19 Ιανουαρίου
†Μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου τοῦ ἀναχωρητοῦ.
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος ἐγεννήθηκε περί τό 300 μ.Χ. σέ κάποιο χωριό τῆς ῎Ανω Αἰγύπτου καί ἔζησε στά χρόνια τοῦ Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου (379-395 μ.Χ.). Σέ λικία 30 χρόνων ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο τῆς Νιτρίας καί στή Συρία, ὅπου παρέμεινε γιά ἑξῆντα ὁλόκληρα χρόνια καί ἀπέκτησε μεγάλη φήμη γιά τόν ἀσκητικό του βίο καί τίς ἄλλες θαυμαστές ἀρετές του. ᾿Επειδή παρά τό νεαρό τῆς λικίας του προέκοπτε στίς ἀρετές ὀνομάσθηκε «παιδαριογέρων».
Στήν ἔρημο ἐγνώρισε τόν Μέγα ᾿Αντώνιο τοῦ ὁποίου ἔγινε μαθητής. Σέ λικία 40 ἐτῶν ἐχειροτονήθηκε πρεσβύτερος καί λόγῳ τῆς ἐνάρετης ζωῆς του ἀξιώθηκε ἀπό τόν Θεό νά λάβει τό χάρισμα τῆς θεραπείας τῶν ἀσθενειῶν καί τῆς προφητείας. Λέγεται ὅτι συνεχῶς ἐπικοινωνοῦσε μέ τόν Θεό «καί μᾶλλον τῷ πλείονι χρόνῳ προσδιατρίβειν Θεῷ ἤ τοῖς ὑπ οὐρανόν πράγμασιν».
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος ὑπῆρξε γέννημα καί θρέμμα τῆς ἐρήμου. Γιά νά εἶναι, λοιπόν, ἀπερίσπαστος καί νά βρίσκεται σέ συνεχή ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, ἔσκαψε ὁ ἴδιος καί ἄνοιξε μιά ὑπόγεια στοά, πού ἄρχιζε ἀπό τό κελλί του καί εἶχε μῆκος ἑκατό περίπου μέτρα. Στήν ἄκρη τῆς στοᾶς διεύρυνε τό χῶρο καί διεμόρφωσε ἕνα σπήλαιο. ῎Ετσι εἶχε τή δυνατότητα, ὅταν προσέρχονταν σ᾿ αὐτόν πολλοί ἄνθρωποι καί τόν ἐνοχλοῦσαν, νά κατεβαίνει στή στοά, χωρίς νά τόν παίρνουν εἴδηση, καί μέσῳ αὐτῆς νά πηγαίνει στό σπήλαιο καί νά κρύβεται, ὥστε νά μήν μπορεῖ νά τόν βρεῖ κανένας.
῾Ο ῞Οσιος στήν ἀναχώρησή του ἀπό τόν κόσμο, φαίνεται, ὡσάν νά περιφρονεῖ καί νά ἐγκαταλείπει τήν κοινωνία καί νά ἀποκόπτεται ἀπό αὐτή. ῾Η πνευματική του αὐτή πράξη ἑρμηνεύεται, συνήθως, καί ὡς ἐνέργεια περιφρονητική πρός τήν κοινωνία, ἐνῶ στήν οὐσία εἶναι μιά κίνηση γιά τήν ἀνακάλυψη ἤ τήν δημιουργία μιᾶς σωστῆς κοινωνίας ἀνθρώπων, ὅπου ἀγάπη καί διακονία εἶναι ἀνθρώπινες δυνατότητες καί τά χαρίσματα τοῦ Πνεύματος λειτουργοῦν κατά τρόπο ἁπλό καί φυσικό καί τίθενται στήν διάθεση ὅλης τῆς κοινότητος. Μέσα σ αὐτή τήν κοινωνία ὅλες οἱ ἐνέργειες καί πράξεις, ὅλα τά ἔργα καταξιώνονται πνευματικά καί κοινωνικά. Τό καθένα ἀπό αὐτά τά πνευματικά ἤ σωματικά ἔργα εἶναι οὐσιαστικά ἅγια διακονήματα μέσα στήν πολιτεία τους καί ὅλα ἀναφέρονται μυστηριακά καί λειτουργικά στόν κοινό σκοπό γιά τή δημιουργία μιᾶς κοινωνίας ἀγάπης καί γιά τήν εἴσοδο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο. Τό μήνυμα τό ὁποῖο, λοιπόν, μᾶς δίδει μέ αὐτή τή φυγή εἶναι μιά κοινή καί αἰώνια παρακαταθήκη τῆς ᾿Εκκλησίας καί μιᾶς ἀληθινῆς κοινωνίας ἀνθρώπων, μέσα στόν ἱστορικό χρόνο, πού κάθε ἔργο, κάθε λειτουργία, καθε ἀνθρώπινη δυνατότητα καί θεῖο χάρισμα, εἶναι γιά τήν ἱστορική προκοπή τῆς κοινότητος καί γιά τήν πνευματική προκοπή ὅλων. Στό πρόσωπο τοῦ ῾Οσίου Μακαρίου ἔχουμε μιά εἰκόνα τῆς ἐκκλησιολογικῆς κοινωνίας καί συνειδήσεως τῶν πιστῶν, πού προσκομίζουν στόν κόσμο τά σημεῖα ἐλεύσεως στή γῆ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
῾Η εἰκόνα αὐτή εἶναι οὐσιαστικά εἰκόνα τῆς ψυχῆς τοῦ ῾Αγίου Μακαρίου, ὁ ὁποῖος, ὡς γνήσιος φορέας τοῦ ᾿Ορθοδόξου ᾿Ανατολικοῦ Μοναχισμοῦ, καταφεύγει σέ αὐτή τή φαινομενικά ἀκραία ἀσκητική φυγή.
Κάποτε πῆγε καί συνάντησε τόν ἅγιο Μακάριο ἕνας αἱρετικός, πού εἶχε μέσα του δαιμόνιο καί ἰσχυριζόταν ὅτι δέν εἶναι δυνατό νά γίνει ἀνάσταση νεκρῶν. ῾Ο ῞Αγιος τότε, προκειμένου νά τόν πείσει, ἀνέστησε ἕνα νεκρό. ῎Ελεγε δέ ὅτι ὑπάρχουν δύο τάγματα δαιμόνων. ᾿Από αὐτά, τό ἕνα πολεμᾶ τούς ἀνθρώπους, παρασύροντάς τους σέ πάθη τερατώδη καί ἀκατονόμαστα, ἐνῶ τό ἄλλο, τό ὁποῖο ὀνομάζεται καί «ἀρχικό», δημιουργεῖ στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων διάφορες κακοδοξίες καί πλάνες. Αὐτούς μάλιστα, τούς δαίμονες τοῦ δεύτερου τάγματος, τούς ξεχωρίζει ὁ Σατανᾶς καί τούς ἀποστέλλει στούς μάγους καί στούς αἱρεσιάρχες.
᾿Επίσης, κάποτε ἕνας μαθητής τοῦ ῾Οσίου ἔκλεβε τά πράγματα πτωχῶν ἀνθρώπων καί, παρά τίς συμβουλές του δέν ἐδιόρθωνε τό πάθος του αὐτό. Μέ τό προορατικό του, λοιπόν, χάρισμα ὁ ῞Οσιος προεῖπε ὅτι θά ξεσποῦσε ὀργή τοῦ Κυρίου ἐναντίον του. Καί πραγματικά, ὁ μαθητής του προσβλήθηκε ἀπό μιά φοβερή ἀρρώστια, τήν ἐλεφαντίαση. Τό δέρμα τοῦ σώματός του δηλαδή ἐξεράθηκε καί ἐζάρωσε.
Εἶναι πρός πνευματική μας ὠφέλεια νά ἀναφέρουμε καί ἕνα ἄλλο θαυμαστό γεγονός πού συνέβη μέ τόν ῞Οσιο Μακάριο· κάποτε, ἐκεῖ πού περπατοῦσε στήν ἔρημο βρῆκε ἕνα κρανίο. ῏Ηταν κάποιου πού εἶχε διατελέσει ἱερέας τῶν εἰδώλων. Μόλις ὁ Μακάριος ἐπλησίασε καί τό ἐρώτησε, ἄκουσε νά τοῦ λέγει ὅτι μέ τίς προσευχές του ἔνιωθαν κάποια μικρή ἀνακούφιση στόν πόνο τους οἱ εὑρισκόμενοι στήν κόλαση, ὅταν ἐτύχαινε ὁ ῞Οσιος καί προσευχόταν ὑπέρ αὐτῶν.
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος σέ προχωρημένη λικία ἐξορίσθηκε σέ νησίδα τοῦ Νείλου ἀπό τόν ᾿Αρειανό ᾿Επίσκοπο ᾿Αλεξανδρείας Λούκιο καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη σέ λικία 90 ἐτῶν.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Μακαρίου τοῦ ᾿Αλεξανδρέως.
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος, ὁ ᾿Αλεξανδρεύς, ἐχρημάτισε ἱερέας τῶν λεγόμενων κελλίων. ῾Υπῆρξε ὑπόδειγμα ἐγκράτειας καί ὑπομονῆς, καί ἔτσι ἐπροικίσθηκε ἀπό τόν Θεό καί μέ τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Τίς ἀρετές του τίς ἐθαύμασε καί αὐτός ὁ Μέγας ᾿Αντώνιος καί εἶπε· «᾿Ιδού, ἐπαναπαύθηκε ἐπί σέ τό Πνεῦμα τό ῞Αγιο καί στό ἑξῆς θά εἶσαι κληρονόμος τῶν ἀγώνων μου».
Κάθε φορά πού ὁ ῞Οσιος ἀντιλαμβανόταν ὅτι κάποιος ἐπιτελοῦσε ἕνα σπουδαῖο ἀσκητικό ἀγώνισμα, ὑποκινούμενος ἀπό ἕναν ἅγιο ζῆλο, τόν ἐμιμεῖτο καί ἔκανε καί αὐτός τό ἴδιο ἀγώνισμα. ῎Ετσι, ὅταν ἄκουσε ὅτι οἱ Ταβεννησιῶτες μοναχοί καθ᾿ ὅλη τή διάρκεια τῆς Τεσσαρακοστῆς ἔτρωγαν ἄβραστο φαγητό, πῆρε τήν ἀπόφαση καί ἐπί ἑπτά χρόνια δέν ἔφαγε κανένα μαγειρευμένο φαγητό· ἐτρεφόταν μόνο μέ λάχανα ὠμά καί ὄσπρια. ᾿Επίσης καί τόν ὕπνο του ἀγωνίσθηκε νά περιορίσει στό ἐλάχιστο. Καί, γιά νά τό κατορθώσει αὐτό, δέν μπῆκε κάτω ἀπό στέγη ἐπί εἴκοσι ὁλόκληρα μερόνυχτα, φλεγόμενος ἀπό τόν καύσωνα τῆς μέρας καί ξεπαγιάζοντας ἀπό τό ψύχος τῆς νύχτας.
Μιά φορά ὁ ῞Οσιος ἐνοχλήθηκε ἀπό τό δαίμονα τῆς πορνείας καί, προκειμένου νά ἐξουδετερώσει τό δαίμονα αὐτό, κατέφυγε σέ ἕναν ἐντελῶς ἔρημο καί ἑλώδη τόπο, ὅπου παρέμεινε ἐπί ἕξι μῆνες. ᾿Εκεῖ ὑπῆρχαν κουνούπια πολύ μεγάλα, σάν σφῆκες, τά ὁποῖα μέ τά τσιμπήματά τους τόν καταπλήγωναν σέ ὅλο του τό σῶμα. ῞Οταν, λοιπόν, ὕστερα ἀπό τούς ἕξι μῆνες γύρισε στό κελλί του, ἀναγνωριζόταν μόνο ἀπό τή φωνή του, ἀφοῦ τό σῶμα του ἐξωτερικά εἶχε παραμορφωθεῖ καί ἔμοιαζε μέ τό σῶμα ἀνθρώπων πού πάσχουν ἀπό τήν ἀσθένεια τῆς ἐλεφαντίασης.
Κάποια φορά ὁ ῞Οσιος ἐκαθόταν στήν αὐλή καί ἔλεγε λόγους ὠφέλιμους σέ παρευρισκόμενους ἐκεῖ Χριστιανούς. Τότε μιά ὕαινα, ἀφοῦ πῆρε μαζί της τό νεογνό της, τό ὁποῖο ἦταν τυφλό, ἐπλησίασε στόν ῞Αγιο καί τό ἔριξε στά πόδια του. ᾿Εκεῖνος, ἀφοῦ ἔπτυσε στά μάτια τοῦ μικροῦ ζώου, τοῦ ἐχάρισε τό φῶς. ῎Ετσι, θεραπευμένο πλέον, τό πῆρε ὕαινα καί ἔφυγε. Τήν ἄλλη μέρα πρωΐ πρωΐ ὅμως αὐτή ἐγύρισε πάλι στόν ῞Αγιο, φέρνοντάς του ἀπό εὐγνωμοσύνη μιά μεγάλη προβιά γιά στρῶμα. ᾿Εκεῖνος ὅμως εἶπε στήν ὕαινα· «πράγματα προερχόμενα ἀπό ἀδικία ἐγώ δέν τά δέχομαι». ᾿Εκείνη τότε ἔσκυψε τό κεφάλι καί ἔφυγε ἀπό τήν αὐλή.
῎Ετσι, λοιπόν, ἀφοῦ ἀσκήθηκε ὁ ῞Οσιος Μακάριος καί ἔφθασε σέ βαθύ γῆρας, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας μάρτυρος Εὐφρασίας.
῾Η ῾Αγία Μάρτυς Εὐφρασία καταγόταν ἀπό τή Νικομήδεια τῆς Μικρᾶς ᾿Ασίας καί ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ (285-305 μ.Χ.). Προερχόταν ἀπό ἐπίσημη γενιά καί διακρινόταν γιά τή σωφροσύνη καί τό χρηστό της ἦθος.
Τήν Εὐφρασία τήν κατήγγειλαν ὅτι πιστεύει στόν Χριστό. Τότε οἱ εἰδωλολάτρες τῆς ζήτησαν νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί νά θυσιάσει στά εἴδωλα. ᾿Εκείνη ὅμως ἔμεινε σταθερή καί ἀκλόνητη στήν πίστη της. Γιά τό λόγο αὐτό τήν παρέδωσαν σέ ἕναν ἄνδρα ἄξεστο καί βάρβαρο νά τήν ἀτιμάσει. ῾Η ῾Αγία ὅμως ἀπέφυγε τήν ἀτίμωση μέ τόν ἑξῆς σοφό τρόπο· ῾Υποσχέθηκε στόν ἄξεστο καί βάρβαρο ἐκεῖνο ἄνθρωπο ὅτι, ἄν δέν τήν πειράξει, θά τοῦ δώσει ἕνα φάρμακο, τό ὁποῖο νά χρησιμοποιεῖ στίς μάχες, ὥστε νά μήν πληγώνεται ἀπό τά ξίφη καί τά ἀκόντια τῶν ἐχθρῶν του. Καί γιά νά τόν πείσει ὅτι αὐτό πού τοῦ ὑποσχέθηκε ἔχει βάση, ἔσκυψε τό κεφάλι της καί τοῦ εἶπε νά τή κτυπήσει μέ τό ξίφος του στόν αὐχένα της, ὥστε ἀμέσως νά τό ἐπιβεβαιώσει. ᾿Εκεῖνος ἐσχημάτισε τή γνώμη ὅτι ἀνταποκρινόταν στήν πραγματικότητα αὐτό πού τοῦ ὑποσχέθηκε ῾Αγία καί, ἀφοῦ ἐσήκωσε τό ξίφος του, τήν ἐκτύπησε δυνατότερα στόν αὐχένα, μέ τή βεβαιότητα ὅτι αὐτή δέ θά ἐπάθαινε τίποτε.
῎Ετσι τό σχέδιο τῆς ῾Αγίας Μάρτυρος Εὐφρασίας ἐπέτυχε. Δηλαδή ἐκόπηκε μέν τό κεφάλι της ἀπό τό ξίφος τοῦ δημίου, ὅμως αὐτή διέσωσε τήν ἁγνότητά της καί ἔλαβε τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, τελεῖται ἀνάμνησις τοῦ ἐν Νικαίᾳ μεγίστου θαύματος, ὅτε ὁ Μέγας Βασίλειος διά προσευχῆς ἀνέῳξε τάς πύλας τῆς Καθολικῆς ᾿Εκκλησίας, καί παρέθετο αὐτήν τοῖς ᾿Ορθοδόξοις.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, εἰς τόν ναόν τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων ἀνακομιδή τοῦ λειψάνου τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου.
῾Η ἀνακομιδή τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ ῾Αγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου ἔγινε ἐκ Ναζιανζοῦ κατά τήν ἄποψη ὁρισμένων ἐρευνητῶν, ἐπί ᾿Αρκαδίου (395-408 μ.Χ.) ἤ Θεοδοσίου Βύ (408-450 μ.Χ.) ἤ ἐπί αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου τοῦ Πορφυρογέννητου (911-959 μ.Χ.), καί κατατέθηκε στό ναό τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων. ῾Η τιμία κάρα τοῦ ῾Αγίου φυλάσσεται μέ εὐλάβεια στή μονή Βατοπαιδίου ῾Αγίου ῎Ορους. Τεμάχια ἐκ τοῦ λειψάνου τοῦ ῾Αγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου κατεῖχε μέχρι τό ἔτος 1204, ἔτος τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς Φράγκους, ὁ ναός τῆς ῾Αγίας Σοφίας, ὁ ναός τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων καί ὁ ναός τῆς ῾Αγίας ᾿Αναστασίας.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Μελετίου τοῦ Γαλησιώτου τοῦ ῾Ομολογητοῦ.
῾Ο ῞Οσιος Μελέτιος ἐγεννήθηκε τό ἔτος 1206 στήν πόλη Θεόδοτο τοῦ Πόντου καί οἱ γονεῖς του ὀνομάζονταν Γεώργιος καί Μαρία. ῾Ο πατέρας του ἦταν στρατιωτικός. ᾿Από τήν παιδική του λικία ἀγάπησε τό μοναχικό βίο. Γι᾿ αὐτό, ἀφοῦ ἐγκατέλειψε τόν κόσμο, ἔγινε μοναχός στό ὄρος Σινᾶ καί στή συνέχεια ἐπισκέφθηκε τούς ῾Αγίους Τόπους, τήν Αἴγυπτο, καί διάφορα μοναστήρια τῆς Δαμασκοῦ. Τελικά ἐγκαταβίωσε στή μονή τοῦ ῾Αγίου Λαζάρου στό ὄρος τοῦ Γαλησίου τῆς Μικρᾶς ᾿Ασίας, ὅπου διῆλθε τό βίο του μέ ἄσκηση, προσευχή καί νηστεία.
Μετά τό 1261 ἦλθε στήν Κωνσταντινούπολη καί ἀσκήτευε στό ὄρος τοῦ Αὐξεντίου. Παράλληλα περιερχόταν τίς πόλεις καί τά χωριά καί ἐστήριζε τούς Χριστιανούς στήν ὀρθόδοξη πίστη, ἀφοῦ ἀνῆκε στήν ὑπό τόν μετέπειτα Πατριάρχη Γεώργιο Κύπριο (1283-1289) ἀνθενωτική μερίδα καί ἀγωνίσθηκε κατά τῶν ἑνωτικῶν ἐνεργειῶν τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου στή Σύνοδο τῆς Λυῶνος (1274 μ.Χ.).
Μεταξύ τῶν ἐτῶν 1271-1274, ἐπί τῆς νησίδος πρό τῆς περιοχῆς τοῦ ᾿Ακρίτα, ἵδρυσε μονή πού ἀφιέρωσε στόν ᾿Απόστολο ᾿Ανδρέα τόν Πρωτόκλητο.
῾Ο αὐτοκράτορας Μιχαήλ ὁ Παλαιολόγος τόν ἐξόρισε στή νῆσο τῆς Σκύρου μαζί μέ τόν μοναχό Γαλακτίωνα τόν Γαλησιώτη, ἀπό τήν ὁποία ἐπέστρεψε λίγα χρόνια ἀργότερα στήν Κωνσταντινούπολη. ῾Ο Πατριάρχης ᾿Ιωσήφ (1267-1275, 1282-1283) θέλησε νά τόν χειροτονήσει πρεσβύτερο ἀλλά ὁ ῞Αγιος ἀρνήθηκε. ῎Εγραψε πολλά κατά τῶν Λατίνων καί ἔπαθε γιά τήν ὀρθόδοξη πίστη του πολλά. Γι αὐτό καί χαρακτηρίζεται ὡς ῾Ομολογητής.
῾Ο ῞Οσιος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό 1283 σέ λικία 77 ἐτῶν καί ἐνταφιάσθηκε στή μονή τοῦ ῾Αγίου Λαζάρου.
Τό σπουδαιότερο ἀπό τά ἔργα του εἶναι «᾿Αλφαβηταλφάβητος», ἕνα μεγάλο ποίημα ἀπό 13.000 περίπου στίχους, στό ὁποῖο ἐκτίθενται θεολογικές σκέψεις καί ἰδέες. ῎Εγραψε δέ καί περί τῆς διδασκαλίας τῆς ῾Αγίας Τριάδος.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Μάρκου ἐπισκόπου ᾿Εφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ.
῾Ο ῞Αγιος Μᾶρκος ἐγεννήθηκε στήν Κωνσταντινούπολη μεταξύ τῶν ἐτῶν 1392 καί 1393 «ἔκ τινος πατρωνυμίας Εὐγενικός καλούμενος». ῾Ο πατέρας του Γεώργιος ἦταν διάκονος καί σακελλίων τῆς Μεγάλης ᾿Εκκλησίας, μετέπειτα δέ ἔγινε πρωτέκδικος, πρωτονοτάριος καί μέγας χαρτοφύλαξ, δέ μητέρα του ὀνομαζόταν Μαρία καί ἦταν θυγατέρα τοῦ ἰατροῦ Λουκᾶ. ᾿Εσπούδασε σέ μεγάλους διδασκάλους, στόν Γεώργιο Πλήθωνα, τόν Μητροπολίτη Σηλυβρίας Χορτασμένο, τόν Μανουήλ Χρυσόκκο, τόν ᾿Ιωσήφ Βρυέννιο καί ἄλλους, καί εἶχε ἔξοχη παιδεία. Στή συνέχεια προσῆλθε στό μοναχικό βίο, κατά τό ἔτος 1418, σέ κάποια μονή στά Πριγκηπόννησα, καί ἐτάχθηκε ὑπό τήν πνευματική ἐπιστασία τοῦ ἐνάρετου μοναχοῦ Συμεών, ὁ ὁποῖος τόν ἔκειρε μοναχό καί τόν μετονόμασε ἀπό Μανουήλ Μᾶρκο. ᾿Εμόνασε κυρίως στή μονή τοῦ ῾Αγίου Γεωργίου τῶν Μαγγάνων στήν Κωνσταντινούπολη. ᾿Εκεῖ ἐπιδόθηκε στήν ἱερά μελέτη τῆς ῾Αγίας Γραφῆς καί τῶν συγγραμμάτων τῶν Πατέρων τῆς ᾿Εκκλησίας καί συνέγραψε τά πρῶτα, δογματικοῦ ἰδίως περιεχομένου, ἔργα του. Τό ἔτος 1437 ἔγινε ᾿Επίσκοπος ᾿Εφέσου καί ἔλαβε μέρος στήν ἑνωτική Σύνοδο Φερράρας - Φλωρεντίας (1438-1439). Κατά τόν Γεννάδιο Σχολάριο ὁ ῞Αγιος Μᾶρκος ἀναδείχθηκε ῎Εξαρχος τῆς Συνόδου καί ἐκπροσώπησε σέ αὐτή τούς Πατριάρχες ᾿Αντιοχείας καί ῾Ιεροσολύμων. Στήν ἀρχή τῶν ἐργασιῶν τῆς Συνόδου συνέστησε στούς Λατίνους νά ἀποβάλουν τό τραχύ καί ἀνένδοτο τοῦ τρόπου τους καί τῆς διαθέσεώς τους, διότι ἀπέβλεπε στήν εἰρήνευση, τήν ἄρση τοῦ Σχίσματος καί τήν ἐπανένωση τῆς ᾿Ανατολικῆς καί Δυτικῆς ᾿Εκκλησίας. Εἶπε μάλιστα χαρακτηριστικά· «Πρῶτον μέν ὅπως ἐστίν ἀναγκαιοτάτη εἰρήνη ἥν κατέλιπεν μῖν ὁ δεσπότης ἠμῶν ὁ Χριστός καί ἀγάπη, δεύτερον ὅτι παρέβλεψεν Ρωμαϊκή ᾿Εκκλησία τήν ἀγάπην καί διελύθη καί εἰρήνη, τρίτον ὅτι ἀνακαλουμένη νῦν Ρωμαϊκή ᾿Εκκλησία τήν τότε καταληφθεῖσαν ἀγάπην, ἐσπούδασεν ἵνα ἔλθωμεν ἐνταῦθα καί ἐξετάσωμεν τάς μεταξύ ἠμῶν διαφοράς, τέταρτον ὅτι ἀδύνατόν ἐστιν ἀνακαλέσασθαι τήν εἰρήνην ἐάν μή λυθῇ τό τοῦ σχίσματος αἴτιον, καί πέμπτον, ἵνα καί οἱ ὅροι τῶν οἰκουμενικῶν συνόδων ἀναγνωσθῶσιν, ὡς ἄν φανῶμεν καί μεῖς σύμφωνοι τοῖς ἐν ἐκείναις πατράσι καί παροῦσα σύνοδος ἐκείναις ἀκόλουθος..».
᾿Αντιλήφθηκε ὅμως ἐγκαίρως, ὅτι οἱ Λατίνοι δέν ἐπιθυμοῦσαν τήν ἐξέταση τῶν διαφορῶν καί τῶν αἰτιῶν τοῦ Σχίσματος καί γενικά ἀληθινή ἐκκλησιαστική ἕνωση, ἀλλά ἐπεδίωκαν τήν καθυπόταξη τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας στόν Πάπα καί τήν παραδοχή ἐκ μέρους αὐτῆς τῶν λατινικῶν ἑτεροδιδασκαλιῶν, ἐγκαταλειπομένων τῶν ὀρθοδόξων δογμάτων. ῎Ετσι ἐθεώρησε χρέος του νά γηθεῖ τῆς πανορθοδόξου ἀντιδράσεως κατά τῶν λατινικῶν σχεδίων καί ἐτέθηκε ἐπικεφαλῆς τῶν ἀποκληθέντων ᾿Ανθενωτικῶν ὄχι μόνο κατά τή διάρκεια τῆς Συνόδου ἀλλά καί μετά τήν ἐπιστροφή του στήν Κωνσταντινούπολη. Γι αὐτό καί ἀπέκρουσε κατά τή διάρκεια τῶν συνοδικῶν συζητήσεων τίς ἀξιώσεις καί τήν ἐπιχειρηματολογία τῶν Λατίνων καί ἀρνήθηκε νά ὑπογράψει τόν ὅρο τῆς ἐπιβληθείσης ψευδοενώσεως. ῾Η μή ὑπογραφή τοῦ ἀπαράδεκτου γιά τήν κοινή ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική συνείδηση κειμένου ἐκ μέρους τοῦ ῾Αγίου Μάρκου εἶχε τόσο μεγάλη σημασία, ὥστε μόλις ὁ Πάπας Εὐγένιος Δύ (1431-1447) τό πληροφορήθηκε ἀνεφώνησε περίλυπος· «᾿Εποιήσαμεν λοιπόν οὐδέν».
Λίγο ἀργότερα ὁ αὐτοκράτορας προσέφερε στόν ῞Αγιο τόν πατριαρχικό θρόνο, ἀλλά αὐτός ἀρνήθηκε. ᾿Επειδή δέ δέν ἐπιθυμοῦσε νά συλλειτουργήσει μέ τόν λατινόφρονα Πατριάρχη Μητροφάνη τόν ἀπό Κυζίκου, ἔφυγε ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη τήν μέρα τῆς Πεντηκοστῆς τοῦ ἔτους 1440 καί ἦλθε στήν ῎Εφεσο. Καί ἐκεῖ ὅμως δεχόταν ἐνοχλήσεις ἀπό τούς ἑνωτικούς. Γι αὐτό ἀνεχώρησε μέ προορισμό τό ῞Αγιον ῎Ορος. Καθ ὁδόν, διερχόμενος διά τῆς νήσου Λήμνου, κρατήθηκε καί περιορίσθηκε ἐκεῖ, μέ ἐντολή τοῦ αὐτοκράτορος. Στή Λῆμνο παρέμεινε δύο χρόνια καί ἀπό ἐκεῖ ἐξαπέλυσε τή σπουδαία ἐγκύκλιό του «τοῖς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς καί τῶν νήσων εὑρισκομένοις ᾿Ορθοδόξοις Χριστιανοῖς». Μετά ὁ θεοειδής στήν ψυχή καί τήν προαίρεση ῞Αγιος ἦλθε στήν Κωνσταντινούπολη, ὅπου καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη στίς 23 ᾿Ιουνίου τοῦ ἔτους 1444 μ.Χ. καί ἐνταφιάσθηκε στή μονή τοῦ ῾Αγίου Γεωργίου τῶν Μαγγάνων. ῾Ο Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος, τό 1456 μ.Χ., ὅρισε διά συνοδικῆς πράξεως, νά ἑορτάζεται μνήμη τοῦ ῾Αγίου στίς 19 ᾿Ιανουαρίου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Κοσμᾶ τοῦ Χρυσοστόματου.
῾Η μνήμη τοῦ ῾Οσίου Κοσμᾶ ἀναφέρεται στό Τυπικό τῆς μονῆς Χρυσοστόμου τῆς Κύπρου. Καταγόταν ἀπό τήν Κύπρο καί ἐμόνασε στή μονή τοῦ Χρυσοστόμου, γι αὐτό καλεῖται καί Χρυσοστόματος. ῎Εζησε ὁσιακά καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν ᾿Αρσενίου, ἀρχιεπισκόπου Κερκύρας.
῾Ο ῞Αγιος ᾿Αρσένιος ἔζησε κατά τούς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ αὐτοκράτορος Βασιλείου τοῦ Βύ (867-886 μ.Χ.) στά ῾Ιεροσόλυμα. ῾Ο πατέρας του καταγόταν ἀπό τήν ἁγία Πόλη καί μητέρα του ἀπό τή Βιθυνία. Σέ μικρή λικία οἱ γονεῖς του τόν ἀφιέρωσαν σέ ἕνα ἀπό τά μοναστήρια, ὅπου διδασκόταν τά τῆς μοναχικῆς πολιτείας, καί σέ νεαρά λικία ἐκάρη μοναχός.
᾿Αργότερα ἔφυγε ἀπό τά ῾Ιεροσόλυμα καί μετέβη στή Σελεύκεια, ὅπου ἐχειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Μετά τή χειροτονία του ἐπανῆλθε στά ῾Ιεροσόλυμα καί ἀπό ἐκεῖ στήν Κωνσταντινούπολη. ῾Ο Πατριάρχης Τρύφων (928-931 μ.Χ.) τόν διόρισε σέ μία ἀπό τίς ἐκκλησίες τῆς Πόλης, ὡς ἱερέα, ὁ δέ διάδοχός του Πατριάρχης Θεοφύλακτος (933-956 μ.Χ.) τόν ἐξελέξε, γιά τήν ὁσιότητα τοῦ βίου του, ᾿Επίσκοπο Κερκύρας.
῾Ως ποιμένας διακρίθηκε γιά τήν ἀποστολική του δράση καί ἀφοσιώθηκε μέ ἀγάπη ἐξ ὁλοκλήρου στό ποίμνιό του. Κάποια στιγμή, ἄγνωστο γιατί, ὁ αὐτοκράτορας Κωνσταντίνος ὁ Πορφυρογέννητος (911-959 μ.Χ.) ἐζήτησε νά μεταβοῦν στήν Κωνσταντινούπολη οἱ ἄρχοντες τῆς Κέρκυρας. ῾Ο ῞Αγιος, σέ βαθύ γῆρας, ἀνέλαβε νά μεταβεῖ στήν Κωνσταντινούπολη, γιά νά διευθετήσει τά πράγματα. Κατά τήν ἐπιστροφή του παρέδωσε, κοντά στήν Κόρινθο, τήν ἁγία του ψυχή στόν Θεό. Τό ἱερό λείψανό του μετακομίσθηκε στήν Κέρκυρα καί εἶναι πηγή πολλῶν θαυμάτων καί ἰάσεων.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Μακαρίου, ἐπισκόπου ῾Ιερισσοῦ.
῾Ο ῞Οσιος καί θεοφόρος Μακάριος ἔζησε κατά τούς χρόνους τῶν αὐτοκρατόρων Μεγάλου Κωνσταντίνου (324-337 μ.Χ.), Θεοδοσίου (379-395 μ.Χ) καί ᾿Αρκαδίου (395-408 μ.Χ.). ῏Ηταν ὁ πρῶτος, κατά πᾶσα πιθανότητα, ᾿Επίσκοπος ῾Ιερισσοῦ τῆς Χαλκιδικῆς καί θεωρεῖται κτίτορας τοῦ ναοῦ τοῦ ῾Αγίου Στεφάνου τῆς μονῆς Κωνσταμονίτου τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους.
Κατά τά πρῶτα χρόνια τῆς ἐπισκοπικῆς του διακονίας συναντήθηκε μέ τό Μέγα Κωνσταντίνο, ὁ ὁποῖος ἐπιζητοῦσε νά κτίσει τή Νέα Ρώμη κοντά στόν ᾿Ακάνθιο ἰσθμό, πού κεῖται κοντά στήν ῾Ιερισσό καί τό ῞Αγιον ῎Ορος. Μέ τή σοφία τῶν λόγων του ἔπεισε τό βασιλέα νά μήν προχωρήσει στήν ὑλοποίηση τῶν σχεδίων του καί ἔτσι διέσωσε τό φιλήσυχο τῆς περιοχῆς καί μάλιστα τό ῞Αγιον ῎Ορος.
᾿Επί ᾿Ιουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου ὁ ῞Αγιος καταδιώχθηκε καί κατέφυγε στόν ῎Αθωνα. Θεωρεῖται δέ δεύτερος κτίτορας τῆς μονῆς Κωνσταμονίτου.
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος ἐκοιμήθηκε ὁσίως μέ εἰρήνη ἐπί τῆς βασιλείας τοῦ ᾿Αρκαδίου (395-408 μ.Χ.).
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Παύλου, Γεροντίου, ᾿Ιανουαρίου, Σατουρνίνου, Σακεσσίου, ᾿Ιου-λίου, Κατίου, Πίου καί Γερμανοῦ.
Οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες ἐμαρτύρησαν στήν ᾿Αφρική.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Θεοδότου, ἐπισκόπου Κυρηνείας.
῾Η μνήμη τοῦ ῾Αγίου Θεοδότου, ὁ ὁποῖος καταγόταν ἀπό τήν Κύπρο καί ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Λικινίου (307-323 μ.Χ.), ἀναφέρεται στούς Συναξαριστές καί τά Μηναῖα δύο φορές· τή 19η ἤ 17η ᾿Ιανουαρίου, μέρα τῆς ἀπελευθερώσεώς του ἀπό τή φυλακή, καί τή 2α Μαρτίου, μέρα τῆς κοιμήσεώς του. ῾Ο ῞Αγιος ἐκδιώχθηκε καί ἔπαθε πολλά γιά τήν πίστη του στόν Χριστό. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, ἴσως ἐπί τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, ἐπάνοδος τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Μακαρίου, τοῦ ἐκ Ρωσίας, τοῦ Νηστευτοῦ.
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος ἐμόνασε στή μονή τοῦ ῾Αγίου ᾿Αντωνίου τῆς Μεγάλης Λαύρας τοῦ Κιέβου. ῎Εζησε καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τόν 12ο αἰώνα μ.Χ.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Μακαρίου, τοῦ ἐκ Ρωσίας, τοῦ διακόνου.
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος ἔζησε μεταξύ τοῦ 13ου καί 14ου αἰώνα μ.Χ. ᾿Εμόνασε στή μονή τοῦ ῾Αγίου Θεοδοσίου τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου. ῾Ο Θεός, γιά τόν πνευματικό του ἀγώνα, τόν ἀξίωσε τοῦ χαρίσματος τῆς θαυματουργίας. ῾Ο ῞Οσιος Μακάριος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Νόβγκοροντ, τοῦ διά Χριστόν σαλοῦ.
῾Ο ῞Αγιος Θεόδωρος ἀπό μικρός ἀφιερώθηκε στόν Θεό καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1392 στή Ρωσία.
†Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Μακαρίου τοῦ Ρωμαίου.
῾Ο ῞Οσιος Μακάριος ἔζησε μεταξύ τοῦ 15ου καί 16ου αἰώνα μ.Χ. καί ἀσκήτεψε στό Νόβγκοροντ τῆς Ρωσίας.
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,
ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.
|
