16 Ιουνίου

† Μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός μῶν Μνημονίου, ἐπισκόπου ᾿Αμαθοῦντος τῆς νήσου Κύπρου.

῾Ο ῞Αγιος Μνημόνιος, ᾿Επίσκοπος ᾿Αμαθοῦντος τῆς Κύπρου, εἶναι γνωστός σέ ἐμᾶς ἀπό ὑπόμνημα στό διάδοχό του ῞Αγιο Τύχωνα. ῾Ο ὑπομνηματιστής ὀνομάζει τόν Μνημόνιο «ἁγιώτατο». Διετέλεσε ᾿Επίσκοπος κατά τό πρῶτο ἥμισυ τοῦ 4ου αἰῶνος μ.Χ., ὡς δυνάμεθα νά συμπεράνουμε ἀπό τό γεγονός ὅτι ὁ διάδοχός του Τύχων ἐχειροτονήθηκε ὑπό τοῦ ᾿Επιφανίου Κύπρου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός μῶν Τύχωνος, ἐπισκόπου ᾿Αμαθοῦντος τῆς νήσου Κύπρου, τοῦ Θαυματουργοῦ.

῾Ο ῞Αγιος Τύχων καταγόταν ἀπό τήν Κύπρο καί ἐγεννήθηκε ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς στήν ᾿Αμαθούντα τῆς Κύπρου, τή σημερινή Παλαιά Λεμεσό. ῎Ηκμασε κατά τούς χρόνους τῶν αὐτοκρατόρων ᾿Αρκαδίου καί ᾿Ονωρίου (395-423 μ.Χ.). ᾿Αφιερωθείς ὑπό τῶν φιλοθρήσκων γονέων του στόν Θεό, ἔλαβε ἄρτια μόρφωση καί διακρίθηκε στή μελέτη τῶν ῾Αγίων Γραφῶν. Γιά τήν καθαρότητα τοῦ βίου καί τήν ἁγνότητά του ἐχειροτονήθηκε ὑπό τοῦ ᾿Επισκόπου ᾿Αμαθοῦντος Μνημονίου διάκονος καί στή συνέχεια πρεσβύτερος. ῾Η ἱκανότητα, ὁ θερμός ζῆλος ὑπέρ τοῦ θείου κηρύγματος καί οἱ πολλαπλές ἀρετές του τόν ἀνέδειξαν, μετά τό θάνατο τοῦ Μνημονίου, διάδοχό του, χειροτονηθείς ὑπό τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Κύπρου ῾Αγίου ᾿Επιφανίου († 12 Μαΐου). ῾Ως ᾿Επίσκοπος, ὁ Τύχων διακρίθηκε γιά τά φιλανθρωπικά ἔργα, τήν ἀδιάλειπτη διδασκαλία καί τήν ὑπέρ τῆς ἐξαπλώσεως τῆς Χριστιανικῆς πίστεως μέριμνά του. ῎Ετσι, μετέστρεψε πολλούς εἰδωλολάτρες, κατέστρεψε ναούς εἰδωλολατρικούς καί εἴδωλα καί ἀνήγειρε Χριστιανικές ἐκκλησίες.

Κάποια μέρα, πού εἰσῆλθε σέ ἕνα εἰδωλολατρικό ναό, ἔδιωξε ἀπό ἐκεῖ τήν ἱέρεια τῆς ᾿Αρτέμιδος, τή Μιαρανάθουσα, ὁποία τόν ἐξύβρισε. Μέ παρρησία ἄρχισε νά τήν ἐλέγχει γιά τήν τυφλή ἐμμονή της στήν ἀσέβεια καί τήν εἰδωλολατρία. Τό θάρρος τοῦ ῾Αγίου καί ἀρετή πού ἀπέπνεε ὅλη του προσωπικότητα προκάλεσαν τέτοια ἐντύπωση στήν ἱέρεια τῶν εἰδώλων, πού τό θαῦμα ἔγινε. ῾Η Μιαρανάθουσα μέ σεβασμό καί φόβο ἐζήτησε ἀπό τόν ῞Αγιο νά τήν κατηχήσει. ῎Ετσι ἐδέχθηκε τό Βάπτισμα μέ μετάνοια καί ὀνομάσθηκε Εὐήθεια.

῞Ενεκα τῆς θεοφιλοῦς δράσεώς του καί τῆς ἁγνότητος τοῦ βίου του ἐπροικίσθηκε ἀπό τόν Θεό διά τῆς χάριτος τῆς θαυματουργίας, ἐπιτελέσας πολλά θαύματα στή ζωή καί μετά θάνατον.

῾Ο ῞Αγιος Τύχων ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Μάρκου, ἐπισκόπου ᾿Απολλωνιάδος.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς Μάρκος, ᾿Επίσκοπος ᾿Απολλωνιάδος, ἐτελειώθηκε κρεμασθείς, ἀφοῦ τοῦ ἐφόρτωσαν τά χέρια μέ πέτρες. Σύμφωνα μέ τήν παράδοση ἦταν ἀνεψιός τοῦ ᾿Αποστόλου Βαρνάβα.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος ᾿Ελάππα.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων ἱερομαρτύρων Φερραιόλου καί Φερρουκίου, τῶν ἐν Γαλατίᾳ.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς Φερραίολος, μαθητής τοῦ ῾Αγίου Εἰρηναίου, ᾿Επισκόπου Λουγδούνου († 23 Αὐγούστου), ἐστάλη μαζί μέ τόν ῞Αγιο Φερρούκιο, κατά τό 2ο αἰώνα μ.Χ., στήν πόλη Μπεζανσόν τῆς Γαλλίας, γιά νά κηρύξουν τό Εὐαγγέλιο. Συλληφθέντες ἐπί αὐτοκράτορος Καρακάλλα (211-217 μ.Χ.), ὑπέστησαν μαρτυρικό θάνατο, τό 212 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων πέντε Μαρτύρων, τῶν ἐν Νικομηδείᾳ.

Οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες ἐτελειώθησαν στή Νικομήδεια διά ξίφους.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων τεσσαράκοντα Μαρτύρων, τῶν Ρωμαίων.

Οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες ἐτελειώθησαν διά πυρός.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων παρθενομαρτύρων ᾿Ακτινέας καί Γρεσινιάνας.

Οἱ ῾Αγίες Παρθενομάρτυρες ᾿Ακτινέα καί Γρεσινιάνα ἐμαρτύρησαν ἐπί αὐτοκράτορος Διοκλητιανοῦ (284-305 μ.Χ.), στήν πόλη Βολτέρρα τῆς ᾿Ιταλίας.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός μῶν Σιμιλιανοῦ, ἐπισκόπου Νάντης, τοῦ ῾Ομολογητοῦ.

῾Ο ῞Αγιος Σιμιλιανός διετέλεσε ᾿Επίσκοπος τῆς Νάντης τῆς Γαλλίας κατά τίς ἀρχές τοῦ 4ου αἰῶνος μ.Χ. καί ἐξυμνεῖται ἀπό τόν Γρηγόριο Τουρώνης ὡς μέγας ῾Ομολογητής247. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 310 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός μῶν Κεττίνου.

῾Ο ῞Αγιος Κεττίνος, Βοηθός ᾿Επίσκοπος τοῦ ῾Αγίου Πατρικίου, ᾿Αποστόλου τῆς ᾿Ιρλανδίας († 17 Μαρτίου), ἔζησε τόν 5ο αἰώνα μ.Χ. καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Κολμανοῦ, τοῦ ἐξ ᾿Ιρλανδίας.

῾Ο ῞Οσιος Κολμανός ἔζησε τόν 6ο αἰώνα μ.Χ. καί ἦταν μαθητής τοῦ ῾Αγίου Κολούμπα († 9 ᾿Ιουνίου). ῞Ιδρυσε τή μονή τοῦ Ρεχρέιν στή νῆσο Λάμπεϋ κοντά στό Δουβλίνο καί διετέλεσε πρῶτος γούμενος αὐτῆς. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός μῶν πατρός μῶν Κουρίγγου, τοῦ ἐξ Οὐαλίας.

῾Ο ῞Οσιος Κουρίγγος ἔζησε τόν 6ο αἰώνα μ.Χ, καί θεωρεῖται ᾿Επίσκοπος τῆς πόλεως Λάνμπανταρν τῆς Οὐαλίας. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν ᾿Ισμαήλ, τοῦ ἐξ Οὐαλίας.

῾Ο ῞Οσιος ᾿Ισμαήλ ἔζησε τόν 6ο αἰώνα μ.Χ. καί ἦταν μαθητής τῶν ῾Οσίων Τεϊλίου († 9 Φεβρουαρίου) καί Δαβίδ τῆς Οὐαλίας († 1 Μαρτίου). ῾Ορισμένοι ἐρευνητές ὑποστηρίζουν ὅτι ἦταν υἱός τοῦ βασιλέως Βουδίκου τῆς Κορνουάλης καί ᾿Επίσκοπος.

῾Ο ῞Οσιος ᾿Ισμαήλ, ἀφοῦ ἐργάσθηκε ἱεραποστολικά στήν Οὐαλία, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός μῶν Αὐρηλιανοῦ, ἐπισκόπου ᾿Αρελάτης.

῾Ο ῞Αγιος Αὐρηλιανός διετέλεσε ᾿Επίσκοπος ᾿Αρελάτης τῆς Γαλλίας ἀπό τό 546 ἕως τό 551 μ.Χ., πιθανόν ἔτος τοῦ θανάτου του. ᾿Ετοποθετήθηκε στήν ἕδρα αὐτή μέ τήν ὑπόδειξη τοῦ βασιλέως τῶν Φράγκων Χιλδεβέρτου Αύ ὑπό τοῦ Πάπα Ρώμης Βιγιλίου (538-555 μ.Χ.). Τό 548 μ.Χ., ἵδρυσε μία ἀνδρική καί μία γυναικεία μονή, καθόρισε δέ καί Κανόνα γιά κάθε μία ἀπό αὐτές. Τοῦ Αὐρηλιανοῦ σώζεται, ἐπίσης, ἐπιστολή πρός τό βασιλέα Θευδεβέρτο Αύ248.

῾Ο ῞Αγιος Αὐρηλιανός ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη στήν πόλη Λυών τῆς Γαλλίας.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Θεοδώρου, τοῦ Συκεώτου.

(Βλ. † 22 ᾿Απριλίου). Τό ἱερό λείψανό του εὑρέθηκε τό 1200 ἀπό τό Ρῶσο προσκυνητή ᾿Αντώνιο καί κατατέθηκε στό ναό τοῦ ῾Αγίου Γεωργίου «ἐν τῷ Δευτέρῳ» στό Βυζάντιο.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Σάββα, τῆς Μόσχας.

῾Ο ῞Οσιος Σάββας ἐμόνασε κατά τό 14ο αἰώνα μ.Χ. στήν ἱερά μονή ᾿Ανδρονίκου τῆς Μόσχας καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 1378250.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Τύχωνος, τοῦ ἐν Μεντύν τῆς Ρωσίας.

῾Ο ῞Οσιος Τύχων τοῦ Μεντύν καί τῆς Καλούγκα ἔζησε κατά τό 15ο αἰώνα μ.Χ. στή Ρωσία καί ἔγινε μοναχός στή μονή Χούντωφ τῆς Μόσχας. Κινούμενος ἀπό ἀγάπη πρός τήν συχία καί τήν ἐρημική ζωή, ἀσκήτεψε σέ ἀπομονωμένο τόπο τοῦ Μαλογιαροσλάβλ καί μέσα στήν κοιλότητα μιᾶς βελανιδιᾶς κοντά στίς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Βεπρίκα. ᾿Εκεῖ ἀνήγειρε τή μονή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τήν ὁποία καί κατεύθυνε πνευματικά μέχρι τήν μέρα τῆς κοιμήσεώς του, τό 1492.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Τύχωνος, τοῦ ἐν τῷ Λούκωφ Ρωσίας, τοῦ Θαυματουργοῦ.

῾Ο ῞Οσιος Τύχων, κατά κόσμον Τιμόθεος, ἦταν στρατιώτης στήν περιοχή τῆς Λιθουανίας στήν ὑπηρεσία τοῦ πρίγκιπος τοῦ Μπελύϊ. Τό 1482, ἐπειδή δέν θέλησε νά δεχθεῖ τήν Οὐνία, ἔφυγε ἀπό τή Λιθουανία καί κατέφυγε στή Ρωσία. ῎Εγινε μοναχός καί ἀσκήτεψε στήν περιοχή τῆς πόλεως Λούκ στήν ᾿Επισκοπή τῆς Κοστρόμας. ῾Η Λούκ, κατ᾿ ἐκείνη τήν περίοδο, ἦταν ὑπό τή διακυβέρνηση τοῦ Λιθουανοῦ πρίγκιπος Θεοδώρου Βέλσκυ. ᾿Εκεῖ ἀνήγειραν, μαζί μέ τούς συνασκητές του Φώτιο καί Γεράσιμο, ναό πρός τιμήν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καί τοῦ Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί ᾿Ιωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.

῾Ο ῞Οσιος Τύχων, ἀφοῦ ἀσκήτεψε θεοφιλῶς, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 1503.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ὁσίων πατέρων μῶν Νίκωνος, Βασιλείου καί Τύχωνος, τῶν ἐν Σολόκοβο τῆς Ρωσίας.

Οἱ ῞Οσιοι Νίκων, Βασίλειος καί Τύχων ἀσκήτεψαν κατά τό 16ο αἰώνα μ.Χ. στήν ἔρημο τοῦ Σολόκοβο καί ἐκοιμήθησαν μέ εἰρήνη. ῾Η μνήμη τους τιμᾶται, ἐπίσης, τή δεύτερη Κυριακή μετά τήν Πεντηκοστή.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Τύχωνος, τοῦ ἐν τῷ Καράτσεβ τῆς Ρωσίας, τοῦ Θαυματουργοῦ.

῾Η μνήμη τοῦ ῾Οσίου Τύχωνος, ὁ ὁποῖος ἔζησε κατά τό 16ο αἰώνα μ.Χ. καί ἀσκήτεψε στήν περιοχή τοῦ Καράτσεβ στήν ᾿Επαρχία τοῦ ᾿Ορέλ, ἀναφέρεται σέ ἕνα χειρόγραφο τοῦ 17ου αἰῶνος μ.Χ.251 ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Κουαϊκχόρσου, τοῦ ᾿Ιβηρίτου, μοναχοῦ ἐν ῾Ιερουσαλήμ.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Καουαϊκχόρσος καταγόταν ἀπό τή Γεωργία καί ἐμαρτύρησε ἐπί τοῦ σάχη ᾿Αμπᾶ, τό 1612.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Μωυσέως, τῆς ῎Οπτινα252.

῾Ο ῞Οσιος Μωυσῆς τῆς ῎Οπτινα, κατά κόσμον Τιμόθεος, ἐγεννήθηκε στό Μπορισογκλέμπσκ τῆς Ρωσίας, στίς 15 ᾿Ιανουαρίου 1782. Οἱ γονεῖς του, ᾿Ιβάν Γρηγορίεβιτς Πουτίλωφ καί ῎Αννα ᾿Ιβάνοβνα Γκολοβίνα, ἦσαν εὐσεβεῖς καί φιλόθεοι ἄνθρωποι. ῾Ο παππούς του ἀπό τή μητέρα του, ὁ ᾿Ιωήλ, ἦταν ἱεροδιάκονος καί εὐσεβής γέροντας, πού ἐζοῦσε στή μονή Σερπούκωφ Βυσότσκυϊ. ῾Η οἰκογένεια εἶχε ἀκόμη πέντε παιδιά, τόν Κύριλλο, τόν ᾿Ιωνᾶ, τόν Βασίλειο, τόν ᾿Αλέξανδρο καί τήν ᾿Ανυσία καί ἄλλα τέσσερα πού ἀπέθαναν νήπια. Οἱ τρεῖς υἱοί Τιμόθεος, μετέπειτα γούμενος Μωυσῆς τῆς ῎Οπτινα, ᾿Αλέξανδρος, μετέπειτα γούμενος ᾿Αντώνιος τῆς μονῆς τοῦ ῾Αγίου Νικολάου Μαλογιαροσλάβετς, καί ᾿Ιωνᾶς, μετέπειτα γούμενος Ησαΐας τῆς μονῆς Σάρωφ, ἀρνήθηκαν τόν κόσμο καί ἀφιερώθηκαν στόν Θεό.

Οἱ γονεῖς του ἀνέθρεψαν τόν Τιμόθεο μέ παιδεία καί νουθεσία Κυρίου. ᾿Από μικρός ἦταν φιλακόλουθος καί διακρίθηκε στή μελέτη. ῞Οταν εὑρισκόταν μέ τόν πατέρα του καί τόν ἀδελφό του ᾿Ιωνᾶ στή Μόσχα γιά δουλειά, ἐμελετοῦσε πολύ καί ἀντέγραφε ὅσες περικοπές πνευματικῶν κειμένων ἐθεωροῦσε ἀξιόλογες. Στή Μόσχα ἐγνώρισε καί τήν ἁγία γερόντισσα μοναχή Δοσιθέα, πού ἀσκήτευε στό μοναστήρι ᾿Ιβανόφσκυϊ τῆς Μόσχας καί τόν συνέδεσε πνευματικά μέ τούς γέροντες τῆς μονῆς Νόβο-Σπάσκυϊ ᾿Αλέξανδρο καί Φιλάρετο, πού εἶχαν πνευματικούς δεσμούς μέ τό φημισμένο στάρετς Παΐσιο Βελιτσκόφσκυϊ.

Παρά τίς ἀρχικές του ἀντιρρήσεις καί μετά ἀπό περιπέτειες ὁ πατέρας ἔδωσε τή συγκατάθεσή του στόν υἱό του Τιμόθεο νά πάει στό μοναστήρι τοῦ Σάρωφ, ἐνῶ ἐκράτησε κοντά του τόν ᾿Ιωνᾶ, στόν ὁποῖο ἔδωσε τήν εὐχή του ἀργότερα. ῎Ετσι ὁ Τιμόθεος καί ὁ ᾿Ιωνᾶς ἐπῆγαν στό μοναστήρι τοῦ Σάρωφ, πού ἐκείνη τήν ἐποχή ἦταν στήν ἀκμή του.

῾Ο ᾿Ιωνᾶς ἔμεινε γιά πάντα στή μονή τοῦ Σάρωφ καί ἐκάρη μοναχός μέ τό ὄνομα ᾿Ησαΐας. ᾿Αργότερα ἔγινε σκευοφύλακας καί μετά, τό 1842, γούμενος. ᾿Εκοιμήθηκε τό 1860.

῾Ο Τιμόθεος ἔφυγε γιά τή Μόσχα τό 1808 καί ἀποφάσισε νά πάει στό μοναστήρι Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου τοῦ Σβένσκ, τό ὁποῖο ἀνῆκε στήν ᾿Επισκοπή ᾿Ορλώφ. ᾿Εκεῖ ἀνέλαβε τό διακόνημα τοῦ σκευοφύλακος, τήν ἀλληλογραφία τῆς μονῆς καί τήν ἀνάγνωση στίς ᾿Ακολουθίες. Διάφορες τυπικές δυσκολίες δέν ἐπέτρεψαν τήν κουρά τοῦ Τιμοθέου, ὁ ὁποῖος, μετά ἀπό συμβουλή τοῦ ἱερομονάχου ᾿Αλεξίου τῆς μονῆς Σιμονώφ τῆς Μόσχας, προτίμησε νά ζήσει τήν συχαστική ζωή τῶν ἀναχωρητῶν τοῦ Ροσλάβλ. Τό 1811, ὁ Τιμόθεος ἔφθασε στά δάση τοῦ Ροσλάβλ καί στήν ἀρχή ἔμεινε μέ τόν ἱερομόναχο ᾿Αθανάσιο, τό γεροντότερο ἀπό τούς ἀναχωρητές, ὁ ὁποῖος καί τόν ἔκειρε μυστικά μοναχό δίδοντάς του τό ὄνομα Μωυσῆς. Τό 1816, ἔφθασε στό δάσος τοῦ Ροσλάβλ καί ὁ ἀδελφός τοῦ ῾Οσίου ᾿Αλέξανδρος, ὁ ὁποῖος ἔγινε, τό 1820, μοναχός καί ἔλαβε τό ὄνομα ᾿Αντώνιος.

῾Ωστόσο ὁ ῞Οσιος Μωυσῆς συνέχιζε τόν πνευματικό του ἀγώνα. Σέ κάποιες ἐλάχιστες σημειώσεις, πού διασώθηκαν, μεταξύ ἄλλων, ὁ ῞Οσιος ἔγραφε· «Τό Πάτερ μῶν εἶναι προσευχή πού μᾶς παρέδωσε ὁ ῎Ιδιος ὁ Χριστός, ὁ Σωτήρας μας, γιά νά καλύψει ὅλες τίς ἀνάγκες τῆς παρούσας καί τῆς μέλλουσας ζωῆς. ᾿Εκτός ἀπό τήν προσευχή αὐτή ὁ πολυεύσπλαγχνος Κύριος εὐλογεῖ καί τήν ἀκόλουθη, ὅταν λέγεται μέ πίστη καί ταπείνωση· Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, Πολυεύσπλαγχνε καί Οἰκτίρμον, ὁ πολύς ἐν ἐλέει καί πλούσιος ἐν οἰκτιρμοῖς, ὁ συμπαθής, ὁ παρέχων συγγνώμην, ὁ ἀληθινός, μή ὀργισθῇς μῖν σφόδρα, μηδέ μνησθῇς τῶν ἀνομιῶν μῶν, ἀλλ᾿ ἐπίβλεψον μῖν ὡς φιλάγαθος καί λύτρωσαι μᾶς ἐκ τῶν ἐχθρῶν μῶν. Σῶσον, Κύριε, καί ἐλέησον τόν δοῦλον Σου, τόν ἀδελφόν μου (τόνδε). Κύριε, χάρισέ του γνῶσιν καί ἐπιμέλειαν εἰς τήν ἐπιτέλεσιν τῶν ἐντολῶν Σου, εἰρήνην ψυχῆς καί σώματος, ὑγείαν εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τῶν ἔργων τῆς ὑπακοῆς Σου, ὥστε νά τελέσῃ ἐν φόβῳ πᾶσαν ἀνατεθεῖσαν αὐτῷ ἐργασίαν, μέ ταπείνωσιν, ἄνευ δικαιώματος ἤ γογγυσμοῦ ἤ προσκόμματος ὑπό τοῦ πονηροῦ, ἐν ἁπλότητι καρδίας, συμφώνως πρός τό πανάγιον θέλημά Σου...».

᾿Εκεῖνο πού ἀξίζει νά σημειωθεῖ, εἶναι πώς, ἀπό εὐσέβεια πρός τούς Πατέρες καί ᾿Ασκητές τῆς ἐρήμου, ὁ ῞Οσιος Μωυσῆς, ὅσο ἐζοῦσε στά δάση τοῦ Ροσλάβλ, ἐμελετοῦσε ἀλλά καί ἀντέγραφε τά κείμενά τους ὄρθιος. Καί αὐτό ὕστερα ἀπό πολύωρη ὀρθοστασία στήν προσευχή.

Τό 1821, μετά ἀπό πρόσκληση τοῦ φιλομόναχου ᾿Επισκόπου Καλούγκα Φιλαρέτου, ὁ ῞Οσιος Μωυσῆς, συνοδευόμενος ἀπό τούς πατέρες ᾿Αντώνιο, ῾Ιλαρίωνα καί Σαββάτιο, ἦλθε στή Σκήτη τῆς ῎Οπτινα, καί μέ τήν εὐλογία τοῦ ᾿Επισκόπου ἐξεκίνησε τή δημιουργία νέας Σκήτης. Μετά τά ἐγκαίνιά της, στίς 5 Φεβρουαρίου 1822, ὁ ῞Οσιος, στίς 22 Δεκεμβρίου ἐχειροτονήθηκε διάκονος καί στίς 25 Δεκεμβρίου πρεσβύτερος. ῾Η πρόνοια τοῦ Θεοῦ τόν ἀνέδειξε, τό 1826, γούμενο τῆς μονῆς τῆς ῎Οπτινα. ᾿Αλλά ὁ ῞Οσιος, παρά τό γουμενικό ἀξίωμα, ἐξακολουθοῦσε νά ζεῖ ὡς μοναχός· μέ ἀγρυπνίες, νηστεία, προσευχή, συχία, ταπείνωση, αὐστηρή ἄσκηση, φιλοξενία, ἐλεημοσύνη, ἀγάπη, πίστη, ὑπομονή, πραότητα. Γι᾿ αὐτό καί ὡς πνευματικός ἀνάπαυε τίς ψυχές τῶν μοναχῶν καί τῶν προσκυνητῶν τῆς μονῆς.

Τά χρόνια ὅμως περνοῦσαν. ῾Η ὑγεία τοῦ ῾Οσίου ἔφθινε. ᾿Αλλά ὁ ζῆλος του ἐμεγάλωνε. Νοιαζόταν γιά τήν ἀπόλυτη ἐφαρμογή τῆς μοναχικῆς πρακτικῆς καί τῶν κοινοβιακῶν κανόνων. Παρά τήν ἀσθένειά του ὁ ῞Οσιος Μωυσῆς προσπαθοῦσε νά λειτουργεῖ καί ἐκοινωνοῦσε τῶν ᾿Αχράντων Μυστηρίων συνεχῶς. Τό βράδυ τῆς 6ης ᾿Ιουνίου 1862 ἐκάρη μεγαλόσχημος καί ἐζήτησε νά γραφεῖ πνευματική διαθήκη του. Τίς ἑπόμενες μέρες κατάσταση τῆς ὑγείας τοῦ ῾Οσίου ἐπιδεινώθηκε. ᾿Εκεῖνος ἐζήτησε νά ἀναγνωσθεῖ τό Εὐαγγέλιο. Καί ὅταν ὁ μοναχός ἐδιάβαζε τό τέλος τοῦ 16ου κεφαλαίου τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου, «Μέλλει γάρ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρός αὐτοῦ μετά τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ...», ὁ ῞Οσιος Μωυσῆς παρέδωκε τό πνεῦμα του στόν Κύριο253.

Πνευματική Διαθήκη ῾Οσίου Μωυσῆ

«Εἰς τό ὄνομα τῆς Παναγίας καί Ζωοποιοῦ καί ῾Ομοουσίου καί ᾿Αδιαιρέτου Τριάδος, τοῦ Πατρός, καί τοῦ Υἱοῦ, καί τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος. ᾿Αμήν!

᾿Εγώ ὁ ὑπογραφόμενος, ὁ πολύ ἁμαρτωλός ἀρχιμανδρίτης Μωυσῆς τῆς μονῆς τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου τῆς ῎Οπτινα, τῆς ᾿Επισκοπῆς Καλούγκα, ἀξιώθηκα νά λάβω ἀμέτρητα καί ἀνέκφραστα ἐλέη καί εὐεργεσίες ἀπό τόν Πανάγαθο καί Πολυεύσπλαγχνο Κύριό μου, σέ ὅλη μου τή ζωή. ᾿Αξιώθηκα νά γίνω μοναχός, νά δεχθῶ τό ὑπούργημα τῆς ἱερωσύνης καί νά γίνω γούμενος καί ἀρχιμανδρίτης, ἐνῶ εἶμαι ἄμοιρος ἔργων ἀγαθῶν. Τί ἀνταποδώσω τῷ Κυρίῳ περί πάντων ὧν ἀνταπέδωκέ μοι;. Μέσα μου νιώθω καί ἐκφράζω τή βαθιά εὐγνωμοσύνη μου καί παρακαλῶ τήν ἀγαθότητά Του νά μοῦ χαρίσει τή σωτηρία τῆς ἁμαρτωλῆς ψυχῆς μου. Νά μοῦ δώσει τέλος ἀγαθό, ὥστε μέ πίστη καί ἐμπιστοσύνη στό ἀνείκαστο ἔλεός Του καί τήν ἀτίμητη θυσία τοῦ Υἱοῦ Του, ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου μας, νά ἀξιωθῶ νά παρασταθῶ ἀκατάκριτος στή φοβερή καί δίκαιη κρίση Του καί νά μέ βάλει στά δεξιά Του, μαζί μέ τούς ἐκλεκτούς Του. Καί ἀπό σᾶς, πατέρες, ἀδελφοί καί πνευματικά μου τέκνα, ζητῶ νά εὔχεσθε στόν Κύριο, ὥστε νά μή μέ στερήσει ἀπό τό ποθούμενο.

᾿Επειδή αὐτή τήν ἐποχή αἰσθάνομαι ἀδύναμος καί ἀσθενής καί καταλαβαίνω πώς ὁ καιρός τοῦ θανάτου μου εἶναι ἄγνωστος, σκέφθηκα πώς εἶναι καλό ν᾿ ἀφήσω μία διαθήκη, ὅπως ἔχω δικαίωμα, γιά τά πράγματα πού εὑρίσκονται στήν κατοχή μου. Αὐτά ἀποτελοῦνται ἀπό ἅγιες εἰκόνες καί πνευματικά βιβλία, πού ἐβοήθησαν στήν κατάρτιση τῆς ψυχῆς μου. Χρήματα δέν ἔχω. ᾿Από τότε πού εἰσῆλθα στό ζυγό τῆς μοναχικῆς ζωῆς μέχρι σήμερα ζῶ σέ μοναστήρι κοινόβιο. ῎Ετσι δέν εἶχα ποτέ ἐνδιαφέρον ν᾿ ἀποκτήσω περιουσία, διότι θυμόμουν τόν ὅρκο πού ἔδωσα στόν Θεό νά ζήσω μέ ἀκτημοσύνη. ᾿Ανάγκη γιά φαγητό καί ἔνδυση δέν εἶχα, διότι μοῦ τά ἔδιδε ὅλα τό μοναστήρι. ῎Ετσι, τά λινά, τά εἴδη ρουχισμοῦ καί ὁποιαδήποτε ἄλλη ἐπίπλωση εὑρεθεῖ στό κελί μου μετά τό θάνατό μου δέν ἀνήκουν σέ μένα ἀλλά στό μοναστήρι καί θά πρέπει νά δοθοῦν στό κελάρι, γιά νά μοιρασθοῦν ἀπό τόν ὑπεύθυνο σέ ἐκείνους πού ἔχουν ἀνάγκη. Οἱ ἅγιες εἰκόνες νά τοποθετηθοῦν στήν ἐκκλησία τοῦ μοναστηριοῦ, ὅπου ταιριάζουν καλύτερα. Τά πνευματικά μου βιβλία, πού συλλέγω ἀπό τότε πού ἔγινα μοναχός, τά θεωρῶ μεγάλο θησαυρό, πού ἔθρεψαν τήν ψυχή μου μέ τροφή ἀθάνατη, πού ὁδηγεῖ στήν αἰώνια ζωή. Τ᾿ ἀφήνω ὅλα στή βιβλιοθήκη τῆς μονῆς γιά τήν πνευματική οἰκοδομή τῶν πατέρων καί τῶν ἀδελφῶν μου.

Γυμνός ἐξῆλθον ἐκ τῆς κοιλίας τῆς μητρός μου, γυμνός καί ἀπελεύσομαι. Γι᾿ αὐτό καί θέλω ὅλα ὅσα ἔχω στήν κατοχή μου, ἐκτός ἀπό ἐκεῖνα πού εἶναι ἀπαραίτητα γιά νά καλυφθεῖ καί νά ταφεῖ τό σῶμα μου, νά μεταφερθοῦν ἀπό τό κελί μου, σύμφωνα μέ τίς ὑποδείξεις μου. ῎Ετσι, μετά τό θάνατό μου, κανένας δέν θά κουρασθεῖ γιά νά ἐντοπίσει καί νά καταγράψει τήν περιουσία μου καί κανένας δέν θά ἔχει εὐθύνη γι᾿ αὐτήν.

Οἱ συγγενεῖς μου δέν ἔχουν νά κάνουν τίποτα μέ τήν περιουσία μου αὐτή. Εἶμαι σίγουρος πώς δέν θά ἀνακατευθοῦν, θά μείνουν εὐχαριστημένοι μέ αὐτά πού ὁ Θεός εὐλόγησε καί τούς ἔδωσε. Δέν θά θελήσουν νά οἰκειοποιηθοῦν τή μοναστηριακή περιουσία, διότι ἀνήκει στό μοναστήρι. ῎Αν τολμήσουν νά τήν ἀγγίξουν, αὐτή θά γίνει φωτιά, πού θά κάψει τήν κληρονομία τους.

῞Οταν φανεῖ εὐάρεστο στόν Θεό νά χωρισθεῖ ψυχή ἀπό τό σῶμα μου, παρακαλῶ τόν πνευματικό μου πατέρα καί ὅλους τούς ἐν Χριστῷ ἀδελφούς μου σέ αὐτό τό μοναστήρι, νά ἐνταφιάσουν τό σῶμα μου σύμφωνα μέ τή χριστιανική καί μοναστηριακή τάξη. Μετά, σᾶς παρακαλῶ, νά συνεχίσετε νά μέ μνημονεύετε, τόσο στίς ᾿Ακολουθίες ὅσο καί στίς κατά μόνας προσευχές σας, ὥστε ὁ Κύριος νά συγχωρέσει τίς ἁμαρτίες μου καί νά ἀναπαύσει τήν ψυχή μου μετά τῶν δικαίων.

῎Αν ὅσο ἐζοῦσα, ἐλύπησα κάποιον μέ ὁποιοδήποτε τρόπο, μέ ἔργα, λόγια ἤ μέ τούς λογισμούς μου, ζητῶ ταπεινά συγγνώμη ἀπό ὅλους. Καί ἄν κάποιος μέ ἐλύπησε μέ ὁποιονδήποτε τρόπο, τόν συγχωρῶ ἀπό τήν καρδιά μου.

῎Εγραψα τήν πνευματική μου αὐτή διαθήκη μέ τή θέλησή μου, ἔχοντας σώας τάς φρένας καί ἐναργή μνήμη.

6 ᾿Ιουνίου 1862

῾Ο γούμενος τῆς μονῆς ῎Οπτινα

᾿Αρχιμανδρίτης Μωυσῆς».

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος ῾Ερμογένους, ἐπισκόπου Τομπόλσκ τῆς Ρωσίας.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς ῾Ερμογένης, κατά κόσμον Γεώργιος ᾿Εφραίμοβιτς Ντολγκάνωφ, ἐγεννήθηκε, στίς 25 ᾿Απριλίου 1858, στήν περιοχή τῆς Χερσονήσου. ῏Ηταν γόνος ἱερατικῆς καί εὐλαβοῦς οἰκογένειας καί ὁ πατέρας του ἐγκατέλειψε τήν ἱερατική διακονία στόν κόσμο καί ἔγινε μοναχός. Μετά τήν ἐγκύκλια μόρφωση ἐσπούδασε στό πανεπιστήμιο τοῦ Νοβοροσίσκ νομική, ἱστορία καί φιλολογία καί ἐμπνεόμενος ἀπό τόν ᾿Επίσκοπο Νικάνορα (Μπρόβκοβιτς) ἀφιερώθηκε στόν Θεό. ῎Ετσι εἰσήχθη στή θεολογική ἀκαδημία τῆς ῾Αγίας Πετρουπόλεως και ἐχειροτονήθηκε διάκονος, στίς 28 Νοεμβρίου 1890. Λίγες μέρες ἀργότερα, στίς 2 Δεκεμβρίου, χειροτονεῖται πρεσβύτερος καί διορίζεται ἱεροκῆρυξ. ᾿Από τή θέση αὐτή ἐργάζεται σκληρά καί διορίζεται, τό 1898, διευθυντής τῆς θεολογικῆς ἀκαδημίας τῆς Τυφλίδος. ῾Η δραστηριότητά του εἶναι μεγάλη. ῾Ιδρύει ἐνοριακά σχολεῖα καί ἐργάζεται ἱεραποστολικά σέ ὅλη τήν περιοχή. Λίγο ἀργότερα, στίς 21 Μαρτίου 1903, ἐκλέγεται ᾿Επίσκοπος τοῦ Σαράτωφ και διορίζεται μέλος τῆς ῾Ι. Συνόδου.

᾿Αναλώνει τόν ἑαυτό του στή νέα ἐπισκοπική διακονία καί εἶναι πατέρας γιά τό λαό του. ᾿Ανεγείρει ναούς, μεριμνᾶ γιά τή διοργάνωση τῆς μοναχικῆς ζωῆς καί τήν ἀκριβή τήρηση τοῦ Τυπικοῦ τῶν μονῶν, σύμφωνα μέ τήν ῾Αγιορείτικη παράδοση, γιά τήν αὔξηση τῆς ἱεραποστολικῆς ἐργασίας, τήν ἔκδοση ἐκκλησιαστικῶν ἐντύπων γιά τήν κατήχηση τοῦ λαοῦ, κηρύττει συνεχῶς τό λόγο τοῦ Θεοῦ τόσο στούς ἐπιστήμονες ὅσο καί στούς ἁπλούς ἀνθρώπους. ῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιωάννης τῆς Κροστάνδης ἐθαύμαζε τόν ᾿Επίσκοπο ῾Ερμογένη καί προεῖπε τό μαρτυρικό θάνατο αὐτοῦ, πού συνέβη τό 1918254.

῾Ο Μανουήλ Γεδεών ἀναφέρει ὅτι πρόκειται περί παραφθορᾶς τοῦ «᾿Ιουκουνδιαναῖς» καί εἰκάζει ὅτι πρόκειται περί τοῦ ναοῦ τῆς Θεοτόκου «τῶν Μαρνακίου» ἤ «Μαρανακίου»255.

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,

ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.