• ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Κατάλογος πεσόντων κληρικών

Αγαθαγγέλου (Χαραμαντίδη), Μητροπολίτου Φαναρίου, Γενικού Διευθυντού της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ

Ἱεροδιάκονος Ἰωακείμ Μπεζεντές.

Γεννήθηκε στήν Ἀράχωβα. Ἐκάρη Μοναχός στήν Ἱερά Μονή Ξενιᾶς καί ἀργότερα ἔγινε Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πετράκη. Φονεύθηκε ἀπό τούς Ἰταλούς, γιατί περιέθαλψε τραυματίες τοῦ πολέμου[1].

[1] Βλ. Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσίου, ΠΙΣΤΟΙ ΑΧΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ, σελ. 42-43.  Πληροφορίες περί τοῦ γεγονότος ἀντλήσαμε ἀπό συμπολίτες του.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Ἱερομόναχος Ἰάκωβος Μαυροκέφαλος,  ἐτῶν 55, † Αὔγουστος 1944.

Καταγόταν ἀπό τήν Ἰθάκη καί ἦταν Μοναχός στήν Ἱερά Μονή Ρόμβου. Τόν Αὔγουστο 1944 μεταβαίνοντας στήν Βόνιτσα  ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς στό Μοναστήρι τῆς Βόνιτσας, διότι κατηγορήθηκε ἀπό Γερμανό ὅτι εἶχε λάβει μέρος στήν κατ’ αὐτῶν ἐπίθεση τῶν Ἀνταρτῶν[1].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΕΩΣ

Ἱερεύς Γεώργιος Ταβανιώτης, ἐτῶν 59, † Ἰανουάριος 1952.

Γεννήθηκε τό 1883 στήν περιοχή τῆς Μαρωνείας. Τό  1913  χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος. Στήν συνέχεια ἐχρημάτισε Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως  Ἴμβρου. Κατά τό 1922 κατέφυγε στήν Ἀλεξανδρούπολη καί διωρίσθηκε ὡς ἐφημέριος τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἀλεξανδρουπόλεως. Ἐκτοπίσθηκε στήν Λῆμνο, ὅπου ἀπεβίωσε τόν Ἰανουάριο τοῦ 1942. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του[1]. 

 

Ἱερεύς Εὐστράτιος Παπανικολάου, ἐτῶν 64, † 31 Μαρτίου 1943.

Ἐφημέριος Χώρας Σαμοθράκης. Στίς 31 Μαρτίου 1943 οἱ Βούλγαροι ἔκαναν ἔφοδο στήν οἰκία του, γιά νά συλλάβουν τόν γυιό του Βασίλειο. Ὁ ἱερεύς συλληφθείς καί τρομοκρατηθείς ἀπεβίωσε ἀπό συγκοπή καρδίας. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά τέσσερα παιδιά του[2].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἀποβιωσάντων προσφύγων Ἱερέων, Διευθύνσεως Θρησκευμάτων, Τεχνικῶν, Ξένων καί Μειονοτικῶν Σχολείων Γενικῆς Διοικήσεως Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη Ἰούνιος 1943.

[2] Βλ. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ΒΛ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, σελ. 286-287.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ

Ἀρχιμανδρίτης Ἱερόθεος Μπαζιώτης, ἐτῶν 39, † 3 Δεκεμβρίου 1940.

 Ἐφημέριος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἀργολίδος καί Ἔφεδρος Ὑπολοχαγός Πεζικοῦ. Γεννήθηκε τό 1901. Ἐσπούδασε στήν Μαράσλειο Ἀκαδημία καί στήν Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Χειροτονήθηκε Διάκονος στίς 19 Ἰουλίου 1925 καί Πρεσβύτερος στίς 8 Σεπτεμβρίου 1928 καί τοποθετήθηκε ὡς ἐφημέριος τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ναυπλίου. Ἐπιστρατεύθηκε στίς 12 Ἰουνίου 1940 καί τοποθετήθηκε στό 67ο Σύνταγμα Πεζικοῦ τῆς ΧVΙΙ Μεραρχίας.  Ἒπεσε ὑπέρ Πατρίδος στίς 3 Δεκεμβρίου 1940 στήν Μάχη τοῦ Πόγραδετς[1].

[1] Ὁ Ἑλληνοϊταλικός Πόλεμος, ἔκδοση Διευθύνσεως Ἱστορίας Στρατοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου Στρατοῦ, Ἀνατύπωση 1986, σελ. 289. Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Στρατιωτικῶν Ἱερέων. Ἐφημερίδα Η ΝΙΚΗ, 22.2.1941.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΡΤΗΣ

Ἱερεύς Ζώης Δημητρίου, ἐτῶν  50, † 15 Αὐγούστου 1943.

Καταγόταν ἀπό τό Κομμένο, ὅπου γεννήθηκε τό 1892,  καί ἦταν Ἐφημέριος στούς  Ἁγίους Ταξιάρχες Λουτρῶν. Στίς 15 Αὐγούστου 1943, μεταβαίνοντας στήν πανήγυρη τοῦ χωριοῦ του, συνελήφθη καί ἐκτελέσθηκε τήν ἑπόμενη ἡμέρα μέ ἄλλους 315 σφαγιασθέντες στό Κομμένο ἀπό τούς Γερμανούς. Κατέλιπε τά τέκνα του Βασιλική ἐτῶν 21, Βαρβάρα, ἐτῶν 18, καί Κωνσταντῖνο, ἐτῶν 14[1].

Ἱερεύς Λάμπρος Σταμάτης,  ἐτῶν 51, † 16 Νοεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Κομμένου, ἀπό τό ὁποῖο καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1891. Στόν Κλῆρο εἰσῆλθε τό 1920. Διακόνησε ἀρχικά ὡς Ἐφημέριος Λαγκάδης Βάλτου τῆς Μητροπόλεως Αἰτωλοακαρνανίας. Ἀπό τό 1933 ἦταν Ἐφημέριος στό χωριό Κομμένο. Ἐκτελέσθηκε στόν περίβολο τοῦ Ναοῦ κρατώντας στά χέρια του τό Ἱερό Εὐαγγέλιο καί τά ἱερά ἄμφια στίς 16 Αὐγούστου 1943, ὅταν ἐσφάγησαν ἀπό τούς Γερμανούς ὅλοι οἱ κάτοικοι τοῦ μαρτυρικοῦ Κομμένου. Ἀνάμεσα στούς νεκρούς ἦταν ἡ Πρεσβυτέρα, ἡ θυγατέρα του Μαρία, 14 ἐτῶν, καί ὁ ἑξάχρονος γυιός του Χρῆστος. Κατέλιπε τό παιδί του Γεώργιο[2].

Ἱερεύς Βασίλειος Τσουπρᾶς, ἐτῶν  54, † 30 Σεπτεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ χωρίου Σελλάδων ἀπό τό ὁποῖο καί καταγόταν. Ἦταν πτυχιοῦχος τῆς πενταταξίου Ἱερατικῆς Σχολῆς Ἄρτης. Ὡς Ἐφημέριος διακόνησε ἀρχικά στήν Ρυπανιά Βάλτου. Ἀργότερα διωρίσθηκε Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος τοῦ Δήμου Θυάμου Βάλτου, Πνευματικός καί Οἰκονόμος τῆς Ἱερατικῆς Σχολῆς. Ἐκτελέσθηκε, σέ ἀντίποινα τοῦ σαμποτάζ κατά τῶν Γερμανῶν, στίς 30 Σεπτεμβρίου 1943, μέ ἄλλους συμπολίτες του. Λίγο πρίν τήν ἐκτέλεση φώναξε στούς συναθλητές του: “Παιδιά, πεθαίνουμε γιά τήν πίστη καί τήν Πατρίδα, Θεέ μου, συγχώρεσέ μας. Συγχώρεσε καί τούς φονιάδες μας”[3]. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἑλένη[4].

Ἱερεύς Χρῆστος Θεοχάρης, ἐτῶν 50, † 5 Μαΐου 1943.

Ἐφημέριος Ἁγ. Παρασκευῆς Ράμιας, ἀπό ὅπου καταγόταν. Ἀπόφοιτος τῆς Ἱερατικῆς Σχολῆς Ἄρτης. Πολέμησε μέ γενναιότητα ὡς Λοχίας στήν Μικρά Ἀσία. Συμπαραστάθηκε μέ θάρρος καί ἐλπίδα στό ποίμνιό του καί ἐνίσχυε τούς στρατευμένους ἄνδρες τοῦ χωριοῦ του:

“Προσφιλεῖς ὑπαξιωματικοί καί Στρατιῶται,

Πατρός καί μητρός καί τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τερπνότερον, σεμνώτερον καί ἁγιώτερον ἐστίν ἡ Πατρίς. Σεῖς εἶσθε ἀγαπητοί μου φίλοι οἱ ὑπερασπισταί τῶν ἄνω ἱερῶν μας”.

Μεταβαίνοντας στίς 5 Μαΐου 1943 στό Βουλγαρέλι, κοντά στήν ἐνορία του, ἔπεσε θῦμα τοῦ ἀπό ἀέρος βομβαρδισμοῦ  τῶν Ἰταλῶν. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Παρασκευή, ἐτῶν 47, καί τά παιδιά του  Βασιλική, ἐτῶν 17, Ἀλεξάνδρα, ἐτῶν 26, Κωνσταντῖνο, ἐτῶν 21, Γεώργιο, ἐτῶν 19, Ἀριστοτέλη, ἐτῶν 18, Δημήτριο, ἐτῶν 14  καί  Εὐανθία, ἐτῶν 12[5].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[3] Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσίου, ὅπ. π., σελ. 237.

[4] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[5] Ἰ. Μ. Χατζηφώτη, ὅπ. π., σελ. 113. Ἡ μαρτυρία στηρίζεται σέ χειρόγραφο τοῦ γυιοῦ τοῦ Ἱερέως  Ἀρχιμ. Μαξίμου Θεοχάρη.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ΚΑΙ ΝΑΟΥΣΗΣ

Ἱερεύς Νεόφυτος Κιομουρτζίδης, ἐτῶν 56, † 17 Νοεμβρίου 1944.

Γεννήθηκε τό 1888 στόν Πόντο. Ἦταν ἀρχικά Ἐφημέριος Ὁμαλοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σιδηροκάστρου ἀλλά ἐκδιώχθηκε ἀπό τούς Βουλγάρους. Κατέφυγε στήν Βέροια καί διορίσθηκε ὡς ἐφημέριος στό χωριό Πλατύ καί στόν Ἄραχο. Κατακρεουργήθηκε ἀπό τούς Βουλγάρους μετά τῆς Πρεσβυτέρας του τόν Νοέμβριο τοῦ 1944. Τούς ἔσφαξαν καί τούς δύο καί πέταξαν τ’ ἀκέφαλα σώματά τους στόν ποταμό Λουδία. Κατέλιπε τό παιδί του Βασίλειο, πού ἀργότερα ἔγινε Ἱερεύς[1].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν, Ὀνομαστική κατάστασις τῶν ἐν τῇ περιφερείᾳ τῆς Γενικῆς Διοικήσεως Μακεδονίας προσφύγων Ἱερέων. Βλ. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, Μικρή ἐγκυκλοπαίδεια Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, τόμος 1ος, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1992, σελ. 193. Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσίου, ὅπ. π., σελ. 351-352, 404. Στό βιβλίο τοῦ Γιάννη Ἰωαννίδη καί τοῦ Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσίου ἀναφέρεται ὡς Κιουμουρτζίδης καί Κιουμουρτσίδης καί ὅτι ἐφονεύθη στόν ἐμφύλιο. Ὅμως τά στοιχεῖα τοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου εἶναι διαφορετικά.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Ἱερεύς Μαυραγάνης Χρῆστος,ἐτῶν 65,† 30 Αὐγούστου 1944.

Ἡ Κατοχή τόν βρῆκε νά ἀγωνίζεται γιά τό ποίμνιό του, πού τόν ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα. Βοήθησε πολλούς Πατριῶτες νά γλυτώσουν ἀπό τούς Γερμανούς. Συνελήφθη καί ἐκτελέσθηκε μέ ἄλλους συγχωριανούς του ἀπό τούς Γερμανούς[1].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 2ος, σελ. 13-14.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Ἱερεύς Νικόλαος Γκιάτας, † 4 Ἰουλίου 1944.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Κηπουργό Βοΐου. Συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς πού τόν ἔκαψαν ζωντανό μαζί μέ δεκάδες ἄλλους ἀθώους πολίτες στίς 4 Ἰουλίου 1944[1].

Ἱερεύς Ἀναστάσιος Πλιαχούρης, ἐτῶν 62,† 23 Ὀκτωβρίου 1943.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Μηλέας Μετσόβου. Γεννήθηκε στό χωριό Μηλέας Μετσόβου. Τό 1911 χειροτονήθηκε Ἱερεύς, ἀπό τόν Ἐθνομάρτυρα Μητροπολίτη Γρεβενῶν Αἰμιλιανό, καί τοποθετήθηκε ὡς ἐφημέριος τῆς γενέτειράς του. Στίς 23 Ὀκτωβρίου 1943 τά  Γερμανικά Στρατεύματα Κατοχῆς πυρπόλησαν τό χωριό, τό Σχολεῖο  καί τίς Ἐκκλησίες του, συνέλαβαν τόν π. Ἀναστάσιο καί τόν κατέσφαξαν. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ζωΐτσα, καί τά παιδιά του Διαμαντῆ καί Ἑλένη[2].

Ἱερεύς Ἀθανάσιος Τόσκας, ἐτῶν 66, †7 Ἰουλίου 1944.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Κυδωνιές, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Τήν στοιχειώδη ἐκπαίδευση ἔλαβε στήν γενέτειρά του καί κατόπιν μετέβη στήν Ρουμανία, πλησίον τοῦ συγγενοῦς του Γεωργίου Βασιλειάδου, ὅπου παρέμεινε ἐννέα χρόνια καί παρακολούθησε μαθήματα στά ἐκεῖ λειτουργοῦντα Ἑλληνικά Σχολεῖα. Ἐπανῆλθε στήν γενέτειρά του τό 1909 καί διωρίσθηκε δημοδιδάσκαλος σέ διάφορα χωριά τῆς Ἐπαρχίας Γρεβενῶν. Τό 1920 χειροτονήθηκε Ἱερεύς καί τοποθετήθηκε ὡς Ἐφημέριος στό χωριό Κυδωνιές. Κατακρεουργήθηκε ἀπό Γερμανοβούλγαρους. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Μαλαματή καί τά παιδιά του Θεοδώρα, Ἰωάννη, Δάσκαλο, καί Νικόλαο, Ἀξιωματικό Πυροβολικοῦ[3].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Ἔκθεση 87/9ης Μαΐου 1945 Μητροπολίτου Γρεβενῶν Θεοκλήτου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Ἔκθεση 87/9ης Μαΐου 1945 Μητροπολίτου Γρεβενῶν Θεοκλήτου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ

Ἱερεύς Νικόλαος Βελαλῆς, ἐτῶν 68, †5 Σεπτεμβρίου 1944.

Ἐφημέριος Μακρυρράχης. Συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1943, τόν βασάνισαν καί τόν φυλάκισαν. Ἀπεβίωσε στήν φυλακή ἀπό τήν καρδιά του στίς 5 Σεπτεμβρίου 1944. Πρίν κλείση τά μάτια του, πρόλαβε νά ψιθυρίση: “Φεύγω εὐτυχισμένος, γιατί πιστεύω, ὅτι ἔκαμα τό χρέος μου ἀπέναντι στόν Θεό καί στήν Πατρίδα”.  Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Αἰκατερίνη καί τά παιδιά του Ἰωάννη, Δημήτριο,  Εὐτυχία, Ζαφείρη, Κυριάκο, Κωνσταντῖνο[1].

Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Ζιώγας, ἐτῶν 70, † Φεβρουάριος ἤ Μάρτιος 1944.

Συνταξιοῦχος τοῦ Τ.ΑΚ.Ε. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Ἰταλούς στήν Λάρισα κατά τό ἔτος 1944. Αἰτία τῆς ἐκτελέσεώς του ἦταν ἡ βαρυκοΐα  ἀπό τήν ὁποία ἔπασχε. Κλήθηκε νά σταματήση τήν πορεία του καί ἐπειδή δέν ἄκουσε πυροβολήθηκε. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Εὐαγγελία καί τήν θυγατέρα του Φωτεινή[2].

Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Πανταζῆς τοῦ Ἰωάννου, ἐτῶν 80, †4 Ἀπριλίου 1944.

Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ  Ἁγ. Νικολάου Κερασιᾶς ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Σέ ὅλο τό διάστημα τῆς Κατοχῆς προσέφερε σημαντικές ὑπηρεσίες στόν Ἀγώνα. Κάηκε  ἀπό τούς Γερμανούς ζωντανός μέσα σέ μιά καλύβα κοντά στό χωριό του. Δέν  κατέλιπε οἰκογένεια[3].

Ἱερεύς Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, † 11 Σεπτεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος Ἰωνικοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ξάνθης. Ἐκδιωχθείς κατέφυγε στό Κιλκίς καί στήν συνέχεια στό Βελεστῖνο, τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δημητριάδος. Γέροντας στήν ἡλικία ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς[4].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Βλ. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 318.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[3] Bλ.Μητροπολίτου Δημητριάδος Ἰωακείμ, Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Δημητριάδος μεταξύ κατακτητῶν  καί  ἀνταρτῶν, Ἀθῆναι 1950 σελ. 118. Βλ. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π.,σελ. 318.

[4] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Ὀνομαστική κατάστασις (Μάϊος 1943) τῶν ἐν τῇ περιφερείᾳ τῆς Γενικῆς Διοικήσεως Μακεδονίας προσφύγων Ἱερέων, ἐκ τῆς Διευθύνσεως Θρησκευμάτων, Τεχνικῶν, Ξένων καί Μειονοτικῶν Σχολείων Γενικῆς Διοικήσεως Μακεδονίας. Βλ. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 321.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ  ΔΡΑΜΑΣ

Ἱερεύς Γεώργιος Ἀλεξιάδης, ἐτῶν 67, † 30 Σεπτεμβρίου 1941.

Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ Ταξιαρχῶν  Κοκκινογείων. Γεννήθηκε τό 1874 στήν Λιτίστα τῆς περιοχῆς Ὀρτάκιοϊ. Βαθύς γνώστης τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί καλλίφωνος, ἔγινε πρωτοψάλτης στόν Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων τῆς γενέτειράς του. Ἐχειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1904. Οἱ Βούλγαροι τόν ἀπήγαγαν, μαζί μέ τήν Πρεσβυτέρα του, ἀπό τήν οἰκία του. Τούς ὡδήγησαν στό Σχολεῖο, ὅπου τούς ἐχώρισαν. Τότε τόν ἐρώτησαν ἄν εἶναι Ἕλληνας ἤ Βούλγαρος Ἱερεύς. “Ἕλλην Ἱερεύς” ἀπήντησε ὁ π. Γεώργιος. Μετά ἀπό λίγο τόν ἄφησαν ἐλεύθερο. Μόλις ἐκεῖνος βγῆκε στό προαύλιο τοῦ Σχολείου οἱ Βούλγαροι  στρατιῶτες τόν ἐφόνευσαν διά πυροβόλου ὅπλου ἐκ τῶν ὄπισθεν στίς 30 Σεπτεμβρίου 1941. Ἐπικεφαλῆς τοῦ ἀποσπάσματος ἦταν ὁ Βούλγαρος δάσκαλος τοῦ χωριοῦ. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Φανή[1].

Ἱερεύς Στυλιανός Γρίππας τοῦ Χρήστου, ἐτῶν 40, † 6 Ὀκτωβρίου 1941.

Ἐφημέριος Νικηφόρου, ἀπό τήν Ἡρακλείτσα Καλλιπόλεως. Οἱ Βούλγαροι τόν συνέλαβαν στήν οἰκία του καί τόν  μετέφεραν στό Ἀστυνομικό Τμῆμα τῆς Κοινότητος Νικηφόρου. Ἐκεῖ τόν ἐρώτησαν ἄν εἶναι Ἕλληνας ἤ Βούλγαρος; Ἐκεῖνος  ἀπάντησε: “Ἕλλην ἐγεννήθηκα καί Ἕλλην Ἱερεύς εἶμαι”. Τόν ἐκτύπησαν μέ λόγχη  στήν ὠμοπλάτη καί τοὔκοψαν τόν μεσαῖο δάχτυλο τῆς δεξιᾶς χειρός. Στήν συνέχεια τόν ὡδήγησαν ἔξω καί τόν ἐκτέλεσαν.  Τό σῶμα του παρέμεινε  κατά τήν διάρκεια τῆς  νύχτας στόν τόπο τῆς ἐκτελέσεως. Σέ κανέναν δέν ἐπέτρεψαν νά πλησιάση. Τό ἑπόμενο πρωΐ ἔσυραν τό πτῶμα τοῦ Ἱερέως Στυλιανοῦ στούς δρόμους καί κατόπιν τό ἔρριψαν σέ παρακειμένη χαράδρα, ὅπου  παρέμεινε γιά 8 ἡμέρες. Μετά ὀκτώ ἡμέρες  ἄφησαν τήν Πρεσβυτέρα του νά θάψη τό πτῶμα στή χαράδρα ἀφοῦ δέν ἐπέτρεψαν νά ταφῆ στό κοιμητήριο τοῦ χωριοῦ. Μετά ἀπό αὐτά οἱ Βούλγαροι ἀστυνομικοί ἐπῆγαν  στήν οἰκία τοῦ δολοφονηθέντος Ἱερέως ἐπῆραν δέκα χιλιάδες λέβα, πού βρῆκαν, γιά τήν ἀξία  τῶν 3 σφαιρῶν,  διά τῶν ὁποίων τόν ἐφόνευσαν, ἔδειραν μέχρις αἵματος τήν Πρεσβυτέρα καί ἔφυγαν ἀφοῦ ἐπῆραν καί τά ἱερά ἄμφια τοῦ δολοφονηθέντος Ἱερέως. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἑλένη, ἐτῶν 35, καί τά τρία παιδιά του Εὐλαλία, ἐτῶν 16, Μαρία, ἐτῶν 14 καί Δημήτριο, ἐτῶν 11[2].

Ἱερομόναχος Δανιήλ Θάσιος, † 25Ὀκτωβρίου1941.

 Ἀδελφός τῆς  Ἱερᾶς Μονῆς Εἰκοσιφοινίσσης.  Καταγόταν ἀπό τίς  Μουριές  Θάσου.  Κατά τά γεγονότα τῆς Δράμας (28 Σεπτεμβρίου 1941), ὅταν οἱ Βούλγαροι ἄρχισαν τίς σφαγές, τόν συνέλαβαν ἔξω ἀπό τό Παλαιοχώρι Παγγαίου, στήν θέση Πλατανάκια, ἐνῶ ἐπέστρεφε ἀπό τήν Καβάλα, καί ἀφοῦ  προηγουμένως τόν ἐβασάνισαν τόν ἐκτέλεσαν[3].

 

Ἱερεύς Ἰωάννης Ἠλιάδης τοῦ Γεωργίου, ἐτῶν 60, † 2 Αὐγούστου 1943.

Ἐφημέριος Συνοικισμοῦ Πρινολόφου (Πλατανιᾶς), ἀπό τό χωριό Μελετλῆ Πόντου. Τόν συνέλαβαν οἱ Γερμανοί στό Συνοικισμό Μικρολείβαδο καί τόν ἐκτύπησαν τόσο πολύ, ὥστε μετά λίγες ἡμέρες ἀπέθανε. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Φανή, ἐτῶν 60, καί τά τρία παιδιά του Κυριακή, 19 ἐτῶν, Λάζαρο, 26 ἐτῶν, καί Θεοχάρη, 31 ἐτῶν[4].

Ἱερεύς Σάββας Καραγιαννίδης, ἐτῶν 70, † 11 Νοεμβρίου 1941.

Ἐφημέριος Κοινότητος Ψηλῆς Ράχης. Γεννήθηκε τό 1871 στό Δουγερίτς Σαμψοῦντος. Ἐκτελέσθηκε διά πυροβόλου ὅπλου στήν ἐξώθυρα τῆς οἰκίας του, ὅταν στίς 11 Νοεμβρίου 1941 Βούλγαροι στρατιῶτες ἐλεηλάτησαν τό χωριό καί τόν βρῆκαν μόνο, καθ’ ὅσον οἱ κάτοικοι εἶχαν καταφύγει σέ παρακειμένες χαράδρας[5].

Ἱερεύς Ἀναστάσιος Κων. Καρυπίδης,ἐτῶν 61, † 4 Ὀκτωβρίου 1942.

Ἐφημέριος Πλατανόφυλλου. Γεννήθηκε τό 1881 στό ΚούρτἈλάν Τραπεζοῦντος. Ἐκτελέσθηκε μέ πυροβόλο ὅπλο ἀπό τόν Βούλγαρο  Πρόεδρο τῆς Κοινότητος Πλατανόφυλλου Παγγαίου στήν οἰκία τοῦ Δημητρίου Ἴμβρου. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Παρθένα, ἐτῶν 60[6].

Ἱερεύς Ἰάκωβος Κορυφίδης τοῦ Χριστοφόρου, ἐτῶν 62, † 29 Σεπτεμβρίου 1941.

Ἐφημέριος Συνοικισμοῦ Ἀγάπης Κυργίων. Καταγόταν ἀπό τό χωριό  Ὄλασα Τραπεζοῦντος. Ὅταν πληροφήθηκε τίς σφαγές τῆς Δράμας παρώτρυνε τούς ἄνδρες τοῦ Συνοικισμοῦ νά καταφύγουν στά βουνά. Ἐκεῖνος παρέμεινε πιστός στό χρέος του καί ὡς Ἱερεύς ἀλλά καί ὡς προστάτης τῆς παράλυτης  ἀδελφῆς του. Οἱ Βούλγαροι  στρατιῶτες, ἀφοῦ ἐλεηλάτησαν τήν οἰκία του, τόν συνέλαβαν καί τόν μετέφεραν στήν Δράμα ὅπου τόν ἐκτέλεσαν μετά ἀπό βασανιστήρια διά μαχαίρας. Κατέλιπε τήν παράλυτη ἀδελφή του, ἐτῶν 80[7].

Ἱερεύς Ἄνθιμος Παπαδόπουλος, ἐτῶν 38, † 29 Σεπτεμβρίου 1941.

Ἐφημέριος Κοινότητος Σιταγρῶν. Γεννήθηκε στήν Κερασοῦντα Πόντου τό 1903. Κατά τήν ἡμέρα τῶν τραγικῶν σφαγῶν τῆς Δράμας Βούλγαροι στρατιῶτες καί ἄτακτοι Βούλγαροι πολίτες κύκλωσαν τό χωριό καί ἔβαλαν φωτιά στά σπίτια τῶν Ἑλλήνων. Ὁ Ἱερεύς Ἄνθιμος βοηθοῦσε τούς ἐνορίτες του νά περισώσουν τά ὑπάρχοντά τους. Αὐτό προκάλεσε τήν ὀργή τῶν Βουλγάρων πού τόν ἐπυροβόλησαν ἐν ψυχρῷ. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά τρία παιδιά του[8].

Ἱερεύς Ἰωάννης Πασχαλίδης, † 16 Σεπτεμβρίου 1944.

Ἐφημέριος Ταξιαρχῶν καί Τιμοθέου. Ἐνῶ μετέβαινε στό χωριό Λατικός τόν συνέλαβαν οἱ Βούλγαροι καί τόν ἐξυλοκόπησαν μέχρι ἀφασίας. Φυλακίσθηκε καί ἀπεβίωσε ἀπό τούς βασανισμούς[9].

Ἱερομόναχος Σωφρόνιος, † Ὀκτώβριος 1941.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Εἰκοσιφοινίσσης. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Βουλγάρους τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1941 στήν Μονή[10].

Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τοπάσης, † Μάρτιος1944.

Καταγόταν ἀπό τήν Νέα Ζίχνη. Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Εἰκοσιφοινίσσης. Στίς 21 Σεπτεμβρίου 1942 οἱ Βούλγαροι ἐπετέθησαν στό Μοναστήρι κι ἀφοῦ τό ἐλεηλάτησαν συνέλαβαν τόν παπαΧρυσόστομο καί τόν ἔστειλαν στήν Βουλγαρία, ὡς ὅμηρο. Ἄπεβίωσε λόγῳ κακουχιῶν τόν Μάρτιο τοῦ 1944[11].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Δράμας Γεωργίου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[3] Ἔκθεση Μητροπολίτου Ἐλευθερουπόλεως Σωφρονίου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (18 Δεκεμβρίου 1948). Ἔγγραφο 96/7.6.1945 Μητροπολίτου Δράμας Γεωργίου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο. Βλ. Ἐπισκόπου Διονυσίου Κυράτσου, Μητροπολίτου Δράμας, Ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δράμας.

[4] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[5]  Ὅπ. π.

[6]  Ὅπ. π.

[7]  Ὅπ. π.

[8] Ὅπ. π. .

[9] Βλ. Ἀθανασίου Παπαευγενίου, Μάρτυρες Κληρικοί ΜακεδονίαςΘράκης (19411945), Ἀθῆναι 1948, σελ. 56. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 292.

[10] Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 2ος, σελ. 108.

[11] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν, ἔγγραφο 96/1945 Μητροπολίτου Δράμας Γεωργίου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΡΥΪΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ ΚΑΙ ΚΟΝΙΤΣΗΣ

Ἱερεύς Γεώργιος Κιτσώνης ἤ Παπαγιαννάκης, ἐτῶν 60, † 17 Ἰουλίου 1943.

Ἐφημέριος Ἁγίου Κοσμᾶ Κεφαλόβρυσου Πωγωνίου ἀπ’ ὅπου καταγόταν. Συνελήφθη μαζί μέ ἄλλους εἴκοσι δύο ἐνορίτες του καί κάηκε  μαζί τους ζωντανός ἀπό τούς Γερμανούς στίς 17  Ἰουλίου 1943[1].

Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τσοκώνας (κατά κόσμον Χρῆστος), Ἱεροκήρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Ἔφεδρος Ὑπολοχαγός Πεζικοῦ, † 25 Δεκεμβρίου 1940.

            Γεννήθηκε στίς 8 Μαΐου 1913 καί σπούδασε τήν θεολογική ἐπιστήμη στήν Χάλκη. Ἐκάρη Μοναχός στήν Μονή Βελλᾶς καί τό 1936 χειροτονήθηκε Διάκονος ἀπό τόν Μητροπολίτη Ἰωαννίνων Σπυρίδωνα. Ὑπηρέτησε ὡς Ἱεροκήρυξ τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων Ἰωαννίνων, Λευκάδος καί Ἰθάκης καί Δρυϊνουπόλεως. Στίς 25 Αὐγούστου χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος ἀπό τόν Μητροπολίτη Ίωαννίνων Σπυρίδωνα στίς 25 Αὐγούστου 1940 γιά τίς ἀνάγκες τοῦ Μετώπου. Κατατάχθηκε στό 40ό Σύνταμα Εὐζώνων (Ἄρτας). Ἔπεσε ὑπέρ Πατρίδος στίς 25 Δεκεμβρίου 1940 στό Κεράσοβο Πωγωνίου[2].

[1] Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 1ος, Ἀθῆναι 1992, σελ. 194. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, Ἡ προσφορά τῆς Ἐκκλησίας στή δεκαετία τοῦ ’40, Ἀθήνα 1996, σελ. 119. [2] Ὁ Ἑλληνοϊταλικός Πόλεμος, ἔκδοση Διευθύνσεως Ἱστορίας Στρατοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου Στρατοῦ, Ἀνατύπωση 1986, σελ. 289.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΕΔΕΣΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΛΛΗΣ

Ἱερεύς Ἰωάννης Καρδάμης, ἐτῶν 42, † 13 Μαρτίου 1944.

Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου Μανδάλου. Καταγόταν ἀπό τήν Μικρά Ἀσία. Προκειμένου νά μεταβῆ στό Γραφεῖο τῆς Ἀρχιερατικῆς Ἐπιτροπείας Γιαννιτσῶν, γιά ἐκκλησιαστικές ὑποθέσεις, οἱ ἐνορῖτες του, μέ τήν εὐκαιρία αὐτή, τοῦ ἐνεχείρισαν χρηματικό ποσόν 14.000.000 δρχ., ἀντίτιμο ὑφασμάτων τά ὁποῖα ἐπρόκειτο νά λάβουν  ἀπό τήν Ἕνωση Συνεταιρισμῶν διά τῆς Ἀγροτικῆς Τραπέζης. Οἱ Γερμανοί τόν συνέλαβαν στά Γιαννιτσά, στίς 7 Μαρτίου 1944, καί χωρίς κἄν νά τόν ρωτήσουν σχετικά, τόν ἐφυλάκισαν  καί τόν ἐξετέλεσαν, στίς 13 Μαρτίου 1944, στό Ἀσβεστοχωριό Γιαννιτσῶν. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Παναγιώτα καί τά πέντα παιδιά του Νικόλαο, ἐτῶν 12, Κωνσταντῖνο, ἐτῶν 16, Ἐλισάβετ, ἐτῶν 16, Χαράλαμπο, ἐτῶν 9, καί Κυριάκο, ἐτῶν 6[1].

Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Μώραλης,  ἐτῶν  45, † 21 Ἰουλίου 1944.

Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου Ἐδέσσης. Καταγόταν ἀπό τήν Καλλίπολη Θράκης. Οἱ Γερμανοί τόν συνέλαβαν καί τόν ἐβασάνισαν στήν Γκεστάπο Ἐδέσσης τόσο φρικτά, πού προκάλεσαν τήν ἀγανάκτηση καί τήν διαμαρτυρία τῶν Χριστιανῶν. Τότε τόν μετέφεραν στήν Σκύδρα καί τόν ἐκτέλεσαν στίς 21 Ἰουλίου 1944. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Σμαράγδα, ἐτῶν 47, καί τά πέντε παιδιά του  Ἰωάννη, ἐτῶν 25,  Ἑλένη, ἐτῶν 21, Ἀλεξάνδρα, ἐτῶν 18, Εὐμορφία, ἐτῶν 12, καί Σουλτάνα, ἐτῶν 5[2].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεσις Μητροπολίτου Ἐδέσσης καί Πέλλης Παντελεήμονος πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (20 Φεβρουαρίου 1948).

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΕΛΑΣΣΩΝΟΣ

Οἰκονόμος Δημήτριος Εὐαγγέλου, ἐτῶν 62, † 16 Φεβρουαρίου 1943.

Ἐφημέριος Δομένικου ἀπό τό ὁποῖο καί καταγόταν. Ἐκτελέσθηκε μαζί μέ ἄλλους 116 Χριστιανούς τῆς Κοινότητος Δομένικου ἔξω ἀπό τό χωριό Δαμασούλι, στήν δημόσια ὁδό Λάρισας  Ἐλασσῶνος ἀπό τούς Ἰταλούς, σέ ἀντίποινα γιά τόν φόνο 2 Ἰταλῶν στρατιωτῶν. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά δύο του παιδιά[1].

Σακελλάριος Νικόλαος Μπαζακογιάννης ἤ Παπαγεωργίου, ἐτῶν 58, † 12 Μαρτίου 1943.  Ἐφημέριος Τσαριτσάνης.

Οἰκονόμος Ἀναστάσιος Σπανός, ἐτῶν  67, † 12 Μαρτίου 1943.

Ἐφημέριος Τσαριτσάνης. Καταγόταν ἀπό τήν Τσαρίτσανη.

Καί οἱ δύο ἐκτελέσθηκαν ὡς ἑξῆς: Στίς 12 Μαρτίου 1943 ὁ Ἰταλός Φρούραρχος, ἀφοῦ συγκέντρωσε τούς κατοίκους τῆς Κοινότητος Τσαριτσάνης,  ἀπηύθυνε σέ ὅλους,  καί ἰδιαίτερα στούς δύο Ἱερεῖς, αὐστηρότατη σύσταση νά ὑποδείξουν τά κρυσφύγετα τῶν ἀνταρτῶν. Γιά τήν ἀρνητική ἀπάντηση ὅλων διατάχθηκε ἀμέσως ὁ τυφεκισμός τους στήν πλατεία τοῦ χωριοῦ. Κατέλιπε ὁ μέν πρῶτος τήν Πρεσβυτέρα του Εὐαγγελία, ἐτῶν 68 καί τά ἑπτά παιδιά του Αἰκατερίνη, ἐτῶν 45, Παῦλο, ἐτῶν 43, Ἰουλία, ἐτῶν 41, Ἀνθή, ἐτῶν 39, Σταυρούλα, ἐτῶν 37, Ἰωάννη, ἐτῶν 35, Ἐλισάβετ, ἐτῶν 33. Ὁ δέ δεύτερος κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα  του  Σουλτάνα, ἐτῶν 56, καί τά  παιδιά του Δημήτριο, ἐτῶν 43, Ἀσημίνα, ἐτῶν 37, Στυλιανό, ἐτῶν 31, καί Κωνσταντῖνο, ἐτῶν 25,[2].

Ἀρχιμανδρίτης Νεόφυτος Σάρρος, † 12 Σεπτεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος Ἐλασσῶνος καί Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὀλυμπιωτίσσης. Γεννήθηκε τό 1873 στήν Ἐλασσῶνα. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς καί ἀνέλαβε ἐπιστάτης τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης. Οἱ Γερμανοί κατά τήν ἡμέρα τῆς ἀποχωρήσεως τῶν Ἰταλῶν ἀπό τήν Ἐλασσώνα συνέλαβαν τόν Ἀρχιμανδρίτη Νεόφυτο, ὡς ὕποπτο κατασκοπείας. Μετά δίωρο περιορισμό καί ἀνάκριση τόν κατεδίκασαν σέ θάνατο  διά τυφεκισμοῦ στό Νεκροταφεῖο Ἐλασσῶνος. Λέγεται, ὅτι ὁ Ἱερεύς ὁδηγούμενος πρός τόν τόπο τῆς ἐκτελέσεώς του ἔψαλλε καθ’ ὁδόν τήν νεκρώσιμη ἀκολουθία[3].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Ἐλασσῶνος Καλλινίκου πρός τόν Πρόεδρο τοῦ Τ.Α.Κ.Ε. Μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο (31 Ἰανουαρίου 1948).

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Ἐλασσῶνος Καλλινίκου πρός τόν Πρόεδρο τοῦ Τ.Α.Κ.Ε. Μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο (31 Ἰανουαρίου 1948).

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Ἐλασσῶνος Καλλινίκου πρός τόν Πρόεδρο τοῦ Τ.Α.Κ.Ε. Μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο (31 Ἰανουαρίου 1948).

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ

Ἱερεύς Ἀνώνυμος, † Μάϊος 1942.

Ἐφημέριος στό χωριό Κοκκινόχωμα Ἐλευθερουπόλεως. Οἱ Βούλγαροι, χωρίς καμμιά ἀφορμή, συνέλαβαν τόν γέροντα Ἱερέα, καί ἀφοῦ τόν ξυλοκόπησαν ἄγρια τόν ἐξύρισαν καί στήν συνέχεια τόν ἔσερναν περιφέροντάς τον στούς δρόμους τοῦ χωριοῦ[1].

Ἱερεύς Παράσχος Κυρ. Κυρκούδης.

Ἐφημέριος Νικίσιανης. Γεννήθηκε στίς 11 Ἰανουαρίου 1870 στήν Νικίσιανη. Τό 1905 χειροτονήθηκε Ἱερεύς στήν Μονή Εἰκοσιφοίνισσας. Ἀπέθανε στό Νοσοκομεῖο Καβάλας δηλητηριασμένος ἀπό τούς Βουλγάρους[2].

[1] Βλ. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, Ἡ Ἐκκλησία εἰς τόν ἀγῶνα τῆς ἐλευθερίας, Ἀθῆναι 1952, σελ. 300. [2] Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσόυ, Πιστοί ἄχρι θανάτου, Ἀθῆναι 1959, σελ. 421422.
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΖΙΧΝΩΝ ΚΑΙ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ Ἱερεύς Γεώργιος Γρηγοριάδης ἤ Παπαρήγας,  ἐτῶν 58, † 30 Σεπτεμβρίου 1941. Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Λευκοθέας ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Τό μεσονύκτιο τῆς 30ῆς Σεπτεβρίου 1941 τόν ἐκάλεσαν οἱ Βούλγαροι στά Γραφεῖα τῆς Κοινότητος Λευκοθέας. Τόν ἐκράτησαν ἐκεῖ καί μετά δυό ὥρες τόν ὡδήγησαν στό χωριό  Μανδήλιο καί ἀπ’ ἐκεῖ, μέ τήν συνοδεία Βουλγαρικοῦ ἀποσπάσματος, μαζί μέ ἄλλους συλληφθέντες, στήν Ἀλιστράτη. Καθ’ ὁδόν τούς ἐκτέλεσαν ὅλους. Τήν ἑπόμενη ἡμέρα βρέθηκε νεκρός σέ μιά χαράδρα, στήν θέση Ντερίν Ντερέ. Ἦταν χῆρος[1]. Ἱερεύς Ἐλευθέριος Ἰωσηφίδης, ἐτῶν 64, † 10 Ὀκτωβρίου 1941. Ἐφημέριος Κατάφυτου. Καταγόταν ἀπό τήν Σαμψοῦντα. Συνελήφθη ἀπό τούς Βουλγάρους στίς 10 Ὀκτωβρίου 1941 στόν Καλό Ἀγρό Δράμας. Τόν ἔδειραν ἀνηλεῶς μέχρι θανάτου καί ἀπό τούς βασανισμούς ἔχασε τήν φωνή του. Τήν ἑπομένη ἡμέρα, ἀφοῦ ὡδηγήθηκε στήν οἰκία του, ἀπεβίωσε[2].   Ἱερεύς Σάββας Προδρόμου, † 29 Σεπτεμβρίου 1944. Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Βαθύτοπος τῆς Μητροπόλεως Νευροκοπίου. Συμμετεῖχε σέ ἀντιστασιακές ὁμάδες. Γιά νά ἀποφύγη τόν βουλγαρικό ζυγό κατέφυγε στήν περιοχή τῆς Νιγρίτας. Συνελήφθη καί φυλακίσθηκε ἀπό τούς Βουλγάρους στίς Σέρρες. Τήν νύχτα, μαζί μέ ἄλλους φυλακισμένους Ἕλληνες, ἐκτελέσθηκε στό 12ο χιλιόμετρο τῆς ὁδοῦ Σερρῶν  Βροντοῦς[3]. Ἱερεύς Παντελεήμων Σαρασίτης, ἐτῶν 55, † Ἰούλιος 1944. Ἐφημέριος Νέας Φυλῆς. Καταγόταν ἀπό τήν Μικρά Ἀσία. Ἐχειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1935. Εἶχε ἐνταχθῆ σέ Ἀντιστασιακή Ὁμάδα καί τόν Ἰούλιο 1944 ἐφονεύθη σέ συμπλοκή μεταξύ τῆς ὁμάδος του  καί Βουλγαρικοῦ ἀποσπάσματος. Ἦταν χῆρος[4]. [1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν, Ἀναφορά 22ας Φεβρουαρίου 1947 Ἱερέως Μενελάου Γεωργιάδου, Ἐφημερίου Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίας Κυριακῆς Μανδηλίου, πρός τήν Ἱερά Μητρόπολη Ζιχνῶν. Στοιχεῖα ἐστάλησαν ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου . [2] Ἔκθεση Μητροπολίτου Νευροκοπίου Ἀγαθαγγέλου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. ( 10 Ἰανουαρίου 1947). Βλ. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π, σελ. 304. [3] Ἔκθεση Μητροπολίτου Νευροκοπίου Ἀγαθαγγέλου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. ( 10 Ἰανουαρίου 1947). [4] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΗΛΕΙΑΣ

Ἱερεύς Δημήτριος Κουφόπουλος, † 17 Αὐγούστου 1942.

Συνελήφθη ἀπό τούς Ἰταλούς καί ἀπέθανε ἀπό τούς βασανισμούς[1].

[1] Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 352. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π., σελ. 121. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 1ος, σελ. 206.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΘΕΣΣΑΛΙΩΤΙΔΟΣ ΚΑΙ ΦΑΝΑΡΙΟΦΕΡΣΑΛΩΝ

Ἱερεύς Χρῆστος Οἰκονόμου, ἐτῶν 77, † Ὀκτώβριος 1943.

Διετέλεσε ἐφημέριος  Μουζακίου ἐπί 40 χρόνια. Τόν Ὀκτώβριο 1943 ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς πού ἐπέδραμαν κατά τοῦ χωριοῦ καί τό ἔκαψαν. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Σταματία, ἐτῶν 74[1].

 

Ἱερεύς Δημήτριος Παπαγρηγορίου, ἐτῶν 75, † Νοέμβριος 1943.

Ἐφησύχαζε στό Μεσινικόλας, ἀπό τό ὁποῖο καί καταγόταν. Ἐκτελέσθηκε, μέ ἄλλους συγχωριανούς του, τόν Νοέμβριο 1943 κατά τήν ἐπιδρομή τῶν Ἰταλογερμανῶν[2].

 

Ἱερεύς Ἀχιλλεύς Παπαποστόλου,  ἐτῶν 60, † Σεπτέμβριος 1943.

Ἐφημέριος ΠασᾶΜαγούλας Φαρσάλων. Σενελήφθη κατά τήν ἐπιδρομή τῶν Ἰταλῶν, τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1943, κατά τοῦ χωριοῦ του. Ἐκτελέσθηκε ἐπί τόπου μέ ἄλλους ἐνορίτες του μέ ἀφορμή ὅτι βοηθοῦσε Ἀντιστασιακές Ὁμάδες. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Βαρβάρα, ἐτῶν 49, καί τήν θυγατέρα του Σωτηρία, ἐτῶν 21[3].

 

Ἱερεύς Ἀπόστολος Παπαθεοδώρου, † 3 Μαρτίου 1943.

Συνελήφθη ἀπό τούς Ἰταλούς καί ἐκτελέσθηκε[4].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[2] Ὅπ. π.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[4] Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 320.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΗΒΩΝ ΚΑΙ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Ἱερεύς Σωτήριος Ζήσης, ἐτῶν 38, † 10 Ἰουνίου 1944.

Ἐφημέριος Διστόμου, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς, μαζί μέ ἄλλους Διστομίτες, κατά τήν ἡμέρα τῆς σφαγῆς τοῦ Διστόμου, στίς 10 Ἰουνίου 1944[1].

Ἱερεύς Δημήτριος Παπαβασιλείου, † 1942.  

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Προσήλιο Παρνασσίδος, γυιός τοῦ Ἱερέως Βασιλείου. Γεννήθηκε τό 1894. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1924. Συνελήφθη ἀπό τούς Ἰταλούς καί κλείσθηκε σέ στρατόπεδο, ὅπου βασανιζόμενος ἀπέθανε ἀπό φυματίωση[2].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, α) ἔγγραφο 138/21.6.1945 Μητροπολίτου Θηβῶν καί Λεβαδείας Πολυκάρπου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο, β) Ἔκθεσις 20ῆς Αὐγούστου 1947 Μητροπολίτου Θηβῶν καί Λεβαδείας Πολυκάρπου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο, γ) Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Βλ. περισσότερα γιά τό χρονικό τῆς σφαγῆς: Τάκη Λάππα, 10 τοῦ Ἰούνη 1944, Σάββατο, Ἐμβόλιμον 2122, ἀφιερωματικό τεῦχος στά 50 χρόνια ἀπό τήν σφαγή τοῦ Διστόμου, ἔκδ. Δήμου Διστόμου, Δίστομο 1994, σελ. 1533.

[2] Τό Προσήλιο ἀνῆκε τότε στήν Ἱερά Μητρόπολη Φθιώτιδος. Βλ. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 2ος, σελ. 49-50.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ἱερεύς Σωτήριος Δερδεμέζης,  ἐτῶν 68, † Ἰούλιος 1943.

Ἐφημέριος Κοινότητος Δερβιζιάνων. Κατά τήν Κατοχή βοήθησε καί φυγάδευσε ἀμέτρητους κυνηγημένους ἀπό τούς Κατακτητές. Ἐφονεύθη ἀπό ἀεροπορικό βομβαρδισμό τῶν Ἰταλῶν στήν Κοινότητα Δερβιζιάνων (ἐκεῖ βρισκόταν τό Ἀρχηγεῖο τῶν Ἐθνικῶν Ὁμάδων Ἑλλήνων  Ἀνταρτῶν), τόν Ἰούλιο τοῦ  1943, ὅπου μέ τήν κόρη του Αἰκατερίνη βοηθοῦσε στήν περίθαλψη τραυματιῶν. Κατέλιπε τά παιδιά του Μαρία, Χρῆστο, Αἴκατερίνη καί  Ἑλένη[1].

Ἱερεύς Νικόλαος Δημητρίου.

Συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς, πού τόν ἀπήγαγαν ὡς ὅμηρο, καί ἐκτελέσθηκε, μετά ἀπό βασανιστήρια, στήν Κλεισούρα[2].

Ἱερεύς Εὐθύμιος Ἰωάννου, ἐτῶν 44, † 23 Ἰουλίου 1943.

Ἐφημέριος Κοινότητος Λάλιζας. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς, στίς 23 Ἰουλίου 1943. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Λαμπρινή καί τά παιδιά του Παναγιώτα, ἐτῶν 22, Ἰωάννη, ἐτῶν 20, Βασιλική, ἐτῶν 18, Γεώργιο, ἐτῶν 15 καί Ἐμμανουήλ,  ἐτῶν 12[3].

Ἱερεύς Νικόλαος Κατσίκης, † 7 Ἰανουαρίου 1945.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Γρεβενήτι. Σέ μιά ἀπό τίς ἐπιδρομές τῶν Γερμανῶν στό χωριό τόν συνέλαβαν. Ἀπέθανε ἀπό τά βασανιστήρια[4].

Ἱερεύς Γεώργιος Κοντός, ἐτῶν 62, † Ὀκτώβριος 1943.

Ἐφημέριος Κοινότητος Ἀνατολικῆς. Τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1943 οἱ Γερμανοί ἔφθασαν στό χωριό. Οἱ κάτοικοι κατέφυγαν στά βουνά, γιά νά γλυτώσουν. Ὁ γέροντας Ἱερεύς παρέμεινε, γιά νά παρακαλέση τούς Γερμανούς νά μήν καταστρέψουν τό χωριό.  Τόν ἐκτέλεσαν. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἑλένη καί τά παιδιά του Ἀθανάσιο,  ἐτῶν 40,  Εὐάγγελο, ἐτῶν 38, Βασίλειο, ἐτῶν 36, Περσεφόνη, ἐτῶν 32, καί Χρῆστο, ἐτῶν 26[5].

Ἱερεύς Ἀναστάσιος Παπαβασιλείου, † 14 Νοεμβρίου 1942.

Ἐφημέριος Γριμπόβου Ἠπείρου.

 

Ἱερεύς Γεώργιος Σιούλης,  ἐτῶν 43, † 23 Ἰουλίου 1943.

Ἐφημέριος Κοινότητος Ἁγίας Ἀναστασίας Ἠπείρου. Σπούδασε στήν Μονή Βελλᾶς. Οἱ Γερμανοί τόν συνέλαβαν καί τόν ἔκαψαν ζωντανό μαζί μέ ἄλλους ἐνορίτες του, στίς 23 Ἰουλίου 1943[6].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Βλ. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 1ος, σελ. 132.

[2] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π., σελ. 108.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Βλ. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, Μικρή ἐγκυκλοπαίδεια Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, τόμος 1ος, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1991, σελ. 191.

[4] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, Ἡ προσφορά τῆς Ἐκκλησίας στή δεκαετία τοῦ ’40, Ἀθήνα 1996, σελ. 118.

[5] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Βλ. Βλ. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, Μικρή ἐγκυκλοπαίδεια Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, τόμος 1ος, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1991, σελ. 196.

[6] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Βλ. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, Μικρή ἐγκυκλοπαίδεια Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, τόμος 2ος, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1992, σελ. 102. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, Ἡ προσφορά τῆς Ἐκκλησίας στή δεκαετία τοῦ ’40, Ἀθήνα 1996, σελ. 146-147.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ  ΚΑΙ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ

Ἱερομόναχος Θεόκλητος Ἀναστασόπουλος, ἐτῶν 42, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου, καταγόμενος ἀπό τήν Μονάστρα Γορτυνίας. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[1].

Μοναχός Κωνσταντῖνος Ἀντωνόπουλος, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς[2].

Ἱερομόναχος Ἀνώνυμος, ἐτῶν 50, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Καταγόταν ἀπό τό Προυσό Εὐρυτανίας. Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ[3].

Ἱερομόναχος Ἀνώνυμος, ἐτῶν 35, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Καταγόταν ἀπό τό Προυσό Εὐρυτανίας. Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ[4].

Διάκονος Ἀνώνυμος, † Ἰούνιος 1943.

Ἀδελφός τῆς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Ἐκτελέσθηκε στά Καλάβρυτα[5].

Ἱερομόναχος Νεόφυτος Ἀρφάνης, ἐτῶν 38, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς  Ἱερᾶς  Μονῆς Ἁγίας Λαύρας. Γεννήθηκε τό 1905 στήν Κάτω Κλειτορία. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς.[6].

Μοναχός Ἀγαθάγγελος Ἀσημακόπουλος, ἐτῶν 40, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας. Γεννήθηκε τό 1903 στήν Κάτω Χώρα Ναυπακτίας. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[7].

 

Ἱεροδιάκονος Καλλιόπιος Ἀσημακόπουλος, ἐτῶν 52, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκε στό Διακοφτό τό 1891. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[8].

Δόκιμος Ἠλίας Ἀτσάρης, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Δόκιμος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς  Μεγάλου Σπηλαίου Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[9].

Μοναχός Ἰωάννης Βελούσης, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[10].

Μοναχός Γεννάδιος Βουρλῆς, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[11].

Μοναχός Ἀνδρέας Γιαννακλῆς, † 8 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[12].

Ἱερεύς Παναγιώτης Δημόπουλος, ἐτῶν 45, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος Καλαβρύτων, ὁ ἐπικαλούμενος “Παπακαλός”. Γεννήθηκε τό 1898 στό χωριό Ἀγρίδιο Καλαβρύτων. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ. Κατέλιπε τήν  Πρεσβυτέρα του  καί τρεῖς ἄγαμες θυγατέρες.[13].

Ἱερεύς Ἀργύριος Σούκας, ἐτῶν 70, † 10 Ἰουλίου 1944.

Γεννήθηκε τό 1874 στό Παγκράτιο, στό ὁποῖο ἐφημέρευε. Ἦταν γυιός Ἱερέως. Οἱ Γερμανοί τόν συνέλαβαν καί τόν σκότωσαν διά τυφεκισμοῦ[14].

Μοναχός Ἀνανίας Θεοφυλακτόπουλος, ἐτῶν 76, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκε τό 1877 στό Διακοφτό. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ[15].

 

Ἱερομόναχος Ἰγνάτιος Ἰωάννου, ἐτῶν 36, †13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκε τό 1907 στό Βαλτεσινίκο. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ[16].

 

Ἱερεύς Χρῆστος Κ. Κανελλόπουλος, ἐτῶν 67, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος Ρωγῶν Καλαβρύτων, ὅπου καί  γεννήθηκε τό 1875. Τόν ἐξετέλεσαν διά τυφεκισμοῦ στίς 13 Δεκεμβρίου 1943. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του.[17].

Ἱερομόναχος Γεράσιμος Καρβουτζῆς, ἐτῶν 37, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκε τό 1905 στό Σούλι Κορινθίας. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ[18].

Ἱερομόναχος Γαβριήλ Κόσσυφας, ἐτῶν 81, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Προηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκε στό Διακοφτό τό 1862. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ καί μετά τόν ἔρριξαν στό βάραθρο τῆς Κισσωτῆς[19]. Ὅταν οἱ Γερμανοί ἀνέβασαν τούς Μοναχούς στήν θέση Κισσωτή τούς ἀκολούθησε κι’ ἕνα ὀρφανό, ἡλικίας 10 χρόνων, πού εἶχε στήν προστασία του ὁ παπαΓαβριήλ. Μόλις τό παιδί εἶδε τά πολυβόλα στημένα γιά τήν ἐκτέλεση, μπῆκε μπροστά ἀπό τόν Γέροντα κι ἄρχισε νά φωνάζη κλαίγοντας: “Μή σκοτώσετε τόν παπποῦ μου!… Θέλω τόν παπποῦ μου!…”. Ὁ ἐπικεφαλῆς Γερμανός Ἀξιωματικός ἔβγαλε τό περίστροφό του τράβηξε βίαια τό παιδί καί τὤρριξε κάτω μέ μιά πιστολιά[20].

Ἱερομόναχος Παρθένιος Λουκόπουλος, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς  Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας καί Καθηγητής στό Γυμνάσιο Καλαβρύτων. Καταγόταν ἀπό τό Λευκάσιο. Ἐκτελέσθηκε, μαζί μέ τούς ἑκατοντάδες ἄλλους Καλαβρυτινούς,  στίς 13 Δεκεμβρίου 1943, ἡμέρα τοῦ ὁλοκαυτώματος τῶν Καλαβρύτων[21].

Μοναχός Ἰωάννης Μηλιάκης,† 13 Δεκεμβρίου 1943

Ἀδελφός τῆς  Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων. Ἐκτελέσθηκε  ἀπό τούς Γερμανούς[22].

 

Ἱερομόναχος Βασίλειος Νασιόπουλος, † 14 Δεκεμβρίου 1943

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας Καλαβρύτων. Τόν συνέλαβαν, μαζί μέ τούς ἄλλους Μοναχούς, καί τόν βασάνισαν, γιά νά προδώση. Ἐκτελέσθηκε, γιατί ἀρνήθηκε νά ἀποκαλύψη τά κρησφύγετα  τῶν ἀνταρτῶν[23].

Κωνσταντῖνος Νταφαλιᾶς, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Δόκιμος τῆς  Ἱερᾶς  Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ[24].

Μοναχός Γρηγόριος Οἰκονόμου, ἐτῶν  63,†13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκε τό 1180 στό Ἐλευθέριο Κονίτσης. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ[25].

 

Ἱερεύς Θεόδωρος Παπαγεωργίου,  ἐτῶν 55, † 23 Φεβρουαρίου 1944.

Ἐφημέριος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Αἰγίου. Γεννήθηκε τό 1891 στό χωριό Κουνινᾶς Αἰγιαλείας. Διακρινόταν γιά τήν κηρυκτική του ἱκανότητα καί τήν φιλανθρωπική του δράση. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς στίς 23 Φεβρουαρίου 1944 καί κατέλιπε  τήν Πρεσβυτέρα του καί τά τρία παιδιά του[26].

 

Ἀρχιμανδρίτης Δωρόθεος Παπαδημητρίου, ἐτῶν 52, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας καί Καθηγητής Γυμνασίου Καλαβρύτων. Γεννήθηκε τό 1891 στήν Ἄνω Κλειτορία. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ[27].

Ἱερομόναχος Ἀμβρόσιος Παπαρρηγόπουλος, ἐτῶν 62, † 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας. Γεννήθηκε τό 1881 στά Φίλια Καλαβρύτων. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Ἰταλούς τό 1943[28].

Νικόλαος Πάτσιος, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Δόκιμος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Ἐφονεύθη διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[29].

Νικόλαος Σπυρόπουλος, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Δόκιμος τῆς  Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Σπηλαίου. Ἐφονεύθη διά τυφεκισμοῦ ἀπό τούς Γερμανούς[30].

Ἱερεύς Παναγιώτης Χαραλαμπόπουλος, ἐτῶν 37, † 19 Ἰουλίου 1944.

Γεννήθηκε τό 1907. Καταγόταν ἀπό τό Παγκράτιο. Ἐφημέριος στό χωριό Ἀναστάσοβα Καλαβρύτων. Ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ στίς 19 Ἰουλίου 1944 καί κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά τρία παιδιά του[31].

Ἱερομόναχος Εὐθύμιος Χρυσανθακόπουλος, ἐτῶν 66, † 13 Δεκεμβρίου 1943.

Ἀδελφός  τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Λαύρας. Γεννήθηκε τό 1878 στό Καλλιφώνιο Καλαβρύτων. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς διά τυφεκισμοῦ[32].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον 3 Ἰουλίου 1945).

[2] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, Ἡ προσφορά τῆς Ἐκκλησίας στή δεκαετία τοῦ ’40, Ἀθήνα 1996, σελ. 99.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[4] Ὅπ. π.

[5] Ὅπ. π.

[6] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον 3 Ἰουλίου 1945).

[7] Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον 3 Ἰουλίου 1945).

[8] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον 3 Ἰουλίου 1945).

[9] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[10] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, ὅπ. π. σελ. 102.

[11] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[12] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, ὅπ. π. σελ. 105.

[13] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[14] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[15] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον 3 Ἰουλίου 1945).

[16] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[17] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945). Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, Ἡ Ἐκκλησία εἰς τόν ἀγῶνα τῆς ἐλευθερίας, Ἀθῆναι 1952, σελ. 353355.

[18] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[19] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[20] Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, Ἡ Ἐκκλησία εἰς τόν ἀγῶνα τῆς ἐλευθερίας, Ἀθῆναι 1952, σελ. 355356.

[21] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[22] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π.

[23] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Πίναξ ἐκτελεσθέντων Κληρικῶν Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, ὑπογεγραμμένος ὑπό τοῦ Τοποτηρητοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν Θεοκλήτου (Αἴγιον, 3 Ἰουλίου 1945).

[24] Ὅπ. π.

[25] Ὅπ. π.

[26] Ὅπ. π.

[27] Ὅπ. π.

[28] Ὅπ. π.

[29] Ὅπ. π.

[30] Ὅπ. π.

[31] Ὅπ. π.

[32] Ὅπ. π.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Ἱερεύς Ἀνδρέας  Ἀθανασίου, † Μάϊος 1943.

Ἐφημέριος Ἁγίου Δημητρίου. Συνελήφθη ἀπό τούς Ἰταλούς μέ τήν κατηγορία τῆς ὑποθάλψεως καί ἀποκρύψεως Ἑλλήνων καί Ἄγγλων Πατριωτῶν. Μιά ἐπίσημη ἰταλική ἔκθεση, μεταφρασμένη στήν ἑλληνική, ἀναφέρει, μεταξύ ἄλλων, ὅτι ὁ παπαἈνδρέας καταφερόταν δημόσια ἐναντίον τοῦ Μουσσολίνι καί τῶν Ἀρχῶν Κατοχῆς καί ἐθεωρεῖτο πολύ ἐπικίνδυνος. Ἀπέθανε  ἀπό τά βασανιστήρια[1].

Ἱερεύς Ἄνθιμος Γαλάνης, ἐτῶν 64, † 27 Ἰουλίου 1943.

Ἐφημέριος Κωσταραζίου. Γεννήθηκε τό 1879. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1934. Τόν συνέλαβαν  οἱ Γερμανοί μέ τήν κατηγορία ὅτι ξεσήκωνε τόν πληθυσμό ἐναντίον τῶν δυνάμεων Κατοχῆς. Ἐκεῖνος δέν τό ἀρνήθηκε. Ἐκτέλέσθηκε βασανιζόμενος ἔξω ἀπό τό χωριό του στίς  27 Ἰουλίου 1943[2].

Ἱερεύς Δαμιανός Καράκωστας, ἐτῶν 38, † 2 Νοεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος Γράμμου. Οἱ Ἰταλοί τόν συνέλαβαν στίς 9 Δεκεμβρίου 1941, στό Ἄργος Ὀρεστικό, καί τόν μετέφεραν στίς φυλακές Βοκάμπολο Ρόκα τῆς Ἰταλίας, ὅπου ἀπέθανε ἀπό τίς κακουχίες στίς 2 Νοεμβρίου 1943[3].

Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Κούστας, ἐτῶν 59, † 6 Αὐγούστου 1943.

Ἐφημέριος Νυμφαίου. Τό 1912 πῆγε ἐθελοντής στόν Μακεδονικό Ἀγώνα καί στήν συνέχεια ἔλαβε μέρος στόν Α ´ Παγκόσμιο Πόλεμο.  Τό 1931, ἄφησε τό ἐπάγγελμα τοῦ χρυσοχόου καί χειροτονήθηκε Ἱερεύς στόν Πειραιᾶ. Στήν Κατοχή δημιούργησε παιδικά συσσίτια καί ἀνέπτυξε μεγάλη κοινωνική δράση. Τόν ἐκτέλεσαν, οἱ Γερμανοί, ἔπειτα ἀπό συκοφαντία τῶν Βουλγάρων, στίς 6 Αὐγούστου 1943, λίγο ἔξω ἀπό τό χωριό του, πρίν τελειώσει τήν Θεία Λειτουργία[4].

Ἱερεύς Γεώργιος Μήτρας, † 5 Ἀπριλίου 1944.

Ἐφημέριος Κλεισούρας. Γεννήθηκε τό 1882. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1932. Ἐκτελέσθηκε μαζί μέ τήν Πρεσβυτέρα του στήν Κλεισούρα, στίς 5 Ἀπριλίου 1944, ἔξω ἀπό τήν οἰκία του, κατά τήν ἐπιδρομή τῶν κατακτητῶν. Οἱ Γερμανοί πυρπόλησαν τήν Κλεισούρα καί ἐκτέλεσαν περί τούς 250 ἄνδρες, γυναῖκες καί παιδιά[5].

Ἱερεύς Μηνᾶς Παπαδόπουλος, † Ἰούλιος 1943.

Ἐφημέριος Νίκης. Ἔπεσε μαχόμενος ἐναντίον τῶν Ἰταλῶν κοντά στό χωριό Σπήλαια[6].

Ἱερεύς Ἀπόστολος Παπανικολάου, ἐτῶν 50, † 2 Ἰουλίου 1943.

Ἐφημέριος Λεχόβου. Συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς στό χωριό του, γιά ἀντικατοχική δράση, καί ἀφοῦ μεταφέρθηκε στίς φυλακές Θεσσαλονίκης ἐκτελέσθηκε στίς 2  Ἰουλίου 1943[7].

 

Ἱερεύς Χρῆστος Παπαχρήστου, † 20 Μαρτίου 1943.

Ἐφημέριος στήν Ἱεροπηγή καί στούς Λαχανόκηπους. Γεννήθηκε στό Μαυροχώρι Καστοριᾶς ἀπό γονεῖς δασκάλους καί Μεκεδονομάχους. Χειροτονήθηκε Διάκονος καί Ἱερεύς ἀπό τόν Μητροπολίτη  Καστορίας Νικηφόρο. Τόν συνέλαβαν στίς 15 Μαρτίου 1943 μέ ἄλλους ἀγωνιστές καί τόν μετέφεραν στό Ἄργος Ὀρεστικό ὅπου τόν βασάνισαν ἀπάνθρωπα. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Ἰταλούς στήν Καστοριά, στήν θέση Μνήματα, στίς 20 Μαρτίου 1943[8].

Ὁ Ἐφημέριος Βίτσιστας ἔπεσε σέ μάχη μέ τούς Γερμανούς κοντά στό σπήλαιο τῆς Καστοριᾶς.

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν. Τά στοιχεῖα ἐστάλησαν ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Καστορίας.

[2] Ὅπ. π.

[3] Ὅπ. π.

[4] Ὅπ. π.

[5] Ὅπ. π.

[6] Ὅπ. π.

[7] Ὅπ. π.

[8] Ὅπ. π.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΑΙ ΠΑΞΩΝ

Ἱερεύς Σεβαστιανός Νικοκάβουρας, ἐτῶν 31, † Νοέμβριος 1943.

Ἐφημέριος Σφακερῶν Κέρκυρας, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Τόν συνέλαβαν μέ ἐντολή τοῦ Γερμανοῦ Φρούραρχου Γκούμ, στίς 26 Ὀκτωβρίου 1943, καί τόν μετέφεραν στό στρατόπεδο συγκεντρώσεως Ἰωαννίνων, γιά νά δικασθῆ ἀπό τό Στρατοδικεῖο μέ τήν κατηγορία τῆς περιθάλψεως Ἰταλῶν. Ἐκεῖ, μετά δεκαήμερο, παρά τίς ἐκκλήσεις τοῦ Μητροπολίτου Κερκύρας Μεθοδίου γιά τήν ἀπελευθέρωσή του, ἐκτελέσθηκε. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά δύο ἀνήλικα παιδιά του[1].

Ἱερεύς Ἀλέξανδρος Περδικομμάτης, ἐτῶν 37, † 6  Ἀπριλίου 1945.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Κανακάδες, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Συνελήφθη στίς 17 Μαρτίου 1944 καί στίς 4 Ἀπριλίου μεταφέρθηκε στό στρατόπεδο συγκεντρώσεως Ἰωαννίνων. Τόν Αὔγουστο τόν ἔστειλαν στίς φυλακές Στάϊν τῆς Αὐστρίας. Ἐκτελέσθηκε, κατά τήν περίοδο τῆς κατάρρευσης τῆς Γερμανίας, στίς 6 Ἀπριλίου 1945, ἀπό τούς Γερμανούς. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά πέντε ἀνήλικα παιδιά του[2].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάλογος ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Μεθοδίου Κοντοστάνου, Μητροπολίτου Κερκύρας καί Παξῶν, Ἀρχεῖον καί καθημερινά περιστατικά ἐπί Ἰταλικῆς καί Γερμανικῆς Κατοχῆς, Κέρκυρα 1949, σελ. 330332, 388.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάλογος ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Μεθοδίου Κοντοστάνου, ὅπ. π., σελ. 385, 388.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΙΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

Ἀρχιμανδρίτης Κωνσταντῖνος Τσιτσιρῖκος, † 12 Ἰουλίου 1943.

Ἐφημέριος Ἁγίου Δημητρίου Λιτόχωρου. Διετέλεσε καί Ἡγούμενος τῆς καταστραφείσης Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Διονυσίου τοῦ ἐν Ὀλύμπῳ. Πληγώθηκε καί ἡμιθανής κάηκε ἀπό τούς Γερμανούς κατά τήν ἐπιδρομή τους στό Λιτόχωρο στίς 12 Ἰουλίου 1943. Διατελοῦσε σέ χηρεία καί κατέλιπε τά παιδιά του Βασιλική,  Ἰωάννη καί Φωτεινή[1].

[1] Ὅπ. π. Ἔκθεση Μητροπολίτου Κίτρους Κωνσταντίνου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (28 Μαΐου 1948).

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΛΑΡΙΣΗΣ

Ἱερεύς Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, † 11 Σεπτεμβρίου 1943.

Συνελήφθη καί ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς, γιατί ἀρνήθηκε νά προδώση[1].

[1] Ἔκθεση Μητροπολίτου Λαρίσης Δωροθέου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάλογος ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Παπαδόπουλος,† 27 Μαρτίου 1944. Συνελήφθη καί ἐκελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς οἰκτρά βασανιζόμενος[1]. [1] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, ὅπ. π.,σελ. 137. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 2ος, σελ. 59.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ

Ἱερεύς Γεώργιος Βουλγαράκης, † 8 Δεκεμβρίου 1942.

Γεννήθηκε στά Μάλγαρα Ἀνατολικῆς Θράκης. Ἔλαβε μέρος στήν Μικρασιατική ἐκστρατεία, προήχθη στό βαθμό τοῦ Λοχία καί παρασημοφορήθηκε γιά τήν ἀνδραγαθία του. Κατά τήν τριετία 19361939 ἐφοίτησε στό Κατώτερο Ἐκκλησιαστικό Φροντιστήριο Κομοτηνῆς, τό 1939 χειροτονήθηκε Διάκονος καί στήν συνέχεια Πρεσβύτερος καί τοποθετήθηκε ὡς Ἐφημέριος τοῦ Ναοῦ Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Νέας Ἀδριανῆς.

Νά πῶς περιγράφει τό μαρτύριό του σέ Ἔκθεσή του ὁ Ἱερεύς Βασίλειος Δουλγερίδης, Ἐφημέριος Νέας Ἀνδριανῆς:

            “…Ὁ ἱερεύς Γεώργιος Βουλγαράκης ἔπεσε εἰς τά χέρια τῶν λυσσαλέων Βουλγάρων… καί ἄρχισε ἡ σειρά τῶν βασανιστηρίων. Τόν καλοῦσαν εἰς τήν Κοινότητα. Ἐκεῖ κατά πρῶτον τόν τοποθετοῦσαν πίσω ἀπό τόν πόρτα καί τόν περιγελοῦσαν. Στό τέλος σηκώνονταν, τόν πιάνανε ἀπό τήν ἁγία γενιάδα καί τόν κτυποῦσαν εἰς τούς τοίχους, τοῦ μολοπίζανε τό σῶμα καί στό τέλος τόν πετοῦσαν ἔξω μέ τίς κλωτσιές… καί γελοῦσαν. Αὐτό γινόταν κάθε μέρα καί στίς 11 νυκτός καί στίς 2 πρωϊνῆς… Τοῦ ἐπιβάλανε νά ψάλη βουλγαρικά… αὐτός ὅμως τούς εἶπε ὅτι εἶναι πολύ δύσκολο γιά νά μάθη… Τότε ἀρχίσανε ὅλοι μαζί νά τόν χτυποῦν. Τοῦ βάλανε φάλαγγα εἰς τά πόδια… Μόλις ἔγινε λίγο καλά (ἀπό τά βασανιστήρια) καί κατάλαβε τίς δυνάμεις του ὅτι μποροῦσε νά λειτουργήση πῆγε τό ἀπόγευμα καί κτύπησε τήν καμπάνα νά κάμη Ἑσπερινό καί τό πρωΐ ἔκαμε τή Θεία Λειτουργία πού ἀπό πολλές ἡμέρες εἶχε στερηθῆ. Ἀλλά μετά τήν Θεία λειτουργία παρουσιάσθη ἕνας ἔφιππος Βούλγαρος Χωροφύλαξ καί τόν διέταξε νά τον ἀκολουθήση καί κατευθύνθη πρός τό καφενεῖον τοῦ Κωνσταντίνου Τυπάλδου, τό ὁποῖον τό κατεῖχε ἕνας βούλγαρος… Στό δρόμο τόν ἀπειλοῦσε ὅτι θά τόν σκοτώση καί ὅταν μπήκανε μέσα στό καφενεῖο διέταξε νά κάμουν ἕνα καφέ στό παπᾶ. Ὁ καφές ἦταν τό τέλος τοῦ ἱερέως… Ἔπεσε κάτω, τρέχουνε μέ ἕνα κάρο, τόν μεταφέραν εἰς τήν Κομοτηνή εἰς ἕνα Βούλγαρο ἰατρό ὁ ὁποῖος λεγότανε Ζαχάροφ. Αὐτός μόλις τόν εἶδε εἶπε: Τί τόν φέρατε; αὐτός εἶναι πεθαμένος… δηλητηριασμένος”[1].

Ἦταν 8 Δεκεμβρίου 1942. Τάφηκε στό χωριό Σχοινιᾶ. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Θεοδώρα καί τά παιδιά του Σταῦρο, Σοφιανό καί Στεριανή[2].

Ἱερεύς Βαγιάνης Ἐμμανουηλίδης, ἐτῶν 72, † 25 Ἰουνίου 1944.

Γεννήθηκε στό χωριό Γραβοῦνο Κεσσάνης τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης τό 1872. Διετέλεσε γιά 22 χρόνια Ἐφημέριος στήν περιοχή τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καί 20 χρόνια στό χωριό  Συκορράχης τοῦ Νομοῦ Ἕβρου. Κατά τό διάστημα τῆς Κατοχῆς δοκιμάσθηκε ποικιλοτρόπως, χτυπήθηκε ἀπάνθρωπα ἀπό τούς  Βούλγαρους, φυλακίσθηκε καί ὑπέστη τά πάνδεινα, διότι δέν ἀρνήθηκε τά ἐθνικά του φρονήματα, καυτηρίαζε  τίς βαρβαρότητες τῶν Βουλγαρικῶν ἀρχῶν καί προέτρεπε  τούς ἐνορίτες του νά μήν δηλώσουν Βουλγαρική ὑπηκοότητα. Συνελήφθη τό 1943 καί στίς 25 Ἰουνίου 1944, ἡμέρα Κυριακή, ὑπέκυψε[3].

Ἱερεύς Δημήτριος Καβάζης, ἐτῶν 54, † 29 Ἀπριλίου 1944.

Ἐφημέριος Ἁγίου Γεωργίου Κρωβύλης. Γεννήθηκε στήν Κεσσάνη Ἀνατολικῆς  Θράκης τό 1890. Διορίσθηκε, τό 1931, ὡς Ἐφημέριος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Κρωβύλης. Συνελήφθη στίς 20 Ἀπριλίου 1944 ἀπό τούς Βουλγάρους  μέσα στόν Ναό τῆς Ἐνορίας του, κατά τήν  ὥρα πού τελοῦσε τήν ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ, μέ τήν κατηγορία ὅτι ἀπέκρυπτε ὅπλα, ἐδιάβαζε ἑλληνικές ἐφημερίδες καί βοηθοῦσε τούς Ἀντάρτες τῆς περιοχῆς. Μετά τήν σύλληψή του ὑπέστη φρικτά μαρτύρια καί  μεταφέρθηκε μέ ἄλλους τέσσερεις νέους ἀπό τό χωριό Ἀσκητές, πού κατηγορήθηκαν γιά τήν ὡς ἄνω αἰτία, στή θέση Τσακάλ Μπαΐρ, στήν περιοχή τοῦ Ἰσμάρου,  ἕνα χιλιόμετρο ἔξω ἀπό τό χωριό, ὅπου ἐσφάγη ἀπό τούς Βούλγαρους καί ἐρρίφθη σέ λάκκο στίς 29 Ἀπριλίου. Ἄφησε πίσω τήν Πρεσβυτέρα του Βαϊανή, ἐτῶν 44 καί τά πέντε παιδιά του  Κωνσταντῖνο, ἐτῶν 20,Ἰωάννη, ἐτῶν 18, Γεώργιο, ἐτῶν 16, Παναγιώτη, ἐτῶν 12 καί Εὐαγγελία, ἐτῶν 10[4].

Ἱερεύς Θεόδωρος Παπαδόπουλος, ἐτῶν 61, † 22 Ἰουνίου 1941.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Αἴγειρος. Γεννήθηκε στή Μοσχονιά Κεσσάνης Ἀνατολικῆς Θράκης τό 1880. Χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος τό 1910 ἐπί Πατριαρχείας Ἰωακείμ Γ’ καί τοποθετήθηκε ὡς Ἐφημέριος στό χωριό του. Τό 1922 ἐκδιώχθηκε ἀπό τούς Τούρκους καί τοποθετήθηκε ὡς Ἱερεύς στό χωριό Αἴγειρος. Κατά τό 19261927 διορίσθηκε ὡς Ἐφημέριος τοῦ συνοικισμοῦ Ν. Καβακλῆ. Ἦταν ἄνθρωπος ταπεινός καί ἀγαθός, καί γι’ αὐτό ἰδιαίτερα ἀγαπητός στούς ἐνορίτες του. Συνελήφθη στίς 12 Ἰουνίου 1941 ἀπό τούς Βουλγάρους στήν οἰκία του, ὅπου ἦταν κατάκειτος καί ἀσθενής. Ἀπέθανε ἀπό τίς κακοποιήσεις μετά λίγες ἡμέρες, στίς 22 Ἰουνίου, καί τάφηκε πίσω ἀπό τό ἱερό Βῆμα στόν Ναό του. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἀρτεμισία καί τά παιδιά του Ἀναστάσιο, Εὐάγγελο, Γεώργιο, Δαμάσκω καί Θεοκτή[5].

[1] Ἄρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν. Τά στοιχεῖα ἀπεστάλησαν ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς, ὑπό τόν τίτλο “Περιληπτικαί βιογραφικαί σημειώσεις διά τούς ὑπό τῶν Βουλγάρων σφαγιασθέντας“.

[2] Ὅπ. π.

[3]  Ἔκθεσις Ἱερέως Ν. Καραγιαννάκη, Ἐφημερίου Συκορράχης, ὅπ. π.

[4] Ἔκθεσις Ἱερέως Γαβριήλ Καραδόπουλου, Ἐφημερίου Κρωβύλης, ὅπ. π. Ἐφημερίδα Κομοτηνή, 1.6.1962.

[5] Ἔκθεσις Ἱερέως Κωνσταντίνου Γρηγοριάδου, Ἐφημερίου Αἰγείρου, ὅπ. π.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Ἱερεύς Χρῆστος Ἀναστόπουλος, † 21 Σεπτεμβρίου 1943.

Φονεύθηκε, στίς 21 Σεπτεμβρίου 1943, ἀπό ἔκρηξη νάρκης πού εἶχαν τοποθετήσει οἱ Ἰταλοί[1].

Ἱερεύς Μιχαήλ Γεωργακόπουλος, ἐτῶν 35, † 1 Μαΐου 1944.

Ἐφημέριος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Οἰχαλίας. Καταγόταν ἀπό τήν Μαγούλα. Ἐφοίτησε στόἹεροδιδασκαλεῖο Τριπόλεως. Ἔλαβε ἐνεργός μέρος στήν ἀντίσταση κατά τῶν κατακτητῶν. Γιά νά μήν τόν συλλάβουν κατέφυγε στό βουνό. Ἐκεῖ ἀρρώστησε καί ἄρχισαν οἱ αἱμοπτύσεις. Ἀναγκάστηκε νά ξαναγυρίση καί νά κρυφτῆ στό χωριό του. Τόν συνέλαβαν καί τόν βασάνισαν ἀπάνθρωπα. Στό τέλος τόν ἔρριξαν καί ἔγινε βορά τῶν σκυλιῶν. Ἦταν πρωτομαγιά τοῦ 1944.  Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά τέσσερα παιδιά του[2].

 

Ἱερεύς Παπαδόπουλος Περικλῆς, † 21 Ἰουνίου 1944.

Ἐφημέριος Κεφαλληνοῦ Ἰθώμης. Συνελήφθη στό Τρίκορφο Μεσσηνίας ἀπό τούς Γερμανούς καί ἐκτελέσθηκε βασανιζόμενος ἀπάνθρωπα[3].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 369. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π., σελ. 98.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 1ος, σελ. 9192.

[3] Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 368.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ[1]

Ἱερεύς Ἀνδρέας Κυριακίδης, † 23 Σεπτεμβρίου 1942.

Ἐφημέριος Ν. Μαγνησίας. Καταδικάσθηκε σέ 10ετῆ φυλάκιση, μαζί μέ τά παιδιά του, γιατί ἔκρυβε Βρεταννούς στρατιῶτες. Ἀπέθανε στίς φυλακές, στίς 22 Σεπτεμβρίου 1942[2].

Ἱερεύς Χρῆστος Παπαδόπουλος, ἐτῶν 72, † 10 Σεπτεμβρίου 1944.

Ἐφημέριος Σταυρουπόλεως Θεσσαλονίκης. Οἱ Βούλγαροι τόν ἐδίωξαν  ἀπό τήν πόλη τῆς Καβάλας καί τόν Ναό τῆς Ἁγίας Βαρβάρας στόν ὁποῖο ἐφημέρευε. Στίς 10 Σεπτεμβρίου 1944, περί τίς 8.30 τό βράδυ, βρισκόταν μπροστά στήν οἰκία του. Ξαφνικά εἶδε δύο Γερμανούς στρατιῶτες καί ἀμέσως εἰσῆλθε μέσα. Αὐτοί ἔτρεξαν καί ἄρχισαν νά χτυποῦν τήν πόρτα. Τήν στιγμή κατά τήν ὁποία ὁ Ἱερεύς ἄνοιγε τόν πυροβόλησαν θανάσιμα. Μεταφέρθηκε στό Δημοτικό Νοσοκομεῖο, ὅπου ἐξέπνευσε μετά τετράωρο. Ἦταν χῆρος καί κατέλιπε τίς ἀδελφές του Αἰκατερίνη καί Πελαγία[3].

 

Ἱερεύς Δημήτριος Τομαρᾶς, ἐτῶν 70, † 2 Σεπτεμβρίου 1944.

Ἐφημέριος Χορτιάτη Θεσσαλονίκης. Καταγόταν ἀπό τήν Λάρισα. Τόν συνέλαβαν μέ τά παιδιά του, Ἀγγελική καί Εἰρήνη, στίς 2 Σεπτεμβρίου 1944, ὅταν τό χωριό Χορτιάτης καταστράφηκε ἀπό τά Γερμανικά τάγματα θανάτου τοῦ διαβόητου Σοῦμπερτ καί φονεύθηκαν οἱ 250 κάτοικοι, οἱ περισσότεροι τῶν ὁποίων κάηκαν στούς φούρνους. Τήν ἡμέρα αὐτή ὁ ἀγαθός λευΐτης ἦταν στήν πλατεῖα, στήν ὁποία οἱ βάρβαροι εἶχαν συγκεντρώσει τά γυναικόπαιδα, γιά νά τά ἐκτελέσουν. Ὅταν ἄκουσαν τόν Ἱερέα νά ὑψώνη φωνή διαμαρτυρίας γι’ αὐτή τήν θηριωδία, ἄρχισαν νά τόν κτυποῦν καί νά τοῦ ξεριζώνουν τήν γενιάδα. Κάποιος Ἕλληνας, δυστυχῶς, ἀνέλαβε τό κτηνῶδες ἔργο. Ἀμέσως ὅμως οἱ κόρες τοῦ Ἱερέως ἀντέδρασαν φωνάζοντας καί ἐπετέθησαν ἐναντίον του. “Κτυπᾶτε τίς σκύλες”, ἀκούσθηκε ἡ φωνή τοῦ Σούμπερτ. Καί οἱ τρεῖς, ὁ Ἱερεύς πατέρας καί οἱ κόρες, ἔπεσαν νεκροί ἀπό τίς ριπές τῶν πυροβόλων. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἑλένη καί τά τρία παιδιά του Νικόλαο, Ἐρατώ καί Βασιλική[4].

[1] Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως δέν εἶχε ἱδρυθῆ τότε καί ἀνῆκε στήν κανονική δικαιοδοσία τῆς  Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.

[2] Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 286.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἀθανασίου Παπαευγενίου, ὅπ. π., σελ. 18, 20. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 285.

[4] Ὅπ. π.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΠΡΕΒΕΖΗΣ

Ἱερεύς Ἀνδρέας Παπαγιάννης, ἐτῶν 38, † 12 Αὐγούστου 1942.

Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Κάτω Κοτσανόπουλου, καταγόμενος ἀπό τόν Ὠρωπό Πρεβέζης. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1941.  Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς, στίς 12 Αὐγούστου 1942,  μετά τήν Θεία Λειτουργία,  ὅταν ἐπέστρεφε ἀπό τήν ἐνορία στό χωριό του. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά ἀνήλικα παιδιά του[1].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΕΩΡΙΟΥ

Ἀρχιμανδρίτης Χαρίτων Τερζανίδης, ἐτῶν 60, † 1943.

Ἐφημέριος Μαγικοῦ. Τό 1943 ἐξαιτίας τοῦ ἀνήλεου ξυλοδαρμοῦ ἀπό τούς Βουλγάρους ἔπαθε ἐγκεφαλική διάσειση τοῦ ἐγκεφάλου καί διασάλευση τῶν φρενῶν καί ἀπεβίωσε[1].

 

Ἱερεύς Γεώργιος Τσιπουρίδης.

Ἐφημέριος  Ἁγίου Γεωργίου  Ζυγοῦ. Γεννήθηκε τό 1874 στό χωριό Κιοπλί τοῦ Πόντου. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς στίς 20 Ἰουλίου 1897 κι ἔζησε πολλά χρόνια στό Σοκούμ τῆς Ρωσσίας. Τό 1920 ἦλθε ὡς πρόσφυγας στήν Ἑλλάδα. Οἱ Βούλγαροι ἔμαθαν πώς ὁ παπαΓιώργης εἶχε κρυμμένα μερικά πολύτιμα κειμήλια, δῶρα τοῦ Τσάρου, καθώς κι’ ἕνα παράσημο. Ἀλλά τά κειμήλια ὁ Ἱερεύς τά εἶχε πουλήσει, γιά νά μπορέση νά προσφέρη στό ποίμνιό του λίγο ψωμί καί σταφίδες. Φυσικά οἱ Βούλγαροι δέν τόν πίστεψαν καί τόν ξυλοκόπησαν μέχρι πού τόν θανάτωσαν[2].

Ἱερεύς Νικόλος Χωνευτίδης, † 13 Ἀπριλίου 1943.

Ἐφημέριος Λυκοδρομίου. Ἦταν πρόσφυγας ἀπό τήν Χαλδία τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Συνελήφθη ἀπό τούς Βούλγαρους. Ὁ γέροντας Ἱερεύς ἀπέθανε ἀπό ἄγριο ξυλοδαρμό στίς 13 Ἀπριλίου 1943[3].

[1] Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., σελ. 109.

[2] Ὅπ. π., σελ. 115.

[3] Ὅπ. π., σελ. 130.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ, ΦΙΛΙΑΤΩΝ ΚΑΙ ΓΗΡΟΜΕΡΙΟΥ

Ἱερεύς Ἀνδρέας Βασιλείου τοῦ Γεωργίου, 68 ἐτῶν, † 22 Ὀκτωβρίου 1942.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Καρτερίου  Μαργαριτίου, ἀπό τό ὁποῖο καί καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1876 καί χειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1910. Ἀνέπτυξε πλούσια ἐθνική δράση. Ἦταν ἐκεῖνος πού κατά τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας ἐπέτυχε, μετά ἀπό προσπάθειες μέ τό Ἑλληνικό Προξενεῖο Ἰωαννίνων, τήν ἀνέγερση στό χωριό του Ἑλληνικοῦ Σχολείου, στό ὁποῖο ὑπηρέτησε ὡς δάσκαλος. Τόν ἐκτέλεσαν οἱ Ἀλβανοί, στίς 22 Ὀκτωβρίου 1942, ὅταν ἐπέστρεφε ἀπό τήν Μαζαρακιά, ὅπου εἶχε μεταβῆ, γιά νά παραπονεθῆ στήν Ἰταλική Καραμπινιερία γιά τίς ἀπάνθρωπες ἐνέργειες τῶν Ἀλβανῶν. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἀλεξάνδρα, ἐτῶν 62, καί τούς ἔγγαμους γυιούς του Βασίλειο καί Φίλιππο[1].

Ἀρχιμανδρίτης Φώτιος Γεωργίου τοῦ Γεωργίου, † Σεπτέμβριος 1943.

Ἐφημέριος τοῦ Τουρκοπάλουκου Μαργαριτίου, ἀπό τό ὁποῖο καί καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1873. Προερχόταν ἀπό τόν ἔγγαμο Κλῆρο. Στίς 12 Αὐγούστου 1943 ἀπήχθη ὡς ὅμηρος ἀπό τούς  Γερμανούς καί μεταφέρθηκε στίς φυλακές Ἰωαννίνων (Ζωσιμαία Ἀκαδημία). Ἀπό τά βασανιστήρια παραμορφώθηκε καί στίς 20 Αὐγούστου μεταφέρθηκε ἔκτακτα στό Νοσοκομεῖο Ἰωαννίνων, ὅπου μετά λίγες ἡμέρες ὑπέκυψε. Κατέλιπε τόν ἔγγαμο γυιό του Γεώργιο, ἐτῶν 40[2].

Ἱερεύς Βασίλειος Ἰωάννου τοῦ Μάνθου, † 15 Ἰουνίου 1942.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Σίδερη Φιλιατῶν. Καταγόταν ἀπό τήν Πόλβα Φιλιατῶν. Γεννήθηκε τό 1905. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς τό 1930 καί διακόνησε ὡς Ἐφημέριος στό Ἀσπροκκλήσι καί μετά στό χωριό Σίδερη. Ἐκτελέσθηκε διά μαχαίρας, κοντά στό χωριό Ἐλαία (Καλπάκι Φιλιατῶν), ἀπό τούς Ἀλβανοτσάμηδες στίς 15 Ἰουνίου 1942. Κατά τήν ὥρα τῆς ψυχρῆς δολοφονίας πέρασε ὁ Ἰταλός Φρούραρχος πού βλέποντας τήν τραγωδία τοῦ θυσιαζομένου Ἱερέως ἐκάγχασε καί χωρίς νά προσφέρη καμμιά βοήθεια ἀπῆλθε. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του  καί τά τέσσερα ἀνήλικα παιδιά του[3].

Ἱερεύς Νικόλαος Ἰωάννου, ἐτῶν 52, † 1 Αὐγούστου 1943.

Ἐφημέριος Καναλικίου Μαργαριτίου, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1891.  Ἐφονεύθη, τήν 1η Αὐγούστου 1943, ὅταν οἱ  Γερμανοί μέ τούς Ἀλβανοτσάμηδες εἰσέβαλαν στήν περιφέρεια Φαναρίου Θεσπρωτίας. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἀθανασία, ἐτῶν 47 καί τά  τρία παιδιά του Εὐάγγελο, ἐτῶν 20, Χρῆστο, ἐτῶν 15, Γρηγόριο, ἐτῶν 13, καί Ἐλευθερία,  ἐτῶν 19[4].

Ἱερεύς Σπυρίδων Νούτσης, † 6 Δεκεμβρίου 1942.

Ἐφημέριος Σπαθαραίων τῆς περιφέρειας Φαναρίου Μαργαριτίου, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Τόν κατακρεούργησαν οἱ Ἰταλοί καί οἱ Ἀλβανοτσάμηδες, στή θέση Μόρφια, στίς 6 Δεκεμβρίου 1942, ἀφοῦ προηγουμένως τοῦ ἔκοψαν τά αὐτιά καί τοῦ ἔβγαλαν τά μάτια, ἐπειδή τούς ἔλεγε: “Ὅ,τι καί νά κάνετε ἐδῶ εἶναι Ἑλλάδα καί θά ξανάρθουν Ἕλληνες”. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἑλένη, ἐτῶν 50, καί τά παιδιά του Νικόλαο, ἐτῶν 22, Ἐλευθέριο, ἐτῶν 16, Ἰωάννη, ἐτῶν 14, Μαρία, ἐτῶν 12, Χαρίσση, ἐτῶν 8, καί Βασίλειο, ἐτῶν 6[5].

 

Ἱερεύς Σπυρίδων Παπαθεοδώρου, ἐτῶν 42, † 23 Αὐγούστου 1942.

Ἐφημέριος τοῦ χωρίου Λεπτοκαρυᾶς, ἀπό τό ὁποῖο καί καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1900. Χειροτονήθηκε Ἱερεύς τόν Δεκέμβριο τοῦ 1935 ἀπό τόν Μητροπολίτη Παραμυθίας Γεώργιο. Τόν συνέλαβαν οἱ Ἰταλοί τό 1942. Κατόπιν πολλῶν βασάνων καί  κακώσεων ἀπέθανε. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί ὀρφανά[6].

Ἱερεύς Χρῆστος Τζίμας ἤ Τζίκας, ἐτῶν 26, † 12 Αὐγούστου 1943.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Μουζακέϊκα τῆς ἐπαρχίας Μαργαριτίου, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1917. Ἐφονεύθη μαχόμενος, κοντά στήν πεδιάδα τῶν Μουζακέϊκων, μέ ἄλλους κατοίκους τῆς ἐνορίας του, στίς 12 Αὐγούστου 1943, ὅταν οἱ Γερμανοί μέ τούς Ἀλβανοτσάμηδες εἰσέβαλαν στήν περιφέρεια Φαναρίου Θεσπρωτίας. Οἱ συγχωριανοί του μετέφεραν κρυφά τήν νύχτα τό σκήνωμα τοῦ Ἱερέως στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου καί τό ἐνταφίασαν στό περίβολό του. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Δήμητρα, ἐτῶν 56,  καί τά παιδιά του Βασίλειο, ἐτῶν 24, καί τήν ἄγαμη θυγατέρα του, ἐτῶν 20[7].

Ἱερεύς Εὐάγγελος Τσαμᾶτος, † 29 Σεπτεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος  τῆς ἐνορίας  Ἁγίου Νικολάου Σιαμετίων τοῦ Δήμου Παραμυθιᾶς καί Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος Παραμυθιᾶς. Καταγόταν ἀπό τό Ἐλευθεροχώρι. Εἶχε λάβει μέρος στούς Βαλκανικούς πολέμους καί τραυματίσθηκε. Ἐκτελέσθηκε ἀπό Γερμανούς καί Ἀλβανοτσάμηδες, στίς  29 Σεπτεμβρίου 1943, στήν θέση “Ἀγρός Γεωργίου Τσαμάτου” κοντά στήν Παραμυθιά, μέ ἄλλους 48 πολίτες, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ γυιός του. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Χάϊδω, ἐτῶν 65,  καί τήν θυγατέρα του Ἀναστασία, ἐτῶν 20[8].

Ἱερεύς Ἀθανάσιος Χριστοδούλου, 12 Νοεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος τοῦ Ζερβοχωρίου Παραμυθιᾶς, ἀπό τό ὁποῖο καί καταγόταν. Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1943 συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς καί τούς Ἀλβανοτσάμηδες πού τόν ἐχτύπησαν ἀνηλεῶς. Κατέφυγε στό χωριό Ξηρόλοφος Παραμυθιᾶς καί ἐκεῖ λόγῳ  τῶν κακώσεων ὑπέκυψε στίς 12 Νοεμβρίου 1943. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Σοφία, ἐτῶν 63, καί τόν ἔγγαμο γυιό του Δημήτριο[9].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[2] Ὅπ. π.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Παραμυθίας πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (25 Φεβρουαρίου 1948).

[4] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[5] Ὅπ. π.  Ἔκθεση Μητροπολίτου Παραμυθίας πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (25 Φεβρουαρίου 1948).

[6] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π.,  σελ. 138.

[7] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Παραμυθίας πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (25 Φεβρουαρίου 1948). Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 337.

[8] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Παραμυθίας πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (25 Φεβρουαρίου 1948).

[9] Ὅπ. π.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΤΡΩΝ

Μοναχός Θεοδόσιος Μῶκος, † 13 Ἀπριλίου 1944.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς  Ἁγίων Πάντων. Καταγόταν ἀπό τό Ἀλποχώρι. Συνελήφθη καθ’ ὁδόν καί ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς ἐνῶ ἐπέστρεφε στήν Μονή,  στίς 13 Ἀπριλίου 1944, διότι τόν ἔκριναν ὕποπτο συνεργασίας μέ Ἀντιστασιακές Ὁμάδες[1].

[1] Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π., σελ. 127.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΟΛΥΑΝΗΣ ΚΑΙ ΚΙΛΚΙΣΙΟΥ

Ἱερεύς Δημήτριος Τζίβας, † Ὀκτώβριος 1943.

Ἐφημέριος Βάθης. Δολοφονήθηκε ἀπό Βούλγαρους χωρικούς, πού ἦλθαν ἀπό τήν Βουλγαρία στό Μεσόλοφο Σιδηροκάστρου, τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1943. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα  του Βασιλική, ἐτῶν 62,  καί τά δύο παιδιά του Ἀπόστολο, ἐτῶν 23, καί Ἀσπασία, ἐτῶν 20[1].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π., 152.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ

Ἀρχιμανδρίτης Ἰωακείμ Λιούλιας, ἐτῶν 32, † 3 Ἰουλίου 1943.

ἹεροκήρυξΛοχαγός. Καταγόταν ἀπό τό χωριό Κρόκος Κοζάνης. Εἶχε σπουδάσει τήν θεολογική ἐπιστήμη στήν Σχολή τῆς Χάλκης. Κατά τήν ἐπιστράτευση ἦταν Προϊστάμενος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ν. Κοκκινιᾶς. Ὑπηρέτησε στήν ΧV Μεραρχία. Συνελήφθη στήν Κοζάνη τήν νύχτα τῆς 20ης Μαΐου 1943. Μετά δύο ἡμέρας τόν μετέφεραν στήν Θεσσαλονίκη καί τόν ἐνέκλεισαν στό Στρατόπεδο Παύλου Μελᾶ καί κατόπιν στίς Γερμανικές φυλακές 510 Θεσσαλονίκης. Κατά τήν ἀνάκριση, παρά τά σκληρά βασανιστήρια, δέν ἀπεκάλυψε τίποτε. Ἀπευθυνόμενος στόν ἀνακριτή εἶπε μέ ἀπαράμιλλο θάρρος: “Τά μυστικά τῆς Πατρίδος μου θά τά πάρω μαζί μου στόν τάφο”. Στίς 3 Ἰουλίου 1943, χωρίς νά παραπεμφθῆ σέ δίκη, ἐκτελέσθηκε διά τυφεκισμοῦ μέ ἄλλους 50 ἀθώους πολίτες στήν Θεσσαλονίκη[1].

Ἱερεύς Χρῆστος Τσολάκης, † 19 Δεκεμβρίου 1943.

Συνταξιοῦχος ἐφημέριος τῆς Ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Νικολάου Σκοτεινῶν (Μόρνας). Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς στίς 19 Δεκεμβρίου 1943 μπροστά στήν οἰκία του. Κατέλιπε τόν γυιό του Λουκᾶ[2].

[1]Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Στρατιωτικῶν Ἱερέων. Βλ. Ἀθανασίου Παπαευγενίου, ὅπ. π., σελ. 21.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάλογος ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν. Ἔκθεση Μητροπολίτου Κίτρους Κωνσταντίνου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (28 Μαΐου 1948)

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΙ ΝΙΓΡΙΤΗΣ

Ἱερεύς Στέφανος Γκάρμπας, † 21 Αὐγούστου 1943.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δολοφονήθηκε ἀπό τούς Βουλγάρους, ἐπειδή ἀρνήθηκε νά λειτουργῆ στήν βουλγαρική γλῶσσα[1].

Ἱερεύς  Θεοδόσιος Θεοδοσιάδης,  ἐτῶν 38, † 1943.

Ἐφημέριος Πενταπόλεως. Ἐκδιώχθηκε ἀπό τήν ἐνορία του καί κατέφυγε στήν Θεσσαλονίκη. Λόγῳ ξυλοδαρμοῦ ἀπό τούς Βουλγάρους καί κακουχιῶν ἀπεβίωσε στό Σανατόριο Ἀσβεστοχωρίου, ὅπου νοσηλευόταν[2].

Ἱερομόναχος Εὐμένιος Παπαδάκης, † 1942.

Ἐφημέριος Νεοχωρίου. Γεννήθηκε τό 1898 στό Χορδάκι Ἀκρωτηρίου Κρήτης. Ἔγινε Μοναχός στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Ἰωάννου Γουβερνέτου Ἀκρωτηρίου. Ἀπεβίωσε στό Νεοχώρι μετά ἀπό ἄγριο ξυλοδαρμό τῶν Βουλγάρων[3].

Ἱερεύς Ἀνέστης Παπαναστασίου, † 26 Ἰουνίου 1944.

Ἐφημέριος Χαμινικοῦ. Ἐφονεύθη ἀπό Βουλγάρους[4].

Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Τριανταφυλλίδης (Ἀρβανιτίδης), † 1942.

Ἐφημέριος  Κουμαριᾶς. Ἐφονεύθη ἀπό τούς Βουλγάρους στό Σκούταρι. Τό σκήνωμά του βρέθηκε κατακρεουργημένο ἔπειτα ἀπό μιά ἑβδομάδα[5].

 

Ἱερεύς Δημήτριος Χατζούδης.

Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς[6].

 

Ἱερεύς Εὐάγγελος Χριστοφούδης.

Ἐφημέριος Λίμνης περιφερείας Σωχοῦ. Τόν ἐκτέλεσαν, γιατί ἀρνήθηκε νά λειτουργῆ στήν βουλγαρική γλῶσσα[7].

[1]Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Πίναξ ἀποβιωσάντων προσφύγων Ἱερέων Διευθύνσεως Θρησκευτικῶν, Τεχνικῶν, Ξένων καί Μειονοτικῶν Σχολείων Γενικῆς Διοικήσεως Μακεδονίας (Ἰούνιος 1943).

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[4] Ὅπ. π.

[5] Ὅπ. π.

[6] Ἔκθεση Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Σερρῶν καί Νιγρίτης Δ. Δημητριάδη πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (16 Σεπτεμβρίου 1948). Ἀθανασίου Παπαευγενίου, ὅπ. π., σελ. 47. Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, ὅπ. π., σελ. 309.

[7] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ

Ἱερεύς Δημήτριος  Ἐμμανουήλ, † 1942.

Συνελήφθη ἀπό τούς Βούλγαρους καί τελειώθηκε βασανιζόμενος τό 1942, ἐπειδή ἀρνήθηκε νά λειτουργῆ στήν βουλγαρική γλῶσσα[1].

Ἱερεύς Εὐκλείδης Καραγιάννης ἤ Καραγιαννίδης, † 13 Δεκεμβρίου 1944.

Ἐφημέριος Τριάδος. Συνελήφθη ἀπό τούς Βουλγάρους καί κατακρεουργήθηκε στίς 13 Δεκεμβρίου 1944 στίς φυλακές Σερρῶν[2].

Ἱερεύς Ἰσαάκ Συμεωνίδης.

Συνελήφθη καί ἐκτελέσθηκε βασανιζόμενος ἀπό τούς Βουλγάρους[3].

[1] Ὅπ. π.

[2] Ἔκθεση Μητροπολίτου Σιδηροκάστρου Βασιλείου πρός τό Τ.Α.Κ.Ε. (27 Ἰανουαρίου 1949).

[3] Ὅπ. π.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΙΣΑΝΙΟΥ ΚΑΙ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ

Ἱερεύς Βότσαρης Κωνσταντῖνος, ἐτῶν 50, † Ἀπρίλιος 1943.

Ἐφημέριος Βογατσικοῦ. Γεννήθηκε στό Βογατσικό τό 1893. Ὅλοι θυμοῦνται μέ εὐγνωμοσύνη τίς φροντίδες του γιά τίς οἰκογένειες τῶν στρατιωτῶν μας κατά τόν Ἑλληνοϊταλικό Πόλεμο. Τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1943, σέ μιά ἀεροπορική ἐπιδρομή, βρέθηκε μαζί μέ ἄλλους 13 ἐνορίτες του στό ὕπαιθρο. Ἐκεῖ κοντά ὑπῆρχε μιά σπηλιά. Γιά νά προφυλαχθοῦν κατέφυγαν ἐκεῖ. Μόλις τελείωσε ἡ ἐπιδρομή βῆγαν ἀπό τήν σπηλιά. Οἱ Ἰταλοί πού τούς εἶδαν τούς συνέλαβαν μέ τήν κατηγορία ὅτι ἦταν Ἀντάρτες καί τούς ἐκτέλεσαν[1].

Ἱερεύς Δημήτριος Γιωτόπουλος, ἐτῶν 60, † 4 Αὐγούστου 1943.

Ἐφημέριος τῆς Κοινότητος Σκαλοχωρίου. Ὅταν τόν Αὔγουστο τοῦ 1943 γίνονταν οἱ ἐκκαθαριστικές ἐπιχειρήσεις τῶν Γερμανῶν, Ἰταλῶν καί Βουλγάρων, ἔφθασαν στίς 4 Αὐγούστου 1943 καί στό χωριό Σκαλοχώρι ἀπό τήν Καστοριά. Οἱ κάτοικοι  εἶχαν πανικοβληθῆ καί κατέφυγαν στά βουνά.  Ὁ π. Δημήτριος, πιστός στήν ἀποστολή του καί στίς παραδόσεις τοῦ Γένους, θέλοντας νά διαφυλάξη ὅ,τι ἦταν δυνατό  ἀπό τήν προσεγγίζουσα λαίλαπα στό χωριό του παρέμεινε ἐλπίζοντας ὅτι μέ τήν παρουσία του ἴσως ἀπέτρεπε τήν γενική καταστροφή καί λεηλασία. Μόλις οἱ Γερμανοί εἰσῆλθαν στό χωριό προέβησαν σέ διαρπαγές, λεηλασίες καί ἐμπρησμούς. Ὁ π. Δημήτριος, πού τήν ὥρα ἐκείνη ἔκανε Παράκληση στόν Ναό τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου, ἐξῆλθε ἤρεμος καί ἐμφανίσθηκε ἐνώπιον τῶν Γερμανῶν, τούς ὁποίους παρεκάλεσε νά μήν προβοῦν σέ καταστροφές. Ἐκεῖνοι ὅμως τόν διέταξαν νά φύγη. Μόλις ἐκεῖνος περίλυπος ἔστρεψε τήν πλάτη του τόν πυροβόλησαν ἐν ψυχρῷ. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τό παιδί του Ὄλγα[2].

Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Παπαδόπουλος, ἐτῶν 55, † 7 Ἰουλίου 1944.

Ἐφημέριος Λούβρης. Τό 1942 συνεργάσθηκε μέ τούς Ἀντάρτες κατά τῶν κατακτητῶν. Τήν παραμονή τῶν Χριστουγέννων τοῦ 1942 τόν συνέλαβαν οἱ Ἰταλοί. Τόν ρώτησαν τί γνωρίζει γιά τούς Ἀντάρτες καί τήν δράση τους. Ἐπειδή  ἀρνήθηκε νά μιλήση, τόν ξυλοκόπησαν ἄγρια, τοῦ ἔκοψαν τήν γενειάδα καί τά μαλλιά καί μετά δεκαπενθήμερο ἐγκλεισμό στίς φυλακές Καστοριᾶς τόν ἔστειλαν σέ Στρατόπεδο. Μετά ἀπό πολλές κακουχίες ἀσθένησε σοβαρά μέ κίνδυνο νά ἀποθάνη. Τόν ἄφησαν ἐλεύθερο καί ἐπέστρεψε στήν ἐνορία του, στό χωριό Λούβρη. Κατά τήν μεγάλη ἐπιδρομή τῶν Κατακτητῶν,  τόν Ἰούλιο τοῦ 1944, ὁ π. Κωνσταντῖνος μέ ἄλλους  λίγους γέροντες  παρέμειναν, γιά νά ἀποτρέψουν τήν καταστροφή τοῦ χωριοῦ. Οἱ Γερμανοβούλγαροι συνέλαβαν καί ἐξετέλεσαν ἀμέσως ἐπί τόπου πέντε ἀπό τούς γέροντες καί πῆραν  τόν Ἱερέα μαζί τους,  γιά νά τούς ὑποδεικνύη τόν δρόμο πρός τά διάφορα γειτονικά χωριά Βουχωρίνα, Κριμήκου, Ροδοχώρι  καί Κυδωνιές. Κατά τήν διαδρομή τόν ὑπέβαλαν σέ σαδιστικά βασανιστήρια. Στίς  7  Ἰουλίου 1944 τόν μετέφεραν ἔξω ἀπό τό  χωριό Κυδωνιές  καί στήν θέση “Γεφύρι” τόν ἐξετέλεσαν διά μαχαίρας[3].

Ἱερεύς Ἀθανάσιος Παπαχρήστου, † 25 Μαρτίου 1943.

Ἐφημέριος Πεπονιᾶς. Ὅταν στίς 25 Μαρτίου 1943 εἰσέβαλαν  οἱ Ἰταλοί  στό Μικρόκαστρο, κοντά στήν Σιάτιστα, οἱ κάτοικοι κατέφυγαν στίς παρακειμένες  δασώδεις  περιοχές. Ὁ π. Ἀθανάσιος πού κατοικοῦσε στό Μικρόκαστρο ἀλλά ἐφημέρευε στήν  Πεπονιά, παρέμεινε μέ τούς γέροντες στό Μικρόκαστρο. Μόλις ἀντιλήφθηκε τήν εἴσοδο τῶν κατακτητῶν στό χωριό  ἐπῆγε νά τούς προϋπαντήση μήπως καί τούς μαλακώση καί γλυτώση ἀπό τήν ἐκτέλεση τούς συγχωριανούς του, πού εἶχαν συλλάβει, καί τό χωριό ἀπό τήν ὁλοσχερῆ καταστροφή. Μόλις οἱ Ἰταλοί τόν  εἶδαν τόν διέταξαν νά τούς ἀκολουθήση. Τόν ὡδήγησαν στόν κεντρικό δρόμο τοῦ χωριοῦ, ὅπου  τόν ἐκτέλεσαν  διά  τυφεκισμοῦ. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του καί τά ἕξη ἀνήλικα παιδιά του Σουλτάνα, ἐτῶν 13, Ἑλένη, ἐτῶν 12, Στέργιο, ἐτῶν 10, Κωνσταντῖνο, ἐτῶν 7, Ἠλία, ἐτῶν 5 καί Ἀθανάσιο, πού γεννήθηκε μετά τόν θάνατό του[4]

Ἱερεύς Ἀντώνιος Χριστόπουλος, ἐτῶν 78, † 6 Ἰουλίου 1944.

Ἐφημέριος  τῆς Κοινότητος  Τριάδος. Ὅταν οἱ Γερμανοί ἔκαναν τήν τελευταία ἐπίθεση  στήν μαρτυρική ἐπαρχία Σισανίου καί Σιατίστης τόν Ἰούλιο τοῦ 1944, πέρασαν  καί ἀπό τό χωριό Τριάδα. Οἱ κάτοικοι τρέπονταν σέ φυγή καί κρύβονταν στά δάση καί στίς χαράδρες μέχρι νά διέλθη ὁ χείμαρρος τῶν κατακτητῶν. Ὁ π. Ἀντώνιος, φεύγοντας καί ἐκεῖνος, πῆρε μαζί του τά ἱερά ἀντικείμενα τοῦ Ναοῦ, γιά νά μήν τά βεβηλώσουν καί τά  συλλήσουν. Πρίν ὅμως κατορθώση νά κρυφτῆ καί εὑρισκόμενος  ἀκόμη μέσα στό  χωριό περικυκλώθηκε  ἀπό τούς Γερμανούς. Τόν συνέλαβαν καί τόν ἔκλεισαν σέ μιά ἀχυρώνα. Τόν ἔκαψαν μέσα σ’ αὐτή ζωντανό. Ἦταν 6 Ἰουλίου τοῦ 1944.  Κατέλιπε τά παιδιά του Χρῆστο, Νικόλαο καί Παναγιώτη[5].

Ἱερεύς Ἰωάννης Στεργίου, † 2 Δεκεμβρίου 1943.

Συνελήφθη καί ἀπέθανε βασανιζόμενος ἀπάνθρωπα ἀπό τούς Γερμανούς[6].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν. Ἐστάλησαν στοιχεῖα καί ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Καστορίας, διότι τό Βογατσικό ἀνῆκε τότε στήν κανονική δικαιοδοσία αὐτῆς.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Ἔκθεσις περί τῆς καταστάσεως τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σιατίστης καί τῆς ὅλης Ἐπαρχίας μετά τά γεγονότα τῆς 18ης Μαρτίου 1943 τοῦ Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Σωτηρίου Νικοπούλου πρός τόν Μητροπολίτη Σισανίου καί Σιατίστης Διόδωρο (25 Μαΐου 1943).

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Κατάστασις ὀνομάτων φονευθέντων Κληρικῶν.

[4] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Ἔκθεσις περί τῆς καταστάσεως τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σιατίστης καί τῆς ὅλης Ἐπαρχίας μετά τά γεγονότα τῆς 18ης Μαρτίου 1943 τοῦ Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Σωτηρίου Νικοπούλου πρός τόν Μητροπολίτη Σισανίου καί Σιατίστης Διόδωρο (25 Μαΐου 1943).

[5] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν.

[6] Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, ὅπ. π., τόμος 2ος, σελ. 106. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, ὅπ. π., σελ.150.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΤΑΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΩΝ

Ἱερεύς Δημήτριος Κατσαγιάννης.

Συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς καί τρομοκρατηθείς ἀπ’ αὐτούς ἀπέθανε[1].

Ἱερεύς Χρῆστος Παπαϊωάννου, † 5 Ὀκτωβρίου 1944.

Ἐφημέριος Τρυγόνας[2]. Στίς 5 Ὀκτωβρίου 1944 τόν συνέλαβαν οἱ Γερμανοί μέ τήν κατηγορία τῆς συνεργασίας μέ Ἀντιστασιακές Ὁμάδες. Μεταφέρθηκε στήν Καλαμπάκα καί  ἐκτετελέσθηκε χωρίς καμμία διαδικασία. Κατέλιπε  τήν Πρεσβυτέρα του Παρασκευή καί τά δυό ἀνήλικα παιδιά του[3].

Μοναχός Νεκτάριος Τσουμένης, † 16 Φεβρουαρίου 1943.

Ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταγιάδων[4]. Συνελήφθη ἀπό τούς  Ἰταλούς στήν  Καλαμπάκα, στίς 16 Φεβρουαρίου 1943, καί ἐκτελέσθηκε τήν ἴδια ἡμέρα σέ ἀντίποινα, διότι εἶχαν τήν ὑπόνοια ὅτι ὁ Μοναχός συμμετεῖχε, στήν μάχη μεταξύ Ἀνταρτῶν καί Ἰταλῶν, πού ἔγινε στίς 11 Φεβρουαρίου 1943 στήν Ὀξύνεια, κοντά στήν Μονή, καί στήν ὁποία οἱ Ἰταλοί νικήθηκαν. Κατέλιπε τίς δύο Μοναχές στήν Ἱερά Μονή Φανερωμένης Πόρου ἀδελφές του Παρθενία καί Εὐπραξία[5].

[1] Κωνσταντίνου Α. Βοβολίνη, Ἡ Ἐκκλησία εἰς τόν ἀγῶνα τῆς ἐλευθερίας, Ἀθῆναι 1952, σελ. 327.

[2] Ἡ ἐνορία Τρυγόνας ἀνῆκε τότε στήν Ἱερά Μητρόπολη Τρίκκης καί Σταγῶν.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, ἔγγραφο 525/18ης Ἰουλίου 1948 Μητροπολίτου Τρίκκης καί Σταγῶν Χερουβείμ πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

[4] Ἡ Ἱερά Μονή Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Σταγιάδων ἀνῆκε τότε στήν Ἱερά Μητρόπολη Τρίκκης καί Σταγῶν.

[5] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, ἔγγραφο 616/18ης Αὐγούστου 1947 Μητροπολίτου Τρίκκης, Σταγῶν καί Γαρδικίου Χερουβείμ πρός τήν ἐπί τῶν Ἐξωτερικῶν Ὑποθέσεων Συνοδική Ἐπιτροπή.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΤΡΙΚΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΓΩΝ

Ἱερεύς Πολυχρόνιος Δ. Θεοδοσίου, † 13 Φεβρουαρίου 1943.

Ἐφημέριος Τσιοτίου Τρικκάλων, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1910. Στίς 12 Φεβρουαρίου 1943, ἐπί τῆς ὁδοῦ Τρικκάλων Λάρισας, στήν θέση  “Βρυκολάκια”  οἱ Ἀντάρτες ἐπετέθησαν κατά Ἰταλικῆς Φάλαγγας καί ἐφόνευσαν ἀρκετούς Ἰταλούς. Τήν ἑπομένη οἱ Ἰταλοί ἐπέδραμαν κατά τοῦ Τσιοτίου καί συνέλαβαν πολλούς κατοίκους, μεταξύ τῶν ὁποίων τόν παπαΠολυχρόνη καί τόν Πρόεδρο, καί τούς μετέφεραν στίς φυλακές Λάρισας. Στίς 13 Φεβρουαρίου 1943, χωρίς καμμιά διαδικασία τούς ὡδήγησαν στήν “Βρυκολάκια” καί τούς ἐκτέλεσαν σέ ἀντίποινα. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἀλεξάνδρα καί τά τέσσερα  ἀνήλικα παιδιά του[1].

Ἱερεύς Θεόδωρος Πουλιανίτης, † 13 Σεπτεμβρίου 1944.

Ἐφημέριος Πυργετοῦ Τρικκάλων. Ἐφονεύθη, ὅταν τό Γερμανικό πυροβολικό ἔβαλε ἀπό τόν λόφο ” Ντάπια ” Τρικκάλων κατά τῶν Ἀνταρτῶν καί στίς 13 Σεπτεμβρίου 1944. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἐλισάβετ,  τέσσερεις γυιούς καί δυό θυγατέρες[2].

Ἱερεύς Ἀθανάσιος Πούλιος, † 18 Νοεμβρίου 1943.

Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου Πεύκης Καλαμπάκας. Γεννήθηκε τό 1912 στό χωριό Τρυγόνα. Συνελήφθη καί ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς, ὅταν ἔγινε ἡ συμπλοκή ἐπί τῆς ὁδοῦ Καλαμπάκας Ἰωαννίνων κοντά στό χωριό του. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Κωνσταντινιά καί τίς δύο ἀνήλικες θυγατέρες του[3].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, ἔγγραφο 525/18ης Ἰουλίου 1948 Μητροπολίτου Τρίκκης καί Σταγῶν Χερουβείμ πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, ἔγγραφο 525/18ης Ἰουλίου 1948 Μητροπολίτου Τρίκκης καί Σταγῶν Χερουβείμ πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, ἔγγραφο 525/18ης Ἰουλίου 1948 Μητροπολίτου Τρίκκης καί Σταγῶν Χερουβείμ πρός τήν Ἱερά Σύνοδο. Κωνσταντίνου Δ. Βαστάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, Ἡ προσφορά τῆς Ἐκκλησίας στή δεκαετία τοῦ ’40, Ἀθήνα 1996, σελ. 145.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Ἱερεύς Δημήτριος Γεωργακόπουλος, † 22 Σεπτεμβρίου 1943. Συνελήφθη ἀπό τούς Ἰταλούς καί ἐκτελέσθηκε γιά τήν ἀντιστασιακή του δράση[1]. [1] Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, Μικρή ἐγκυκλοπαίδεια Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, τόμος 1ος, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1991, σελ. 9091.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ

Ἱερεύς Δημήτριος Δημητρέσσας τοῦ Ἀδάμ, ἐτῶν 71, † 14 Αὐγούστου 1944.

Γεννήθηκε στήν Παλιοβράχα τό 1870. Ἐφημέριος Πλατύστομου. Ἐκτελέσθηκε μπροστά στήν οἰκία του κατά τήν ἐπιδρομή τῶν Γερμανῶν στό Πλατύστομο πιθανόν γιά ἀντίποινα. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Θωμαή,  ἐτῶν 67, καί τά τέσσερα παιδιά του Εἰρήνη, ἐτῶν 23, Βασιλική ἐτῶν 20, Χρῆστο, ἐτῶν 26, καί Ἠλία, ἐτῶν 25[1].

Ἱερεύς Δημήτριος Κουτσούμπας τοῦ Ἀποστόλου,  ἐτῶν 51, † 18 Ἀπριλίου 1944.

Ἐφημέριος Βελεσσιωτῶν καί Δάσκαλος. Γεννήθηκε στό Χαλαμβρέζι τό 1893 ἀπό ἱερατική οἰκογένεια. Κατά τήν περίοδο τῆς Κατοχῆς ἀνέλαβε τήν καθοδήγηση τῆς Ὀργανώσεως “Ἐθνική Ἀληλεγγύη” τῆς περιοχῆς Δομοκοῦ καί συνετέλεσε στήν ἀνάπτυξη τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ κινήματος. Συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς, στίς 14 Ἰανουαρίου 1944, κατά τήν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας, ὡς ἐργαζόμενος κατά τοῦ στρατοῦ Κατοχῆς, καί κρατήθηκε ἐπί τρίμηνο στίς φυλακές Λαμίας. Παρά τά δεινά βασανιστήρια, οἱ βασανιστές του δέν ἀπέσπασαν καμμιά πληροφορία γιά τήν Ἀντίσταση. Ἐκτελέσθηκε βασανιζόμενος μαζί μέ ἄλλους 13 ἀκόμη Πατριῶτες στίς 18 Ἀπριλίου 1944 στί Χρισσό Φωκίδος. Κατέλιπε  τά τέσσερα παιδιά του Ἀπόστολο, Ἀντιγόνη, Ἀλεξάνδρα καί Γεωργία[2].

Ἱερεύς Σπυρίδων Ξαρχᾶς, ἐτῶν 31, † 28 Ἰουλίου 1944.

Γεννήθηκε στόν Παλαμᾶ Δομοκοῦ  τό 1913. Ἐφημέριος Ξυνιάδος Δομοκοῦ. Ἐκτελέσθηκε, σέ ἡλικία 31 ἐτῶν,  στίς  28 Ἰουλίου 1944 ἀπό τούς Γερμανούς, ὡς ἐργαζόμενος κατά τοῦ στρατοῦ Κατοχῆς. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του  Κωνσταντία,  ἐτῶν 39, καί τά πέντε παιδιά του  Ἀθανασία, ἐτῶν 14, Βασίλειο, ἐτῶν 12, Παναγούλα, ἐτῶν 10, Ἐλευθερία, ἐτῶν 8 καί Ἀναστασία, ἐτῶν 5.

Ἱερεύς Δῆμος Παναγιωτόπουλος, † Αὔγουστος 1942.

Ἐφημέριος στό χωριό Μόδι Λοκρίδας. Συνελήφθη ἀπό τούς Ἰταλούς πού τόν ἐξετέλεσαν μαζί μέ ἕνα ἀπό τούς γυιούς του.

 

Ἱερεύς Πανταζῆς Τσάρας τοῦ Κωνσταντίνου, ἐτῶν 44, † 29 Ἰουλίου 1943.

Γεννήθηκε στόν Κυπαρισσῶνα Πελασγίας τό 1889. Ἐφημέριος Πελασγίας. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Γερμανούς, στίς 29 Ἰουλίου 1943, σέ ἀντίποινα γιά τόν φόνο Γερμανοῦ στρατιώτου. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Ἀσπασία, ἐτῶν 45 καί τά τέσσερα παιδιά του  Ἰωάννη, ἐτῶν 24, Εὐγενία, ἐτῶν 22, Κωνσταντῖνο, ἐτῶν 19 καί Γεώργιο, ἐτῶν 15.

Ἀρχιμανδρίτης Σωφρόνιος, † 17 Ἀπριλίου 1944.

Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μονῆς Ἀρτινίτσας Φθιώτιδος. Ἀπέθανε μετά τήν ἀνατίναξη τῆς Μονῆς, τήν Δευτέρα τοῦ Πάσχα, ἀπό τούς Γερμανούς, πού ταυτόχρονα ἀνατίναξαν καί τό ἐκεῖ Σανατόριο καί ἐκτέλεσαν τούς νοσηλευόμενους φυματικούς[3].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φθιώτιδος.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φθιώτιδος.

[3] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΦΙΛΙΠΠΩΝ, ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΘΑΣΟΥ

Ἱερεύς Δημήτριος Παπαναστασίου ἐτῶν 80, Πνευματικός.

Συνελήφθη καί ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Βουλγάρους[1].

[1] Γιάννη Β. Ἰωαννίδη, Μικρή ἐγκυκλοπαίδεια Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, τόμος 2ος, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1992, σελ. 67.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ

Ἱερεύς Κωνσταντῖνος Ἐλευθεριάδης,† 22 Μαρτίου 1944.

Ἐφημέριος Φτελιώνα Ἑορδαίας. Γεννήθηκε στόν Πόντο τό 1886. Συνελήφθη ἀπό τούς Βουλγάρους καί ἐκτελέσθηκε βασανιζόμενος[1].

Ἱερεύς Ἀθανάσιος Κατσαντώνης, ἐτῶν 69, †22 Ἀπριλίου 1944.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Κάτω Γραμματικό. Γεννήθηκε τό 1875 στό Κάτω Γραμματικό καί ἦταν ἀπόγονος τοῦ ἥρωος καί μάρτυρος τῆς Τουρκοκρατίας Δημητρίου Γραμματικοῦ.  Συνελήφθη  μαζί μέ τήν Πρεσβυτέρα του ἀπό τούς Γερμανούς, τούς βασάνισαν, τούς ἐκτέλεσαν καί κατόπιν τούς ἔκαψαν μαζί μέ ἄλλους 12 συγχωριανούς τους[2].

Ἱερεύς Μάρκος Μητριάδης, † 22 Ἰουνίου 1944.

Γεννήθηκε στήν Κλεισούρα Καστοριᾶς καί τό 1920 ἐγκαταστάθηκε στήν Ὀλυμπιάδα Κοζάνης, ὅπου ἀνέπυξε πλούσια ἐθνική δράση. Τό Πάσχα τοῦ 1942 οἱ Βολύλγαροι θέλησαν νά τόν ἐμποδίσουν νά τελέση τήν Ἀκολουθία τῆς Ἀναστάσεως στήν ἑλληνική γλώσσα. Ὁ Ἱερεύς ἀψήφησε τίς ἀπειλές. Γιά τήν στάση του αὐτή συνελήφθη, μετά ἀπό ὑποκίνηση τῶν Βουλγάρων, ἀπό τούς Ἰταλούς καί ξυλοκοπήθηκε ἄγρια. Στίς 22 Ἰουλίου 1944 ἄνδρες τῆς Βουλγαρικῆς Ὀργανώσεως ΝΟΦ τόν συνέλαβαν καί τόν ἐκτέλεσαν βασανιζόμενο στό Ραντόσι τοῦ Ξυνοῦ Νεροῦ[3].

Ἱερεύς Νῶε Νόλης ἤ Παπαοικονόμου, ἐτῶν 71, † Ἀπρίλιος 1944.

Ἀπόγονος οἰκογένειας Μακεδονομάχων. Γεννήθηκε τό 1872 στόν Λαγκαδᾶ καί ἦταν ἐφημέριος στήν γενέτειρά του. Ἀνέπτυξε σημαντική ἐθνική καί ἐκκλησιαστική δράση. Ἐκτελέσθηκε ἀπό τούς Βουλγάρους, διότι ἀντέδρασε κατά τῆς βουλγαρικῆς προπαγάνδας[4].

Ἱερεύς Χρῆστος Σιάνος, ἐτῶν 46, † 30 Ὀκτωβρίου 1944.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Πρώτη. Γεννήθηκε τό 1898 στήν Πρώτη Φλωρίνης. Γόνος τῆς ἡρωϊκῆς οἰκογένειας τοῦ Μακεδονομάχου παπα Ἰωάννου Πατέρα, ἐργάσθηκε γιά τήν προσήλωση τοῦ ποιμνίου του στίς παραδόσεις καί στά ἱερά τοῦ Γένους. Οἱ Γερμανοί τόν συνέλαβαν, στίς 30 Ὀκτωβρίου 1944, μέσα στήν οἰκία του, καί τόν ὁδήγησαν στήν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ. Ἐκεῖ τόν ἐκτέλεσαν, σέ ἀντίποινα. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Μαργαρίτα καί τά πέντε παιδιά του Ἑλένη, Βασίλειο, Μαρία, Ἀντώνιο καί Εὐάγγελο[5].

Ἱερεύς Δημήτριος Σταμπουλῆς, ἐτῶν 71, † 9 Αὐγούστου 1943.

Ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Σκοπιά, ἀπ’ ὅπου καί καταγόταν. Γεννήθηκε τό 1874. Ἀπηγχονίσθηκε στίς 9 Αὐγούστου 1943, στίς 7 τό πρωΐ, δεξιά τῆς δημοσίας ὁδοῦ ΦλωρίνηςΣερβικῶν συνόρων, κοντά στά χωριά Πρώτη καί Κλαδορράχη, σέ ἀντίποινα γιά τόν φόνο Γερμανῶν στρατιωτῶν. Ὑπῆρξε θῦμα τῶν διαπλοκῶν τῆς Ὀχράνας, ἡ ὁποία τόν μισοῦσε, ἐπειδή ἀρνιόταν νά λειτουργῆ στήν Βουλγαρική γλώσσα, καί γιά τόν λόγο αὐτό τόν συκοφάντησε στό Γερμανικό Φρουραρχεῖο μαζί μέ ἄλλους 14 πολίτες τῆς Φλώρινας[6]. Κατέλιπε τήν Πρεσβυτέρα του Στογιάννα καί τό παιδί του Παντελεήμονα[7].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν.

[2] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Ἔκθεση, ὑπ’ ἀριθ. ἐμπ. πρωτ. 7/24.5.1944,τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Βασιλείου πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό.

[3] Μητροπολίτου Λήμνου Διονυσίου, Πιστοί ἄχρι θανάτου, Ἀθῆναι 1959, σελ. 335-336.

[4] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, Ἔκθεση ὑπ’ ἀριθ. 178/8.4.1944 Μητροπολίτου Φλωρίνης Βασιλείου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

[5] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν.

[6] Ἀθανασίου Παπαευγενίου, ὅπ. π., σελ. 22.

[7] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΦΩΚΙΔΟΣ

Ἱερομόναχος Ἀγαθόνικος Καροῦζος, † 20 Φεβρουαρίου 1943.

Προηγούμενος Ἱερᾶς Μονῆς Προφήτου Ἠλιού Παρνασσίδος. Συνελήφθη, στίς 17 Φεβρουαρίου 1943, καί ἐκτελέσθηκε μαζί μέ τόν Ἔφεδρο Ἀνθυπολοχαγό Σπυρίδωνα Καφατζάκη, ἐτῶν 32, ἀπό τούς Ἰταλούς, γιά συμμετοχή στήν Ἀντίσταση, στίς 20 Φεβρουαρίου 1943, παρά τίς διαμαρτυρίες καί τίς προσπάθειες τοῦ Μητροπολίτου Φωκίδος Ἀθανασίου[1].

[1] Ἀρχεῖο Ἱερᾶς Συνόδου, Φάκελος Ἐθνομαρτύρων Κληρικῶν, ἔγγραφο 110/30.3.1943 Μητροπολίτου Φωκίδος Ἀθανασίου πρός τήν Ἱερά Σύνοδο.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

Ἱερεύς Ἰωάννης Ἀναστασίου, † 20 Ὀκτωβρίου 1944.

Ἀπεβίωσε βασανιζόμενος ἀπό τούς Γερμανούς