Ιεραποστολή και ποιμαντική

του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Μιλτιάδου Χρυσαυγή

Σε προφορικό του σχόλιο, πριν πολλά χρόνια, ο Αρχιμανδρίτης Βασίλειος , Ηγούμενος Ιεράς Μονής Ιβήρων Αγίου Όρους, αναφέρθηκε στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Χριστού, ως την υπέρτατη έκφραση ιεραποστολής για τη σωτηρία του κόσμου, και στο μυστήριο της Θείας Λειτουργίας, ως έκφραση της συνεχιζομένης ποιμαντικής μέριμνας της Εκκλησίας για τη ζωή της Οικουμένης.

Στη σύντομη αυτή εισήγηση, πρόθεση μου είναι να αναφερθώ στη συσχέτιση της ιεραποστολής και της ποιμαντικής των δύο αυτών βασικών λειτουργιών της εκκλησιαστικής διακονίας, που είναι τόσο σημαντικές και τόσο απαραίτητες για να μένει η μαρτυρία της Εκκλησίας ζωντανή, δυναμική και ενσαρκωμένη στις συνθήκες της ζωής.

Κατ' αρχήν, για να εννοήσουμε τη σημασία και τη σχέση τους, ας θυμηθούμε αντιστοίχως ένα και μόνο λόγο από την Παλαιά κα ένα από την Καινή Διαθήκη, με κοινό περιεχόμενο τον προφητικό λόγου του Ησαΐου, ως προς την ιεραποστολή: «Και ήκουσα της φωνής Κυρίου λέγοντος, τίνα αποστείλω, και τις πορεύσεται προς τον λαόν τούτον; Και είπα, ιδού, εγώ ειμι απόστειλόν με» (Ησ. 6, 8). Και ως προς την ποιμαντική: «Ευαγγελίζεσθαι πτωχοις απέσταλκέ με, ιάσασθαι τους συντετριμμένους την καρδίαν, κηρύξαι αιχμαλώτοις άφεσιν» (Λουκ. 4, 18).

Γενικώς, ιεραποστολή και ποιμαντική από κοινού συνιστούν το σωτήριο έργου του Θεού για την Οικουμένη, στο οποίο εξυπακούεται και η συνεργασία του ανθρώπου. Η μεν πρώτη, η ιεραποστολή, αποσκοπεί στον ευαγγελισμό του ανθρώπου και ενεργεί ως μαρτυρία (Πράξ. 1, 8) «εν πάσι τοις εθνεσιν» (Ματθ. 24, 14), ενώ η δεύτερη, η ποιμαντική αποβλέπει «εις έργον διακονίας, εις οικοδομήν του σώματος του Χριστού» (Εφ. 4, 12). Ομιλούμε για δύο όψεις ενός και του αυτού νομίσματος, της εκκλησιαστικής διακονίας, που είναι αλληλένδετες μεταξύ τους, απορρέουν από την αγάπη τους Θεού για τον κόσμο (Ιωάν. 3, 16-17), και έχουν σκοπό να αποκαταστήσουν τον άνθρωπο στο αρχαίο κάλλος της περισσής εν Χριστώ ζωής (Ιωάν. 10, 10).

Στην ιστορία του ανθρώπου, η ιεραποστολή και η ποιμαντική εκφράζονται υπό διαφορετική μορφή και ενεργοποιούνται με διαφορετικές μεθόδους, για τον ίδιο πάντα σκοπό, αναλόγως των συνθηκών και περιστάσεων που επικρατούν στον κόσμο.

Αναφέραμε ότι ιεραποστολή και ποιμαντική μαζί συνιστούν και απεργάζονται στην σωτηρία της Οικουμένης. «Θεός γαρ εστιν ο ενεργών εν υμίν» (Φιλ. 2, 13). Αναφέραμε επίσης ότι στη λειτουργία αυτή του Θεού συλλειτουργεί και ο άνθρωπος. Ο καλός Ποιμήν (Ιωάν. 10, 11), ο Χριστός, αναδεικνύει και άλλους ποιμένες, που θυσιάζονται για το ίδιο έργο και εργάζονται για την ενότητα της Εκκλησίας (Ιωάν. 10, 16). Ο ιερεύς, μαζί με τους συνεργάτες του, καλείται να εξασκήσει έργο ιεραποστολικό και ποιμαντικό στην τοπική Ενορία και Κοινότητα. Ο ιερεύς καλείται να πλησιάσει τον άνθρωπο προσωπικά, χωρίς προτίμηση ή προκατάληψη, και να εργασθεί δημιουργικά αναλόγως των συνθηκών. Κατά το παράδειγμα του Καλού Ποιμένος, ο ιερεύς καλείται να προσφέρει στον άνθρωπο ό,τι καλύτερο έχει παραλάβει από τον Θεό, δηλαδή το Ευαγγέλιο, να το προσφέρει στον άνθρωπο που είναι το μεγαλείο της δημιουργίας, να το προσφέρει σήμερα, σε ένα κόσμο αδιάφορο και παθητικό ως προς την πίστη του.

Ο άνθρωπος πάντοτε ποθεί το Θεό και δεν ησυχάζει μέχρις ότου Τον ανακαλύψει με το αγωνιώδες ερώτημα: «Τι με δει ποιείν ίνα, σωθώ; (Πράξ. 16, 30)». Και στο σημείο αυτό ακριβώς επιστρατεύονται οι «δίδυμες αδελφές», η ιεραποστολή και η ποιμαντική, για να υπηρετήσουν τον άνθρωπο, με τη μετάνοια και την εν Χριστώ ζωή (Πράξ. 2, 38-39).

Αναφερόμενοι γενικώς στη δική μας πολιτική, οικονομική και πολιτιστική κατάσταση στην Αυστραλία, με ειλικρίνεια και συνέπεια ας δούμε κατά πόσον ανταποκρινόμαστε στα πνευματικά αιτήματα των καιρών και συνθηκών μας. Ας εξετάσουμε ποια είναι η έννοια και σημασία της ιεραποστολής και της ποιμαντικής για κάθε Ενορία και για τον καθένα μας προσωπικά. Ας εντοπίσουμε τις δικές μας πνευματικές ανάγκες, καθώς και τα προβλήματα των πολλών, που κατά γενικό κανόνα έχουν παθητική ή αδιάφορη στάση στα θέματα της πίστεως.

Στις Πράξεις των Αποστόλων (2, 46), διαβάζουμε την περιγραφή της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας, που ήταν ο καρπός της ιεραποστολής και ποιμαντικής εργασίας, στα δεδομένα της εποχής των αποστολικών χρόνων. Αυτή την «εν χρόνω ζώσαν εικόνα της αιωνιότητος» (π. Γ. Φλωρόφσκυ), καλούμεθα με τη χάρη του Θεού να βιώσουμε στις δικές μας συνθήκες, εδώ στην Αυστραλία. «Θεού γαρ εσμεν συνεργοί, Θεού γεώργιον, Θεού οικοδομή» (Α΄ Κορ. 3, 9).