29 Μαρτίου
† Μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Μάρκου, ἐπισκόπου ᾿Αρεθουσίων.
 ῾Ο ῞Αγιος Μάρκος ἤκμασε κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Κωνσταντίου (337-361 μ.Χ.) καί τοῦ ᾿Ιουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (361-363 μ.Χ.). ῏Ηταν ᾿Επίσκοπος ᾿Αρεθουσίων. Τό ἔτος 341 μ.Χ. συμμετεῖχε στή Σύνοδο τῆς ᾿Αντιόχειας. Στά Πρακτικά μάλιστα αὐτῆς διασώζεται «῎Εκθεσις Πίστεως Μάρκου ᾿Αρεθουσίων». Τό ἑπόμενο ἔτος συμμετεῖχε στήν ἀντιπροσωπεία ᾿Επισκόπων, ὁποία μετέβη στά Τρέβηρα γιά νά συναντήσει τόν αὐτοκράτορα Κώνσταντα. Τό ἔτος 343 μ.Χ. ἔλαβε μέρος στή Σύνοδο τῆς Φιλιππουπόλεως καί τό ἔτος 351 μ.Χ. στή Σύνοδο τοῦ Σιρμίου, ὁποία κατεδίκασε τόν Φωτεινό, ᾿Επίσκοπο Σιρμίου, ὡς ὀπαδό τοῦ αἱρετικοῦ ᾿Επισκόπου ᾿Αγκύρας Μαρκέλλου. Τόν συναντᾶμε, ἐπίσης, στή Σύνοδο τῆς Σελευκείας τῆς ᾿Ισαυρίας, τό ἔτος 358 μ.Χ.
῾Ο ῞Αγιος Μάρκος ἀναδείχθηκε μεγάλος διώκτης τῆς εἰδωλολατρίας καί ὁδήγησε μέ τό φιλόθεο βίο καί τό εὐαγγελικό κήρυγμά του πολλούς ᾿Εθνικούς στήν ἀληθινή πίστη. Μέ τήν προτροπή του δέ οἱ Χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι προέρχονταν ἀπό τόν κόσμο τῶν ᾿Εθνικῶν, ἐγκρέμισαν ἕναν εἰδωλολατρικό ναό. ῾Ο αὐτοκράτορας ᾿Ιουλιανός ὁ Παραβάτης ἀπαιτοῦσε ἀπό τόν ῞Αγιο ἤ νά δώσει ἀποζημίωση γιά τόν κατεστραμμένο ναό ἤ νά τόν ξαναοικοδομήσει. Γι᾿ αὐτό, ὅταν ἐπληροφορήθηκε τή σύλληψη πολλῶν Χριστιανῶν γιά τό συγκεκριμένο γεγονός, ἐπαρουσιάσθηκε μόνος του στίς ἀρχές πού τόν κατεδίωκαν, τό 363 μ.Χ.
Τό μαρτύριο καί τά βασανιστήρια, τά ὁποῖα ὑπέστη ὁ ῞Αγιος Μάρκος, χαρακτηρίζονται ἀπό τόν Θεοδώρητο Κύρου ὡς πραγματική τραγωδία. Νά πῶς περιγράφει ὁ ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τό μαρτύριο τοῦ ῾Αγίου· «῾Οδηγοῦσαν τό γέροντα ᾿Επίσκοπο, τόν ἐθελοντή ἀθλητή, διά μέσου τῆς πόλεως καί σέ ὅλους ἦταν σεβαστός γιά τήν πολιτεία του πλήν τῶν διωκτῶν καί τυράννων, πού ἀγωνίζονταν πῶς νά ὑπερβάλουν ὁ ἕνας τόν ἄλλον στή θρασύτητα κατά τοῦ πρεσβύτου. Τόν ἔσυραν διά μέσου πλατειῶν, τόν ὠθοῦσαν πρός ὑπονόμους, τόν ἔσυραν ἀπό τά μαλλιά καί τά γένεια. Δέν ὑπῆρχε μέλος τοῦ σώματός του πού νά μήν ὑπέστη μαζί μέ τίς κακώσεις καί ταπείνωση. Τόν ὕψωναν μετέωρο ἀπό τά πόδια καί μέ τίς μυτερές γραφίδες ἔκαναν παιχνίδι τους τήν τραγωδία. Τοῦ ἐτρυποῦσαν τά αὐτιά... Τόν ἐκρέμασαν ψηλά μέσα σέ δίχτυ, καί τόν ἄλειψαν μέ μέλι καί ἁλάτι. Οἱ σφίγγες καί οἱ μέλισσες τόν ἐκεντοῦσαν, ἐνῶ τό καταμεσήμερο ὁ ἥλιος μέ τίς καυστικές του ἀκτίνες αὔξανε τή φλόγωση»174.
῾Ο ῞Αγιος Μάρκος τά ὑπέμεινε ὅλα μέ καρτερία καί ἀνεξικακία. Εὐχαριστοῦσε καί ἐδοξολογοῦσε τό ῎Ονομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.
῾Ο ὕπαρχος τῆς πόλεως ᾿Αρεθούσης ἐθαύμασε τή γενναιότητα καί τήν πνευματική ἀνδρεία τοῦ ῾Αγίου Μάρκου καί ἐξέφρασε τήν ἔντονη δυσαρέσκειά του πρός τόν αὐτοκράτορα ᾿Ιουλιανό γιά τό διωγμό τοῦ ῾Αγίου. ᾿Εζήτησε δέ μάλιστα τήν ἀπελευθέρωσή του. ῾Ο ῞Αγιος ὄχι μόνο ἐλευθερώθηκε, ἀλλά μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ ἐβάπτισε Χριστιανούς καί τούς διῶκτες του.
῾Ο ῞Αγιος Μάρκος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Κυρίλλου διακόνου, ἐν Φοινίκῃ μαρτυρήσαντος, καί ἑτέρων πολλῶν ἀνδρῶν καί γυναικῶν μαρτύρων, ἐν ᾿Ασκάλωνι καί Γάζῃ μαρτυρησάντων.
 Παρόμοια καί στή Φοινίκη, ἐπί αὐτοκράτορος ᾿Ιουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου, ὁ διάκονος Κύριλλος ἐγκρέμισε, ὅπως ὁ ῞Αγιος Μάρκος, εἰδωλολατρικούς ναούς καί ἔκαψε τά ξόανα τῶν ψεύτικων θεῶν. Γιά τό λόγο αὐτό συνελήφθη ἀπό τούς εἰδωλολάτρες καί ἐθανατώθηκε μέ ἀπάνθρωπο τρόπο· ἄνοιξαν τήν κοιλία αὐτοῦ καί τοῦ ἔβγαλαν τά σπλάχνα.
Μέ τόν ἴδιο ἀπάνθρωπο τρόπο ἐμαρτύρησαν στήν ᾿Ασκάλωνα καί τή Γάζα, τό ἔτος 363 μ.Χ., ἄνδρες καί γυναῖκες, ἱερεῖς καί μοναχές, τῶν ὁποίων ἀφαίρεσαν τά σπλάχνα καί ἔριξαν ἐντός τῆς κοιλίας αὐτῶν κριθάρι, γιά νά τό φᾶνε οἱ χοῖροι.
῎Ετσι οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες καί ῾Ομολογητές τῆς πίστεως ἐμαρτύρησαν καί ἔλαβαν τόν ἀμαράντινο στέφανο τῆς δόξας τοῦ Κυρίου.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων ᾿Ιωνᾶ, Βαραχησίου, ᾿Αβίβου, Ζανιθᾶ, ᾿Ηλία, Λαζάρου, Μάρη, Μαρουθᾶ, Ναρσῆ, Σάββα καί Σιμιάθου.
Οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες ἔζησαν κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν Σαβωρίου καί αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου.
Οἱ ῞Αγιοι ᾿Ιωνᾶς καί Βαραχήσιος, ὄντας μοναχοί, ἀνεχώρησαν γιά τήν Περσία. ᾿Εκεῖ στήν πόλη Μαρβιαβώχ εὑρῆκαν τούς ῾Αγίους Μάρτυρες ῎Αβιβο, Ζανιθᾶ, ᾿Ηλία, Λάζαρο, Μάρη, Μαρουθᾶ, Ναρσῆ, Σάββα καί Σιμιάθη, πού ἦταν ἔγκλειστοι στή φυλακή, καί τούς ἐνεθάρρυναν γιά τούς μαρτυρικούς ἀγῶνες. Γι᾿ αὐτό τό λόγο συνελήφθησαν καί ὁδηγήθηκαν στούς ἄρχοντες τῶν Περσῶν Μασδράδ, Σιρώ καί Μαρμισῆ, οἱ ὁποῖοι τούς συμβούλευσαν νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό καί νά προσκυνήσουν τή φωτιά, τό νερό καί τόν ἥλιο. ᾿Επειδή ὅμως δέν ὑπάκουσαν, τούς ἔδεσαν καί ἄρχισαν νά τούς χτυποῦν ἀλύπητα. Καί ἀφοῦ τούς ἐχτύπησαν, τούς ἔσυραν μέ τραχιά ραβδιά καί τούς ἄφησαν ἔξω στήν παγωνιά ὅλη τή νύχτα.
Στή συνέχεια ἔκοψαν τά δάχτυλα τῶν χεριῶν καί τῶν ποδιῶν τοῦ ῾Αγίου ᾿Ιωνᾶ καί τόν ἔδεσαν σφιχτά σέ δένδρο. ᾿Εκεῖ τόν ἐπριόνισαν στή μέση καί τόν ἔριξαν σέ λάκκο. Τόν ῞Αγιο Βαραχήσιο, ἀφοῦ τόν ἔσυραν γυμνό στά ἀγκάθια, τόν ἔριξαν σέ λάκκο καί ἔχυσαν βραστή πίσσα ἐπάνω στό φάρυγγά του, καί ἔτσι ἐτελειώθηκε ὁ βίος του.
Τό ἴδιο σκληρά ἐβασανίσθηκαν καί οἱ ἄλλοι ῞Αγιοι Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι ἐθανατώθηκαν μέ πικρότατο θάνατο. Τά ἱερά λείψανα αὐτῶν ἀγοράσθηκαν ἀπό κάποιον εὐσεβή Χριστιανό, ὁ ὁποῖος τά ἐνταφίασε μέ εὐλάβεια.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Εὐσταθίου, ἐπισκόπου Κίου τῆς Βιθυνίας, τοῦ ῾Ομολογητοῦ.
῾Ο ῞Αγιος Εὐστάθιος ἔζησε κατά τούς χρόνους τῆς εἰκονομαχίας. ᾿Από τή μικρή του λικία ἀγάπησε τό μοναχικό βίο, γι᾿ αὐτό καί ἐκάρη μοναχός. Διακρινόμενος γιά τήν εὐσέβεια καί τήν πίστη του ἐχειροτονήθηκε πρεσβύτερος καί ἐξελέγη ᾿Επίσκοπος Κίου τῆς Βιθυνίας. Καταδιώχθηκε ἀπό τούς εἰκονομάχους γιά τήν προσήλωσή του στίς ᾿Αποστολικές Παραδόσεις καί μή δεχόμενος νά γίνει κοινωνός τῆς πλάνης, ἐξορίσθηκε καί ἀπέθανε στήν ἐξορία, ἀφοῦ ὑπέστη πολλές θλίψεις καί κακουχίες.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν Διαδόχου, ἐπισκόπου Φωτικῆς τῆς Παλαιᾶς ᾿Ηπείρου.
῾Ο ῞Αγιος Διάδοχος, ᾿Επίσκοπος Φωτι, εἶναι μιά μεγάλη πατερική καί μοναχική φυσιογνωμία τοῦ 5ου αἰῶνος μ.Χ. Τό ἔτος 458 μ.Χ. ὑπογράφει, ὡς ᾿Επίσκοπος Φωτικῆς, μαζί μέ ἄλλους ᾿Ηπειρῶτες ᾿Επισκόπους, ἐπιστολή πρός τόν αὐτοκράτορα Λέοντα τόν Αύ περί τοῦ θανάτου τοῦ Προτερίου ᾿Αλεξανδρείας, τήν ὁποία ἐπιστολή πιθανῶς συνέταξε ὁ ἴδιος. ῾Ως ἐκ τούτου εἶναι προφανές ὅτι ὁ ῞Αγιος Διάδοχος ἀναδείχθηκε σέ ᾿Επίσκοπο Φωτικῆς μεταξύ τῶν ἐτῶν 451-458 μ.Χ.
῾Ο ἱερός Φώτιος διασώζει πληροφορία τῆς συνοδικῆς ᾿Επιστολῆς τοῦ Σωφρονίου ῾Ιεροσολύμων, κατά τήν ὁποία μεταξύ τῶν κυριοτέρων ἀντιπάλων τῶν Μονοφυσιτῶν ἦταν καί ὁ ῞Αγιος Διάδοχος, ἄν καί ἀρχιερατεία του τοποθετεῖται στή μετά τή Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνος ἐποχή. ῾Ο ᾿Επίσκοπος Βίτης Βίκτωρ, κατά τό ἔτος 486 μ.Χ., στήν ῾Ιστορία τοῦ διωγμοῦ τῆς ᾿Αφρικανικῆς ᾿Επαρχίας χαρακτηρίζει τόν ῞Αγιο «ὡς ἄξιο παντός εἴδους ἐπαίνου, διότι σώζονται πολυάριθμα μνημεῖα λόγου του ὑπέρ τοῦ καθολικοῦ δόγματος»8. ᾿Από αὐτό ὑποθέτουμε ὅτι ὁ ῞Αγιος Διάδοχος πρέπει νά ἐκοιμήθηκε πρό τοῦ 486 μ.Χ., πού ἦταν τό ἔτος συγγραφῆς τῆς ῾Ιστορίας τοῦ Βίκτωρος.
῾Ο ῞Αγιος Διάδοχος εἶναι κατ᾿ ἐξοχήν ἀσκητικός συγγραφέας, πλαισιώνει ὅμως τήν ἀσκητική του μέ τή θεολογία. Καί ἐνῶ παρουσιάζει τό δικό του πρωτότυπο τρόπο ἐκφράσεως, δέν ἀπομακρύνεται ἀπό τά παραδεδεγμένα. ῾Ως πρός τή θεολογική ἔκφραση διακρίνεται γιά τή λεπτότητα, τήν ἀκρίβεια καί τή θέρμη. Εἶναι ἄγνωστος ὁ ἀριθμός τῶν ἔργων τοῦ ῾Αγίου Διαδόχου, ἀλλά ἔχουν διασωθεῖ τρία· «῞Ορασις», «Λόγος εἰς τήν ᾿Ανάληψιν τοῦ Κυρίου» καί «Λόγος ἀσκητικός γνώσεως πρακτικῆς καί διακρίσεως πνευματικῆς».
Τό βιβλίο μέ τίτλο «Τά ἑκατόν γνωστικά κεφάλαια» εἶναι τό σπουδαιότερο βιβλίο τοῦ ῾Αγίου Διαδόχου Φωτικῆς. ῞Οπως πολύ εὔστοχα παρατηρεῖ ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. ῾Ιερόθεος, στό βιβλίο αὐτό γίνεται λόγος γιά τή γνώση τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ὑπαρξιακή καί ὄχι ἐγκεφαλική-στοχαστική.
῾Ο ῞Αγιος Διάδοχος στό προοίμιο τοῦ βιβλίου αὐτοῦ ἐκθέτει τούς «δέκα ὅρους», πού εἶναι κατά κάποιο τρόπο τά κύρια σημεῖα τοῦ βιβλίου καί θά μπορούσαμε κατ᾿ ἐπέκταση νά ἰσχυρισθοῦμε ὅτι εἶναι οἱ δέκα ὅροι τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Συγκεκριμένα γράφει·
Πρῶτος ὅρος τῆς πίστεως· ῎Εννοια περί Θεοῦ ἀπαθής. ῾Η πίστη εἶναι ἀπαθής ἔννοια περί Θεοῦ.
Δεύτερος ὅρος τῆς ἐλπίδος· ᾿Εκδημία τοῦ νοῦ ἐν ἀγάπῃ πρός τά ἐλπιζόμενα. Μετά τήν πίστη ἀπαραίτητη προϋπόθεση τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι ἐλπίδα. Τά ἐλπιζόμενα εἶναι Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Τρίτος ὅρος τῆς ὑπομονῆς· Τόν ἀόρατον ὡς ὁρατόν ὁρῶντα τοῖς τῆς διανοίας ὀφθαλμοῖς ἀδιαλείπτως καρτερεῖν. ῾Η ὑπομονή εἶναι ἀπαραίτητος ὅρος γιά τήν πνευματική ζωή, γιατί πορεία αὐτή συνεπάγεται πολλές μεταβολές καί ἀλλοιώσεις.
Τέταρτος ὅρος τῆς ἀφιλαργυρίας· Οὕτω θέλειν τό μή ἔχειν ὡς θέλειν τις τό ἔχειν. ῾Η πορεία πρός τόν Θεό πρέπει νά γίνεται μέ ἀπαθή τρόπο. Μέσα σ᾿ αὐτή τήν προοπτική τίθεται καί ἀφιλαργυρία-ἀκτημοσύνη.
Πέμπτος ὅρος τῆς ἐπιγνώσεως· ᾿Αγνοεῖν ἑαυτόν ἐν τῷ ἐκστῆναι τόν Θεόν. ῾Η ἐπίγνωση τῶν ἁμαρτημάτων μας εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεση τῆς πορείας τῆς ἀναγεννήσεως τοῦ ἀνθρώπου.
῞Εκτος ὅρος τῆς ταπεινοφροσύνης· Λήθη τῶν κατορθουμένων προσεχής. ῾Η ταπεινοφροσύνη εἶναι ἀπαραίτητος ὅρος τῆς πορείας τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν ἕνωσή του μέ τόν Θεό.
῞Εβδομος ὅρος τῆς ἀοργησίας· ᾿Επιθυμία πολλή τοῦ μή ὀργίζεσθαι. ῾Η πνευματική πορεία τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό εἶναι πορεία ἀγάπης καί πρός τήν ἀγάπη, ὁπότε δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχει κατάσταση ὀργῆς, ὡς παρά φύση ἐνέργεια τοῦ θυμικοῦ τῆς ψυχῆς.
῎Ογδοος ὅρος τῆς ἁγνείας· Αἴσθησις ἀεί κεκολλημένη Θεῷ. ῞Οταν μεταμορφώνονται οἱ ψυχικές καί σωματικές δυνάμεις ἀπό τή Θεία Χάρη, τότε ὁ ἄνθρωπος διακρίνεται γιά τήν ἁγνότητα καί τήν καθαρότητα, καί αἰσθάνεται ὁλοκληρωτικά παραδομένος στόν Θεό.
῎Ενατος ὅρος τῆς ἀγάπης· Αὔξησις φιλίας πρός τούς ὑβρίζοντας. ῾Η ἀγάπη εἶναι ἐνδυνάμωση τῆς φιλίας πρός αὐτούς πού μᾶς ὑβρίζουν.
Δέκατος ὅρος τῆς τελείας ἀλλοιώσεως· ᾿Εν τρυφῇ Θεοῦ χαράν γεῖσθαι τό στυγνόν τοῦ θανάτου. ῾Ο τελευταῖος ὅρος τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί τῆς προσωπικῆς ἀναγεννήσεως τοῦ ἀνθρώπου συνδέεται στενότατα μέ τήν τέλεια ἀλλοίωση. ῾Η ἀλλοίωση εἶναι μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου, ἀπαλλαγή του ἀπό τίς μεταπτωτικές ἐνέργειες καί πλήρωσή του ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ Παναγίου Πνεύματος.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν ῾Ησυχίου τοῦ Σιναΐτου.
῾Ο ῞Οσιος ῾Ησύχιος ἔζησε τόν 7ο αἰώνα μ.Χ. καί διετέλεσε γούμενος τῆς μονῆς Σινᾶ. ᾿Εκοιμήθηκε ὁσίως μέ εἰρήνη.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ὁσίων πατέρων ἠμῶν Μάρκου, ᾿Ιωνᾶ καί Βάσσου, τῶν ἐν τῇ Λαύρᾳ τοῦ Πσκώφ ἀσκησαμένων.
Οἱ ῞Οσιοι Πατέρες Μάρκος, ᾿Ιωνᾶς καί Βάσσος ἔζησαν καί ἀσκήτεψαν στή Λαύρα τοῦ Πσκώφ τῆς Ρωσίας κατά τό 14ο καί 15ο αἰώνα μ.Χ. ᾿Εκοιμήθησαν ὁσίως μέ εἰρήνη.
† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἠμῶν ᾿Εφραίμ, ἀρχιεπισκόπου Ροστώβ τῆς Ρωσίας.
῾Ο ῞Αγιος ᾿Εφραίμ ἐκόσμησε τόν ἀρχιερατικό θρόνο τοῦ Ροστώβ ἀπό τό ἔτος 1427 μέχρι τό 1454. ᾿Εχειροτονήθηκε ᾿Επίσκοπος ἀπό τόν Μητροπολίτη Φώτιο στίς 13 ᾿Απριλίου 1427. Σύμφωνα μέ τά τοπικά Χρονικά ἄρχισε ἀμέσως τήν ἀνοικοδόμηση τῆς μονῆς Βαρινίσκϊυ τοῦ Πσκώφ, στόν τόπο ὅπου εὑρισκόταν οἰκία τοῦ εὐγενοῦς Κυρίλλου, πατέρα τοῦ ῾Αγίου Σεργίου τοῦ Ραντονέζ.
῾Ο ᾿Επίσκοπος ᾿Εφραίμ ὑπῆρξε φίλος καί προστάτης τῶν μοναχῶν καί συναντιλήπτορας τοῦ ἁγίου ἀσκητοῦ Γρηγορίου τῆς Πάλμα.
῾Ο ῞Αγιος ᾿Εφραίμ ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1454.
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.
|
