ΤΟΜΕΑΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ
Το έργο της Ιεραποστολής
Το έργο της Ιεραποστολής συνδέεται με την ζωή της πρώτης Εκκλησίας. Στην πραγματικότητα είναι το άγιο έργο του Ευαγγελισμού των Εθνών που άρχισε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός με την θεία διδασκαλία Του και συνέχισαν οι Απόστολοι και Μαθητές Του, υπακούοντας στην εντολή του Κυρίου κατά την ημέρα της Αναλήψεώς Του στους ουρανούς «Πορευθέντες οὖν, μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν, καί ἰδού, ἐγώ μεθ’ ἡμῶν εἰμί πάσας τάς ἡμέρας, ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (1). Έτσι δεν μπορούμε να χωρίσουμε την ιεραποστολή από την ζωή, την φύση της Εκκλησίας και την ενότητα της. Η ιεραποστολή είναι η εκπλήρωση του έργου της Εκκλησίας καθώς και η δύναμη της. Η Εκκλησία δεν χάνει το υπερβατικό της θεμέλιο, ούτε όμως αδιαφορεί για τις τύχες του κόσμου. Η Εκκλησία ως εκ της φύσεώς της δεν δύναται να παύσει να είναι αποστολική και ευαγγελιζόμενη. Η ζωή της Εκκλησίας είναι ποταμός ιεραποστολής (2).
Η Υπηρεσία Εξωτερικής Ιεραποστολής της Αποστολικής Διακονίας
Ήδη από το έτος 1950 φιλοξενούνταν στο Θεολογικό Φοιτητικό Οικοτροφείο οι πρώτοι υπότροφοι από την Αφρική, την Αντιόχεια και την Μέση Ανατολή. Η Αποστολική Διακονία, κατά την εικοσαετία 1965-1970, κλήθηκε να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στο διορθόδοξο και διαχριστιανικό στερέωμα. Με απόφαση του Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου αυτής, στις 2 Μαρτίου 1961, συστήθηκαν η «Υπηρεσία Εξωτερικής Ιεραποστολής» και μία «Ειδική Επιτροπή Εξωτερικής Ιεραποστολής» (3). Μέλη της Επιτροπής είχαν διορισθεί οι Μητροπολίτες Σερβίων και Κοζάνης Διονύσιος, Κίτρους Βαρνάβας, οι Καθηγητές Ιωάννης Καρμίρης, Βασίλειος Βέλλας, Δημήτριος Μωραῒτης, Αρχιμ. Ιερώνυμος Κοτσώνης και ο διάκονος Αναστάσιος Γιαννουλάτος. Η πρώτη συνεδρίαση έγινε στις 9 Απριλίου 1962 στο γραφείο του Γενικού Διευθυντού της Αποστολικής Διακονίας Καθηγητού Ανδρέα Φυτράκη. «Θυμάμαι ακόμη τις σκέψεις του πατρός Ιερωνύμου Κοτσώνη για το Ίδρυμα Αφρικανο-ασιατικών Σπουδών, το εύρος των οραματισμών του, τη μεθοδικότητα και ακρίβεια των παρατηρήσεών του», σημείωνε ο Επίσκοπος Ανδρούσης Αναστάσιος (4). Έτσι, ο Αρχιμανδρίτης Ιερώνυμος Κοτσώνης, ως Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης, συνέταξε σχέδιο για την λειτουργία στην Θεολογική Σχολή του Ιδρύματος με καθαρώς εκπαιδευτικό σκοπό και άρχισε να προωθεί τις νομοθετικές διαδικασίες. Πρότεινε μάλιστα στον Καθηγητή Νικόλαο Νησιώτη, που τότε ήταν στο Οικουμενικό Ινστιτούτο του Bossey, να αναλάβει την διεύθυνσή του. Η προσπάθεια όμως έμπλεξε στα γραφειοκρατικά γρανάζια του Υπουργείου Παιδείας και δεν τελεσφόρησε (5).
Γραφείο της Εξωτερικής Ιεραποστολής
Τον Οκτώβριο του 1967, με Συνοδική Απόφαση, ιδρύθηκε το Γραφείο Εξωτερικής Ιεραποστολής της «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος». Είναι το επίσημο όργανο της Εκκλησίας και έχει σκοπό του να συντονίζει όλες τις προσπάθειες που αποβλέπουν στην ενίσχυση της εξωτερικής ιεραποστολής.
Στο χώρο της Ορθοδοξίας ο κάθε πιστός που επιθυμεί να δουλέψει ιεραποστολικά υπάγεται άμεσα στον Επίσκοπο της περιοχής στην οποία πηγαίνει για να εργαστεί. Στον Επίσκοπο ανήκει η ευθύνη για τον προγραμματισμό και την προώθηση του όλου έργου της περιοχής. Έτσι η Εκκλησία της Ελλάδος μέσω του Γραφείου Εξωτερικής Ιεραποστολής προσπαθεί να κατανέμει, βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, τη βοήθεια που προσφέρεται για την ενίσχυση και την ανάπτυξη της εξωτερικής ιεραποστολής. Δεν ασκεί άμεσα ιεραποστολικό έργο, αλλά συμπαραστέκεται στις ιεραποστολικές προσπάθειες που γίνονται από τις κατά τόπους ιερές Μητροπόλεις στην Αφρική και στην Ασία.
Η πρόθεση της Εκκλησίας της Ελλάδος να ενισχύσει, μέσω της Αποστολικής Διακονίας, τόσο την Εξωτερική Ιεραποστολή όσο και το ποιμαντικό έργο άλλων εκκλησιαστικών δικαιοδοσιών (Πρεσβυγενών Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών), μέσα στο πλαίσιο της ιεραποστολικής ευαγγελικής επιταγής και της κανονικής εκκλησιαστικής αλληλεγγύης, συνέβαλε στην ανύψωση της Αποστολικής Διακονίας σε φορέα, ο οποίος ενισχύει έμπρακτα τους χριστιανούς αδελφούς, χωρίς να λογαριάζει τις δυσκολίες και τούς κόπους του εγχειρήματος. Ως εκ τούτου, η Εκκλησία της Ελλάδος, μέσω του Γραφείου Εξωτερικής Ιεραποστολής, κατανέμει με αντικειμενικά κριτήρια την σχετική οικονομική και υλική βοήθεια, ενώ, ταυτόχρονα συμπαραστέκεται στις ιεραποστολικές προσπάθειες, οι οποίες πραγματώνονται στις κατά τόπους Μητροπόλεις τόσο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, όσο και του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Άπω Ανατολή, την Λατινική Αμερική, την Ανατολική Ευρώπη και τον Ελληνισμό της Διασποράς.
Παράλληλα με την ίδρυση του Γραφείου Ιεραποστολής, η Ιερά Σύνοδος ίδρυσε, το 1970, το Κέντρο Ιεραποστολικών Σπουδών κατόπιν εισηγήσεως της Θεολογικής Σχολής Αθηνών παρά τη έδρᾳ της Ιστορίας Θρησκευμάτων. Το Κέντρο λειτούργησε μέχρι το 1976 (7). Σκοπός του Κέντρου ήταν: α΄) να προσφέρει βασική θεωρητική κατάρτιση στους μέλλοντες να εργασθούν ιεραποστολικά και να διακονήσουν σε νέες μορφές ιεραποστολικής προσπάθειας των Ορθοδόξων Εκκλησιών, β΄) να συμβάλει στην παντός είδους ενίσχυση των Ιεραποστολών, ως επίσης και στις διεκκλησιαστικές σχέσεις προς προαγωγήν της ανά τον κόσμο χριστιανικής μαρτυρίας. Ο κύκλος των διδασκομένων μαθημάτων ολοκληρωνόταν σε δύο εξάμηνα και η ηλικία να είναι 20-40 ετών. Πρώτος Διευθυντής του Κέντρου ορίσθηκε ο Αρχιμ. Αναστάσιος Γιαννουλάτος, και Γραμματεύς η Ελένη Γκανούρη (8).
Έργο του Γραφείου Εξωτερικής Ιεραποστολής
Το Γραφείο Εξωτερικής Ιεραποστολής της Αποστολικής Διακονίας μεριμνά για :
α) την αποστολή επιδομάτων ιθαγενών κληρικών (από το 1967 έως το 2019 επιδοτείτο σε τακτική βάση 550 ιθαγενείς κληρικοί -σήμερα και μετά την δεκαετή οικονομική δυσπραγία καταβάλλονται έκτακτες επιχορηγήσεις),
β) την επιδότηση κληρικών και λαϊκών οι οποίοι εργάζονται ιεραποστολικά στην Αφρική και την Ασία,
γ) την ανέγερση και τον εξοπλισμό ιερών ναών και ιεραποστολικών εγκαταστάσεων,
δ) την μετάφραση ιερών Ακολουθιών στις τοπικές διαλέκτους,
ε) την προετοιμασία κατηχητικών βοηθημάτων σε διάφορες γλώσσες,
στ) την λειτουργία εκπαιδευτικών μονάδων (έως το 2009 επιχορηγήθηκαν Ιερατικά Σχολεία και Σεμινάρια στην Κένυα, το Καμερούν, την Γκάνα, την Νιγηρία, το Μπενίν, την Μουάνζα και το Κονγκό),
ζ) την εκπαίδευση του προσωπικού και των συνεργατών των ιεραποστολικών κλιμακίων,
η) την λειτουργία νοσηλευτικών μονάδων,
θ) την εξεύρεση προσώπων τα οποία θα διακονήσουν στην Ιεραποστολή, και
ι) την διάδοση του πνεύματος της Ιεραποστολής και την ευαισθητοποίηση του ορθοδόξου κόσμου για το μέγιστο υπούργημα της διαδόσεως του Ευαγγελίου στα Έθνη (9).
Η έμπρακτη αποτύπωση των παραπάνω, τουλάχιστον στον ευρωπαϊκό χώρο και ειδικότερα στην χερσόνησο του Αίμου, έγινε φανερή όταν η Εκκλησία της Ελλάδος έσπευσε να συνδράμει τις χειμαζόμενες από διάφορες αιτίες αδελφές Ορθόδοξες Εκκλησίες της Σερβίας, της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας και της Αλβανίας. Η Εκκλησία της Ελλάδος, μέσω της Αποστολικής Διακονίας, προέβη στην αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας (είδη τροφίμων, φάρμακα, ρούχα, κλινοσκεπάσματα κ.ά.) προς α΄) το Πατριαρχείο Σερβίας λόγω της συγκρούσεως στο Κοσσυφοπέδιο κατά το διάστημα 28 Φεβρουαρίου 1998 – 11 Ιουνίου 1999, β) τα Πατριαρχεία Ρουμανίας και Βουλγαρίας, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, λόγω της κατάρρευσης του υπαρκτού σοσιαλισμού και της Σοβιετικής Ένωσης, της οποίας τόσο η Ρουμανία όσο και η Βουλγαρία αποτελούσαν κράτη – μέλη και γ) την Αρχιεπισκοπή Αλβανίας λόγω του εγχειρήματος της εκ βάθρων ανασυγκροτήσεως της Εκκλησίας της Αλβανίας, εγχειρήματα οποίο ξεκίνησε στα τέλη Ιουνίου του έτους 1992. Παράλληλα, η Παλαιστίνη, το Ιράκ, η Ιορδανία και η Συρία δέχονταν εξ αιτίας του πολέμου την ουσιαστική συμπαράσταση της Εκκλησίας της Ελλάδος διά της Αποστολικής Διακονίας (10).
(1) Ματθ. 28, 19 – 20.
(2) Νίκου Νησιώτη, «Σκέψεις για την ιεραποστολή», περιοδικό Πάντα τα Έθνη, τεῦχος 19, Γ΄ τρίμηνο 1986, σελ. 3. Του ιδίου, «Ἡ ἐκκλησιολογική θεμελίωσις τῆς Ἱεραποστολῆς», περιοδικό Πορευθέντες, τεῦχ. 17-18 (1963), σελ. 58-59.
(3) Περιοδικό Πάντα τα Έθνη, έτος Η΄, τεῦχος 32, Δ΄ τρίμηνο 1989, σελ. 3.
(4) Περιοδικό Πάντα τα Έθνη, έτος Η΄, τεύχος 32, Δ΄ τρίμηνο 1989, σελ. 3.
(5) Περιοδικό Πάντα τα Έθνη, έτος Η΄, τεύχος 32, Δ΄ τρίμηνο 1989, σελ. 3.
(6) Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, Εις έργον Διακονίας, Τα βήματά μας κατά τα έτη 2009-2012, Αθήνα 2013, σελ. 37.
(7) Επισκόπου Aνδρούσης Aναστασίου, «Τo ξεκίνημα της Εξωτερικής Ιεραποστολής και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος», Περιοδικό Πάντα τα Έθνη, έτος Η΄, τεύχος 32, Δ΄ τρίμηνο 1989, σελ. 5.
(8) Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος έτους 1971, σελ. 211.
(9) Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, Εις έργον Διακονίας, Τα βήματά μας κατά τα έτη 2009-2012, Αθήνα 2013, σελ. 37.
(10) «Ημερίδα για τη φτώχεια και τον Κοινωνικό Αποκλεισμό», Περιοδικό Εκκλησία, τεύχος 8 (2010), σελ. 606.
Επικοινωνία
Για οποιεσδήποτε παρατηρήσεις, προτάσεις ή δωρεές για την ενίσχυση του ιεραποστολικού μας έργου επικοινωνήστε μαζί μας.
Διεύθυνση: Ιωάννου Γενναδίου 14, 115 21, Αθήνα
- Ταχυδρομική επιστολή στην παραπάνω διεύθυνση
- Τηλεφωνικά στα 210 7272315 – 316
- Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο : ierapostoli@apostoliki-diakonia.gr
Προσωπικό: Μεγ. Πρωτοπρ. Δρ. Αντώνιος Μπαφαλούκος (τηλ. 210 7272315), Ευάγγγελος Ζουρδούμης (τηλ. 210 7272316)