ονή της Παμμακαρίστου

Ἡ Μονή τῆς Παμμακαρίστου δίδει τό μέτρο τῆς παλαιολόγειας ἐποχῆς καί ἐπιβεβαιώνει τήν ἀναβίωση τῶν κλασσικῶν γραμμάτων σέ συνδυασμό μέ τά νέα φιλοσοφικά καί θεολογικά ρεύματα πού ἔπνεαν. Χτίστηκε ἤ ἀνακαινίσθηκε σέ μεγάλο βαθμό ἀπό τόν πρωτομάστορα τοῦ Ἀνδρονίκου Β Παλαιολόγου (1282-1328 μ.Χ.) Μιχαήλ Ταρχανιώτη Γλαβᾶ. Πολλοί ἱστορικοί καί ἀρχαιολόγοι πιστεύουν ὅτι τό ἀρχικό κτίσμα εἶναι παλαιότερο καί τό ἀποδίδουν στόν Μιχαήλ Ζ Δούκα καί τήν σύζυγό του Μαρία, ἀδελφή τοῦ Ἀλεξίου Κομνηνοῦ.

Ὑπολογίζεται ὅτι στήν Παμμακάριστο ἔγινε ἡ συνάντηση τοῦ Πατριάρχου Γενναδίου Σχολαρίου καί τοῦ Μωάμεθ, ὁ ὁποῖος πῆγε γιά νά συζητήσει μαζί του θρησκευτικά θέματα. Στήν Μονή, ἐπί πατριαρχείας Γενναδίου Β' τοῦ Σχολαρίου, στεγάσθηκε τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀπό τό 1456 μέχρι τό 1587 γιά νά μεταφερθεῖ ἀμέσως μετά στόν Ναό τῆς Παναγίας τῆς Παραμυθίας. Τό 1587 μετετράπη σέ τζαμί ( Φετχιγιέ-Τζαμί). Στό Καθολικό σώζονται περίφημα ψηφιδωτά.