό, ἐκοιμήθησαν μέ εἰρήνη παραδίδοντες τίς ἅγιες ψυχές τους στόν Κύριο.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Ραβουλᾶ.

῾Ο ῞Οσιος Ραβουλᾶς ἐγεννήθηκε στά Σαμόσατα τῆς Συρίας καί ἔζησε ἐπί τῶν αὐτοκρατόρων Ζήνωνος τοῦ ᾿Ισαύρου (474-475, 476-491 μ.Χ.), ᾿Αναστασίου Αύ (491-518 μ.Χ.) καί ᾿Ιουστινιανοῦ Αύ (527-565 μ.Χ.). ᾿Εκπαιδεύθηκε ἀπό τόν διδάσκαλο Βαρυψαβᾶ καί ἐκτός ἀπό τήν ἄλλη παιδεία καί μόρφωση ὁ ῞Οσιος ἔμαθε καί τή συριακή γλώσσα.

Στή συνέχεια ἔγινε μοναχός καί ἀπομονώθηκε στά ὄρη καί τά σπήλαια, γιά νά ἐπιδοθεῖ στήν προσευχή καί τήν ἄσκηση, καί ζοῦσε ὅπως ὁ ᾿Ιωάννης ὁ Βαπτιστής καί ὁ Προφήτης ᾿Ηλίας. ᾿Ακολούθως ἦλθε στή Φοινίκη, ὅπου ἵδρυσε κοινόβιο, καί ἀργότερα μέ τή συνδρομή τοῦ αὐτοκράτορος Ζήνωνος καί τοῦ ᾿Επισκόπου Βηρυττοῦ ᾿Ιωάννου ἔκτισε μονή, ὁποία ἀναδείχθηκε, σέ ἱεραποστολικό κέντρο γιά τή διάδοση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ στούς εἰδωλολάτρες.

῞Οταν ἀπέθανε ὁ αὐτοκράτορας Ζήνων, διάδοχός του ἔγινε ὁ ᾿Αναστάσιος ὁ Δίκορος. ῾Ο ῞Οσιος Ραβουλᾶς μέ τή βοήθεια τοῦ νέου βασιλέως ἔκτισε στήν Κωνσταντινούπολη νέα μονή, πού προσαγορεύεται μονή τοῦ Ραβουλᾶ.

῞Οταν ὁ ῞Οσιος ὑπερέβη τά ὀγδόντα του χρόνια ἐτελείωσε τό βίο του μέ εἰρήνη ψιθυρίζοντας τό λόγο τοῦ Κυρίου· «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι, κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς».

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Κόνωνος.

῾Ο ῞Οσιος Κόνων ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος ᾿Ιουστινιανοῦ Αύ (527-565 μ.Χ.) καί καταγόταν ἀπό τήν Κιλικία τῆς Μικρᾶς ᾿Ασίας. Σέ νεαρά λικία ἔγινε μοναχός στή μονή τοῦ Πενθουκλᾶ, ὁποία βρισκόταν κοντά στόν ᾿Ιορδάνη ποταμό. ῞Οταν ὁ Πατριάρχης ῾Ιεροσολύμων Πέτρος (524-552 μ.Χ.) ἐπληροφορήθηκε τή θερμή εὐσέβεια καί τήν ἀρετή τοῦ ῾Οσίου Κόνωνος, τοῦ ἀνέθεσε τή διακονία νά βαπτίζει στόν ᾿Ιορδάνη ποταμό ὅσους ἔρχονταν νά δεχθοῦν ἐκεῖ τό ἅγιο Βάπτισμα.

῾Ο ῞Οσιος Κόνων ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη σέ βαθύ γῆρας.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Σωφρονίου.

῾Ο ῞Οσιος Σωφρόνιος, σύμφωνα μέ μερικούς Συναξαριστές, ἦταν ᾿Επίσκοπος καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ᾿Ιαροσλάβου τοῦ Σοφοῦ.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιαροσλάβος ἐγεννήθηκε τό ἔτος 978 μ.Χ. καί ἦταν μεγάλος πρίγκιπας τοῦ Κιέβου. Λαβών ὡς ἀφορμή τό φόνο κάποιου ἐπιφανοῦς Ρώσου ἐμπόρου στήν Κωνσταντινούπολη, ἀπέστειλε κατά τοῦ Βυζαντίου, κατά τίς ἀρχές τοῦ 1043, τόν υἱό του Βλαδίμηρο μέ 400 πλοῖα, ἐπί τῶν ὁποίων ἐπέβαιναν ἑκατό χιλιάδες ἄνδρες Ρῶσοι καί μισθοφόροι «ἀπό τῶν κατοικούντων ἐν ταῖς προσαρκτίοις τοῦ ᾿Ωκεανοῦ νήσοις ἐθνῶν», ὅπως γράφει ὁ Γεώργιος Κεδρηνός.

῾Ο αὐτοκράτορας Κωνσταντίνος Θύ ὁ Μονομάχος (1042-1054), ἀφοῦ παρέταξε τό Βυζαντινό στόλο ἔξω ἀπό τό λιμένα τοῦ Φάρου# (σήμερα καλεῖται Ρούμελη Καβάκ), ἀπέστειλε πρέσβεις πρός τόν Βλαδίμηρο προτείνοντας συμβιβασμό. ᾿Εκεῖνος ὅμως ἀντιπρότεινε τέτοιους ὅρους, ὥστε συνεννόηση κατέστη ἀδύνατη. ῾Ο αὐτοκράτορας Κωνσταντίνος διέταξε τότε τό ναύαρχο Βασίλειο Θεοδωροκάνο νά εἰσέλθει μέ τρία πλοῖα στό λιμένα, γιά νά προκαλέσει αὐτούς. Οἱ Ρῶσοι ἐτράπησαν σέ φυγή καί τά περισσότερα πλοῖα τους καταποντίσθηκαν. ῞Οσοι ἀπό ἐκείνους πού κατέφυγαν στήν ξηρά κατόρθωσαν νά γλιτώσουν τή σφαγή, ἐπροχώρησαν μέ τά πόδια διά τῆς Θράκης πρός τήν πατρίδα τους. ᾿Αλλά πρίν φθάσουν στόν ποταμό Δούναβη, τούς ἐπιτέθηκε, κοντά στή Βάρνα, ὁ στρατηγός Κεκαυμένος καί τούς ἐφόνευσε, πλήν 800 πού αἰχμαλωτίσθηκαν καί ἀπεστάλησαν δέσμιοι στήν Κωνσταντινούπολη.

Τρία χρόνια μετά τήν ἐπιδρομή ἐκείνη ὁ ᾿Ιαροσλάβος συνομο-λόγησε εἰρήνη μετά τοῦ Βυζαντίου.

Κατά τό ἔτος 1017 συνέβη τρομακτικῶν διαστάσεων πυρκαϊά στό Κίεβο, ὁποία ἀποτέφρωσε τό μέγιστο τμῆμα τῆς πόλεως καί πολλούς ναούς. Μεταξύ τῶν καταστραφέντων ἀπό τή φωτιά ναῶν ὑπῆρξε προφανῶς καί ὁ ναός τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, ὁ ὁποῖος πρέπει νά ἀνακατασκευάσθηκε ἀπό τόν ῞Αγιο ᾿Ιαροσλάβο ἀμέσως μετά τήν καταστροφή.

Κατά τόν ἐμφύλιο πόλεμο μεταξύ τῶν υἱῶν τοῦ ῾Αγίου Βλαδιμήρου († 15 ᾿Ιουλίου) γιά τή διαδοχή στήν ἐξουσία τοῦ μεγάλου γεμόνος τοῦ Κιέβου, ὁ ττηθείς Σβιατοπόλκος ἐζήτησε τή βοήθεια τοῦ γεμόνος τῆς Πολωνίας Βολεσλάβου. ῾Ο Βολεσλάβος ἐνίκησε τόν ῞Αγιο ᾿Ιαροσλάβο καί διευκόλυνε τήν κατάληψη τοῦ Κιέβου ἀπό τόν Σβιατοπόλκο, ὁ ὁποῖος ὅμως τελικά ὑπεκίνησε ἐπανάσταση τῶν Κιεβινῶν γιά τή δυναμική ἐκδίωξη τῶν Πολωνῶν. ῾Η κατάληψη τοῦ Κιέβου ἀπό τούς Πολωνούς χρονολογεῖται κατά τό ἔτος 1018.

῾Ο ῞Αγιος ἐθεμελίωσε τό ἔτος 1037 σέ ἄλλο τόπο τόν καί σήμερα σωζόμενο μεγαλοπρεπή ναό τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, βυζαντινοῦ τύπου, ὁ ὁποῖος κατασκευάσθηκε ἀπό Βυζαντινούς ἔμπειρους μαΐστορες τῆς τέχνης διά τῆς βυζαντινῆς κατασκευαστικῆς μεθόδου τῆς λιθοδομῆς, ὡς καί τό ναό τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.

᾿Από τήν ἐποχή αὐτή θεμελιώνεται ἀδιάκοπη συνέχεια τῆς Βυζαντινῆς ἱεραποστολῆς στή Ρωσία καί κανονική ὀργανική ἔνταξη τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς Ρωσίας στό διοικητικό σῶμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Μετά τήν κοίμηση τοῦ Μητροπολίτου Κιέβου Θεοπέμπτου, περί τό 1048, Μητρόπολις Κιέβου ἐχήρευσε γιά τρία χρόνια. Γι αὐτό ὁ ῞Αγιος ᾿Ιαροσλάβος συνεκάλεσε Σύνοδο τῶν ᾿Αρχιερέων τῆς Ρωσίας, ὁποία πιθανότατα ἐξέλεξε Μητροπολίτη Κιέβου τό μοναχό τοῦ Μπερέστοβο ῾Ιλαρίωνα. ῾Ο Μητροπολίτης ῾Ιλαρίων ἐζήτησε τήν ἐπικύρωση καί εὐλογία ἀπό τόν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιαροσλάβος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1054 καί ᾿Εκκλησία τιμᾶ τή μνήμη του καί στίς 28 Φεβρουαρίου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Νικήτα.

(Βλ. † 4 ᾿Απριλίου).

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσιομάρτυρος Φιλοθέης τῆς ᾿Αθηναίας.

῾Η ῾Οσία Φιλοθέη ἐγεννήθηκε τό ἔτος 1522 μ.Χ. στήν τουρκοκρατούμενη τότε ᾿Αθήνα. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς της ὀνομάζονταν ῎Αγγελος καί Συρίγα Μπενιζέλου. ῾Η μητέρα της ἦταν στείρα καί ἀπέκτησε τήν ῾Αγία μετά ἀπό θερμή καί συνεχή προσευχή. ῾Ο Κύριος, πού ἱκανοποιεῖ τό θέλημα ἐκείνων πού Τόν σέβονται καί Τόν ἀγαποῦν, ἄκουσε τή δέησή της. Καί πράγματι, μιά μέρα Συρίγα μπῆκε κατά τή συνήθειά της στό ναό τῆς Θεοτόκου γιά νά προσευχηθεῖ καί ἀπό τόν κόπο τῆς ἔντονης καί ἐπίμονης προσευχῆς τήν ἐπῆρε γιά λίγο ὁ ὕπνος. Τότε ἀκριβῶς εἶδε ἕνα θαυμαστό ὅραμα. ῞Ενα φῶς ἰσχυρό καί λαμπρό βγῆκε ἀπό τήν εἰκόνα τῆς Θεομήτορος καί εἰσῆλθε στήν κοιλιά της. ῎Ετσι ἐξύπνησε ἀμέσως καί ἔκρινε ὅτι τό ὅραμα αὐτό σήμαινε τήν ἱκανοποίηση τοῦ αἰτήματός της. ῎Ετσι καί ἔγινε. ῞Υστερα ἀπό λίγο καιρό Συρίγα ἔμεινε ἔγκυος καί ἔφερε στόν κόσμο τή μονάκριβη θυγατέρα της.

Μαζί μέ τή χριστιανική ἀνατροφή, ἔδωσαν στή μοναχοκόρη τους καί κάθε δυνατή, γιά τήν ἐποχή ἐκείνη, μόρφωση. ῎Ετσι Ρηγούλα, αὐτό ἦταν τό ὄνομά της προτοῦ γίνει μοναχή, ὅσο ηὔξανε κατά τή σωματική λικία, τόσο προέκοπτε καί κατά τήν ψυχή, ὅπως λέει τό συναξάρι της.

Σέ λικία 14 χρόνων, οἱ γονεῖς της τήν ἐπάντρεψαν μέ ἕναν ἀπό τούς ἄρχοντες τῆς ᾿Αθήνας. ᾿Αργότερα, ἀφοῦ ἀπέθαναν οἱ γονεῖς καί ὁ σύζυγός της, ἦρθε ὥρα νά πραγματοποιήσει ἕνα μεγάλο πόθο της. ᾿Αφιερώνεται ἐξ ὁλοκλήρου στόν Χριστό, γίνεται μοναχή καί παίρνει τό ὄνομα Φιλοθέη.

Κατ ἀρχήν, ὕστερα ἀπό ἐντολή τοῦ ῾Αγίου ᾿Ανδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου τόν ὁποῖο εἶδε σέ ὅραμα, οἰκοδόμησε ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι μέ ἀρκετά κελλιά, στό ὁποῖο καί ἔδωσε τό ὄνομα του ῾Αγίου γιά νά τόν τιμήσει. Στό μοναστήρι προσέθεσε καί ἄλλα ἀναγκαῖα οἰκοδομήματα καί ἐκτάσεις καί τό ἐπροικοδότησε μέ μετόχια καί ὑποστατικά, πού ὑπερεπαρκοῦσαν γιά τή διατροφή καί συντήρηση τῶν μοναζουσῶν.

Τό μοναστήρι αὐτό τοῦ ῾Αγίου ᾿Ανδρέου ἐσωζόταν στήν ᾿Αθήνα, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐπί πολλά ἔτη μετά τήν κοίμηση τῆς ῾Αγίας καί ἦταν πλουτισμένο ὄχι μόνο μέ ὑποστατικά καί διάφορα μετόχια, ἀλλά καί μέ πολυειδή χρυσοΰφαντα ἱερατικά ἄμφια καί σκεύη, ἀπαραίτητα γιά τίς ἐτήσιες ἱερές τελετές καί ἀγρυπνίες. Προπαντός ὅμως τό μοναστήρι σεμνυνόταν καί ἐγκαλλωπιζόταν μέ τό θησαυρό τοῦ τιμίου καί ἁγίου λειψάνου τῆς ῾Αγίας, τό ὁποῖο ἦταν ἀποθησαυρισμένο καί ἀποτεθειμένο στό δεξιό μέρος τοῦ ῾Ιεροῦ Βήματος, ὅπου καί τό ἀσπάζονταν μέ εὐλάβεια ὅλοι οἱ Χριστιανοί. Τό τίμιο λείψανο τῆς ῾Αγίας ἐ- σκορποῦσε εὐωδία, γεγονός πού ἀποτελοῦσε ἐμφανή μαρτυρία καί ἀπόδειξη τῆς ἁγιότητος αὐτῆς.

Τό παράδειγμά της, λοιπόν, νά ἀφιερωθεῖ στόν Χριστό, τό ἀκολουθοῦν καί ἄλλες νέες. Σέ λίγο διάστημα, μονή ἔφθασε νά ἔχει διακόσιες ἀδελφές. ῾Η μονή τῆς ῾Οσίας Φιλοθέης γίνεται πραγματικό λιμάνι. ᾿Εκεῖ βρίσκουν προστασία ὅλοι οἱ ταλαιπωρημένοι ἀπό τή σκλαβιά. ᾿Εκεῖ οἱ ἄρρωστοι βρίσκουν θεραπεία, οἱ πεινασμένοι τροφή, οἱ γέροντες στήριγμα καί τά ὀρφανά στοργή.

῾Η ῾Οσία, παρά τίς ἀντιδράσεις τῶν Τούρκων, οἰκοδομεῖ διάφορα φιλανθρωπικά ἱδρύματα, νοσηλευτήρια, ὀρφανοτροφεῖα, «σχολεῖα διά τούς παῖδας τῶν ᾿Αθηναίων, διά ν ἀνοίξῃ τούς ὀφθαλμούς αὐτῶν πρός τήν παράδοσιν καί τήν δόξαν τῶν προγόνων των». Πρωτοστατεῖ σέ ὅλα αὐτά τά ἔργα γουμένη Φιλοθέη. Διδάσκει μέ τά λόγια καί μέ τή ζωή της. Στηρίζει τούς πονεμένους σκλάβους μέ τήν προσευχή της. ᾿Ιδιαίτερες εἶναι οἱ φροντίδες της γιά νά σώσει ἀπό τόν ἐξισλαμισμό ἤ τήν ἁρπαγή τῶν Τούρκων τίς νέες ῾Ελληνίδες.

῾Η ὅλη ὅμως δράση τῆς ῾Αγίας Φιλοθέης ἐξαγρίωσε κάποτε τούς Τούρκους. Κάποια στιγμή τή συλλαμβάνουν καί ἐκείνη μέ πνευματική ἀνδρεία ὁμολογεῖ· «᾿Εγώ διψῶ νά ὑπομείνω διάφορα εἴδη βασανιστηρίων γιά τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τόν ὁποῖο λατρεύω καί προσκυνῶ μέ ὅλη μου τήν ψυχή καί τήν καρδιά ὡς Θεό ἀληθινό καί ἄνθρωπο τέλειο, καί θά σᾶς χρωστάω μεγάλη εὐγνωμοσύνη ἄν μπορεῖτε μιά ὥρα πρωτύτερα νά μέ στείλετε πρός Αὐτόν μέ τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου». ῞Υστερα ἀπό τήν ρωϊκή αὐτή ἀπάντηση πρός τούς κατακτητές, ὅλοι ἐπίστευαν ὅτι πανευτυχής καί φερώνυμη Φιλοθέη ἐντός ὀλίγου θά ἐτελειοῦτο διά τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου. ῞Ομως, κατά θεία βούληση, τήν τελευταία σχεδόν στιγμή πρόφθασαν κάποιοι Χριστιανοί καί καταπράϋναν τόν γεμόνα μέ διάφορους τρόπους. ῎Ετσι ἐπέτυχαν νά ἐλευθερώσουν τήν ῾Αγία.

᾿Αφεθεῖσα πλέον ἐλεύθερη ῾Αγία Φιλοθέη, ἐπέστρεψε ἀναίμακτη στό μοναστήρι της, ὅπως ἐπί Μεγάλου Κωνσταντίνου ὁ μυροβλήτης Νικόλαος καί πολλούς αἰῶνες ἀργότερα ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. ᾿Εφρόντιζε δέ ὄχι μόνο γιά τή σωτηρία τῆς ἰδικῆς της ψυχῆς ἀλλά καί τῶν ἄλλων, ἀφοῦ τούς μέν ἐναρέτους τούς ἐστερέωνε στήν ἀρετή, τούς δέ ἁμαρτωλούς τούς ἐβελτίωνε ἠθικά καί τούς ὁδηγοῦσε στή μετάνοια. Καί ἀποκλειστικά γιά τό σκοπό αὐτό διεπέρασε στή νῆσο Τζιά (Κέα), ὅπου πρό πολλοῦ εἶχε οἰκοδομήσει μετόχι, γιά νά ἀποστέλλει ἐκεῖ τίς μοναχές ἐκεῖνες πού ἐφοβοῦνταν γιά διάφορους λόγους νά διαμένουν στήν ᾿Αθήνα. Στή Τζιά ἔμεινε ἀρκετό χρόνο καί κατήχησε θεαρέστως τίς ἀσκούμενες ἀδελφές στήν ἀκριβή τήρηση τῶν κανόνων τῆς μοναστικῆς ζωῆς. Μόλις ἐτελείωσε τό ἔργο της ἐκεῖ, ἐπέστρεψε καί πάλι στήν ᾿Αθήνα.

῎Ετσι λοιπόν ᾿Αγία Φιλοθέη, ἀφοῦ ἔφθασε σέ τελειότητα καί στήν πράξη καί στή θεωρία, ἀξιώθηκε ἀπό τόν Θεό νά ἐπιτελεῖ θαύματα, ἀπό τά ὁποῖα, πρός ἀπόδειξη τοῦ θαυματουργικοῦ της χαρίσματος, θά μνημονεύσουμε ἕνα μόνο, τό ἀκόλουθο· Ζοῦσε στήν ἐποχή της ἕνας νέος, ποιμένας προβάτων, ὁ ὁποῖος ἀπό πολύ μικρός εἶχε συνηθίσει στίς κλεψιές καί στίς ραδιουργίες. ῾Ο νέος αὐτός, κατά παραχώρηση τοῦ Θεοῦ, ἐκυριεύθηκε ἀπό τόν Σατανᾶ. ᾿Εξ αἰτίας τούτου περιφερόταν στά βουνά καί στίς σπηλιές γυμνός καί τετραχηλισμένος, θέαμα ὄντως ἐλεεινό. Πολλές φορές, ὅταν συνερχόταν ἀπό τήν τρέλα, στήν ὁποία τόν εἶχε ὁδηγήσει ὁ Σατανᾶς, ἐσύχναζε στά γύρω μοναστήρια γιά νά βρεῖ θεραπεία στήν ἀσθένειά του. Δέν μποροῦσε ὅμως νά πετύχει τίποτε. Κάποιοι, πού τόν εὐσπλαγχνίσθησαν, τόν ὁδήγησαν στήν ῾Αγία Φιλοθέη ὁποία, ὕστερα ἀπό πολλή καί ἐκτενή προσευχή τόν ἐλύτρωσε ἀπό ἐκείνη τή διαβολική μάστιγα. ῎Επειτα, ἀφοῦ τόν ἐνουθέτησε ἀρκετά, τόν εἰσήγαγε καί στήν τάξη τῶν μοναχῶν. Καί ἔτσι ὁ νέος ἐκεῖνος, ἀφοῦ ἐκάρη μοναχός, ἐπέρασε τό ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς του μέ μετάνοια καί ἄσκηση, θαυμαζόμενος ἀπ᾿ ὅλους.

Μάταια οἱ Τοῦρκοι προσπαθοῦν νά ἀνακόψουν τή δράση της. ῞Ωσπου, μιά νύκτα, στίς 2 ᾿Οκτωβρίου τοῦ ἔτους 1588, πῆγαν στό μονύδριο πού εἶχε οἰκοδομήσει στά Πατήσια (ἔτυχε τότε νά ἑορτάζεται μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Διονύσιου τοῦ ᾿Αρεοπαγίτου καί ῾Αγία μαζί μέ τίς ἄλλες ἀδελφές βρίσκονταν στόν ἱερό ναό ἐπιτελώντας ὁλονύκτια ἀγρυπνία) καί πέντε ἀπό αὐτούς ἀνέβηκαν στόν ἐξωτερικό τοῖχο καί ἐπήδησαν μέσα στήν αὐλή. Στή συνέχεια εἰσέβαλαν στό ναό, ὅπου ἅρπαξαν τήν ῾Αγία καί τήν ἐμαστίγωσαν μέ μανία καί βαναυσότητα. Τό ἀσκητικό της σῶμα δέν ἄντεξε πολύ. ῾Η Δορκάς τῶν ᾿Αθηνῶν ὑπέκυψε.

Εἴκοσι μέρες μετά ἀπό τήν κοίμηση τῆς ῾Αγίας, ὁ τάφος της εὐωδίαζε. ᾿Ακόμη, ὅταν μετά ἀπό ἕνα ἔτος ἔγινε ἀνακομιδή, τό τίμιο λείψανό της βρέθηκε σῶο καί ἀκέραιο. ᾿Επιπλέον ἦταν γεμάτο μέ εὐωδιαστό μύρο, τρανή καί λαμπρή ἀπόδειξη τῆς θεάρεστης καί ἐνάρετης πολιτείας της, πρός δόξα καί αἶνο τοῦ Θεοῦ καί καύχημα τῆς πίστεώς μας. Τό ἱερό λείψανό της βρίσκεται σήμερα στό Μητροπολιτικό Ναό τῶν ᾿Αθηνῶν.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός ἠμῶν Μαρίας τοῦ ῎Ολονετς.

῾Η ῾Οσία Μαρία ἐγεννήθηκε κατά τό 19ο αἰώνα μ.Χ. στό χωριό Περεντίνο τῆς ἐπαρχίας Σταράγια τοῦ Νόβγκοροντ ἀπό εὐσεβεῖς καί φιλόθεους γονεῖς. ῾Ο πατέρας της ὀνομαζόταν Βασίλειος Σωφρόνωφ καί ἀξιώθηκε νά ἀποκτήσει ἀκόμη τέσσερα παιδιά, δύο υἱούς καί δύο θυγατέρες. ᾿Από μικρή λικία Μαρία ἐδιδάχθηκε τό ῾Ωρολόγιο καί τό Ψαλτήρι. Τά βράδια τοῦ χειμώνος ἐκαθόταν καί ἐδιάβαζε τούς Βίους τῶν ῾Αγίων, ἐνῶ τή νύχτα ἐσηκωνόταν κρυφά καί σχεδόν ἀθόρυβα πήγαινε μπροστά στίς ἱερές εἰκόνες καί ἔκανε μετάνοιες.

Τά χρόνια ἐπερνοῦσαν, ἀλλά Μαρία δέν ἀποφάσιζε νά κάνει τή δική της οἰκογένεια. ᾿Επισκεπτόταν τακτικά τά μοναστήρια καί τούς ἀσκητές πού ζοῦσαν στά δάση πέρα ἀπό τόν ποταμό Λόβατ. Κάποιος ἀπό τούς ἅγιους ἐκείνους Γέροντες τή συμβούλεψε νά βαδίσει πρός τό βορά, στή λίμνη Βέϊζ, ὅπου ζοῦσε ὁ ἐρημίτης π. ῾Ησαΐας, ὁ θεῖος της. ᾿Εκεῖνος θά τήν καθοδηγοῦσε στό δρόμο τῆς σωτηρίας. ῎Ετσι ῾Οσία Μαρία ἐξεκίνησε γιά τό ῎Ολονετς, γιά νά πάρει τήν εὐλογία τοῦ πατρός ῾Ησαΐου. ᾿Εκεῖ καί ἔμεινε, γιά νά ἀσκητέψει, μέσα σέ μιά καλύβα.

Μετά τρία χρόνια ἀσκήσεως καί προσευχῆς ἦλθαν νέοι πειρασμοί. ῾Η ῾Οσία ἀναγκάσθηκε νά ἐγκαταλείψει τήν καλύβα της καί νά περιπλανιέται στά δάση καί στήν ἔρημο. ῎Ετσι ἔφθασε μετά ἀπό πολλές ταλαιπωρίες γιά προσκύνημα στή Σταυρούπολη τοῦ Καυκάσου, ἀναζητώντας ἕνα συχαστικό καταφύγιο σέ μιά χαράδρα.

Μετά ἀπό πολύ ἄσκηση καί προσευχή ἔφθασε ὁ καιρός νά παραδώσει τήν ἁγία της ψυχή στόν Κύριο, πού τόσο ἀγάπη-

σε. ῾Η ψυχή της ἐχωρίσθηκε ἀπό τό σῶμα τῆς ῾Αγίας τό ἔτος 1860.

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,

ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.