16 Μαρτίου

† Μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Σαβίνου, τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Σαβίνος ἤ Σαβινιανός ἐγεννήθηκε στήν ῾Ερμούπολη τῆς Αἰγύπτου ἀπό εὔπορους καί εὐγενεῖς γονεῖς. Διακρίθηκε γιά τόν ἱερό του ζῆλο καί τήν εὐσέβειά του.

῞Οταν ὁ αὐτοκράτορας Διοκλητιανός (284-305 μ.Χ.) διέταξε διωγμό κατά τῶν Χριστιανῶν, ὁ ἔπαρχος ᾿Αρειανός ἀνεζήτησε τόν ῞Αγιο μέ σκοπό νά τόν συλλάβει, διότι ἐκήρυττε μέ παρρησία τόν Χριστό. ῞Ομως οἱ Χριστιανοί τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι τόν ἐθεωροῦσαν στήριγμα καί παραμυθία τους, τόν ἔπεισαν νά προφυλάξει τή ζωή του πρός ὄφελος τῆς ᾿Εκκλησίας. ῾Ο ῞Αγιος, μαζί μέ ἄλλους εὐσεβεῖς Χριστιανούς, ἔφυγε ἔξω ἀπό τήν πόλη καί ἐκρύφθηκε σέ κάποιο οἴκημα μακριά ἀπό τήν ῾Ερμούπολη.

Κάποια μέρα προσῆλθε στόν ῞Αγιο ἕνας πτωχός, ὁ ὁποῖος τόν ἐπλησίασε καί τοῦ ἐζήτησε τροφή. ῾Ο ῞Αγιος τόν ἐλέησε. ᾿Εκεῖνος, ὅμως, ὡς ἄλλος ᾿Ιούδας, εἶπε στούς εἰδωλολάτρες· «Τί μοῦ δίδετε; καί ἐγώ θά ὑποδείξω σ ἐσᾶς τόν Σαβίνο, πού ζητᾶτε». Καί αὐτοί ἔδωσαν σέ αὐτόν δύο νομίσματα. Καί ἀφοῦ τόν ἀκολούθησαν ἔφθασαν στό οἴκημα, συνέλαβαν τόν Σαβίνο, τόν ἔδεσαν καί τόν ὁδήγησαν στόν ἄρχοντα ᾿Αρειανό, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου ὁ ῞Αγιος ὁμολόγησε τόν Χριστό. Τότε τόν ἐκρέμασαν ἐπί ξύλου, τοῦ ἔξυσαν τίς σάρκες καί, τέλος, τόν ἔριξαν στόν ποταμό Νεῖλο, ὅπου εὑρῆκε μαρτυρικό θάνατο, τό ἔτος 287 μ.Χ.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Πάπας ἄθλησε στή Λυκαονία ἐξαναγκαζόμενος νά τρέχει μέ σιδερένια ὑποδήματα κάτω ἀπό ἕνα δένδρο ἄκαρπο.

῾Η μνήμη του ἀναφέρεται καί στίς 10 Νοεμβρίου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων δέκα μαρτύρων, τῶν ἐν Φοινίκῃ μαρτυρησάντων.

Οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες ἐμαρτύρησαν διά ξίφους.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος ᾿Ιουλιανοῦ, τοῦ ἐξ ᾿Αναζαρβοῦ τῆς Κιλικίας.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς ᾿Ιουλιανός ἔζησε κατά τόν 3ο αἰώνα μ.Χ. καί καταγόταν ἀπό τήν πόλη ᾿Ανάζαρβα, τῆς δευτέρας ἐπαρχίας τῶν Κιλίκων. ῏Ηταν υἱός κάποιου ῞Ελληνος βουλευτοῦ καί εἶχε μητέρα Χριστιανή, ὁποία καί τοῦ δίδαξε τά ἱερά γράμματα. ῞Οταν ὁ ῞Αγιος ἔφθασε στήν λικία τῶν δεκαοκτώ χρόνων, συνελήφθη ἀπό τούς εἰδωλολάτρες καί ὁδηγήθηκε ἐνώπιον τοῦ γεμόνος τῆς πόλεως Μαρκιανοῦ. ᾿Επειδή ἐνώπιον τοῦ γεμόνος ὁμολόγησε μέ πνευματική ἀνδρεία τόν Χριστό καί ἀρνήθηκε νά θυσιάσει στά εἴδωλα, οἱ δήμιοι ἄνοιξαν μέ βία τό στόμα του καί τοῦ ἔριξαν μέσα κρασί καί κρέας, πού εἶχε ἀπομείνει ἀπό τίς θυσίες τῶν εἰδώλων. Στή συνέχεια τόν ἔκλεισαν στή φυλακή καί ὁδήγησαν ἐκεῖ καί τή μητέρα του. ᾿Εκείνη παρεκάλεσε νά μείνει μαζί μέ τόν υἱό της γιά τρεῖς μέρες, γιά νά ἀποφασίσει μαζί του. Καί ἀφοῦ ἔγινε αὐτό, τούς ὁδήγησαν πάλι σέ ἀνάκριση. ᾿Εκεῖνοι ὅμως ὁμολόγησαν ἐκ νέου τήν πίστη τους στήν πατρώα εὐσέβεια. ῾Ο γεμόνας τότε ἔδωσε ἐντολή νά κόψουν στή μέση τίς φτέρνες τῆς μητέρας τοῦ Μάρτυρος καί νά τήν ἀφήσουν. Τόν δέ ῞Αγιο ᾿Ιουλιανό, ἀφοῦ τόν ἔριξαν σέ σάκκο γεμάτο μέ δηλητηριώδη ἑρπετά καί ἄμμο, τόν ἐπέταξαν στή θάλασσα. Τό ἱερό λείψανό του εὑρέθηκε στήν ᾿Αλεξάνδρεια καί ἐνταφιάσθηκε ἀπό κάποια εὐλαβή χήρα γυναίκα.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Ρωμανοῦ, τοῦ ἐν τῷ Παρίῳ.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς Ρωμανός ἦταν διάκονος στήν ᾿Εκκλησία τῆς Παλαιστίνης, στήν Καισάρεια, καί ἐδίδασκε στό λαό τήν πίστη στόν Χριστό. Γι᾿ αὐτό συνελήφθηκε καί ἀφοῦ ἐβασανίσθηκε πολύ, ἐμαρτύρησε διά ξίφους.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος ᾿Αλεξάνδρου, πάπα Ρώμης.

῾Ο ῞Αγιος ῾Ιερομάρτυς ᾿Αλέξανδρος ἔζησε τό 2ο αἰώνα μ.Χ. καί ἐξελέγη ᾿Επίσκοπος Ρώμης τό ἔτος 105 μ.Χ.

῾Ο ἱστορικός Εὐσέβιος, διασκευάζοντας μιά πληροφορία τοῦ ῾Αγίου Εἰρηναίου, ᾿Επισκόπου Λουγδούνων († 23 Αὐγούστου), ἀναφέρει ὅτι ὁ ῞Αγιος ᾿Αλέξανδρος ὑπῆρξε πέμπτος κατά σειρά ᾿Επίσκοπος Ρώμης. ᾿Εμαρτύρησε ἐπί αὐτοκράτορος ᾿Αδριανοῦ (117-138 μ.Χ.).

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων ἱερομαρτύρων ᾿Εβεντίου καί Θεοδούλου.

Οἱ ῞Αγιοι ῾Ιερομάρτυρες ᾿Εβέντιος καί Θεόδουλος ἦσαν πρεσβύτεροι στήν ᾿Εκκλησία τῆς Ρώμης καί ἐμαρτύρησαν ἐπί αὐτοκράτορος ᾿Αδριανοῦ (117-138 μ.Χ.) μαζί μέ τόν ᾿Επίσκοπο Ρώμης ᾿Αλέξανδρο.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν ᾿Ανίνου τοῦ Θαυματουργοῦ, τοῦ ἐν τῇ περιοχῇ τοῦ Εὐφράτου ἀσκήσαντος.

῾Ο ῞Οσιος ᾿Ανίνας ἀπό νεαρή λικία ἀγάπησε τήν συχία καί τήν ἄσκηση. Σέ λικία δεκαπέντε χρόνων ἔχασε τούς γονεῖς του καί ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο τῆς Μεσοποταμίας. ᾿Εκεῖ παρέμεινε κοντά σέ ἕνα μοναχό, ὀνόματι Μαϊουμᾶ, ὁ ὁποῖος διακρινόταν γιά τήν ἁγιότητα τοῦ βίου του, καί ἔμεινε πλησίον του. ῾Η ἄσκησή τους ἦταν πολύ αὐστηρή σέ τέτοιο βαθμό, πού οἱ ῞Οσιοι ἔτρωγαν, πολλές φορές, ἀνά σαράντα μέρες. ῞Οταν ὁ μοναχός Μαϊουμᾶς ἀνεχώρησε ἀπό τόν τόπο αὐτό, ὁ ῞Οσιος παρέμεινε ἐκεῖ καί ἀσκήτευε ὡς ἐρημίτης καί συχαστής. Καί ἐπειδή μέ τόν ἀγώνα του ὑπέταξε τά πάθη τῆς σαρκός, ἔλαβε ἀπό τόν Θεό τό χάρισμα τῆς ὑποταγῆς τῶν ἄγριων θηρίων.

῾Η φήμη τοῦ ῾Οσίου ἐξεπέρασε τά ὅρια τοῦ ἀσκητηρίου του καί πλῆθος πιστῶν τόν ἐπισκέπτονταν γιά νά λάβουν τήν εὐχή του, νά ἀκούσουν πνευματικές συμβουλές καί νά θεραπευθοῦν. ῾Ο ῞Οσιος εἶχε καί τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας καί μέ τήν προσευχή του ἐθεράπευε τούς πάσχοντες καί ἀσθενεῖς.

᾿Ακόμη καί τό νερό πού ἐχρειαζόταν ὁ ῞Οσιος τό μετέφερε στό κελλί του ἀπό τόν Εὐφράτη ποταμό. Γιά τό λόγο αὐτό καί τίς ἀνάγκες τῶν προσκυνητῶν ἔκτισε μιά μικρή δεξαμενή. ῞Οταν κάποτε τόν ἐπισκέφθηκαν πολλοί, ὁ ῞Οσιος διέταξε τόν ὑποτακτικό του νά φέρει νερό, γιά νά ξεδιψάσουν οἱ ταξιδιῶτες. ᾿Εκεῖνος τοῦ εἶπε ὅτι τό νερό ἦταν ἐλάχιστο καί δέν θά ἀρκοῦσε γιά ὅλους. ῾Ο ῞Αγιος τότε ἔστρεψε τό βλέμμα του στόν οὐρανό, προσευχήθηκε μέ πίστη καί εἶπε στό διακονητή νά πάει νά ἀντλήσει νερό γιά τούς διψασμένους προσκυνητές. Καί, ὤ τοῦ θαύματος! ῾Η δεξαμενή ἦταν γεμάτη νερό δροσερό καί καθαρό. Καί πάντες ἐξεπλάγησαν καί ἐδόξαζαν τόν Θεό γιά τίς εὐεργεσίες Του.

Τό γεγονός αὐτό, ὅτι δηλαδή ὁ ῞Οσιος ᾿Ανίνας μετέφερε ὁ ἴδιος τό νερό ἀπό τόν ποταμό, τό ἐπληροφορήθηκε ὁ ᾿Επίσκοπος Καισαρείας Πατρίκιος καί τοῦ ἐχάρισε ἕνα ἀχθοφόρο ζῶο, ὥστε νά τόν ἀπαλλάξει ἀπό τόν κόπο. Κάποια μέρα ὅμως προσῆλθε στό κελλί τοῦ ῾Οσίου ἕνας πτωχός ἄνθρωπος, τόν ὁποῖο ἐπίεζε ὁ δανειστής του, καί τοῦ διηγήθηκε τό πρόβλήμά του. ῾Ο ῞Οσιος δέν θέλησε νά τόν ἀφήσει νά φύγει μέ ἄδεια χέρια καί τοῦ προσέφερε τό ζῶο, γιά να τό πουλήσει καί νά ξεχρεώσει τό δανειστή του.

῾Ο ῞Οσιος ᾿Ανίνας ἔκανε καί ἄλλα πολλά θαύματα καί διῆλθε τό βίο του εὐεργετώντας τούς ἀνθρώπους καί ἰδιαίτερα τούς πάσχοντες καί τούς πτωχούς.

᾿Εγκαταβίωσε στό ἀσκητήριό του ἐνενήντα πέντε χρόνια, χωρίς νά μετακινηθεῖ ἀπό τόν τόπο αὐτό. Συνέστησε δέ καί ᾿Αδελφότητα, τήν ὁποία ἀποτελοῦσαν πολλοί ἀσκητές. Λίγο πρίν τό μακάριο τέλος του συγκέντρωσε τά μέλη τῆς ᾿Αδελφότητος, ὅρισε τό διάδοχό του καί στή συνέχεια εὐλόγησε τούς μοναχούς. Λίγες μέρες μετά ὁ ῞Οσιος ᾿Ανίνας ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη σέ λικία ἑκατόν δέκα ἐτῶν.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν ᾿Ιωάννου, τοῦ ἐν Ρουφινιαν.

῾Ο ῞Οσιος ᾿Ιωάννης ἀσκήτεψε θεοφιλῶς καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Χριστοδούλου, τοῦ ἐν Πάτμῳ.

῾Ο ῞Οσιος Χριστόδουλος, κατά κόσμον ᾿Ιωάννης, ἐγεννήθηκε τό ἔτος 1020 στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς, τόν Θεόδωρο καί τήν ῎Αννα. ᾿Ανατράφηκε ἀπό τά νεανικά του χρόνια στή μοναχική πολιτεία καί ἀσκήτεψε στόν ῎Ολυμπο τῆς Βιθυνίας καί στήν Παλαιστίνη. ῎Επειτα ἀπῆλθε στό ὄρος Λάτρον τῆς Καρίας τῆς Μικρᾶς ᾿Ασίας, στή μονή τοῦ Στήλου, ὅπου ἵδρυσε βιβλιοθήκη καί συγκέντρωσε γύρω του πολλούς μοναχούς. ᾿Εξ αἰτίας τῆς παραμονῆς του στό ὄρος τοῦ Λάτρου ὁ ῞Οσιος Χριστόδουλος προσονομάζεται «Λατρηνός». Λόγῳ ὅμως βαρβαρικῶν ἐπιδρομῶν κατέφυγε, τό ἔτος 1079, στήν Πάτμο, ὅπου μέ τή συνδρομή τοῦ αὐτοκράτορος ᾿Αλεξίου Αύ τοῦ Κομνηνοῦ (1081-1118) ἀνήγειρε τήν περιώνυμη μονή καί βιβλιοθήκη.

Στή συνέχεια μετέβη στήν Κωνσταντινούπολη γιά ὑποθέσεις τῆς μονῆς καί ἀργότερα, ἀφοῦ παραιτήθηκε ἀπό γούμενος, ἦλθε στό Στρόβιλο, πόλη κοντά στήν ἀκτή τῆς Μικρᾶς ᾿Ασίας, καί ἀνέλαβε ἐκεῖ τή φροντίδα τῆς μονῆς τοῦ ᾿Αρσενίου. ᾿Από τό Στρόβιλο μετέβη ἀργότερα στή νῆσο Κῶ. ᾿Εκεῖ ἵδρυσε τή μονή τῆς ῾Αγνῆς Θεομήτορος, στήν ὁποία κατόπιν ἐνεργειῶν του ὁ αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου ᾿Αλέξιος Αύ ὁ Κομνηνός ἐδώρησε προάστια τῆς νήσου Λέρου καί τή νῆσο Λειψώ.

᾿Από τήν Κῶ μετέβη στήν Κωνσταντινούπολη καί ἀφοῦ συνάντησε τόν αὐτοκράτορα ᾿Αλέξιο Αύ Κομνηνό, τόν παρακάλεσε νά τοῦ δώσει ἄδεια νά ἱδρύσει μονή στή νῆσο Πάτμο. ῾Η ἄδεια παρασχέθηκε καί ἐπιπλέον παραχωρήθηκε στόν ῞Οσιο ἀπό τόν αὐτοκράτορα καί ὅλη νῆσος τό ἔτος 1088. ῾Η ἀνέγερση μονῆς στήν Πάτμο, ὁποία τιμᾶται στό ὄνομα τοῦ ῾Αγίου ᾿Ιωάννου τοῦ Θεολόγου, ἐξ αἰτίας τῆς συγγραφῆς τῆς ᾿Αποκαλύψεως ἀπό τόν ἱερό Εὐαγγελιστή στό νησί αὐτό, ἄρχισε ἀμέσως ἀπό τόν ῞Οσιο Χριστόδουλο. Πρίν ὅμως ἀκόμη τελειώσει τό ἔργο, ὁ ῞Οσιος ἀναγκάσθηκε μαζί μέ τούς μοναχούς νά ἐγκαταλείψει τό ἔργο καί τό νησί, λόγῳ τῶν ἐπιδρομῶν τῶν Τούρκων ἐναντίον αὐτῶν.

᾿Από τήν Πάτμο, λοιπόν, καταπλέει γιά ἀσφάλεια στόν Εὔριπο (Εὔβοια) κατά τό ἔτος 1092.

῾Η διαμονή τοῦ ῾Οσίου Χριστοδούλου στήν Εὔβοια ἦταν σύμφωνα μέ ἐπιστημονικές ἔρευνες μικρῆς διάρκειας. ῾Υπάρχει πληροφορία ὅτι ἕνας εὐσεβής καί πλούσιος κάτοικος τοῦ Εὐρίπου προσέφερε τήν πολυτελή οἰκία του στόν ῞Οσιο, ὁ ὁποῖος τήν ἀνέδειξε σέ μοναστήρι, ἄν καί οἱ φροντίδες τοῦ ῾Οσίου, ἐξ αἰτίας τῆς μεγάλης περιουσίας τοῦ μοναστηριοῦ στήν Πάτμο, ἀπαιτοῦσαν τήν παραμονή του ὄχι στήν ἔρημο ἀλλά κοντά στόν κόσμο. ᾿Εξ ἄλλου, στήν Εὔβοια ἀνέκαθεν ὑπῆρχε παράδοση, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ ῞Οσιος Χριστόδουλος παρέμεινε ἀσκητεύοντας στό σπήλαιο στό δυτικό ἄκρο τῆς κωμόπολης Λίμνη (᾿Ελύμνιον).

῾Ο ῞Οσιος κατά τή διαμονή του στόν Εὔριπο συνέταξε τήν «Διαθήκη» καί τόν «Κωδίκελλό» του (Μάρτιος 1093). Τή Διαθήκη αὐτή, γιά νά ἔχει ἰσχύ, τήν ὑπογράφουν ἑπτά ἀξιωματοῦχοι τῆς ἐπισκοπικῆς ἀρχῆς καί τῆς πόλεως Εὐρίπου (Χαλκίδος), ἤτοι Λέων πρεσβύτερος καί σακελλάριος τῆς πόλεως Εὐρίπου, ᾿Ιωάννης πρεσβύτερος καί νοτάριος τῆς καθέδρας Εὐρίπου, Μιχαήλ... τῆς καθέδρας Εὐρίπου, Βασίλειος ὁ εὐτελής διάκονος.... καί νοτάριος Εὐρίπου κ.λπ.

Εἰδικότερα ὁ μητροπολίτης Ρόδου ᾿Ιωάννης, στό ἔργο του «Βίος καί πολιτεία τοῦ ῾Οσίου πατρός ἠμῶν Χριστοδούλου» ἐξιστορεῖ τήν διαμονή καί τήν κοίμηση τοῦ ῾Οσίου Χριστοδούλου στόν Εὔριπο, πού συνέβη τό ἔτος 1093, ὅπως καί τήν ἀνακομιδή τοῦ ἱεροῦ λειψάνου του καί τή μεταφορά του στήν Πάτμο, ἀναγράφοντας τά ἑξῆς· «Καί φθάνουν ἐκεῖ ὁ ῞Οσιος μαζί μέ τήν ἀδελφότητα, ἐκεῖ ὅπου τό νερό τῆς θάλασσας εἰσρέει πρός τά ἔξω καί πάλι ὀπισθοχωρώντας δημιουργεῖ κάποιο στενό θαλάσσης, πού οἱ ἀρχαῖοι τό ὀνόμασαν πορθμό τοῦ Εὐρίπου. Καί ἐκεῖ λοιπόν, ἀφοῦ ἔγινε τό ἀντικείμενο τοῦ θαυμασμοῦ ὅλων καί ἀφοῦ ἀξιώθηκε τήν πρέπουσα τιμή, σάν νά ἦταν ῎Αγγελος σέ θνητό σῶμα, ἐνουθετοῦσε τό ποίμνιό του, γιά νά μή δυσφορεῖ στίς συχνές μετακινήσεις οὔτε νά ἀντιστέκεται ἀνόητα στίς βουλές τοῦ Θεοῦ, πού οἰκονομεῖ τά πάντα ἐν σοφίᾳ. ᾿Αλλά ἕνας ἀπό τούς μοναχούς, ἐπειδή δέν ὑπέμενε τίς κακουχίες οὔτε τό στρυφνό καί τό ἐπίπονο τῆς ἀρετῆς, ὅπως ὁ ᾿Ιούδας ἀπό τούς δώδεκα ἀναχώρησε ἀπό τήν ὁμήγυρη τῶν ἀδελφῶν, καί τήν πνευματική ἐκείνη συγκέντρωση τήν ἀντικατέστησε μέ κῆπο, πού νοίκιασε. Καί, καθώς ὁ διάβολος εἰσῆλθε στόν ᾿Ιούδα καί τόν ὤθησε στήν προδοσία, μέ τόν ἴδιο τρόπο καί πονηρό δαιμόνιο ἐβασάνιζε τόν μοναχό πού εἶχε ἀποσπασθεῖ ἀπό τήν ἀδελφότητα, καί ἀνακοινώνεται στόν πατέρα ἀσθένεια τοῦ μικρόψυχου ἀδελφοῦ. ᾿Εκεῖνος, πρᾶος και ἀνεξίκακος, δίνοντας τόπο στήν ὀργή, ἀφοῦ πῆρε τό ἱερό Εὐαγγέλιο, ἔρχεται τό βράδυ πρός τόν μαινόμενο καί παράφρονα, διαβάζει τά λόγια τοῦ ἁγίου Πνεύματος γιά ἀσθενή, καί ἀμέσως βελτιώνεται θέση τοῦ ἀρρώστου, ὁ ὁποῖος δέν ἐπιθυμοῦσε πλέον νά ἀσχολεῖται μέ τή φύτευση δέντρων καί τήν ἄρδευση κήπων, ἀλλά προθυμοποιεῖται γιά τήν καλλιέργεια τῆς γῆς τῆς ἀρετῆς, ἐπανερχόμενος μέ αὐτό τόν τρόπο καί πάλι στήν ποίμνη, ἀπό τήν ὁποία κακῶς προηγουμένως εἶχε ἀποκοπεῖ. Μετά τήν πάροδο μικροῦ χρονικοῦ διαστήματος, προφητεύει σέ ὅσους τόν ἀκολουθοῦσαν ὅτι θά ἀποδημήσει πρός τόν Κύριο, ὅτι οἱ ᾿Αγαρηνοί δέν θά κατοικήσουν μέχρι τέλους στά νησιά καί ὅτι ὁ ἐπιστήθιος φίλος του δέν θά ἀδιαφορήσει γιά αὐτούς, ἀλλά ὅτι μόλις καταπαύσει θαλασσοταραχή, θά ἐπανέλθουν καί πάλι στό πνευματικό μαντρί. Παρακαλεῖ λοιπόν νά παραλάβουν μαζί τους τό νεκρό σῶμα του ἀπό τήν ξένη αὐτή γῆ καί νά τό τοποθετήσουν στό ναό, γιά τόν ὁποῖο ἐμόχθησε πολύ. Αὐτά ἀφοῦ προεῖπε σέ ὅσους συναναστρεφόταν καί καθαγίασε τούς παρόντες μέ ἀποχαιρετιστήρια λόγια, παρέδωσε τό πνεῦμα του στόν Θεό, τήν 16η Μαρτίου. Ταυτόχρονα μέ τήν ἐκπλήρωση τῆς προφητείας καί τήν ἐξαφάνιση τῶν πειρατῶν ἀπό τή θάλασσα μέ τή δύναμη τοῦ ἄρχοντος, οἱ καλοί μαθητές του θυμόντουσαν τήν προφητεία τοῦ ἐνάρετου ποιμένος καί ἑτοιμάζονταν νά ἀποπλεύσουν. ᾿Επειδή ὅσοι κατοικοῦσαν τή χώρα ἐκείνη ἄκουσαν ὅτι θά ἐστεροῦντο το τίμιο ἐκεῖνο σῶμα, ἀφοῦ συγκεντρώθηκαν ἀπό τά γύρω μέρη, ἔλεγαν ἀπροκάλυπτα ὅτι μέ κανένα λόγο δέν θά τό ἐπέτρεπαν αὐτό. Γιατί νόμιζαν ὅτι θά ἦταν ἀνόητο καί ἐξ ὁλοκλήρου ἀσύνετο, νά ἐπιτρέψουν σέ ἄλλους νά τό μετακομίσουν ὅπου ἤθελαν, ἐπειδή (ὁ ῞Οσιος) ἦταν γι᾿ αὐτούς σωτήρας, ἰατρός καί θεραπευτής κάθε ἀρρώστιας. Γι᾿ αὐτό μέ αὐστηρότητα ἐφρουροῦσαν τόν νεκρό. ᾿Αλλά δέν ἔπρεπε νά διαψευσθεῖ προφητεία τοῦ μάκαρος. Γι᾿ αὐτό καί ἀφοῦ πλέον εἶχε προχωρήσει νύκτα, ξεφεύγοντας ἀπό τήν προσοχή τῶν φρουρῶν, μεταφέροντας τόν νεκρό στούς ὤμους τόν ἐπιβιβάζουν σέ πλοῖο, καί ἀφοῦ ἔτυχαν νηνεμίας, φθάνουν στό νησί, ἀποβιβάζουν μέ μεγαλοπρεπή πομπή τό ἱερό σκῆνος ὑμνολογώντας τόν Θεό καί εὐωδιάζοντας τόν ἀέρα μέ ἀρώματα. Καί τώρα ἄρτιο καί σῶο κεῖται τό σκήνωμα στό ναό τοῦ ᾿Αποστόλου καί ἀναβλύζει πηγές θαυμάτων, καί ὅσοι μέ πίστη τό ἀγγίζουν αἰσθάνονται κάποια ὀσμή μύρου καί μέ μόνη τήν ἁφή καθαγιάζονται καί ἀπελευθερώνονται ἀπό κάθε σωματική βλάβη».

᾿Από τά ὅσα συνέγραψε ὁ ῞Οσιος Χριστόδουλος διασώθηκαν τά ἑξῆς· «῾Υποτύπωσις ἤτοι διάταξις γενομένη πρός τούς ἑαυτοῦ μαθητάς ἐν τῇ ἐν Πάτμῳ ἰδίᾳ αὐτοῦ μονῇ», προαναφερθεῖσα «Διαθήκη» καί ὁ «Κωδίκελλος».

῾Η μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ῾Οσίου Χριστοδούλου ἑορτάζεται στίς 21 ᾿Οκτωβρίου.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ᾿Αντωνίου, τοῦ ἐκ Γεωργίας.

῾Ο ῞Αγιος ᾿Αντώνιος (Μέσχι) ἔζησε κατά τό 13ο αἰώνα στή Γεωργία στά χρόνια τοῦ γεμόνος Δημητρίου τοῦ Βύ (1271-1289). ᾿Εργάσθηκε ἱεραποστολικά καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Ποιμένος, τοῦ διά Χριστόν σαλοῦ, τοῦ ἐκ Γεωργίας.

῾Ο ῞Οσιος Ποιμήν ἔζησε στή Γεωργία κατά τό 13ο αἰώνα μ.Χ. ᾿Εκοιμήθηκε ὁσίως μέ εἰρήνη.

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,

ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.