4 Ιανουαρίου
῾Η σύναξις τῶν ἁγίων ῾Εβδομήκοντα ᾿Αποστόλων.
Περί τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων μᾶς πληροφορεῖ τό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο στό 10ο κεφάλαιο· «Μετά δέ ταῦτα ἀνέδειξεν ὁ Κύριος καί ἑτέρους ἑβδομήκοντα καί ἀπέστειλεν αὐτούς ἀνά δύο πρό προσώπου αὐτοῦ εἰς πᾶσαν πόλιν καί τόπον οὗ ἤμελλεν αὐτός ἔρχεσθαι. ῎Ελεγεν οὖν πρός αὐτούς· ὁ μέν θερισμός πολύς, οἱ δέ ἐργάται ὀλίγοι. Δεήθητε οὖν τοῦ κυρίου τοῦ θερισμοῦ, ὅπως ἐκβάλῃ ἐργάτας εἰς τόν θερισμόν αὐτοῦ. ῾Υπάγετε· ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς ἄρνας ἐν μέσῳ λύκων. Μή βαστάζετε βαλλάντιον, μή πήραν, μηδέ ὑποδήματα, καί μηδένα κατά τήν ὁδόν ἀσπάσησθε· εἰς ἥν δ ἄν οἰκίαν εἰσέρχησθε, πρῶτον λέγετε· εἰρήνη τῷ οἴκῳ τούτῳ, καί ἐάν ᾖ ἐκεῖ υἱός εἰρήνης, ἐπαναπαύεται ἐπ αὐτόν εἰρήνη ὑμῶν· εἰ δέ μήγε, ἐφ ὑμᾶς ἀνακάμψει...καί θεραπεύετε τούς ἐν αὐτῇ ἀσθενεῖς, καί λέγετε αὐτοῖς· ἤγγικεν ἐφ ὑμᾶς βασιλεία τοῦ Θεοῦ»27. Τούς ἐξέλεξε ὁ Χριστός ὕστερα ἀπό τούς Δώδεκα, γιά νά βοηθοῦν τό σωτήριο ἔργο του καί νά διακονοῦν τό σχέδιο τῆς Θείας Οἰκονομίας.
Οἱ Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας, τῆς πρώτης χριστιανικῆς περιόδου, προσπάθησαν νά τούς ταυτίσουν σταχυολογώντας πρόσωπα τῆς Καινῆς Διαθήκης, κυρίως ἀπό τό βιβλίο τῶν Πράξεων καθώς καί τίς ἐπιστολές τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου. ῾Η πρώτη ἀπόπειρα καταρτίσεως καταλόγων τῶν ὀνομάτων τῶν ῾Εβδομήκοντα ᾿Αποστόλων ἔγινε σέ ἀντίδραση ἐνεργειῶν τῶν Γνωστικῶν, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἀνορθόδοξη καί ἐσφαλμένη ἀντίληψη περί τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος καί τῆς ἀδιάκοπης ἀποστολικῆς διαδοχῆς καί ἀποσκοποῦσε νά προβάλει πρόσωπα μέ ἀναμφισβήτητο ἐκκλησιαστικό κύρος, πού ἦσαν ἄμεσα συνεχιστές τοῦ ἔργου τῶν Δώδεκα ᾿Αποστόλων28.
᾿Από τήν ἐποχή τοῦ πρώτου Σχίσματος (867 μ.Χ.), ὅταν τό «παπικόν πρωτεῖον ἐξῆλθεν πλέον τῆς θεωρητικῆς καί ἀορίστου μορφῆς τήν ὁποίαν μέχρι τοῦδε διετήρει καί ἔλαβε πρακτικήν καί ὡρισμένην μορφήν ἐπικίνδυνον διά τήν ἀνεξαρτησίαν τῆς ᾿Αποστολικῆς ᾿Εκκλησίας»29, προβάλλονται ἰδιαίτερα ἀπό τήν ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία οἱ ῾Εβδομήκοντα ᾿Απόστολοι, σέ ἀντίδραση στίς γνωστές θέσεις τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς ᾿Εκκλησίας περί τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα.
Γι αὐτό, ἄν καί ἕκαστος τῶν ᾿Αποστόλων ἑορτάζει σέ τακτή ξεχωριστή μέρα, ᾿Εκκλησία μας ὅρισε καί ἰδία μέρα γιά τήν κοινή ἑορτή αὐτῶν πού κακοπάθησαν γιά τό Εὐαγγέλιο τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ.
Αὐτοί εἶναι·
\1.\῎Αγαβος, προφήτης, ὁ ὁποῖος προεφήτευσε τή σύλληψη τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου καί τό μέγα λιμό εἰς ῾Ιερουσαλήμ#30, († 8 ᾿Απριλίου).
\2.\᾿Ακύλας, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου, μετά τῆς συζύγου αὐτοῦ Πρισκίλλης, μαρτυρικά τελειωθέντες31, († 14 ᾿Ιουλίου, † 13 Φεβρουαρίου).
\3.\᾿Αμπλίας, ᾿Επίσκοπος ᾿Οδυσσουπόλεως (τῆς Μακεδονίας), ὑπό τοῦ ᾿Αποστόλου ᾿Ανδρέου ἐγκατασταθείς καί ὑπό τῶν ἐθνικῶν ἀναιρεθείς, († 31 ᾿Οκτωβρίου).
\4.\᾿Ανανίας, μαθητής τοῦ Κυρίου στή Δαμασκό, συναντήσας, καθ᾿ ὑπόδειξιν τοῦ Κυρίου, τόν Σαούλ (Παῦλο) τυφλωθέντα32, τόν ὁποῖο ἐθεράπευσε καί ἐβάπτισε. ῎Εγινε ᾿Επίσκοπος Δαμασκοῦ, τελειωθείς διά λιθοβολισμοῦ, († 1 ᾿Οκτωβρίου).
\5.\᾿Ανδρόνικος, ᾿Επίσκοπος Πανονίας33, († 17 Μαΐου, † 30 ᾿Ιουλίου, 22 Φεβρουαρίου εὕρεση λειψάνων).
\6.\᾿Απελλῆς, ᾿Επίσκοπος Σμύρνης34, († 10 Σεπτεμβρίου).
\7.\᾿Απελλῆς (ἕτερος ἤ ὁ προηγούμενος), ᾿Επίσκοπος τῆς ἐν Θράκῃ ῾Ηρακλείας, († 31 ᾿Οκτωβρίου).
\8.\᾿Απολλώ(ς), ᾿Επίσκοπος Καισαρείας35, († 8 Δεκεμβρίου).
\9.\᾿Απφία(ς) (ἤ ᾿Απφίων)· σαφῶς πρόκειται περί γυναίκας ᾿Αποστόλου, τήν ὁποία ἀναφέρει ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος στήν πρός Φιλήμονα ἐπιστολή· «καί ᾿Απφίᾳ τῇ ἀγαπητῇ»36. Συνεμαρτύρησε μετά τῶν ᾿Αποστόλων Φιλήμονος, ᾿Αρχίππου καί ᾿Ονησίμου ἐπί Νέρωνος (φέρεται ὡς σύζυγος τοῦ Φιλήμονος), († 22 Νοεμβρίου, † 19 Φεβρουαρίου).
10.\᾿Αρίσταρχος, ᾿Επίσκοπος τῆς ἐν Συρίᾳ ᾿Απαμείας, ἀποκεφαλισθείς ὑπό Νέρωνος37, († 27 Σεπτεμβρίου, † 14 ᾿Απριλίου).
11.\᾿Αριστόβουλος, ᾿Επίσκοπος Βρεττανίας, ἀδελφός τοῦ ᾿Αποστόλου Βαρνάβα38, († 31 ᾿Οκτωβρίου, † 15 Μαρτίου).
12.\᾿Αρτεμᾶς, ᾿Επίσκοπος Λύστρων39, († 30 ᾿Οκτωβρίου).
13.\῎Αρχιππος, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου εἰς Κολοσσάς. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά ἐπί Νέρωνος40, († 22 Νοεμβρίου, † 19 Φεβρουαρίου).
14.\᾿Ασύγκριτος, ᾿Επίσκοπος ῾Υρκανίας, ἐτελειώθηκε μαρτυρικῶς41, († 8 ᾿Απριλίου).
15.\᾿Αχαϊκός, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου στήν Κόρινθο42, ἐτελειώθηκε ἀπό λιμό καί δίψα, († 15 ᾿Ιουνίου).
16.\Βαρνάβας ἤ ᾿Ιωσῆς, Κύπριος τήν πατρίδα, ἀπό τούς ἑλληνιστές ῾Εβραίους τῆς νήσου καί ἀπό τή φυλή Λευΐ. ᾿Από ᾿Ιωσῆς, γιά τό γλυκύ του κήρυγμα, μετονομάσθηκε Βαρνάβας, πού σημαίνει «υἱός παρακλήσεως»43. Συνέκδημος τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου44, ἐκήρυξε τό Εὐαγγέλιο στήν ᾿Αντιόχεια, ῾Ιερουσαλήμ, Ρώμη, ᾿Αλεξάνδρεια καί Κύπρο, ὅπου ἐλιθοβολήθηκε καί παραδόθηκε στό πῦρ. Εἶναι ὁ ἱδρυτής τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς Κύπρου, († 11 ᾿Ιουνίου).
17.\Γάϊος, ᾿Επίσκοπος ᾿Εφέσου45, († 5 Νοεμβρίου).
18.\᾿Επαινετός, ᾿Επίσκοπος Καρθαγένης46, († 30 ᾿Ιουλίου).
19.\᾿Επαφρόδιτος (ἤ ᾿Επαφρᾶς), ᾿Επίσκοπος Κολοφῶνος ἤ Κολώνης ἤ ᾿Αδράκης47, († 8 Δεκεμβρίου)48.
20.\῎Εραστος, οἰκονόμος τῆς ᾿Εκκλησίας ῾Ιεροσολύμων καί ᾿Επίσκοπος Πανεάδος49, († 10 Νοεμβρίου).
21.\῾Ερμᾶς, ᾿Επίσκοπος Φιλίππων ἤ Φιλιππουπόλεως50, († 5 Νοεμβρίου).
22.\῾Ερμῆς, ᾿Επίσκοπος Δαλματίας51, († 8 Μαρτίου).
23.\Εὔβουλος, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου52, († 28 Φεβρουαρίου).
24.\Εὔοδος, ᾿Επίσκοπος ᾿Αντιοχείας, διάδοχος τοῦ ᾿Αποστόλου Πέτρου, († 7 Σεπτεμβρίου).
25.\Ζακχαῖος, ἀρχιτελώνης τῆς ῾Ιεριχώ, τόν ὁποῖο ἐκάλεσε ὁ Κύριος53, († 20 ᾿Απριλίου).
26.\Ζηνᾶς ἤ Ζήνων, ᾿Επίσκοπος Διοσπόλεως τῆς Λαοδικείας54, († 27 Σεπτεμβρίου).
27.\῾Ηρωδίων καί Ροδίων ἤ Ρόδιος, ᾿Επίσκοπος Νέων Πατρῶν, ἀκόλουθος τῶν ᾿Αποστόλων, ἐτελειώθηκε μαρτυρικά ὑπό ᾿Ιουδαίων καί ἐθνικῶνἤ ᾿Επίσκοπος Ταρσοῦ, ἀκόλουθος τοῦ ᾿Αποστόλου Πέτρου στή Ρώμη, ἀποκεφαλίσθηκε ὑπό Νέρωνος μετά τοῦ ᾿Ολυμπᾶ, († 28 Μαρτίου, † 8 ᾿Απριλίου, † 10 Νοεμβρίου).
28.\᾿Ιάκωβος ὁ ᾿Αδελφόθεος, ἀδελφός τοῦ Κυρίου καί υἱός ᾿Ιωσήφ τοῦ Μνήστορος, συγγραφεύς τῆς φερωνύμου Καθολικῆς ᾿Επιστολῆς καί πρῶτος ῾Ιεράρχης ῾Ιεροσολύμων. ῾Ο ῞Αγιος ἐτελειώθηκε μαρτυρικῶς ὑπό ᾿Ιουδαίων56, († 23 ᾿Οκτωβρίου καί Κυριακή μετά τήν Χριστοῦ Γέννησιν).
29.\᾿Ιάκωβος ὁ ᾿Αλφαίου ἤ ᾿Αλφαῖος, ἀδελφός Ματθαίου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, († 9 ᾿Οκτωβρίου, † 26 Μαΐου).
30.\᾿Ιάσων, ᾿Επίσκοπος Ταρσοῦ, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου57, († 29 ᾿Απριλίου).
31.\᾿Ιούδας ὁ ᾿Ιακώβου ἤ Θαδδαῖος καί Λεββαῖος, ἀδελφός κατά σάρκα τοῦ Κυρίου καί υἱός ᾿Ιωσήφ τοῦ Μνήστορος, ἀδελφός δέ γνήσιος ᾿Ιακώβου τοῦ ᾿Αδελφοθέου58, († 19 ᾿Ιουνίου, † 21 Αὐγούστου).
32.\᾿Ιουνία(ς)· πρόκειται περί ἀνδρός ᾿Αποστόλου, τόν ὁποῖο ἀναφέρει ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος στήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή· «ἀσπάσασθε ᾿Ανδρόνικον καί ᾿Ιουνίαν τούς συγγενεῖς μου καί συναιχμαλώτους μου, οἵτινές εἰσιν ἐπίσημοι ἐν τοῖς ἀποστόλοις»59. Δυστυχῶς στούς Συναξαριστές ἐθεωρήθηκε ὡς γυναίκα, ἐνῶ σέ πολλούς κώδικες γράφεται ὀρθῶς· «(᾿Ανδρόνικος) συνεπόμενον ἔχων καί τόν ὑπερθαύμαστον ᾿Ιουνίαν». Καί τό δίστιχο μαρτυρεῖ· «᾿Ιουνία(ς) τέθνηκε μηνί Μαΐῳ, ὅς πρῶτος ἐστίν εἰσιών ᾿Ιουνίου», († 17 Μαΐου, † 22 Φεβρουαρίου εὕρεση τῶν ἱερῶν λειψάνων).
33.\᾿Ιοῦστος ἤ ᾿Ιωσήφ ἤ Βαρσαββᾶς ἤ ᾿Ιησοῦς ἤ ᾿Ιωσῆς, ᾿Επίσκοπος ᾿Ελευθερουπόλεως, ὁ σύμψηφος γενόμενος τοῦ Ματθίου, ὁ ἀδελφόθεος60, († 30 ᾿Οκτωβρίου).
34.\Καῖσαρ, ᾿Επίσκοπος Κορώνης, († 8 Δεκεμβρίου).
35.\Κάρπος, ᾿Επίσκοπος Βερόης ἤ Βεροίας τῆς Θράκης61, († 26 Μαΐου).
36.\Κηφᾶς, († 8 Δεκεμβρίου).
37.\Κλήμης, ᾿Επίσκοπος Σάρδεων ἤ Σαρδικῆς62, († 10 Σεπτεμβρίου).
38.\Κοδρᾶτος, ᾿Επίσκοπος ᾿Αθηνῶν. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά στή Μαγνησία, († 21 Σεπτεμβρίου).
39.\Κουᾶρτος, ᾿Επίσκοπος Βηρυτοῦ#63, († 10 Νοεμβρίου).
40.\Κρήσκης, ᾿Επίσκοπος Καρχηδόνος64, († 30 ᾿Ιουλίου).
41.\Λίνος, ἐπίσκοπος Ρώμης μετά τόν ᾿Απόστολο Πέτρο, († 5 Νοεμβρίου).
42.\Λουκᾶς ἤ Λούκιος, ᾿Επίσκοπος τῆς ἐν Συρίᾳ Λαοδικείας, διάφορος τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, «ὅν ὁ μακάριος Παῦλος ἐν τῇ πρός Τιμόθεον ἐπιστολῇ μαρτυρεῖ», († 10 Σεπτεμβρίου)65.
43.\Μᾶρκος, ὁ καί ᾿Ιωάννης, ᾿Επίσκοπος Βύβλου τῆς ᾿Αντιόχειας, διάφορος τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, «οὗ ὁ ᾿Απόστολος Λουκᾶς ἐν ταῖς Πράξεσι μέμνηται»66, († 27 Σεπτεμβρίου).
44.\Μᾶρκος (ἕτερος), ἀνηψιός τοῦ Βαρνάβα, ᾿Επίσκοπος ᾿Απολλωνιάδος, διάφορος τοῦ Εὐαγγελιστοῦ καί τοῦ προηγουμένου, «οὗ ὁ ᾿Απόστολος ἐν ταῖς ἐπιστολαῖς μέμνηται»67, († 30 ᾿Οκτωβρίου)68.
45.\Ματθίας, ὁ διά κλήρου ἀναπληρώσας ᾿Ιούδα τόν προδότη καί συγκαταριθμηθείς στούς Δώδεκα69, († 9 Αὐγούστου).
46.\Νάρκισσος, ᾿Επίσκοπος ᾿Αθηνῶν. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά70, († 31 ᾿Οκτωβρίου).
47.\Νικάνωρ, διάκονος ἐκ τῶν ἑπτά, τελειωθείς τήν αὐτή μέρα μετά τοῦ ἀρχιδιακόνου Στεφάνου71, († 28 ᾿Ιουλίου).
48.\Νυμφᾶς, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου72, († 28 Φεβρουαρίου).
49.\᾿Ολυμπᾶς, ἀκόλουθος τοῦ ᾿Αποστόλου Πέτρου στή Ρώμη, ἀποκεφαλίσθηκε ὑπό Νέρωνος μετά τοῦ Ροδίωνος73, († 10 Νοεμβρίου).
50.\᾿Ονήσιμος, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά στούς Ποτίολους74, († 15 Φεβρουαρίου, † 22 Νοεμβρίου).
51.\᾿Ονησιφόρος, ᾿Επίσκοπος Κολοφῶνος, συνεργός τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου75, († 7 Σεπτεμβρίου, † 8 Δεκεμβρίου).
52.\Οὐρβανός, ᾿Επίσκοπος Μακεδονίας, ὑπό τοῦ ᾿Αποστόλου ᾿Ανδρέου ἐγκατασταθείς καί ὑπό τῶν ἐθνικῶν ἀναιρεθείς, († 31 ᾿Οκτωβρίου).
53.\Παρμενᾶς, διάκονος ἐκ τῶν ἑπτά76, († 28 ᾿Ιουλίου).
54.\Πατρόβας, ᾿Επίσκοπος Ποτιόλων77, († 5 Νοεμβρίου).
55.\Πούδης, ἀκόλουθος τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου. ῾Υπέστη μαρτυρικό θάνατο ἐπί Νέρωνος78, († 14 ᾿Απριλίου).
56.\Πρόχορος, διάκονος ἐκ τῶν ἑπτά, ᾿Επίσκοπος Νικομηδείας, συνεργός τοῦ Εὐαγγελιστοῦ ᾿Ιωάννου καί στή συγγραφή τοῦ Εὐαγγελίου79, († 28 ᾿Ιουλίου).
57.\Ροῦφος, ᾿Επίσκοπος Θηβῶν τῆς ῾Ελλάδος. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά80, († 8 ᾿Απριλίου).
58.\Σίλας, ᾿Επίσκοπος Κορίνθου, συνεργός τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου81, († 30 ᾿Ιουλίου).
59.\Σιλουανός, ᾿Επίσκοπος Θεσσαλονίκης, συνεργός τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου82, († 30 ᾿Ιουλίου).
60.\Σίμων ἤ Συμεών ἤ Κλεόπας, ὁ ἀδελφόθεος, δεύτερος ᾿Επίσκοπος ῾Ιεροσολύμων, υἱός ᾿Ιωσήφ τοῦ Μνήστορος καί ἀδελφός ᾿Ιακώβου. ῾Ο ῞Αγιος ἐσταυρώθηκε ἐπί Τραϊανοῦ83, († 27 ᾿Απριλίου, † 30 ᾿Οκτωβρίου).
61.\Στάχυς, ᾿Επίσκοπος (πρῶτος) Βυζαντίου, κατασταθείς ὑπό ᾿Ανδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου84, († 31 ᾿Οκτωβρίου).
62.\Στεφανᾶς, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου85, († 15 ᾿Ιουνίου).
63.\Στέφανος, πρωτομάρτυς καί ἀρχιδιάκονος. ᾿Ετελειώθηκε διά λιθοβολισμοῦ86, († 27 Δεκεμβρίου, † 2 Αὐγούστου,
† 15 Σεπτεμβρίου).
64.\Σωσθένης, ᾿Επίσκοπος Κολοφῶνος87, († 8 Δεκεμβρίου).
65.\Σωσίπατρος, ᾿Επίσκοπος ᾿Ικονίου, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου88, († 10 Νοεμβρίου, † 29 ᾿Απριλίου).
66.\Τέρτιος, ᾿Επίσκοπος ᾿Ικονίου, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου89, († 30 ᾿Οκτωβρίου).
67.\Τιμόθεος, ᾿Επίσκοπος ᾿Εφέσου, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου, τελειωθείς μαρτυρικά90, († 22 ᾿Ιανουαρίου).
68.\Τίμων, διάκονος ἐκ τῶν ἑπτά, ᾿Επίσκοπος Βόστρων, τελειωθείς μαρτυρικά91, († 28 ᾿Ιουλίου).
69.\Τίτος, ᾿Επίσκοπος Γορτύνης τῆς Κρήτης, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου92, († 25 Αὐγούστου).
70.\Τρόφιμος, ἀκόλουθος τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου. ῾Υπέστη μαρτυρικό θάνατο ἐπί Νέρωνος93, († 14 ᾿Απριλίου).
71.\Τυχικός, ᾿Επίσκοπος Χαλκηδόνος ἤ Κολοφῶνος, ἀκόλουθος τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου94, († 8 Δεκεμβρίου).
72.\Φιλήμων, ᾿Επίσκοπος Γάζης, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου, τελειωθείς μαρτυρικά στίς Κολοσσές ἐπί Νέρωνος95, († 19 Φεβρουαρίου, † 22 Νοεμβρίου).
73.\Φίλιππος, διάκονος ἐκ τῶν ἑπτά, ἐκ Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης, ὁ ὁποῖος ἐβάπτισε Σίμωνα τόν Μάγο καί τόν Εὐνοῦχο τῆς Κανδάκης96, († 11 ᾿Οκτωβρίου).
74.\Φιλόλογος, ᾿Επίσκοπος Σινώπης, κατασταθείς ὑπό ᾿Ανδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου97, († 5 Νοεμβρίου).
75.\Φλέγων, ᾿Επίσκοπος Μαραθῶνος. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά98, († 8 ᾿Απριλίου).
76.\Φουρτουνᾶτος, μαθητής τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου. ᾿Ετελειώθηκε μαρτυρικά99, († 15 ᾿Ιουνίου).
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Ζωσίμου μοναχοῦ καί ᾿Αθανασίου Κομενταρησίου.
῾Ο ῞Αγιος Ζώσιμος ἔζησε στήν Κιλικία καί ἐκατοικοῦσε στήν ἔρημο. ᾿Εκεῖ τόν ἀναζήτησαν οἱ εἰδωλολάτρες, τόν ἔπιασαν καί τόν ὁδήγησαν στόν ἄρχοντα Δομετιανό. ῾Ο ῞Αγιος Ζώσιμος ὁμολόγησε μέ παρρησία μπροστά στόν ἄρχοντα τήν πίστη του στόν ᾿Ιησοῦ Χριστό. ῾Ο ἄρχοντας τότε διέταξε νά ὑποβάλουν τόν ῞Αγιο σέ φοβερά βασανιστήρια. Τοῦ ἔκαψαν, λοιπόν, τά αὐτιά μέ πυρακτωμένα σίδερα, τόν ἔριξαν μέσα σέ καζάνι γεμάτο βόρβορο πού ἐκόχλαζε καί τελικά τόν κρέμασαν μέ τό κεφάλι πρός τά κάτω. Κατά τρόπο ὅμως θαυμαστό διασώθηκε ἀπό ὅλα αὐτά τά βασανιστήρια. ῾Η μανία τῶν εἰδωλολατρῶν δέν ἐσταμάτησε ἐδῶ· ἔριξαν τόν ῞Αγιο στήν ἀρένα τοῦ θεάτρου νά τόν κατασπαράξουν τά πεινασμένα ἄγρια θηρία. ᾿Εκεῖ ὅμως ἐμφανίσθηκε ἕνα λιοντάρι καί μέ ἀνθρώπινη φωνή ὁμίλησε γιά τόν Χριστό. Τό θαυμαστό αὐτό γεγονός εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά προσελκυσθεῖ στή χριστιανική πίστη ὁ Κομενταρήσιος ᾿Αθανάσιος. ᾿Αλλά καί ὁ τύραννος, ὕστερα ἀπό τό γεγονός αὐτό, ἄφησε ἐλεύθερο τόν ῞Αγιο.
῾Ο ῞Αγιος, μετά τήν ἀπελευθέρωσή του, πῆγε στά ὄρη ὅπου καί διέμενε. Μαζί του πῆγε καί ὁ ᾿Αθανάσιος, τόν ὁποῖο καί κατήχησε στή χριστιανική πίστη καί στή συνέχεια τόν ἐβάπτισε. ᾿Εκεῖ στόν ἔρημο τόπο, πού ἦταν οἱ δύο ῞Αγιοι, μιά πέτρα ἐσχίσθηκε ξαφνικά σέ δύο μέρη. Οἱ ῞Αγιοι ἀμέσως μπῆκαν κάτω ἀπό τήν πέτρα, ὅπου καί παρέδωσαν τίς ψυχές τους στόν Κύριο.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός ἠμῶν ᾿Απολλιναρίας τῆς Συγκλητικῆς.
 ῾Η ῾Οσία ᾿Απολλιναρία διακρινόταν γιά τό κάλλος καί τή σύνεσή της. ῏Ηταν κόρη τοῦ ᾿Ανθεμίου, τόν ὁποῖο ἐχειροτόνησε ὁ Πάπας Λέων ὁ Μέγας καί τοῦ ἐμπιστεύθηκε τή διαχείριση θεμάτων τῆς Ρώμης.
᾿Από πολύ μικρή λικία ᾿Απολλιναρία εἶχε διακαή τόν πόθο νά ἀκολουθήσει τόν παρθενικό βίο καί παρακαλοῦσε μέ ἐπιμονή τόν Θεό νύκτα καί μέρα νά τή βοηθήσει νά πετύχει αὐτό πού ποθοῦσε ψυχή της. Παρακάλεσε, λοιπόν, θερμά τούς γονεῖς της νά τῆς ἐπιτρέψουν νά πάει στά ῾Ιεροσόλυμα. Οἱ γονεῖς της ἄκουσαν τήν παράκλησή της καί τῆς ἐπέτρεψαν. Τότε ἐκείνη, ἀφοῦ πῆρε μαζί της δούλους καί δοῦλες, καθώς ἐπίσης καί χρυσάφι, ἄργυρο καί πολυτελή ἐνδύματα, ἔφθασε στούς ῾Αγίους Τόπους. ᾿Εκεῖ ἐμοίρασε στούς πτωχούς ὅλα ὅσα εἶχε πάρει μαζί της.
῞Οταν ὁλοκλήρωσε τήν προσκυνηματική της ἐπίσκεψη στούς ῾Αγίους Τόπους, ἐχάρισε τό δῶρο τῆς ἐλευθερίας στούς δούλους καί στίς δοῦλες πού εἶχε πάρει μαζί της καί τούς ἄφησε νά γυρίσουν πίσω στή Ρώμη, μέ τό δικαίωμα πλέον τοῦ ἐλεύθερου πολίτου. ᾿Εκράτησε ὅμως κοντά της ἕνα σεβάσμιο γέροντα καί ἕναν εὐνοῦχο. Μ᾿ αὐτούς μαζί ἐπισκέφθηκε τήν ᾿Αλεξάνδρεια. ῞Οταν ἔφθασε σέ κάποιον πεδινό τόπο, σκέφθηκε νά σταματήσουν ἐκεῖ, γιά νά ξεκουραστοῦν ἀπό τόν κόπο τῆς ὁδοιπορίας. Μόλις ὁ ὕπνος πῆρε τούς κουρασμένους συνοδοιπόρους της, ῾Αγία ἔφυγε χωρίς νά τήν πάρουν εἴδηση καί μπῆκε στή δασώδη περιοχή πού ἦταν δίπλα, περιφρονώντας ἔτσι ὅλα τά ἀγαθά τῆς ζωῆς τοῦ κόσμου. ῾Η περιοχή αὐτή ἦταν καί ἑλώδης. Στό ὀχληρό αὐτό ἕλος ἔμεινε ἀρκετό χρονικό διάστημα. Κατά τήν παραμονή της ἐκεῖ, ἀπό τά τσιμπήματα τῶν κουνουπιῶν τό δέρμα τοῦ μακάριου σώματός της ἔγινε σάν τό δέρμα χελώνας.
᾿Ακολούθως, φορώντας ἐνδυμασία ἀσκητοῦ, πῆγε σέ Σκήτη πού ἀσκήτευαν ἅγιοι Πατέρες. Τούς εἶπε πώς ὀνομάζεται Δωρόθεος καί πώς εἶναι εὐνοῦχος. ῾Ο θαυμαστός γούμενος τῆς Σκήτης Μακάριος τή δέχθηκε μέ ἐγκαρδιότητα καί τῆς παρεχώρησε κελλί νά μένει. ῾Η ᾿Απολλιναρία ἐκλείσθηκε μέσα στό κελλί αὐτό καί προσευχόταν καί εὐχαριστοῦσε τόν Θεό νύχτα καί μέρα.
῾Ο πατέρας της ᾿Ανθέμιος εἶχε καί μιά ἄλλη θυγατέρα. Αὐτή κάποτε προσβλήθηκε ἀπό ἀκάθαρτο δαιμόνιο. ᾿Αμέσως ὁ ᾿Ανθέμιος τήν ἔστειλε στούς μοναχούς τῆς Σκήτης, γιά νά θεραπευθεῖ, χωρίς βέβαια νά γνωρίζει τό παραμικρό σχετικά μέ τήν εὐλογημένη θυγατέρα του, τήν ᾿Απολλιναρία, πού βρισκόταν στή Σκήτη καί ὀνομαζόταν Δωρόθεος.
Οἱ συνοδοί, λοιπόν, ὁδήγησαν τή δαιμονισμένη κόρη στόν ἀββᾶ Δωρόθεο. Μέσα σέ λίγες μέρες τό κορίτσι ἐλευθερώθηκε ἀπό τό δαιμόνιο, πού τό ἐβασάνιζε, καί οἱ Πατέρες τό ἔστειλαν, ὑγιές πλέον, στόν πατέρα του. ῞Υστερα ἀπό μερικές μέρες ἄρχισε νά φαίνεται στούς πολλούς πώς κόρη ἦταν ἔγκυος. Τότε ὁ πατέρας της, ἐπειδή ἐνόμισε ὅτι κόρη του εἶχε καταστεῖ ἔγκυος ἀπό τόν ἀββᾶ Δωρόθεο, ἔστειλε ἀνθρώπους του καί τοῦ τόν ἔφεραν μπροστά του. ῾Η εὐλογημένη ὅμως ᾿Απολλιναρία ἔδειξε μέ κάποια σημεῖα αὐτό πού ἦταν στήν πραγματικότητα, ὅτι δηλαδή ἦταν γυναίκα καί ὄχι ἄνδρας ὅπως ἔδειχνε τό σχῆμα της. ῾Η ἀποκάλυψη αὐτή προκάλεσε σέ ὅλους θαυμασμό καί ἀγωνία· καί ἰδιαίτερα θαυμασμό, γιά τό γεγονός ὅτι ἀδελφή της δαιμονισμένη ἐθεραπεύθηκε θαυματουργικά, ὕστερα ἀπό τίς προσευχές της.
Μετά ἀπό αὐτά ᾿Απολλιναρία, ἀφοῦ ἔμεινε λίγες μέρες μαζί μέ τούς γονεῖς της, ἐγύρισε πάλι στό κελλί της, στή Σκήτη, χωρίς νά μάθει κανένας ἀπό τούς Πατέρες αὐτά πού εἶχαν γίνει. ῎Ετσι, ὅταν μετά τήν κοίμησή της, διαπιστώθηκε ὅτι ἦταν γυναίκα, ὅλοι τήν ἐμακάρισαν γιά τήν ἄσκηση καί τήν ὁσιότητα τοῦ βίου της.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων Χρυσάνθου καί Εὐφημίας.
῾Ο ῞Αγιος Χρύσανθος καί ῾Αγία Εὐφημία ἐμαρτύρησαν γιά τήν πίστη τοῦ Χριστοῦ. Περί τοῦ χρόνου τοῦ μαρτυρίου τους οἱ Συναξαριστές σιωποῦν. Γιά τήν ῾Αγία Εὐφημία ἀναφέρεται ἁπλῶς «τῆς πλησίον τοῦ ῾Αγίου ᾿Ακακίου», ἀπό τό ὁποῖο θεωροῦμε, ὅτι πρόκειται περί τοῦ τάφου αὐτῆς.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων ἕξ Μαρτύρων.
Εἶναι ἄγνωστο πότε καί ποῦ ἄθλησαν οἱ Μάρτυρες αὐτοί. Στούς Συναξαριστές καλοῦνται Μάρτυρες, ἀλλά τελειωθέντες μέ εἰρήνη.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Θεοκτίστου.
῾Ο ῞Οσιος Θεόκτιστος ἀκολούθησε τό μοναχικό βίο, διετέλεσε γούμενος τῆς μονῆς τοῦ Κουκουμᾶ ἤ Κουκουμίου ἤ Κουκούμης τῆς Σικελίας καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Θεοπρόβου, ἐπισκόπου Καρπασίας Κύπρου.
῾Ο ῞Αγιος Θεόπροβος ἔζησε κατά τόν 4ο μ.Χ. αἰώνα.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Εὐθυμίου τοῦ Νέου.
Στούς Συναξαριστές ἀναφέρεται μόνο ὅτι ὁ ῞Οσιος Εὐθύμιος (ὁ ναός ἤ ὁ τάφος τοῦ ῾Οσίου), κεῖται πλησίον τοῦ ναοῦ τοῦ ῾Αγίου Μωκίου.
῾Ο ναός τοῦ ῾Αγίου Μωκίου, ἀνηγέρθη ἀπό τόν Μέγα Κωνσταντίνο (324-337 μ.Χ.) πρός τιμήν τοῦ ῾Αγίου Μάρτυρος Μωκίου, τοῦ ὁποίου τή μνήμη ᾿Εκκλησία τιμᾶ στίς 11 Μαΐου, ἐπί τῆς θέσεως παλαιοῦ ἐθνικοῦ ναοῦ στό ᾿Εξωκιόνιον (῞Εξ Μάρμαρα) τῆς Κωνσταντινουπόλεως. ᾿Επί αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Αύ (379-395 μ.Χ.) ὁ ναός αὐτός ἐδόθηκε στούς αἱρετικούς ᾿Αρειανούς πού ὀνομάσθηκαν γιά τό λόγο αὐτό καί ἐξωκιονίτες. ᾿Αργότερα κτίσθηκε ἐκεῖ νέος ναός ἀπό τόν αὐτοκράτορα ᾿Ιουστινιανό Αύ (525-565 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος ἀνακαινίσθηκε ἀπό τόν Βασίλειο Βύ (867-886 μ.Χ.). Στήν ἐκκλησία αὐτή ἐκκλησιάζονταν, σύμφωνα μέ τό Τυπικό, οἱ αὐτοκράτορες τοῦ Βυζαντίου δύο φορές τό χρόνο· τήν Κυριακή τοῦ ᾿Αντίπασχα (τοῦ Θωμᾶ) καί τήν μέρα τῆς ἑορτῆς τῆς Μεσοπεντηκοστῆς. Στίς 11 Μαΐου 903 μ.Χ., μέρα τῆς Μεσοπεντηκοστῆς, ὑπέστη ἐντός τοῦ ναοῦ δολοφονική ἐπίθεση ὁ αὐτοκράτορας Λέων ὁ ΣΤύ καί ἀπό τότε καταργήθηκε ὁ ἐκεῖ ἐκκλησιασμός τῶν αὐτοκρατόρων.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ὁσίων πατέρων ἠμῶν Εὐαγρίου καί Σίου, τῶν ἐκ Γεωργίας.
Οἱ ῞Οσιοι Εὐάγριος καί Σίος τοῦ Μγκβιμέλι ἔζησαν στή Γεωργία τόν 6ο αἰώνα μ.Χ.
῾Ο ῞Οσιος Εὐάγριος ἀρχικά ἦταν δούκας τοῦ Ζιχαντίντι καί ἀρχηγός τοῦ μεγαλύτερου κράτους στήν αὐλή τοῦ βασιλείου τοῦ Κάρτλι (Δυτική Γεωργία). Στή συνέχεια ἔγινε ἕνας ἀπό τούς πρώτους γεωργιανούς μαθητές τοῦ ῾Αγίου Σίου καί μετέπειτα γούμενος τῆς μονῆς πού ἵδρυσε ὁ τελευταῖος. ῾Ο ῞Οσιος Εὐάγριος ἐσκόπευε νά γίνει μοναχός ὅταν, πηγαίνοντας σέ ἕνα κυνήγι, ἔγινε θεατής ἑνός θαύματος· εἶδε ἕνα περιστέρι νά φέρνει τροφή στόν ἐρημίτη ῞Αγιο Σίο. Αὐτός ἀρχικά ἦταν ἀντίθετος στήν ἀπόφαση τοῦ Εὐάγριου, ἐπειδή ἦταν πολύ βιαστική. ῾Ο Εὐάγριος, ὅμως, ἐπέμενε καί τελικά ὁ ῞Αγιος Σίος τοῦ παρήγγειλε νά ἐπιστρέψει σπίτι, νά τακτοποιήσει ὅλες τίς ὑποθέσεις του, νά ἀποχαιρετήσει τούς δικούς του καί ἔπειτα νά πάει στίς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Μτκβάρι καί νά βάλει μέσα στό νερό ἕνα μπαστούνι πού ὁ ἴδιος θά τοῦ ἐδώριζε. ᾿Εάν ὁ ποταμός ἐστέγνωνε μπροστά στά μάτια τοῦ Εὐάγριου, αὐτό θά ἦταν ἕνα θεϊκό σημάδι γιά νά ξεκινήσει τό μοναχικό βίο, διαφορετικά ὁ φιλόδοξος μοναχός θά ἔπρεπε νά ἐγκαταλείψει τό σκοπό του. ῾Ο Εὐάγριος ἔπραξε μέ αὐτό τόν τρόπο καί, κατά τή θεία βούληση, παρέμεινε μέ τόν ῞Αγιο Σίο.
῎Εκτοτε ὁ ἀριθμός τῶν ἀσκητῶν γύρω τους ἄρχισε νά πολλαπλασιάζεται καί κατ᾿ αὐτό τόν τρόπο ἐγεννήθηκε τό μοναστήρι. ῾Ο Εὐάγριος μέ δικά του ἔξοδα ἀγόρασε γιά τήν ἀδελφότητα τό χωριό Σαλτέμπα μαζί μέ τά προσαρτημένα ἐδάφη.
Μετά ἀπό λίγο χρονικό διάστημα, ὁ ῞Αγιος Σίος, μέ τήν εὐλογία τοῦ πνευματικοῦ του πατέρα, ἀπομονώθηκε σέ σπήλαιο καί ὅρισε τόν ῞Οσιο Εὐάγριο γούμενο τῆς μοναστικῆς ἀδελφότητος.
῾Η μνήμη τῶν ῾Οσίων τελεῖται καί στίς 4 Φεβρουαρίου.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Τιμοθέου τοῦ Στυλίτου.
῾Ο ῞Οσιος Τιμόθεος ἔζησε θεοφιλῶς καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό 872 μ.Χ.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, ὁ ὅσιος Εὐθύμιος, ὁ γούμενος τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου ἐν τῷ βυθῷ τελειοῦται, καί οἱ μετά τοῦ Εὐθυμίου δώδεκα μοναχοί Βατοπαιδινοί ἀγχόνῃ τελειοῦνται.
Τήν ἐποχή τοῦ Πάπα Οὐρβανοῦ Δύ (1263) καί τοῦ διαδόχου του Κλήμεντος Δύ (1267) ὁ αὐτοκράτορας τῆς Κωνσταντινουπόλεως Μιχαήλ Παλαιολόγος ἄρχισε νά διαπραγματεύεται γιά τήν ἕνωση τῆς ᾿Ανατολικῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας μέ τή Δυτική. ῾Ο Πάπας Κλήμης Δύ ἔστειλε στήν Κωνσταντινούπολη πρός ὑπογραφή τούς ὅρους τῆς ἑνώσεως, στούς ὁποίους μεταξύ ἄλλων ὁ Πάπας ἐθεωρεῖτο ὡς δικαιούμενος ἀπό τόν Θεό νά κρίνει καί νά ἀποφασίζει ὁριστικά γιά κάθε δογματικό ζήτημα ἤ ἄλλη ἐκκλησιαστική διαφωνία. ῎Ετσι ὁ Πάπας ἀναδεικνυόταν σέ ὑπέρτατη ἐκκλησιαστική ἐξουσία, οἱ δέ Σύνοδοι, Τοπικές ἤ Οἰκουμενικές, ἐκμηδενίζονταν. Τό ζήτημα ὅμως λόγῳ πατριαρχικῶν ἀνωμαλιῶν δέν ἐπροχώρησε καί ὁ αὐτοκράτορας δέν μποροῦσε νά ἐνεργήσει μόνος. Οἱ διαπραγματεύσεις ἐπανελήφθησαν τό ἔτος 1273, ὅταν προχειρίσθηκε Πάπας ὁ Γρηγόριος ὁ Ιύ, ὁ ὁποῖος ἐδήλωσε ὅτι δέχεται τό ζήτημα τῆς ἑνώσεως νά συζητηθεῖ σέ Σύνοδο, ὁποία ὁρίσθηκε νά συνέλθει στήν πόλη Λυών τῆς Γαλλίας. ῾Ο βασιλεύς ἐδήλωσε στούς ἀπεσταλμένους τοῦ Πάπα, ὅτι δέχεται τήν πρόταση καί θά ἀποστείλει πρέσβεις ἐπιτετραμμένους στή Σύνοδο, ἀλλά ὁ Πατριάρχης ᾿Ιωσήφ ἀντιστάθηκε καί διαμαρτυρήθηκε ἔντονα, ὅτι ποτέ δέν θά ἤθελε νά ὑπογράψει ἕνωση μέ τόν Πάπα πού θά ἀναγνώριζε σέ αὐτόν ἔξω ἀπό τῆς ἱερᾶς παραδόσεως καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν θεσμίων τέτοια ἐξουσία. ῾Ο βασιλεύς ἐξοργίσθηκε. Μή τολμῶν νά ἐγγίσει τόν Πατριάρχη προέβη σέ φοβερό διωγμό τῶν λοιπῶν, ἄλλους ἐβασάνισε καί ἄλλους ἐξόρισε. Καί ἐπειδή ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐτάχθησαν κατά τῆς ἑνώσεως, ὁ αὐτοκράτορας Μιχαήλ, τυφλωμένος ἀπό τήν ἁμαρτία καί τό πεῖσμα, δήλωσε, ὅτι, ἐπειδή αὐτός εἶχε ἀνακτήσει τήν Πόλη ἀπό τούς Φράγκους, ἐδικαιοῦτο νά εἶναι ἰδιοκτήτης της, καί ἐζήτησε ἀπό τό λαό νά τοῦ καταβάλουν ἐνοίκιο γιά τίς κατοικίες τους. ῾Η ἀπαίτηση αὐτή καί τά βίαια μέτρα ἔκαναν πολλούς ἀπό τούς κατοίκους τῆς Κωνσταντινουπόλεως νά φύγουν σέ χῶρες ἔξω ἀπό τή δικαιοδοσία τοῦ αὐτοκράτορος, ἄλλους δέ νά ἀποσυρθοῦν στήν ἐπαρχία, ὅπου διοργάνωσαν ἔνοπλα σώματα κατά τῆς αὐτοκρατορικῆς αὐθαιρεσίας.
Παρ ὅλα αὐτά βασιλικοί ἀπεσταλμένοι μετέβησαν στή Σύνοδο τῆς Λυῶνος καί ὑπέγραψαν τίς παπικές προτάσεις περί ἑνώσεως, ἀπεδέχθησαν δηλαδή τήν προσθήκη στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ὅτι τό ῞Αγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ, καί ἀνεγνώρισαν τήν κυριαρχία τοῦ Πάπα καί τό δικαίωμά του νά μνημονεύεται ἀπό τόν Πατριάρχη, ὅταν αὐτός θά ἐλειτουργοῦσε. ῾Ο Πατριάρχης ᾿Ιωσήφ ἀντιστάθηκε στό ζήτημα τῆς ἑνώσεως καί ὑπέβαλε τήν παραίτησή του. ῎Ετσι, τό Μάϊο τοῦ 1275, Πατριάρχης ἔγινε ὁ ἕως τότε Χαρτοφύλαξ τῆς Μεγάλης ᾿Εκκλησίας ᾿Ιωάννης Βέκκος.
῞Ομως, ὁ λαός, ὁ κλῆρος καί οἱ μοναχοί ἀρνοῦνταν νά δεχθοῦν αὐτή τήν ἕνωση, τήν ὁποία ἀπέκρουαν καί ἀδελφή τοῦ αὐτοκράτορος Εὐλογία, ὁ τότε ἄρχοντας τῆς ᾿Ηπείρου Νικηφόρος, ὁ ἀδελφός τοῦ αὐτοκράτορος ᾿Ιωάννης, δούκας τῶν Νέων Πατρῶν, καί ἄλλοι συγγενεῖς τοῦ βασιλέως. Δυστυχῶς οἱ πιέσεις καί οἱ ἐκβιασμοί γιά τήν ἕνωση συνεχίσθηκαν μέ τά πλέον τυραννικά μέσα καί τό διωγμό κατά τῶν ὑπερασπιστῶν τῆς ὀρθοδόξου πίστεως.
Στή μεγάλη αὐτή μάχη δέν ἔμεινε ἀμέτοχο τό ῞Αγιον ῎Ορος. ῾Η μονή Βατοπαιδίου διαμαρτυρήθηκε τολμηρά κατά τοῦ βασιλέως καί τοῦ Πατριάρχου. Κατεδίωξαν, λοιπόν, τούς μοναχούς κατά τόν κινηθέντα κατά τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους διωγμό τό ἔτος 1285. ῎Αλλους ἐβασάνισαν, τόν δέ γούμενο τῆς Μονῆς Εὐθύμιο ἔπνιξαν στή θάλασσα, ἐνῶ δώδεκα ἄλλους μοναχούς τούς ἀπηγχόνισαν.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Εὐσταθίου, ἀρχιεπισκόπου Σερβίας.
῾Ο ῞Αγιος Εὐστάθιος Αύ, ᾿Αρχιεπίσκοπος Σερβίας, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1286.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν ᾿Αχιλλίου τοῦ διακόνου.
῾Ο ῞Οσιος ᾿Αχίλλιος ἐμόνασε κατά τό 14ο μ.Χ. αἰώνα στή Λαύρα τοῦ Κιέβου.῾Αγιοποιήθηκε μαζί μέ ἄλλους ἁγίους τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, τήν ἑπόμενη περίοδο μετά τήν εἰσβολή τῶν Μογγόλων, ἀπό τόν Μητροπολίτη τοῦ Κιέβου καί τῆς Γαλικίας ῞Αγιο Πέτρο τόν Μογγίλα, τό ἔτος 1643.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Συμεών, τοῦ ἐκ Ρωσίας.
῾Ο ῞Οσιος Συμεών (Μολγιούμποφ) ἐγεννήθηκε στήν πόλη Τομπόλσκ τῆς Ρωσίας. ῾Η ἀγάπη του γιά τό μοναχικό βίο ὁδήγησε τά βήματά του στή μονή τῶν ῾Αγίων Βόριδος καί Γκλέμπ τῆς πόλεως Ροστώβ Βελίκιϊ. Τό 1672 ἔγινε γούμενος σέ μονή τοῦ Νόβγκοροντ καί τό 1674 στή μονή τοῦ Σωτῆρος τῆς Μόσχας. Στίς 9 ᾿Απριλίου 1676 ἐχειροτονήθηκε ᾿Επίσκοπος Σμολένσκ καί Ντορογκομπούζ.
῾Ο ῞Οσιος Συμεών, πού διακρίθηκε γιά τήν ἁγιότητα τοῦ βίου του, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό 1699.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσιομάρτυρος ᾿Ονουφρίου τοῦ Νέου, τοῦ ἐν Χίῳ.
῾Ο ῞Αγιος ᾿Ονούφριος, πού κατά κόσμον ὀνομαζόταν Ματθαῖος, καταγόταν ἀπό τό Μεγάλο Τύρναβο καί ἐγεννήθηκε στό χωριό Κάμπροβα ἀπό εὐκατάστατους γονεῖς. ῾Ο πατέρας του, ὀνομαζόμενος Δέτζιο, προσῆλθε ἀργότερα στό μοναχισμό καί ἔλαβε τό ὄνομα Δανιήλ. ῾Η μητέρα του ὀνομαζόταν ῎Αννα. Σέ λικία ὀκτώ ἐτῶν ἦλθε σέ φιλονικία μέ τούς γονεῖς του, ἐπειδή τόν ἔδειραν γιά κάποια ἀταξία, καί τούς ἀπείλησε ὅτι θά γίνει Τοῦρκος. Μέ μύριους κόπους κατόρθωσαν οἱ γονεῖς του νά ἁρπάξουν αὐτόν ἀπό τά χέρια τῶν Τούρκων, πρός ἀποφυγή τῆς περιτομῆς. Φαίνεται ὅμως ὅτι ἀσπάσθηκε τό Μωαμεθανισμό, ἀλλά ἀργότερα μετανόησε γιά τήν ἀσεβή αὐτή πράξη. Γι αὐτό καί πῆγε στή μονή Χιλανδαρίου τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους, ὅπου καί ἐκάρη μοναχός, μετονομασθείς σέ Μανασσῆ. Στή συνέχεια ἐχειροτονήθηκε διάκονος καί ζοῦσε ἀσκητικό βίο. ᾿Επιθυμώντας νά ἐπανορθώσει γιά τό προηγούμενο μέγα του ἁμάρτημα, αὐτό τῆς ἀλλαξοπιστίας, ἐπιζητοῦσε τό μαρτυρικό θάνατο ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αφοῦ ἦλθε στή Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου, βρῆκε τόν πνευματικό Νικηφόρο καί τόν παρεκάλεσε νά τόν ἑτοιμάσει γιά τό μαρτύριο. Μετά τέσσερις μῆνες πνευματικῆς δοκιμασίας ἔγινε μεγαλόσχημος μοναχός καί ὀνομάσθηκε ᾿Ονούφριος. Στή συνέχεια, σέ λικία τριάντα δύο ἐτῶν, μετέβη, μέ συνοδίτη κάποιον Γρηγόριο πού καταγόταν ἀπό τήν Πελοπόννησο, στή Χίο, ὅπου παρέμεινε ἑπτά μέρες μέ νηστεία καί προσευχή. ᾿Αμέσως μετά ἔλαβε λάδι ἀπό τίς κανδῆλες τῶν ῾Αγίων καί ἀφοῦ προσκύνησε σέ κάποιο ναό τά ἱερά λείψανα ῾Αγίων καί Νεομαρτύρων, ἐνδύθηκε τά ἐνδύματα τῶν ᾿Αγαρηνῶν καί ἐξῆλθε στούς δρόμους ἐπιζητώντας τήν εὐκαιρία τοῦ μαρτυρίου. ᾿Ενώπιον τῶν ἀρχῶν ὁμολόγησε τήν πίστη του καί ἐκήρυξε τόν Χριστό ὡς μόνο ἀληθινό Θεό. Τότε οἱ Τοῦρκοι τόν συνέλαβαν καί μετά ἀπό πολλά βασανιστήρια τοῦ ἀπέκοψαν τήν τιμία κεφαλή. ῏Ηταν τό ἔτος 1818, μέρα Παρασκευή καί ὥρα ἐνάτη. Τό ἱερό λείψανο τοῦ Μάρτυρος καί τό ματωμένο χῶμα τοῦ εὐλογημένου τόπου τοῦ μαρτυρίου του ἐρρίφθη ἀπό τούς Τούρκους στή θάλασσα.
Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, εὕρεσις τῶν τιμίων λειψάνων τοῦ ἁγίου ἐνδόξου νεομάρτυρος ᾿Ιωάννου τοῦ ἐκ Κονίτσης καί ἐν Βραχωρίῳ (᾿Αγρινίῳ) τῆς Αἰτωλίας μαρτυρήσαντος.
Τό μαρτύριο τοῦ ῾Αγίου Νεομάρτυρος ᾿Ιωάννου ἑορτάζεται στίς 23 Σεπτεμβρίου. Μετά τό μαρτύριό του, τό ἔτος 1814, οἱ Χριστιανοί τῆς πόλεως τοῦ Βραχωρίου (᾿Αγρινίου) παρέλαβαν τό τίμιο λείψανο αὐτοῦ καί τό ἐνταφίασαν σέ ἕναν ἀγρό. ῞Οταν ἔγινε ἀνακομιδή, μεταξύ τῶν ἐτῶν 1814-1821, τά ἱερά λείψανα μεταφέρθηκαν κρυφά στήν ἱερά μονή Προυσιωτίσσης Εὐρυτανίας ἀπό τόν ἱερέα Κύριλλο Καστανοφύλλη καί κατετέθησαν σέ τόπο κρυφό. Τά χρόνια πέρασαν καί τό γεγονός περιέπεσε σέ λήθη. ᾿Αλλά ὁ δοξάζων τούς ῾Αγίους Κύριος ἀπεκάλυψε αὐτά στούς μοναχούς τῆς μονῆς, οἱ ὁποῖοι ἀπεφάσισαν, στίς 4 ᾿Ιανουαρίου 1974, νά ἀνοίξουν τήν κρύπτη πάνω στήν ὁποία εἶχε χαραχθεῖ μέ τό χέρι τοῦ κομίσαντος· «Οὐ μεταλλεῖον ἀργυροχρύσου πέλω, ἀλλ ὄλβον φέρω. Πάντα λίθον μή κίνει». Μόλις οἱ μοναχοί ἀποκύλησαν τό λίθο πού ἦταν ἐπάνω στήν κρύπτη, ἄρρητη εὐωδία ἐξῆλθε, πού εὐχαρίστησε καί ἐξέπληξε τίς ψυχές τους. Μέσα στήν κρύπτη ὑπῆρχε μία ξύλινη λειψανοθήκη ἐντός τῆς ὁποίας φυλάσσονταν τιμία κάρα μετά τῶν ὀστέων ἀγνώστου ῾Αγίου. ᾿Ερευνώντας τόν τόπο βρῆκαν ἕνα κεραμίδι ἐπί τοῦ ὁποίου ἀναγραφόταν· «ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ (᾿Ιησοῦς Χριστός Νικᾶ). Οὗτος ἦν ὁ ἐξ ᾿Οθωμανῶν ᾿Ιωάννης, ὁ ἐν Βραχωρίῳ ὑπέρ Χριστοῦ μαρτυρήσας κατά τό 1814 Σεπτεμβρίου κγύ».
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,
ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.
|
