9 Ιουνίου
† Μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός μῶν Κυρίλλου, ἀρχιεπισκόπου ᾿Αλεξανδρείας.
(Βλ. † 18 ᾿Ιανουαρίου). Στόν Κώδικα 227 Πετρουπόλεως κατά τήν 9η ᾿Ιουνίου σημειώνεται «μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ ῾Αγίου Κυρίλλου». Κατά τήν μέρα αὐτή τῆς μνήμης τοῦ ῾Αγίου ἀναφέρονται τά ἀκόλουθα δίστιχα·
«Κύριλλον ὑμνῶ τοῦ Κυρίου μου φίλον
καί Κυρίας πρόμαχον ᾿Αειπαρθένου».
«Θανών Κύριλλος τῆς ᾿Αλεξάνδρου Πάπας
πρός Κύριον μετῆλθε πάντων Κυρίων».
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος ᾿Αλεξάνδρου, ἐπισκόπου Προύσης.
῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς ᾿Αλέξανδρος, ᾿Επίσκοπος Προύσης, ἐτελειώθηκε διά ξίφους. Κατά τήν 22α ᾿Οκτωβρίου φέρεται ἀορίστως μνήμη ᾿Αλεξάνδρου ᾿Επισκόπου μέ σύντομο συναξαριστικό ὑπόμνημα καί ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης θέτει τό ἐρώτημα μήπως πρόκειται περί τοῦ αὐτοῦ προσώπου108.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος ᾿Ανανίου.
῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς ᾿Ανανίας ἐτελειώθηκε διά ξίφους.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Διομήδους, ᾿Ορέστου καί Ρόδωνος.
Εἶναι ἄγνωστο ποῦ καί πότε ἄθλησαν οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες Διομήδης, ᾿Ορέστης καί Ρόδων109. Στόν Κώδικα 1575 φ. 112 τῆς Παρισινῆς Βιβλιοθήκης καί τόν τῆς Λαύρας Δ 10 φ.15 εὑρίσκεται πλήρης ᾿Ακολουθία αὐτῶν, ποίημα τοῦ ὑμνογράφου ᾿Ιωσήφ.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Φηλικιανοῦ καί Πρίμου, τῶν αὐταδέλφων.
Οἱ ῞Αγιοι Μάρτυρες Φηλικιανός καί Πρίμος ἐμαρτύρησαν στή Ρώμη, τό 286 μ.Χ., ἐπί αὐτοκράτορος Διοκλητιανοῦ (284-305 μ.Χ.). ῾Ο ῞Αγιος Φηλικιανός ἦταν σέ λικία ἐνενήντα ἐτῶν110. Τό 640 μ.Χ., ὁ Πάπας Θεόδωρος Αύ ἀνεκόμισε τά ἱερά λείψανα αὐτῶν καί τά κατέθεσε στό ναό τοῦ ῾Αγίου Στεφάνου Ρώμης111.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων ὁσιομαρτύρων Μάρθας, Μαρίας, Μαριάμνης, Θέκλας καί ᾿Ενναθά ἤ ᾿Εννείμ.
Οἱ ῾Αγίες ῾Οσιομάρτυρες Μάρθα, Μαρία, Μαριάμνη, Θέκλα καί ᾿Ενναθά ἤ ᾿Εννείμ κατάγονταν ἀπό τήν πόλη ᾿Αζᾶ τῆς Περσίας καί ἀπό γονεῖς πλουσιώτατους. ῎Αθλησαν κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου (306-337 μ.Χ.) καί βασιλέως τῶν Περσῶν Σαβωρίου Βύ (310-379 μ.Χ.). ᾿Ασπασθεῖσες τό Χριστιανισμό ἔγιναν Κανονικές (κατηγορία μοναζουσῶν, οἱ ὁποῖες δέν ἀποχωροῦσαν ἀπό τόν κόσμο ἀλλά ἐζοῦσαν μακριά τῶν κοσμικῶν ἀπολαύσεων, ἀφιερωμένες στή διακονία τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ πλησίον), ἀπεῖχαν ἀπό κάθε κοσμική ἐπίδειξη καί εἶχαν τεθεῖ ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση κάποιου ἱερέως ὀνομαζομένου Παύλου. Αὐτός ὅμως κατακρατοῦσε τά χρήματα τοῦ ναοῦ, στόν ὁποῖο ὑπηρετοῦσαν καί οἱ πέντε Κανονικές παρθένοι, καθώς καί κάθε ἄλλη προσφορά πού ἐγινόταν γιά φιλανθρωπικούς σκοπούς, γενόμενος ἔτσι πλουσιώτατος.
Κατά τόν κινηθέντα διωγμό ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν ὑπό τοῦ βασιλέως Σαβωρίου, καταγγέλθηκαν ἀπό κάποιον Πέρση, πού ὀνομαζόταν Νιρσῆς, καί ἔτσι ὁ Παῦλος καί οἱ Κανονικές συνελήφθησαν καί ὁδηγήθηκαν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως, ὁ ὁποῖος τούς ἀπείλησε μέ θανάτωση καί δήμευση τῶν περιουσιῶν τους, ἐάν δέν ἀρνοῦνταν τή Χριστιανική πίστη τους. Πτοηθείς ἀπό τήν ἀπειλή ὁ φιλοχρήματος ἱερεύς Παῦλος, ἀσπάσθηκε τήν εἰδωλολατρική θρησκεία.
Οἱ Κανονικές παρθένοι ὅμως ἀρνηθεῖσες νά προδώσουν τήν πατρώα εὐσέβειά τους καταδικάσθηκαν σέ θάνατο καί ἐξετελέσθηκαν διά χειρός τοῦ τέως πνευματικοῦ τους ὁδηγοῦ καί ἤδη ἐξομώτου φιλάργυρου Παύλου. ᾿Αλλά καί αὐτοῦ τύχη ὑπῆρξε οἰκτρότερη. Τή νύχτα, ἔμπιστοι ὑπηρέτες τοῦ ἀρχιμάγου τόν ἀπαγχόνισαν καί ἔτσι ἀπώλεσε καί τήν ψυχή του καί τά χρήματα, ἕνεκα τῶν ὁποίων διέπραξε τό εἰδεχθέστερο ἔγκλημα. ῾Η μνήμη τῶν ῾Αγίων ἑορτάζεται ἰδιαίτερα στήν Κρήτη112 καί ᾿Εκκλησία τιμᾶ αὐτές καί στίς 26 Σεπτεμβρίου.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων Παρθενομαρτύρων, τῶν ἐκ Χίου.
Οἱ ῾Αγίες τρεῖς Παρθενομάρτυρες κατάγονταν ἀπό τή Χίο καί ἐμαρτύρησαν διά ξίφους.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν ᾿Ιουλιανοῦ, τοῦ ἐν Συρίᾳ ἀσκήσαντος.
῾Ο ῞Οσιος ᾿Ιουλιανός ἔζησε τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. καί καταγόταν ἀπό τή Δύση. Πουλήθηκε ὡς σκλάβος στή Συρία, ἀλλά ὅταν ἀπέκτησε τήν ἐλευθερία του ἔγινε μοναχός ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ ῾Οσίου ᾿Εφραίμ († 28 ᾿Ιανουαρίου). Μετά ἀπό θεοφιλή μοναχικό βίο, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 370 μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Μαξιμιανοῦ, τοῦ ἐκ Συρακουσῶν.
῾Ο ῞Οσιος Μαξιμιανός ἐγεννήθηκε στή Σικελία καί ἔζησε τόν 6ο αἰώνα μ.Χ. ῏Ηταν μοναχός στή μονή τοῦ ῾Αγίου ᾿Ανδρέου τῆς Ρώμης113, ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ ῾Αγίου Γρηγορίου τοῦ Διαλόγου, ᾿Επισκόπου Ρώμης († 12 Μαρτίου). ῾Ο Μαξιμιανός ὑπηρέτησε ὡς ἀποκρισάριος στήν Κωνσταντινούπολη κατά τήν ἐποχή τῶν ᾿Επισκόπων Ρώμης Πελαγίου Βύ (579-590 μ.Χ.) καί Γρηγορίου Αύ τοῦ Διαλόγου (590-604 μ.Χ.). ῾Ο Γρηγόριος τόν ἐκάλεσε νά ἐπιστρέψει πίσω στή Ρώμη καί τόν ἐξέλεξε, τό 591 μ.Χ., ᾿Επίσκοπο Συρακουσῶν.
῾Ο ῞Αγιος Μαξιμιανός ἐποίμανε γιά τρία ἔτη τό ποίμνιό του θεοφιλῶς καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 594 μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Κύρου.
῾Ο ῞Οσιος Κύρος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη. Στόν Πατμιακό Κώδικα 266, στίς 12 Νοεμβρίου, ἀναγράφεται· «Τά ἐγκαίνια τοῦ εὐκτηρίου τοῦ ἀββᾶ Κύρου ἐν τῷ Σπαρακίῳ»114.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Κολούμπα τοῦ ἱεραποστόλου, τοῦ ἐξ ᾿Ιρλανδίας.
 ῾Ο ῞Οσιος Κολούμπα ἐγεννήθηκε στήν πόλη Γκάρταν τῆς Δονεγάλης στήν ᾿Ιρλανδία στίς 7 Δεκεμβρίου τοῦ 521 μ.Χ. καί καταγόταν ἀπό βασιλική οἰκογένεια. ᾿Εμαθήτευσε πλησίον διακεκριμένων διδασκάλων καί ἐνωρίς ἀπεφάσισε νά ἀκολουθήσει τό μοναχικό βίο. Μετά τήν εἰς πρεσβύτερον χειροτονία του ἐργάσθηκε ὡς ἱεραπόστολος στήν ᾿Ιρλανδία καί ἵδρυσε μοναστήρια στίς περιοχές Ντέρρυ καί Ντάρροου.
῾Η παράδοση ἀναφέρει ὅτι ἀναγκάσθηκε νά ἐγκαταλείψει τήν πατρίδα του γιά τούς ἑξῆς λόγους. Κάποτε παρεκάλεσε τόν παλαιό του διδάσκαλο Φιννιανό νά τοῦ ἐπιτρέψει νά ἀντιγράψει τό Ψαλτήριό του, ἀλλ᾿ ὁ Φιννιανός, ἄγνωστο γιατί, ἀρνήθηκε νά ἱκανοποιήσει τήν ἐπιθυμία του. ῾Ο Κολούμπα τό ἀντέγραψε χωρίς τήν ἄδεια τοῦ Φιννιανοῦ, ὁ ὁποῖος, ὅταν ἀνεκάλυψε τήν πράξη τοῦ μαθητοῦ του, ἐζήτησε νά κρατήσει τό ἀντίγραφο γιά τόν ἑαυτό του. Τό γεγονός ἔλαβε διαστάσεις καί ἔφθασε πρός ἐκδίκαση μέχρι τοῦ βασιλέως Ντέρμοτ, ὁ ὁποῖος ἀποφάνθηκε ὑπέρ τοῦ Φιννιανοῦ. ῾Ο ῞Οσιος δυσαρεστήθηκε ἀκόμη περισσότερο, ὅταν ὁ βασιλεύς Ντέρμοτ διέταξε τήν ἐκτέλεση κάποιου ἐχθροῦ του, πρός τόν ὁποῖο ὁ ῞Οσιος εἶχε προσφέρει ἄσυλο ἐντός τῆς μονῆς. Τό γεγονός αὐτό ὁδήγησε δύο ἰρλανδικά φύλα σέ μικρή πολεμική σύρραξη, στήν ὁποία καί ὁ ῞Οσιος διεδραμάτισε κάποιο ρόλο ἀσυμβίβαστο πρός τήν ἱερατική του ἰδιότητα. Γιά τήν πράξη του αὐτή καταδικάσθηκε ἀπό Σύνοδο σέ ἀφορισμό, ποινή του ὅμως μετατράπηκε σέ ἰσόβια ἐξορία, μετά ἀπό μεσιτεία καί παράκληση τοῦ πνευματικοῦ του πατέρα, καλουμένου καί αὐτοῦ Φιννιανοῦ.
῾Ο ῞Οσιος, συνοδευόμενος ἀπό δώδεκα μαθητές του, ἀναχώρησε γιά πάντα ἀπό τήν ἀγαπημένη του πατρίδα καί ἐγκαταστάθηκε σέ μία μικρή νῆσο, καλουμένη ᾿Ιόνα, κοντά στίς ἀκτές τῆς Σκωτίας. Μέ τήν παρουσία του τό ἄγνωστο αὐτό νησί κατέστη περίφημο καί θεωρεῖται μέχρι σήμερα ἁγία νῆσος. ᾿Εκεῖ ἵδρυσε περιώνυμη μονή μέ ἑκατοντάδες μοναχῶν, πού ἀγωνίζονταν νά εὐαρεστήσουν τόν Θεό μέ τήν ἄσκησή τους. ᾿Επί πλέον μονή αὐτή ἔγινε τό σπουδαιότερο ἴσως ἐκκλησιαστικό κέντρο καί διδακτήριο κληρικῶν καί ἱεραποστόλων τῆς Κελτικῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Από ἐκεῖ ὁρμώμενοι ὁ ῞Οσιος Κολούμπα καί οἱ μαθητές του ἐκήρυξαν τό Εὐαγγέλιο στή Σκωτία. Κατά τήν παράδοση, ὁ ἀκάματος αὐτός ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ, ἵδρυσε στή Σκωτία καί Βόρεια ᾿Αγγλία περί τίς ἑκατό μονές, πιθανότερο ὅμως εἶναι ὅτι μερικές ἀπό αὐτές ἱδρύθηκαν ἀπό τούς μαθητές του.
῾Ο ῞Οσιος Κολούμπα ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη κάποιο Σάββατο ἤ Κυριακή πρός τήν 9η ᾿Ιουνίου τοῦ 597 μ.Χ. Τήν προηγούμενη μέρα, κατά μία ὡραία παράδοση, τό γέρικο λευκό ἄλογό του, τοῦ ὁποίου ἐπέβαινε ἐπί πολλά χρόνια κατά τίς ἀτέλειωτες ἱεραποστολικές περιοδεῖες του, ἦλθε μέ δάκρυα καί ἀπέθεσε τήν κεφαλή του ἐπί τοῦ στήθους τοῦ ῾Οσίου. ῞Οταν τήν ἑπόμενη μέρα, ἐνωρίς τό πρωΐ, οἱ μοναχοί ἐσηκώθηκαν γιά τόν ῎Ορθρο, εἶδαν τό ναό ἀπαστράπτοντα ἀπό οὐράνιο φῶς καί εἰσελθόντες εὑρῆκαν τόν κοιμηθέντα πνευματικό τους πατέρα νά προσεύχεται ἐνώπιον τοῦ θυσιαστηρίου115.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Βαϊθινοῦ ἤ Κομίνου, μαθητοῦ τοῦ ὁσίου Κολούμπα.
῾Ο ῞Οσιος Βαϊθινός ἤ Κομίνος ἦταν μαθητής τοῦ ῾Οσίου Κολούμπα116. Διετέλεσε γούμενος τῆς μονῆς τῆς νήσου ᾿Ιόνα, μετά τό θάνατο τοῦ πνευματικοῦ πατέρα αὐτοῦ, καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 598 μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Κυρίλλου, τοῦ ἐν Λευκῇ Λίμνῃ τῆς Ρωσίας ἀσκήσαντος.
 ῾Ο ῞Οσιος Κύριλλος, κατά κόσμον Κοσμᾶς, ἐγεννήθηκε, τό 1337, στή Μόσχα ἀπό εὐσεβή καί ἀριστοκρατική οἰκογένεια. ᾿Από ἐνωρίς ἀκολούθησε τό μοναχικό βίο καί ἐκάρη μοναχός στή μονή Σιμονώφ τῆς ὁποίας, τό 1390, ἀναδείχθηκε γούμενος. Πολυάριθμοι προσκυνητές ἐπισκέπτονταν τή μονή, γιά νά δοῦν τόν ῞Οσιο καί νά πάρουν τήν εὐλογία καί τίς πνευματικές συμβουλές του. ῾Ο ῞Οσιος, γιά νά ἀποφύγει τή δόξα τῶν ἀνθρώπων, ἄρχισε νά ψάχνει γιά τήν τέλεια ἐρημία καί συχία. ῎Ετσι, μετά ἀπό τήν καθοδήγηση τῆς Θεοτόκου, τῆς ὁποίας μιά νύχτα ἄκουσε τή φωνή μέσα σέ οὐράνιο φῶς, ὁδήγησε τά βήματά του στήν περιοχή τῆς Λευκῆς Λίμνης, στήν περιοχή Βολογκόντσκαϊα, καί ἄρχισε νά ἀσκεῖται ὡς ἐρημίτης. ᾿Εκεῖ, τό 1397, ἄρχισε νά κτίζει ναό πρός τιμήν τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου. ῾Ο ἀριθμός τῶν μοναχῶν ἄρχισε νά αὐξάνει καί τό Τυπικό τῆς μονῆς, πού ἔγραψε ὁ ῞Οσιος γιά τήν ᾿Αδελφότητα, προέβλεπε μέ αὐστηρούς κανόνες τήν ἄσκηση καί τή σιωπή. ῾Ο ῞Οσιος Κύριλλος εἶχε ὁμιλήσει προσωπικά μέ τόν ῞Οσιο Σέργιο τοῦ Ραντονέζ († 5 ᾿Ιουλίου) καί εἶχε λάβει ἀπό τόν Θεό τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας. ᾿Εκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 1427.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου Κυρίλλου, τοῦ Θαυματουργοῦ.
 ῾Ο ῞Οσιος Κύριλλος τοῦ Βέλσκ ἔζησε τό δεύτερο ἥμισυ τοῦ 15ου αἰῶνος μ.Χ. στό Νόβγκοροντ τῆς Ρωσίας. Περί τῆς ὑπάρξεως, τοῦ βίου καί τῶν θαυμάτων του πληροφορούμεθα ἀπό ἕνα χειρόγραφο, τό ὁποῖο ἀναφέρεται στά θαύματά του117. Σύμφωνα μέ αὐτό ὁ ῞Οσιος ἦταν ὑπάλληλος ἑνός κυβερνήτου τοῦ Νόβγκοροντ καί ἔζησε, πρίν ἀκόμη πόλη περιέλθει στή διοίκηση τῶν πριγκίπων τῆς Μόσχας, δηλαδή πρίν τό 1478. ῾Ο ῞Αγιος ἐπνίγηκε στόν ποταμό Βάγκα, ὅπως πληροφορούμεθα ἀπό τά βιβλία τοῦ κοιμητηρίου τοῦ χωριοῦ Βέλσκ καί ἐνταφιάσθηκε κοντά στό ναό τοῦ κοιμητηρίου. ῾Ο ναός ἀργότερα ἐκτίσθηκε σέ παραπλήσιο χῶρο καί ὁ τάφος τοῦ ῾Αγίου ξεχάσθηκε.
Περί τίς ἀρχές τοῦ 16ου αἰῶνος μ.Χ. (ὄχι ἀργότερα ἀπό τό 1517), μετά ἀπό ἕνα ὅραμα πού εἶδε μία γυναίκα τοῦ παραπλήσιου χωριοῦ, τά ἱερά λείψανά του ξαναευρέθησαν. ῎Ετσι οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ Βέλσκ μετέφεραν τά λείψανα σέ παρεκκλήσιο πού ἀνήγειραν γιά τό σκοπό αὐτό κοντά στήν ἐκκλησία. ᾿Αμέσως ἀρχίζουν νά παρατηροῦνται θαυμαστά γεγονότα.
Τό 1587, οἱ ἱερεῖς τοῦ Βέλσκ, χωρίς τήν εὐλογία τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Νόβγκοροντ, μετακίνησαν τά λείψανα τοῦ ῾Αγίου Κυρίλλου στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ τοῦ ῾Αγίου Νικολάου, πού εὑρισκόταν στό κοιμητήριο. Φαίνεται ὅτι ἀπό τήν ἐποχή ἐκείνη ἀρχίζει νά καλλιεργεῖται τιμή πρός τόν ῞Αγιο. Μετά ἀπό μία πυρκαγιά στήν ἐκκλησία τοῦ ῾Αγίου Νικολάου, αὐτά πού ἀπέμειναν ἀπό τά λείψανα τοῦ ῾Αγίου Κυρίλλου τοποθετήθηκαν στήν ῾Αγία Τράπεζα τοῦ ναοῦ τῆς ῾Αγίας Τριάδος. Κατόπιν πρωτοβουλίας τοῦ τοπικοῦ κλήρου, τό 1780, καί χωρίς νά ἔχει γίνει ἐπίσημη ἀναγνώριση τῆς ἁγιότητός του, ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ ῾Αγίου διακόπηκε. Τότε ἐπῆραν τά λείψανά του ἀπό τήν ῾Αγία Τράπεζα καί τά ἐνταφίασαν στόν τόπο πού εὑρισκόταν ὁ ναός τοῦ ῾Αγίου Νικολάου, πού εἶχε καεῖ. Παρ᾿ ὅλα ταῦτα δέν ἐσταμάτησε τιμή τήν ὁποία ἀπέδιδε ὁ λαός πρός τόν ῞Αγιο Κύριλλο. Συνεχίσθηκε, ὅπως μᾶς ἀποδεικνύουν, κάποιες μαρτυρίες, τουλάχιστον μέχρι τά τέλη τοῦ 19ου αἰῶνος μ.Χ. ᾿Από ἐκείνη τήν ἐποχή στήν ἐκκλησία τοῦ κοιμητηρίου τοῦ Βέλσκ εὑρισκόταν εἰκόνα τοῦ ῾Αγίου Κυρίλλου.
Τό ὄνομα τοῦ ῾Αγίου συγκαταλέγεται στόν κατάλογο τῶν ῾Αγίων πού διαβάζεται κατά τήν ἑορτή πάντων τῶν ῾Αγίων τῆς ᾿Εκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἐφώτισαν τή Ρωσική γῆ, καί ὁποία ἑορτάζεται τή δεύτερη Κυριακή μετά τήν Πεντηκοστή.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν ᾿Αλεξάνδρου, τοῦ ἐκ Ρωσίας.
 ῾Ο ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος τοῦ Κούστσκϊυ ἐγεννήθηκε τό 1371 στή Ρωσία καί ἐμόνασε στή μονή τοῦ ᾿Αλεξάνδρου ἤ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου τῆς πόλεως Κούστα, ὁποία εὑρισκόταν στίς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Κούστα, ὄχι μακριά ἀπό τή λίμνη Κοῦμπεν καί περίπου 40 χιλιόμετρα ἀπό τήν πόλη Βολογκντά, τῆς ὁποίας σήμερα σώζονται μονάχα λίγα οἰκοδομήματα. ῾Η μονή ἱδρύθηκε στίς ἀρχές τοῦ 15ου αἰῶνος μ.Χ. ἀπό τόν ῞Οσιο ᾿Αλέξανδρο, ἕνα μοναχό τοῦ διπλανοῦ μοναστηριοῦ Σπασο-Καμέννϊυ.
᾿Από ἐκεῖνα ἀκριβῶς τά μέρη προέρχονται οἱ πιό ἀρχαῖες ἁγιολογικές μαρτυρίες σχετικά μέ τόν ῞Οσιο ᾿Αλέξανδρο· πρόκειται γιά μία σύντομη διήγηση πού διαδόθηκε ἀπό τό μοναχό τῆς μονῆς Παΐσιο Γιαρλάβωφ, μετέπειτα γούμενο στή Λαύρα τῆς ῾Αγίας Τριάδας τοῦ ῾Αγίου Σέργιου. Οἱ πληροφορίες πού παρατέθηκαν ἀπό τόν Παΐσιο διευρύνθηκαν ἀπό σχετικές προφορικές μαρτυρίες τῶν μαθητῶν τοῦ ῾Οσίου ᾿Αλεξάνδρου, συγκεκριμένα τῶν μοναχῶν Συμεών καί Σάββα, καί παρεῖχαν ὑλικό γιά τή σύνθεση τοῦ Βίου τοῦ ῾Οσίου ᾿Αλεξάνδρου, τοῦ ὁποίου συγγραφέας εἶναι, κατά πᾶσα πιθανότητα, ἕνας μοναχός τοῦ ἴδιου μοναστηριοῦ πού ὁ ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος ἵδρυσε. ῾Ο Βίος, πού παραδίδεται ἀπό σπάνια χειρόγραφα τοῦ 17ου-19ου αἰῶνος μ.Χ., εἶναι ἀκόμη καί τώρα ἀνέκδοτος118.
Σύμφωνα μέ τίς πηγές, ὁ ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος ἐγεννήθηκε τό 1371 στήν πόλη Βολογκντά καί στό βάπτισμα ἔλαβε τό ὄνομα ᾿Αλέξιος. ῎Οντας ἀκόμη νέος ἐγκατέλειψε τό πατρικό του σπίτι καί, ὡς προσκυνητής, ἔφθασε στό μοναστήρι Σπασο-Καμέννϊυ, πού εὑρισκόταν ἐπάνω σ᾿ ἕνα νησί τῆς λίμνης Κοῦμπεν καί εἶχε ἱδρυθεῖ τό 13ο αἰώνα μ.Χ. ᾿Εκείνη τήν ἐποχή γούμενος τοῦ μοναστηριοῦ ἦταν ὁ Διονύσιος, ἕνας ῞Ελληνας μοναχός, πού ἔζησε γιά ἀρκετό καιρό στό ῞Αγιον ῎Ορος. ῎Ετσι διηγεῖται ὁ Παΐσιος Γιαροσλάβωφ· «Στή συνέχεια, φθάνει στό Καμένσκϊυ, μέ γούμενο τόν Διονύσιο, ἕνας νέος μέ τό ὄνομα ᾿Αλέξιος, προερχόμενος ἀπό τήν πόλη Βολογκντά, ὁ ὁποῖος καί τόν παρακάλεσε νά τόν ἐνδύσει μέ τό μοναχικό σχῆμα. ῾Ο γούμενος ἐξετίμησε τήν ὑπακοή του, τοῦ ἔδωσε τό μοναχικό σχῆμα καί τόν ὀνόμασε ᾿Αλέξανδρο. Τόν ἐμπιστεύθηκε, τοῦ ἐδίδαξε τή μοναχική ζωή καί ἐκεῖνος ἀναδείχθηκε ἀργότερα σέ σεβάσμιο στάρετς, πού ἔζησε πολλά χρόνια μέ ὑπακοή». ῾Ο Βίος δέν παραλείπει νά περιγράψει τίς μοναχικές ἀρετές τοῦ ῾Οσίου ᾿Αλεξάνδρου. ᾿Ακολουθοῦσε αὐστηρή νηστεία, ἀσκητικό κανόνα προσευχῆς καί ἔφερνε μέ ζῆλο εἰς πέρας τά καθήκοντα πού τοῦ ἀνέθεταν. ῎Ετσι γρήγορα ἐκέρδισε τήν ἐκτίμηση καί τήν ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν του. Παρ᾿ ὅλα αὐτά ὁ σεβασμός μέ τόν ὁποῖο τόν περιέβαλαν σύντομα ἔγινε βάρος στήν ταπεινή καρδιά τοῦ ᾿Αλεξάνδρου. ῎Ετσι, ἀπεφάσισε νά ἐγκαταλείψει κρυφά τό μοναστήρι καί νά ζήσει σέ συχία. ᾿Αφοῦ περιπλανήθηκε γιά ὁρισμένες μέρες στά δάση, ὁ ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος ἐσταμάτησε σέ μία ἔρημη ὄχθη τοῦ ποταμοῦ Σγιανζέμα κοντά στή λίμνη Κοῦμπεν. ᾿Εν τούτοις φήμη τοῦ ἀσκητικοῦ βίου τοῦ μοναχοῦ διαδόθηκε πολύ γρήγορα καί τό γεγονός ὅτι οἱ κάτοικοι τῶν κοντινῶν χωριῶν συνέτρεχαν σ᾿ αὐτόν, τόν ἀνάγκασε νά ἐγκαταλείψει καί ἐκεῖνον τόν τόπο.
Κατέφυγε στήν ἐκβολή τοῦ ποταμοῦ Κούστα, κοντά στήν ὄχθη τῆς λίμνης Κοῦμπεν. ᾿Εδῶ, σ᾿ ἕνα τόπο ἀπομονωμένο, εὑρῆκε ἕνα κελί κατειλημμένο ἀπό ἕνα μοναχό τοῦ μοναστηριοῦ Σπασο-Καμέννϊυ, τόν Εὐθύμιο. Γιά λίγο καιρό οἱ δυό μοναχοί ἔζησαν μαζί. Στή συνέχεια ὁ Εὐθύμιος παρέδωσε τό κελί στό συμμοναστή του καί μεταφέρθηκε στό μέρος πού πρίν ὁ ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος εἶχε ἐγκαταλείψει, ὅπου ἀργότερα ἵδρυσε ἕνα μοναστήρι ἀφιερωμένο στήν ᾿Ανάληψη. ῞Οπως ἀναφέρει ὁ Βίος, ὁ ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος ἐζοῦσε σέ ἀπομόνωση, καλλιεργώντας τή γῆ μέ μία τσάπα καί σπέρνοντας δημητριακά. Στή συνέχεια κοντά του προσῆλθαν ἕνας στάρετς καί τρεῖς ἀδελφοί. Τότε ὁ ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος ἐπῆγε στόν ᾿Αρχιεπίσκοπο τοῦ Ροστώβ, γιά νά ζητήσει τήν εὐλογία του, ὥστε νά μπορέσει νά κτίσει μία ἐκκλησία.
῾Η ἕδρα τοῦ Ροστώβ ἦταν ἐκεῖνο τόν καιρό κατειλημμένη ἀπό τόν Διονύσιο τόν ῞Ελληνα, ἤδη γούμενο τοῦ μοναστηριοῦ Σπασο-Καμέννϊυ, πού, χειροτονούμενος ᾿Αρχιεπίσκοπος τό 1418, ἐποίμανε τήν ἐπισκοπή του μέχρι τό θάνατό του, τό 1425. ῾Ο ᾿Επίσκοπος Διονύσιος, ἀφοῦ τόν ἐγνώριζε, διότι ὁ ῞Οσιος εἶχε μαθητεύσει κοντά του πνευματικά, τόν εὐλόγησε καί τοῦ ἔδωσε ὅ,τι ἦταν ἀπαραίτητο γιά τήν κατασκευή τῆς Σκήτης. ῾Ο ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος, ἀφοῦ ἔλαβε τήν εὐλογία, ἀναχώρησε. ῎Ετσι ξεκίνησε τήν κατασκευή τῆς Σκήτης.
Στήν κατασκευή τοῦ μοναστηριοῦ, τοῦ ὁποίου ὁ ναός ἀφιερώθηκε στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου συνέβαλε ἐπίσης ὁ οἰκεῖος πρίγκιπας Δημήτριος Βασίλεβετς Ζαοζέρσκϊυ, ὁ ὁποῖος ἐσκοτώθηκε σέ μία μάχη ἐνάντια στούς Τατάρους, τό 1429. Πιό συγκεκριμένα, τό μοναστήρι ἀπολάμβανε τῆς προστασίας τῆς συζύγου τοῦ Δημητρίου, Μαρίας, ὁποία ἐδώρισε τίς εἰκόνες καί τό Εὐαγγέλιο στή νέα ἐκκλησία καί συχνά ἀπέστελλε ὑλική βοήθεια στήν πτωχή κοινότητα. Στήν πριγκίπισσα Μαρία, ὁποία συχνά ἐπισκεπτόταν τόν ῞Οσιο, ὁ ᾿Αλέξανδρος προέβλεψε τήν μερομηνία τοῦ θανάτου της.
῾Ο Βίος περιγράφει ἐπίσης ὁρισμένα χαρακτηριστικά ἀπό τήν πνευματικότητα καί ἀπό τήν ἄσκηση τοῦ ῾Οσίου. ῾Ως γούμενος δέν μετέβαλε τόν αὐστηρό κανόνα ζωῆς· ἀκολουθοῦσε αὐστηρή νηστεία καί προσευχή, ἔδιδε τά πάντα στούς ἀρρώστους καί τούς πτωχούς. Συγκεκριμένα, μέ τή διήγηση ὁρισμένων θαυμαστῶν γεγονότων, ὅπως τή συνάντηση τοῦ ῾Οσίου ᾿Αλεξάνδρου μέ πέντε Τατάρους καί τό ἐπεισόδιο μέ τό ληστή τοῦ σιταριοῦ, ὁ Βίος ὑπογραμμίζει τήν πραότητα καί τή φιλευσπλαχνία τοῦ ῾Οσίου. ᾿Επίσης, διαπραγματεύεται τά σωματικά χαρακτηριστικά τοῦ ῾Οσίου ᾿Αλεξάνδρου· μετρίου ὕψους, πολύ λεπτός, εἶχε ἕνα πρόσωπο στρογγυλό, μέ μάτια γεμάτα ἠρεμία καί γενειάδα στρογγυλή πού ἔφθανε μέχρι τό στέρνο του, ἐνῶ τά μαλλιά, ἀκόμα σκοῦρα, μόλις εἶχαν ἀρχίσει νά ἀσπρίζουν. Προτοῦ κοιμηθεῖ, ὁ ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος παρέδωσε στούς ἀδελφούς του τήν πνευματική του διαθήκη. ῾Ο Βίος ἀναφέρει τά ἀκόλουθα, πού ὁ ῞Οσιος ἀπηύθυνε στή μοναστική κοινότητά του· «Πλέον μέ ἐγκαταλείπουν οἱ δυνάμεις, ἀδελφοί, ἀλλά ἐσεῖς παραμείνετε σ᾿ αὐτόν τόν τόπο, διατηρεῖστε τήν ταπείνωση καί τήν ἀμοιβαία ἀγάπη, στολισθεῖτε μέ καθαρότητα, μήν ξεχνᾶτε νά εἶσθε φιλόξενοι, μήν ἀποδίδετε ἀξία στά ἀγαθά αὐτοῦ τοῦ κόσμου καί στή δόξα αὐτῆς τῆς ζωῆς. Στή θέση τους νά ἀναμένετε ἀπό τόν Θεό τά οὐράνια ἀγαθά». Κατόπιν, παρήγγειλε στούς μαθητές του Συμεών καί Σάββα νά κτίσουν μία ἐκκλησία ἀφιερωμένη στόν ῞Αγιο Νικόλαο. Μετά παρέδωσε τό πνεῦμα του εἰρηνικά καί ἐκοιμήθηκε ὁσίως, τό 1439.
῾Ο ῞Οσιος ᾿Αλέξανδρος ἐνταφιάσθηκε στή νότια πλευρά τῆς ῾Αγίας Τραπέζης τοῦ ναοῦ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καί ἀρκετά γρήγορα ὁ τάφος του ἔγινε ἀντικείμενο εὐλάβειας καί τιμῆς.
Στόν εὐλογημένο τόπο τῆς ταφῆς του συνέβησαν πολλές θεραπεῖες σέ ἐκείνους πού ἔρχονταν μέ πίστη καί ἰδιαίτερα σέ ἀνθρώπους πού ἔπασχαν ἀπό δαιμόνιο. ῎Ετσι, ἐκεῖνο τό μέρος ὀνομάσθηκε «Σκήτη τοῦ ᾿Αλεξάνδρου».
῾Η ᾿Εκκλησία τιμᾶ, ἐπίσης, τόν ῞Οσιο ᾿Αλέξανδρο, τήν Τρίτη Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς, ἑορτή τῆς Συνάξεως ὅλων τῶν ῾Αγίων πού ἔζησαν στήν περιοχή τῆς Βολογκντά.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός μῶν Θεοφάνους, τοῦ ᾿Ερημίτου.
(Βλ. † 10 ᾿Ιανουαρίου).
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,
ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.
|
