Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική…

Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου
Γενικού Διευθυντού Αποστολικής Διακονίας
της Εκκλησίας της Ελλάδος 

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου...
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα-πρώτα Δόξα Σοι!
Εκεί δάφνες και βάγια
θυμιατό και λιβάνισμα
τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια.
Στο χώμα το στρωμένο με τ' αμπελομάντιλα,
κνίσες, τσουγκρίσματα
και Χριστός Ανέστη
με τα πρώτα σμπάρα των Ελλήνων.
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Ύμνου...
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου!

(Οδυσσέας Ελύτης)

Την ελληνική γλώσσα αξίζει κανείς να τη μάθει και να την αγαπήσει. Και για τις αρετές της, αλλά κυρίως γιατί εκφράζει έναν μεγάλο πολιτισμό, ο οποίος στην αρχή της μακράς διάρκειάς του διαμόρφωσε και κωδικοποίησε την πρώτη και καταστατική στρώση του ανώτερου λεξιλογίου και του εννοιολογίου του δυτικού πολιτισμού, και που δεν έπαψε έκτοτε, σε όλη την ιστορική συνέχειά του, να ζυμώνεται με τις ιστορικές στιγμές της Ανατολής και της Δύσης. Αξίζει όντως να τιμάται μια γλώσσα ως παρακαταθήκη για τη Δύση και αναντικατάστατη ως θεμέλιο για την εθνική ταυτότητα του Ελληνισμού.

Η επί επτά ολόκληρα χρόνια λειτουργία του προγράμματος διδασκαλίας της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στο Ανατολικό Ποντιφικό Ινστιτούτο της Ρώμης, που διακρίνεται για την υψηλή ποιότητα των θεολογικών σπουδών, απαιτεί πίστη και αφοσίωση, προγραμματισμό, επιστημονική συνέπεια, μελέτη και ενδιαφέρον.

Το πρόγραμμα αυτό παρακολουθούν κατ΄ έτος περί τους 230 φοιτητές από διάφορες χώρες του κόσμου που φοιτούν σε πανεπιστημιακές σχολές της Ρώμης, ορθόδοξοι και ετερόδοξοι. Ιδιαίτερα στις ημέρες μας που όλοι, Πολιτεία και Εκκλησία, προετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε την επέτειο της Εθνικής Παλλιγενεσίας του 1821, το πρόγραμμα αυτό έρχεται με διάκριση, συνέπεια και συνέχεια, να δώσει τη μαρτυρία του ελληνικού πολιτισμού και της ορθόδοξης παράδοσης, της παρουσίας του Ελληνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, της παιδείας και της κουλτούρας. Γι' αυτό και η αφίσα για το πρόγραμμα έχει ως φόντο «Το Κρυφό Σχολειό», τον περίφημο πίνακα του ζωγράφου Νικολάου Γύζη. Μια αφίσα που έχει κάνει τον γύρο του κόσμου και τον φοιτητή από την μακρυνή Αϊτή που ήλθε να μάθει ελληνικά να δηλώσει: «Θέλω να γνωρίσω την Ελλάδα, γιατί η πατρίδα μου η Αϊτή αναγνώρισε πρώτη την Ελληνική Επανάσταση».

Κατά καιρούς το πρόγραμμα επιχορηγήθηκε από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» και το Ίδρυμα «Ουράνη». Η Ελληνική Πολιτεία, παρά τις μεγαλόστομες διακηρύξεις, είναι απούσα. Όλοι δηλώνουν αναρμόδιοι και αρμόδιοι. Και ετοιμάζονται να εορτάσουν την Επέτειο. Κάποια στιγμή όμως «τα φώτα της ράμπας» θα σβήσουν. Και τι θα απομείνει μετά; Πού είναι το όραμα, που το «φύραμα», πού η πράξη, πού η συνέχεια, πού η αριστεία του πολιτισμού, πού το ενδιαφέρον, πού η ποιότητα της εξωτερικής πολιτικής, πού η παρουσία, πού η παιδεία, πού το μοίρασμα, πού η δημιουργική υπερηφάνεια για την κληρονομιά μας; πού η περίφημη διά βίου μάθηση, πού η έμπνευση; πού η επανάκτηση του συλλογικού ιστορικού παρελθόντος;

1.400 φοιτητές από 60 χώρες του κόσμου έχουν παρακολουθήσει αυτά τα 7 χρόνια το μάθημα της εκμάθησης της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Στο τέλος δε του έτους δίδουν εσωτερικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, αφού το μάθημα έχει ενταχθεί στον Οδηγό Σπουδών, και εξετάσεις στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, που απoστέλλει γι' αυτό εξεταστές από την Ελλάδα, προκειμένου οι φοιτητές αυτοί να λάβουν την επάρκεια της Ελληνικής Γλώσσας και να ακολουθήσουν μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές σε θέματα που έχουν άμεση σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό, όπως φιλοσοφία, θεολογία, νομική, δίκαιο, εκκλησιαστική ιστορία, εκκλησιαστική τέχνη, δογματική, βιβλική θεολογία, ποίηση, υμνολογία, μουσική και τόσα άλλα.

Υπάρχει όμως και μία άλλη παράμετρος πού ουσιαστική, η οποία στο πρόγραμμα αυτό δίδει άλλη διάσταση και ἀλλες προεκτάσεις που καρποφορούν σε πολλές πλευρές της ιστορίας αυτού του κόσμου. Το πρόγραμμα αυτό είναι καρπός μιάς διαχριστιανικής και διορθόδοξης συνεργασίας πολλών ετών και γεννήθηκε ως απoτέλεσμα του προγράμματος διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στην Αθήνα σε στελέχη της Ορθοδόξου Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κάθε καλοκαίρι επί 18 συνεχή χρόνια. Τον παρελθόντα μάλιστα χρόνο συμμετείχαν στο πρόγραμμα και 15 φοιτητές από την Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Μπάλαμαντ στο Λίβανο.

Έτσι μας προσφέρεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον, να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον, να ακούσουμε και να μοιραστούμε κοινές αγωνίες και προβλήματα, να καλλιεργήσουμε την ελπίδα μας, να μην φοβόμαστε ο ένας τον άλλον, να αγκαλιάσουμε την οικουμένη, όπως την αγκαλιάζει η αγάπη του Θεού, να προωθήσουμε τον πολιτισμό που ενώνει τους ανθρώπους χωρίς να καταργεί την ιδιοπροσωπία τους (και εδώ είναι η ομορφιά του ελληνικού πολιτισμού), να διδάξουμε τους ανθρώπους την ποιότητα του λόγου μέσα από την ομορφιά των λέξεων. Έτσι καλλιεργείται η αγάπη, η διάκριση, η ευγένεια, η καταλλαγή, το ειρηνικό ήθος. Έτσι μαθαίνουμε να κάνουμε προσευχή για την ενότητα της Εκκλησίας. Γιατί χωρίς αγάπη ούτε το μαρτύριο υπέρ Χριστού θα αντέξουμε, ούτε περιεχόμενο θα έχει η προσευχή μας. Γι' αυτό θα τολμούσα να πώ ότι το πρόγραμμα αυτό δεν είναι απλώς ένα πρόγραμμα διδα-σκαλίας της ελληνικής γλώσσας, αλλά είναι «άσκηση στην αγάπη». «Είδες τον Θεό σου; Είδες τον αδελφό σου», λέγει ο μέγας ασκητής Ερήμου Όσιος Αντώνιος ο Μέγας.