ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Στ. Παπαδόπουλος

Ὁ μεγαλύτερος κίνδυνος τοῦ πιστοῦ εἶναι ἡ ἀπόγνωση καί ἡ ἀποθάρρυνση, πού κυριαρχεῖ στό πνεῦμα του, ὅταν διαπιστώνει ὅτι ἐνίοτε ἤ συχνά ὑποκύπτει στά πάθη, ζεῖ ἁμαρτάνοντας καί ἀδυνατεῖ ν' ἀντισταθεῖ στούς πειρασμούς. Ὁ Χρυσόστομος, παρακολουθώντας τήν κοσμοπολίτικη κοινωνία τῆς ἀχαλίνωτης ἠθικά Ἀντιόχειας, γνώριζε ὅτι ἡ ἀπόγνωση σημαίνει πλήρη νίκη τοῦ διαβόλου, διότι ὁδηγεῖ τόν πιστό σέ παραίτηση ἀπό τόν πνευματικό ἀγώνα καί τελικά σέ ἀπομάκρυνση ἀπό τήν Ἐκκλησία. Γι' αὐτό γινόταν ἀπόλυτος κι ἐξηγοῦσε ὅτι ὁ Θεός ζητάει κυρίως ἀπό τόν ἄνθρωπο νά μήν καταληφθεῖ ἀπό τήν ἀπόγνωση. Ἦταν τόσο προσγειωμένος καί εἶχε τόσο ρεαλισμό στήν σκέψη του, ὥστε δέν συζητοῦσε γιά ἁγνότητα ἤ θεοπτικές καταστάσεις, ἀλλά προσπαθοῦσε νά πείσει τούς ἀνθρώπους νά βροῦν τό θάρρος, νά ὑπερβοῦν τήν ἀπόγνωση καί τήν ντροπή μέ τήν ἐξομολόγηση.

"...ἕν μόνον ἐπιζητεῖ (=ὁ Θεός) παρ' ἡμῶν· μή ἀπογνῶναι, ἀλλά ἀποστῆναι τοῦ πλημμελήματος καί πρός ἐξομολόγησιν ἐπειχθῆναι. Κἄν τοῦτο ποιήσωμεν, ταχεῖαν ἡμῖν τήν συγχώρησιν ἐπαγγέλλεται" (Εἰς τόν πλούσιον καί εἰς τόν Λάζαρον, Ζ´2: PG 48,1047).

"Ἵνα τοίνυν καί ἡμεῖς τῆς παρ' αὐτοῦ φιλανθρωπίας ἀπολαύσωμεν, ἐξομολογεῖσθαι τά ἑαυτῶν ἁμαρτήματα μή ἐπαισχυνώμεθα· μεγάλη γάρ τῆς ἐξομολογήσεως ἡ ἰσχύς καί πολλή ταύτης ἡ δύναμις" (Εἰς τόν Σταυρόν, Β´33: PG 49,413).

Ἡ ὁμολογία τῶν ἁμαρτημάτων, ἡ ἐξομολόγηση, ἀποτελεῖ ὅρο καθοριστικό γιά τήν ἀπέραντη φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ.

"Οὐδέν γάρ οὕτω τόν Θεόν ἵλεων ποιεῖ, ὡς τό τά οἰκεῖα ὁμολογεῖν ἁμαρτήματα" (Εἰς τόν ΡΗ´ Ψαλμόν 7: PG 55,438).