9 Μαρτίου

† Μνήμη τῶν ῾Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων.

Οἱ ῞Αγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι κατάγονταν ἀπό διάφορους τόπους καί ἐμαρτύρησαν στή λίμνη τῆς Σεβαστείας, τό ἔτος 320 μ.Χ., εἶναι οἱ· ᾿Αγγίας, ᾿Αγλάϊος, ᾿Αειθαλᾶς, ᾿Αέτιος, ᾿Αθανάσιος, ᾿Ακάκιος, ᾿Αλέξανδρος, Βιβιανός, Γάϊος, Γοργόνιος, Γοργόνιος, Δομετιανός ἤ Δομέτιος, Δόμνος, ᾿Εκδίκιος, Εὐνοϊκός, Εὐτύχιος, ᾿Ηλιάδης ἤ ᾿Ηλίας, ῾Ηράκλειος, ῾Ησύχιος, Θεόδουλος, Θεόφιλος, ᾿Ιωάννης ἤ Κάνδιδος, Κλαύδιος, Κύριλλος, Κυρίων, Λεόντιος, Λυσίμαχος, Μελίτων, Νικόλαος, Ξανθίας, Οὐαλέριος, Οὐάλης, Πρίσκος, Σακερδών ἤ Σακεδών, Σεβηριανός, Σισίνιος, Σμάραγδος, Φιλοκτήμων, Φλάβιος καί Χουδίων.

Οἱ ῞Αγιοι ἦσαν στρατιῶτες ἐπί αὐτοκράτορος Λικινίου (308-323 μ.Χ.) καί γεμόνος ᾿Αγρικολάου. ᾿Επειδή ἀρνήθηκαν νά θυσιάσουν στά εἴδωλα, συνελήφθησαν καί ὁμολόγησαν ὅτι ἦσαν Χριστιανοί. Καί ἐπειδή δέν ἐπείσθηκαν νά ἀρνηθοῦν τήν πίστη τους τούς συνέτριψαν μέ πέτρες τά σώματά τους καί σέ καιρό χειμῶνος τούς καταδίκασαν νά στέκονται ὅλη τή νύκτα μέσα στή λίμνη πού εἶχε παγώσει ἀπό τό κρύο καί εἶχε κρυσταλλώσει.

᾿Εκεῖ, ὅταν ἕνας ἐλιποψύχησε καί ἔτρεξε πρός τό κοντινότερο λουτρό γιά νά ζεσταθεῖ, ὁ καπικλάριος πού τούς ἐφύλαγε, ὅταν εἶδε ἀπό τόν οὐρανό νά κατεβαίνουν οἱ στέφανοι γιά τούς τριάντα ἐννέα Μάρτυρες καί ἕνα στεφάνι νά περισσεύει, τό ὁποῖο ἀνῆκε σέ ἐκεῖνον πού λιγοψύχησε, ἀφοῦ ἀπέβαλε τή στολή του, ἔτρεξε πρός τούς ῾Αγίους καί ἐπίστεψε στόν Χριστό. Τό πρωΐ, ὅσους δέν εἶχαν πεθάνει ἀκόμη, ἀφοῦ οἱ φύλακες τούς ὁδήγησαν στήν ἀκτή καί τούς ἔσπασαν τά πόδια, τούς ἔκαψαν καί ἔριξαν τά ἱερά σκηνώματά τους στή λίμνη. Τά μαρτυρικά λείψανα ἀνευρέθησαν ἀπό τούς Χριστιανούς σέ κάποιο γκρεμό, ὅπου εἶχαν συναχθεῖ κατά θεία οἰκονομία, καί ἐνταφιάσθηκαν μέ εὐλάβεια.

Στόν Εὐεργετινό ἀναφέρεται ὅτι ἐνῶ οἱ ῞Αγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες εὑρίσκονταν στό στάδιο τῆς ἀθλήσεως ἔχοντας παραμείνει ὅλη τή νύχτα μέσα στήν παγωμένη λίμνη, καί καθώς τούς ἔσερναν στόν αἰγιαλό γιά νά τούς συντρίψουν τά σκέλη, μητέρα ἑνός Μάρτυρος παρέμενε ἐκεῖ πάσχουσα μέ αὐτούς, βλέποντας τό παιδί της, πού ἦταν νεότερο στήν λικία ἀπό ὅλους, μήπως καί λόγῳ τοῦ νεαροῦ τῆς λικίας καί τῆς ἀγάπης πρός τή ζωή δειλιάσει καί εὑρεθεῖ ἀνάξιο τῆς τιμῆς καί τῆς τάξεως τῶν στρατιωτῶν τοῦ Χριστοῦ. ᾿Εστεκόταν, λοιπόν, ἐκεῖ καί ἅπλωνε τά χέρια της πρός τό παιδί της λέγοντας· «Παιδί μου γλυκύτατο, ὑπόμεινε γιά λίγο καί θά καταστεῖς τέκνο τοῦ Οὐράνιου Πατέρα. Μήν φοβηθεῖς τίς βασάνους. ᾿Ιδού, παρίσταται ὡς βοηθός σου ὁ Χριστός. Τίποτε δέν θά εἶναι ἀπό ἐδῶ καί πέρα πικρό, τίποτε τό ἐπίπονο δέν θά ἀπαντήσεις. ῞Ολα ἐκεῖνα παρῆλθαν, διότι ὅλα αὐτά τά ἐνίκησες μέ τή γενναιότητά σου. Χαρά μετά ἀπό αὐτά, ἄνεση, εὐφροσύνη. ῞Ολα αὐτά θά τά γεύεσαι, διότι θά εἶσαι κοντά στόν Χριστό καί θά πρεσβεύεις εἰς Αὐτόν καί γιά μένα πού σέ ἐγέννησα».

Τά λείψανα τῶν ῾Αγίων βρῆκε μέ θεία ὀπτασία, τό ἔτος 438 μ.Χ., αὐτοκράτειτα Πουλχερία κρυμμένα στό ναό τοῦ ῾Αγίου Θύρσου, πίσω ἀπό τόν ἄμβωνα, στόν τάφο τῆς διακόνισσας Εὐσέβειας σέ δύο ἀργυρές θῆκες, οἱ ὁποῖες, κατά τή διαθήκη τῆς Εὐσέβειας, εἶχαν ἐναποτεθεῖ στόν τάφο της στό μέρος τῆς κεφαλῆς της. Στή συνέχεια Πουλχερία οἰκοδόμησε ναό ἔξω ἀπό τά τείχη τῶν Τρωαδησίων.

Σπουδαία ἀπό ἱστορικῆς ἀπόψεως θεωρεῖται ἀπό νεότερους ἐρευνητές Διαθήκη τῶν ῾Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, ὁποία ἀποσκοπεῖ στό νά παρεμποδίσει τό διασκορπισμό τῶν ἱερῶν λειψάνων τους μεταξύ τῶν Χριστιανῶν, πράγμα συνηθισμένο στήν ᾿Ανατολή κατά τούς χρόνους ἐκείνους. Γι᾿ αὐτό ἐκρίναμε σκόπιμο νά παραθέσουνε στή νεοελληνική γλώσσα τό κείμενο τῆς Διαθήκης·

Διαθήκη τῶν ῾Αγίων καί ἐνδόξων Σαράντα Μαρτύρων τῶν ὁποίων ὁ βίος ἐτελειώθηκε στή Σεβαστεία.

«῾Ο Μελέτιος, ὁ ᾿Αέτιος καί ὁ ῾Ησύχιος, οἱ δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ, χαίρουν ἐν Χριστῷ ἀνάμεσα σέ ὅλους τούς ῾Αγίους ἐπισκόπους καί πρεσβυτέρους καί διακόνους καί ὁμολογητές καί τούς ὑπόλοιπους ἐκκλησιαστικούς ἄνδρες σέ ὅλη τήν πόλη καί τή χώρα.

1. ῞Οταν μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τίς κοινές προσευχές ὅλων τελέσουμε τόν προκαθορισμένο σέ ἐμᾶς ἀγώνα καί φθάσουμε στά βραβεῖα τῆς ἄνω κλήσεως, τότε αὐτό τό θέλημά μας γιά τήν ἀνακομιδή τῶν λειψάνων μας θέλουμε νά κυριαρχήσει στούς ἀνθρώπους γύρω ἀπό τόν πρεσβύτερο καί πατέρα μας Πρόϊδο καί τούς ἀδελφούς μας Κρισπίνο καί Γόρδιο μαζί μέ τό λαό πού τούς ἀκολουθεῖ, καί τόν Κύριλλο, τόν Μάρκο καί τόν Σαπρίκιο, τό υἱό τοῦ ᾿Αμμωνίου, μέ σκοπό νά μετατεθοῦν τά λείψανά μας ἀπό τήν πόλη Ζήλων στό χωριό Σαρείμ. Γιατί ἄν καί ὅλοι καταγόμαστε ἀπό διαφορετικά μέρη, ὅμως προτιμοῦμε τόν ἕνα καί ἴδιο τόπο ἐνταφιασμοῦ γιά τήν αἰώνια ἀνάπαυση. Γιατί ἀφοῦ ἀγωνισθήκαμε τόν κοινό ἀθλοφόρο ἀγώνα, συμφωνήσαμε ὅτι θά ἔχουμε κοινό τόπο ἐνταφιασμοῦ στόν προαναφερθέντα τόπο. Αὐτά λοιπόν ἐφάνηκαν σωστά κατά τό ἅγιο Πνεῦμα, καί φάνηκαν καλά καί σέ ἐμᾶς.

᾿Εξ αἰτίας αὐτοῦ ἐμεῖς οἱ συγγενεῖς τοῦ ᾿Αέτιου καί τοῦ Εὐτύχιου καί τῶν ὑπόλοιπων ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν παρακαλοῦμε τούς κυρίους γονεῖς μας καί τούς ἀδελφούς μας νά μείνουν μακριά ἀπό κάθε ταραχή καί λύπη, νά τιμήσουν δέ τόν ὅρο τῆς φιλάδελφης συμμετοχῆς τους καί νά συμβαδίσουν μέ προθυμία στή θέλησή μας, γιά νά ἀποκτήσουν τό μεγάλο μισθό τῆς ὑπακοῆς καί τῆς συμπάθειας ἀπό τόν κοινό πατέρα μας.

᾿Ακόμη ἀξιώνουμε ἀπό ὅλους, κανείς νά μή θησαυρίσει γιά τόν ἑαυτό του τά περισυλλεγέντα λείψανα ἀπό τό καμίνι, ἀλλά ἀφοῦ φροντίσει γιά τή συγκέντρωσή τους στό ἴδιο μέρος, νά τά ἀποδώσει στούς προαναφερθέντες, μέ σκοπό νά ἀποκομίσει τό κέρδος τῆς φιλευσπλαχνίας τῶν ἴδιων του κόπων, ἀφοῦ ἐπιδείξει ἰσχυρό ζῆλο καί ἀληθινή εὐγνωμοσύνη. ῞Οπως ἀκριβῶς Μαρία, ὁποία ἀφοῦ ἐπερίμενε καρτερικά στόν τάφο καί εἶδε πρώτη ἀπό ὅλους τόν Κύριο, πρώτη ἐδέχθηκε καί τή χάρη τῆς χαρᾶς καί τῆς εὐλογίας.

῎Αν κάποιος ἐναντιωθεῖ στό θέλημα τό δικό μας, ἄς εἶναι ξένος ἀπό τό θεῖο κέρδος, ἔνοχος κάθε παρακοῆς, ἀφοῦ μέ ἐπιπόλαιη σκέψη ἔχασε τό δίκαιό του, ἐπειδή ἐξαναγκαζόταν, ὅσο ἐξαρτιόταν ἀπό αὐτόν, νά κατατεμαχίσει ἐμᾶς, τούς ὁποίους ὁ ῞Αγιος Σωτήρας μας μέ τήν προσωπική χάρη καί πρόνοια συνέδεσε μέ πίστη.

῎Αν ὅμως καί τό παιδί, ὁ Εὐνοϊκός, μέ τή συγκατάνευση τοῦ φιλάνθρωπου Θεοῦ φθάσει στό ἴδιο τέλος τοῦ ἀγῶνος, ἀξίωσε νά ἔχει τήν ἴδια μέ ἐμᾶς διαμονή. ῎Αν βέβαια διαφυλαχθεῖ ἀβλαβής μέ τή Χάρη τοῦ Χριστοῦ καί δοκιμασθεῖ στόν κόσμο, παραγγέλλουμε νά ἀσχοληθεῖ αὐτός ἐλεύθερα μέ τό μαρτύριό μας καί παρακαλοῦμε νά διαφυλάττει τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, μέ σκοπό νά μετέχει τῆς ἀπολαύσεως μαζί μέ ἐμᾶς κατά τή μεγάλη μέρα τῆς ᾿Αναστάσεως, ἐπειδή καί ὅσο εὑρισκόταν στόν κόσμο ὑπέμεινε τίς ἴδιες θλίψεις.

Γιατί εὐγνωμοσύνη πρός τόν ἀδελφό ἀποβλέπει στή δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, παρακοή ὅμως πρός τούς ὁμόφυλους καταπατᾶ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Γιατί ἔχει γραφεῖ ὅτι· αὐτός πού ἀγαπᾶ τήν ἀδικία, μισεῖ τήν ψυχή του.

ΙΙ. ῾Επομένως ἀξιώνω ἀπό ἐσᾶς, ἀδελφέ Κρισπίνε, καί παραγγέλλω νά μείνετε μακριά ἀπό κάθε κοσμική τρυφή καί πλάνη. Γιατί εἶναι ἐσφαλμένη καί ὄχι ἰσχυρή δόξα τοῦ κόσμου, ὁποία γιά λίγο μέν ἀκμάζει καί πάλι μαραίνεται σάν χόρτο, ἀφοῦ δέχεται τό τέλος πιό γρήγορα ἀπό τήν ἀρχή. Νά θελήσετε ὅμως νά προσφύγετε στόν φιλάνθρωπο Θεό, ὁ ὁποῖος παρέχει σέ ὅσους προστρέχουν σέ Αὐτόν πλοῦτο ἀδιάκοπο, καί βραβεύει μέ ζωή αἰώνια ὅσους πιστεύουν σέ Αὐτόν.

Εἶναι στιγμή κατάλληλη γιά ὅσους θέλουν νά σώζονται καί γιά ὅσους δέν τό ἀναβάλλουν γιά τό μέλλον, παρέχοντας ἄφθονη διορία γιά μετάνοια καί τή χωρίς δισταγμό ἐνέργεια τῆς πολιτείας. Γιατί οἱ ἀλλαγές τῆς ζωῆς εἶναι ἀπρόοπτες. ᾿Αλλά ἄν ἔχεις γνώση, πρόσεξε μέσα σέ αὐτή τή ζωή νά ἐμφανίσεις τήν ὠφέλεια καί τήν ἁγνότητα τοῦ σεβασμοῦ πρός τόν Θεό, μέ σκοπό ἀφοῦ γίνεις κύριος αὐτῆς νά ἐξαλείψεις τό χειρόγραφο κείμενο τῶν προπατορικῶν ἁμαρτημάτων· γιατί θά σέ βρῶ σέ αὐτό, εἶπε, ἐν τῷ μεταξύ καί θά σέ κρίνω.

᾿Ασχοληθεῖτε, λοιπόν, σοβαρά μέ τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ γιά νά εὑρεθεῖτε ἄμεμπτοι, μέ σκοπό νά ἀποφύγετε τό ἀκοίμητο καί αἰώνιο πῦρ. Γιατί ὁ καιρός εἶναι περιορισμένος ἀπό παλιά, φωνάζει θεία φωνή.

Προπαντός λοιπόν ἀποδώσατε τιμή στήν ἀγάπη. Γιατί αὐτή μόνη τιμᾶ μέ νόμο τό δίκαιο τῆς ἀδελφικῆς ἀγάπης ὑπακούοντας στόν Θεό. Καί γιατί μέσῳ τοῦ ἀδελφοῦ πού εἶναι ὁρατός τιμᾶται ὁ ἀόρατος Θεός. Καί τά λόγια αὐτά στρέφονται πρός τούς ὁμομήτριους ἀδελφούς, ἄποψη αὐτή ὅμως ἀπευθύνεται σέ ὅλους τούς φιλόχριστους. Καί ἰσχυρίσθηκε ὁ ῞Αγιος Σωτήρας μας καί Θεός ὅτι ἐκεῖνοι εἶναι ἀδελφοί, ὄχι ὅσοι μετέχουν τῆς ἴδιας φύσεως, ἀλλά ὅσοι συνδέονται μέ ἄριστες πράξεις, μέ τήν πίστη καί ἐκπληρώνουν τό θέλημα τοῦ Πατέρα μας πού εὑρίσκεται στόν οὐρανό.

ΙΙΙ. Χαιρετίζουμε τόν κύριό μας τόν πρεσβύτερο Φίλιππο καί τόν Προκλιανό καί τόν Διογένη μαζί μέ τήν ἁγία ᾿Εκκλησία. Χαιρετίζουμε τόν κύριό μας Προκλιανό πού εὑρίσκεται στό χωριό Φυδελᾶ μαζί μέ τήν ἁγία ᾿Εκκλησία καί μέ τούς συγγενεῖς του. Χαιρετίζουμε τόν Μάξιμο μέ τήν ᾿Εκκλησία. Χαιρετίζουμε τόν Δόμνο μέ τούς συγγενεῖς του, τόν ῎Ιλη τόν πατέρα μας καί τόν Οὐάλη μέ τήν ᾿Εκκλησία. Χαιρετίζω καί ἐγώ, ὁ Μελέτιος, τούς συγγενεῖς μου Λουτάνιο, Κρίσπο καί τόν Γόρδιο μέ τούς συγγενεῖς τους, τόν ᾿Ελπίδιο μέ τούς συγγενεῖς του, τόν ῾Υπερέχιο μέ τούς συγγενεῖς του.

Χαιρετίζουμε καί ὅσους εὑρίσκονται στό χωριό Σαρείμ, τόν πρεσβύτερο μέ τούς συγγενεῖς του, τούς διακόνους μέ τούς συγγενεῖς τους, τόν Μάξιμο μέ τούς συγγενεῖς του, τόν ῾Ησύχιο μέ τούς συγγενεῖς του, τόν Κυριακό μέ τούς συγγενεῖς του. Χαιρετίζουμε ὅλους ὅσοι εὑρίσκονται στό Χαδουθί ὀνομαστικά. Χαιρετίζουμε ὀνομαστικά ὅλους ὅσοι εὑρίσκονται στή Χαρισφώνη. Χαιρετίζω καί ἐγώ ὁ ᾿Αέτιος τούς συγγενεῖς μου Μάρκο καί ᾿Ακυλίνα καί τόν πρεσβύτερο Κλαύδιο καί τούς ἀδελφούς του Μάρκο, Τρύφωνα, Γόρδιο καί Κρίσπο καί τίς ἀδελφές μου καί τή σύζυγό μου Δόμνα μέ τό παιδί μου.

Χαιρετίζω καί ἐγώ ὁ Εὐτύχιος ὅσους εὑρίσκονται στά Ξίμαρα, τή μητέρα μου ᾿Ιουλία καί τούς ἀδελφούς μου Κύριλλο, Ροῦφο, Ρίγλο καί Κυρίλλα καί τή νύμφη μου Βασιλεία καί τούς διακόνους Κλαύδιο καί Ρουφίνο καί Πρόκλο. Χαιρετίζουμε καί τούς ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ, τόν Σαπρίκιο, τόν υἱό τοῦ ᾿Αμμωνίου, καί τόν Γενέσιο, καί τόν Σωσάννα μέ τούς δικούς του.

Χαιρετίζουμε λοιπόν ὅλους ἐσᾶς, πού εἶστε κύριοί μας, ὅλοι ἐμεῖς οἱ σαράντα ἀδελφοί καί συγκρατούμενοι, ὁ Μελέτιος, ὁ ᾿Αέτιος, ὁ Εὐτύχιος, ὁ Κυρίων, ὁ Κάνδιδος, ὁ ᾿Αγγίας, ὁ Γάιος, ὁ Χουδίων, ὁ ῾Ηράκλειος, ὁ ᾿Ιωάννης, ὁ Θεόφιλος, ὁ Σισίνιος, ὁ Σμάραγδος, ὁ Φιλοκτήμων, ὁ Γοργόνιος, ὁ Κύριλλος, ὁ Σεβηριανός, ὁ Θεόδουλος, ὁ Νίκαλλος, ὁ Φλάβιος, ὁ Ξάνθιος, ὁ Οὐαλέριος, ὁ ῾Ησύχιος, ὁ Δομετιανός, ὁ Δόμνος, ὁ ῾Ηλιανός, ὁ Λεόντιος, ὁ ὀνομαζόμενος καί Θεόκτιστος, ὁ Εὐνοϊκός, ὁ Οὐάλης, ὁ ᾿Ακάκιος, ὁ ᾿Αλέξανδρος, ὁ Βικράτιος, ὁ ὀνομαζόμενος καί Βιβιανός, ὁ Πρίσκος, ὁ Σακέρδων, ὁ ᾿Εκδίκιος, ὁ ᾿Αθανάσιος, ὁ Λυσίμαχος, ὁ Κλαύδιος, ὁ ῎Ιλης, καί ὁ Μελίτων. ᾿Εμεῖς λοιπόν οἱ σαράντα δοῦλοι τοῦ κυρίου ἠμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ὑπογράψαμε μέ τό χέρι τοῦ Μελετίου γιά τόν καθένα ἀπό ἐμᾶς, καί ἐπικυρώσαμε ὅλα ὅσα ἐγράφησαν πρίν, καί ἐφάνηκε καλό σέ ὅλους ἐμᾶς. Μέ τήν ψυχή μας καί τό θεῖο πνεῦμα προσευχόμαστε νά τύχουμε ὅλοι τά αἰώνια ἀγαθά τοῦ Θεοῦ καί τήν Βασιλεία Του τώρα καί στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν».

Οἱ γονεῖς τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, πού κατεῖχαν «κόνιν» καί τεμάχια τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν ῾Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, ἀνήγειραν τόν πρῶτο ναό στήν ᾿Ανατολή εἰς τιμήν τῶν ῾Αγίων, ὅπου κάι ἐτάφησαν, σέ κτῆμα τους στόν Πόντο.

Ναός ἀφιερωμένος στούς ῾Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες ὑπῆρχε στήν περιοχή Μέση τῆς Κωνσταντινουπόλεως, πού εἶχε ἀνεγερθεῖ ἀπό τόν αὐτοκράτορα Τιβέριο Α' (579-582 μ.Χ.) καί συμπληρωθεῖ ἀπό τόν αὐτοκράτορα Μαυρίκιο (582-602 μ.Χ.). Τό ναό κατεκόσμησε ὁ ᾿Ανδρόνικος ὁ Κομνηνός (1183-1185 μ.Χ.). Στό ναό αὐτό ἐλειτουργοῦνταν κατά τήν μέρα τῆς μνήμης τῶν ῾Αγίων Μαρτύρων οἱ αὐτοκράτορες. ῎Αλλοι ναοί ὑπῆρχαν α) στό παλάτι, καί ὁ ὁποῖος πανηγύριζε στίς 27 Αὐγούστου, β) στή νῆσο Πλάτη ἤ Πλατεία, γ) στή μονή τῆς Χώρας, δ) στήν ῎Εμμεσα τῆς Συρίας.

῾Η Σύναξη αὐτῶν ἐτελεῖτο στό ἁγιότατο Μαρτύριό τους πλησίον τοῦ Χαλκοῦ Τετραπύλου.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Οὐρπασιανός ἦταν συγκλητικός καί ἐμαρτύρησε μεταξύ τῶν ἐτῶν 286-305 μ.Χ. ἐπί αὐτοκράτορος Μαξιμιανοῦ.

῾Ως συγκλητικός ἀκολούθησε τό βασιλέα στή Νικομήδεια σάν κρυφός Χριστιανός. Κάποια μέρα ὁ Μαξιμιανός, ἐπάνω στή μανία αὐτοῦ κατά τῶν Χριστιανῶν, ἐκάλεσε ὅλους τούς ἄρχοντες καί συγκλητικούς στά ἀνάκτορα τῆς Νικομήδειας καί τούς εἶπε· «᾿Εάν κάποιος ἀπό ἐσᾶς εἶναι Χριστιανός καί μένει ἀμετανόητος, ἄς λύσει ἐνώπιον ὅλων τή ζώνη του καί ἄς ἀποχωρήσει ἀπό τά ἀνάκτορα, διότι πόλη αὐτή ἀπό τούς προγόνους της ἐδιδάχθηκε νά λατρεύει τούς θεούς καί ὄχι ἕνα Θεό καί τοῦτον ᾿Εσταυρωμένο».

Τότε ὁ Οὐρπασιανός ἐσηκώθηκε καί ἔριξε κατά πρόσωπον τοῦ βασιλέως τή χλαμύδα καί τή ζώνη του λέγοντας πρός τόν αὐτοκράτορα· «Λάβε τή ζώνη καί τήν τιμή καί τή δόξα. ᾿Εγώ σήμερα στρατεύομαι μέ τόν ἐπουράνιο καί ἀθάνατο Βασιλέα».

Μόλις ὁ Μαξιμιανός ἄκουσε αὐτά τά λόγια, ἀλλοιώθηκε στό μυαλό καί ἔμεινε ἐμβρόντητος. Μόλις συνῆλθε ἀπό τήν ταραχή καί τήν ἔκπληξη, διέταξε νά κρεμάσουν τόν Μάρτυρα, νά τοῦ ξεσκίσουν τίς σάρκες καί νά τόν κλείσουν στή φυλακή, μήπως καί ἀλλάξει. ῞Ομως ὁ ῞Αγιος Οὐρπασιανός ἔμενε σταθερός στήν πίστη του. Τότε τόν ἔκλεισαν σέ σιδερένιο κλουβί καί τόν ἔκαψαν μέσα ἐκεῖ ζωντανό. ᾿Αφοῦ ἐκάηκαν οἱ σάρκες καί τά ὀστά τοῦ ῾Αγίου, ὁ Μαξιμιανός διέταξε νά τά συλλέξουν καί νά τά ρίξουν στή θάλασσα.

῎Ετσι ἐμαρτύρησε ὁ ῞Αγιος Οὐρπασιανός καί ἔλαβε τόν ἀμαράντινο στέφανο τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ ἀψηφώντας τή δόξα τοῦ κόσμου καί τίς βασάνους.

῾Ο ῞Αγιος Καισάριος ἐγεννήθηκε ἀπό τόν ῞Αγιο Γρηγόριο καί τήν ῾Αγία Νόννα καί ἦταν ἀδελφός τοῦ ῾Αγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. ᾿Εσπούδασε στήν ᾿Αλεξάνδρεια καί στή συνέχεια μετέβη στήν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ἄσκησε τό ἐπάγγελμα τοῦ ἰατροῦ. Τόση ἦταν φήμη αὐτοῦ, ὥστε προσλήφθηκε ὡς ἰατρός τῶν ἀνακτόρων. ῾Ο ἀδελφός του ῞Αγιος Γρηγόριος, μετά τό πέρας τῶν σπουδῶν του στήν ᾿Αθήνα, ἦλθε μεταξύ τῶν ἐτῶν 358-360 μ.Χ. στήν Κωνσταντινούπολη, ὅπου συνάντησε τόν Καισάριο, καί ἔτσι ἐπέστρεψαν μαζί καί οἱ δύο ἀδελφοί στήν ἰδιαίτερή τους πατρίδα, τή Ναζιανζό. ᾿Αλλά ὁ Καισάριος ἐπέστρεψε καί πάλι στήν Κωνσταντινούπολη καί προσλήφθηκε ὡς ἰατρός τῆς βασιλικῆς αὐλῆς. Τή θέση αὐτή διετήρησε καί μετά τήν ἀνάρρηση στόν αὐτοκρατορικό θρόνο, τό ἔτος 361 μ.Χ., τοῦ ᾿Ιουλιανοῦ τοῦ ᾿Αποστάτου. ῾Ο Καισάριος, πού εἶχε ἀνατραφεῖς χριστανοπρεπῶς, δέν ἦταν δυνατό νά ἐπηρεασθεῖ ἀπό τό χριστιανομάχο ᾿Ιουλιανό, ὥστε νά ἐνδώσει στίς παροτρύνσεις καί τίς πιέσεις του πρός ἄρνηση τῆς χριστιανικῆς πίστεως, καί ἐπέστρεψε στή γενέτειρά του. ᾿Αλλά καί πάλι, μετά τό θάνατο τοῦ ᾿Ιουλιανοῦ, τό ἔτος 363 μ.Χ., ἐπανῆλθε στήν πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου. ᾿Επί αὐτοκράτορος δέ Οὐάλεντος (364-378 μ.Χ.) καί Οὐαλεντινιανοῦ (364-374 μ.Χ.) διορίσθηκε ἐπιμελητής θησαυρῶν καί ταμίας τῶν δημοσίων χρημάτων στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας.

᾿Εκεῖ, στή Βιθυνία, ἐσώθηκε ὡς ἐκ θαύματος, στό σεισμό πού ἔγινε τό ἔτος 368 μ.Χ., καί μετά ἀπό λίγο κοιμήθηκε ὁσίως μέ εἰρήνη τό ἴδιο ἔτος ἤ στίς ἀρχές τοῦ 369 μ.Χ. ῾Ο ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ὁμιλεῖ στά ἔργα του γιά τήν εὐσέβεια καί τή σωφροσύνη τοῦ ῾Αγίου Καισαρίου41.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων πάππου καί μάμμης, πατρός καί μητρός μετά τῶν δύο αὐτῶν τέκνων.

Οἱ ῞Αγιοι αὐτοί Μάρτυρες ἐτελειώθησαν διά ξίφους.

῾Ο ῞Αγιος Πασιανός ἔζησε κατά τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. στήν πόλη τῆς Καταλανίας, στή Βαρκελώνη τῆς ᾿Ισπανίας. ῏Ηταν ἔγγαμος. ῞Ομως ὁ Θεός πῆρε κοντά του τή σύντροφό του. ῾Ο Πασιανός ἀφιέρωσε τότε τή ζωή του στήν ᾿Εκκλησία. ῎Ανθρωπος μέ πλατιά μόρφωση, μέ μεγάλη ἱκανότητα στό χειρισμό τοῦ λόγου, προσήλωση καί ἀκρίβεια στήν ἐκκλησιαστική ζωή καί παράδοση, προσέφερε τά δῶρα πού τοῦ ἐχάρισε ὁ Θεός στήν ὑπηρεσία τῆς τοπικῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Εχειροτονήθηκε ᾿Επίσκοπος τῆς Βαρκελώνης περί τό 363 μ.Χ.

᾿Από τή θέση αὐτή ὁ ᾿Επίσκοπος Πασιανός διπλασιάζοντας τό ζῆλο του καί αὐξάνοντας τά τάλαντα πού τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Κύριός του, ἀναλώθηκε στή διαποίμανση τῶν λογικῶν προβάτων του. Σέ μιά ἐποχή κατά τήν ὁποία οἱ αἱρέσεις λυμαίνονταν τόν ἀγρό τοῦ Χριστοῦ ἔγραψε θεολογικά ἀντιαιρετικά καί ἀπολογητικά ἔργα καί ἐδίδαξε τούς πιστούς νά κρατήσουν τήν πατρώα εὐσέβεια καί νά μή μολυνθοῦν ἀπό τήν ἐπαφή μέ τούς αἱρετικούς, ἰδιαίτερα μέ τούς ᾿Αρειανούς καί τούς Νοβατιανούς, ἀλλά νά μείνουν στερεά προσκολλημένοι στήν ᾿Ορθόδοξη δογματική παράδοση τῆς ῾Αγίας ᾿Εκκλησίας.

῾Ο ῞Αγιος Πασιανός ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 390 μ.Χ.

῾Ο ῞Αγιος Μάρτυς Κωνσταντίνος ἐγεννήθηκε περί τό 520 μ.Χ. καί ἦταν βασιλέας τῆς Δουμνονίας στήν ᾿Αγγλία. ᾿Εμαρτύρησε τό ἔτος 576 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Βιταλίου, τοῦ ἐκ Σικελίας.

῾Ο ῞Οσιος Βιτάλιος ἐγεννήθηκε στήν πόλη Καστρόνοβο τῆς Σικελίας κατά τόν 10ο αἰώνα μ.Χ. ἀπό γονεῖς εὔπορους καί εὐσεβεῖς, τόν Σέργιο καί τήν Χρυσονίκη, οἱ ὁποῖοι ἐφρόντισαν γιά τήν κατά Θεόν ἀνατροφή του καί τήν παιδεία του.

῾Ο ῞Οσιος ἀπό νεαρά λικία ἀγάπησε τόν Χριστό καί τήν μοναχική πολιτεία, γι᾿ αὐτό καί ἔφυγε στή μονή τοῦ ῾Αγίου Φιλίππου στήν ῎Αγκυρα. ᾿Εκεῖ ἐκάρη μοναχός καί ἔλαβε τό ἀγγελικό σχῆμα ζώντας μέ ἄσκηση καί προκόπτοντας στήν ἀρετή ἐπί δεκαπέντε χρόνια.

Κατά τή διάρκεια τῶν χρόνων αὐτῶν ἐπισκέφθηκε γιά προσκύνημα τή Ρώμη, τήν Καλαβρία καί ἄλλους ἱερούς τόπους. Τελικά ἐπέστρεψε στήν Καλαβρία καί ἀσκήτεψε στό ὄρος τοῦ Λιποράχου. ᾿Εκεῖ συνάντησε τόν ἀσκητή ᾿Αντώνιο καί ἔζησε μαζί του γιά λίγο χρόνο. Στή συνέχεια μετακινεῖται ἀπό ὄρος σέ ὄρος, γιά νά καταλήξει στή μονή τοῦ ῾Αγίου ᾿Ηλία.

Μετά τήν πάροδο ἀρκετοῦ χρόνου πηγαίνει σέ ἕνα σπήλαιο μεταξύ τῶν ὀρέων Τοῦρρι καί ᾿Αρμέντο. ῾Ο ῞Οσιος ἀγωνίζεται μέρα καί νύκτα προσευχόμενος καί φθάνει σέ πνευματικά ὕψη. ᾿Ακόμη καί τά ἄγρια θηρία τοῦ βουνοῦ τόν πλησιάζουν ἤρεμα, γιά νά λάβουν τήν εὐλογία του.

᾿Εκεῖ τόν ἐπισκέπτεται καί ὁ ῞Οσιος Λουκᾶς τοῦ Ντέμενα τῆς Σικελίας († 13 ᾿Οκτωβρίου), μαζί μέ τόν ὁποῖο συζητοῦν πνευματικά θέματα καί προσεύχονται.

᾿Αργότερα ὁ ῞Οσιος μεταβαίνει στό Μπάρι καί μαζί μέ τόν ἀνεψιό του ᾿Ηλία καταλήγει στό ῎Ορος Τοῦρρι, ὅπου κτίζει μία ἐκκλησία. Τελικός σταθμός τοῦ ῾Οσίου Βιταλίου εἶναι περιοχή τῆς Ράπολλα, στήν ὁποία ἀνήγειρε μονή. Σέ αὐτή διῆλθε τό ὑπόλοιπο τοῦ ἀσκητικοῦ βίου του συγκεντρώνοντας γύρω του πλῆθος μοναχῶν.

῾Ο ῞Οσιος Βιτάλιος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 994 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἠμῶν Κλεόπα, τοῦ ἐκ Ρωσίας.

῾Ο ῞Οσιος Κλεόπας ἦταν μαθητής τοῦ ῾Οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ († 15 Νοεμβρίου) καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1778.

† Τῇ αὐτῇ μέρᾳ, σύναξις τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου, ἐν ᾿Αλμπαζίν τῆς Ρωσίας.

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός,ἐλέησον μᾶς. ᾿Αμήν.