Τῌ ΚΡΑΤΙΣΤῌ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΣΤΑΤῌ ΔΕΣΠΟΙΝῌ Τῌ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΙΝῌ

Οὐδέν οὕτως ἀναγκαιότατον, οὐδέν λυσιτελέστατόν τε ἅμα καί πρεπωδέστατον τοῖς τοῦ χριστωνύμου γένους κατ᾿ εὐδοκίαν ἐκ Θεοῦ βασιλεύουσιν, ὡς τό χρῆσθαι τῇ δυνάμει τῆς ἐκ Θεοῦ βασιλείας ὑπέρ τῆς ἀϊδίου τοῦ Θεοῦ βασιλείας, ἥ παρά τῶν νῦν αὖθις ἀντικειμένων ἡμῖν εἰς κτίσμα φρενοβλαβῶς κατασπᾶται. Καί τοῦτο συνείς εἴπερ τις ὁ πολύς ἐκεῖνος καί τά πάντα θαυμάσιος ἡμῶν βασιλεύς, ἔδειξεν ἔργῳ τήν βασιλείας ἐκ Θεοῦ δεδεγμένος, ἅτε ζῆλον ἔνθεον ὑπέρ τῆς ἐκείνου βασιλείας ἀνῃρημένος καί κατασπάσας εἰς τέλος τούς τό ὕψος ἐκείνης ταπεινοῦν αἱρουμένους. Τοῦτο καί ἡ κρατίστη σή βασιλεία, ἁγία ἡμῶν δέσποινα, δι᾿ ὧν ἤδη πράττεις ἐναργῶς διατελεῖς παριστῶσα˙ καί εἴη σοι τήν πρᾶξιν εἰς τέλος ἀγαγεῖν καί τούς τῇ εὐσεβείᾳ πάλιν, ὡς ἐκείνου μηκέθ᾿ ἡμῖν ὄντος, ἀναιδῶς ἀντιστάντας εἰς τέλος καθελεῖν, ἵν᾿ ἐκείνῳ καθάπερ τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς πᾶσιν, οὕτω καί τόν ὑπέρ Θεοῦ ζῆλον ἰσοστάσιον εἴης.

Ἐπεί δέ, τῷ θεοκινήτῳ ζήλῳ τήν βασιλικωτάτην ἐν ἀρεταῖς συγκεκραμένην ἔχουσαν φρόνησιν, ζητεῖς καλῶς ποιοῦσα μαθεῖν ὡς ἐν ἐπιτόμῳ καί κατά τό ἐγχωροῦν σαφῶς τά παρ᾿ ἡμῶν καί τῶν ἀντιθέτων ἡμῶν (σελ. 552) καί φρονούμενα καί λεγόμενα περί τοῦ θειοτάτου φωτός, οὕτω ταῦτ᾿ ἔχει.

Καί τήν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ οἱ ἅγιοι ἔστιν οὗ θεότητα ὀνομάζουσι καί τό φῶς, καθ᾿ ὅ λάμψας ἀπορρήτως ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐπί τοῦ Θαβωρίου ὄρους περιήστραψε τούς συναναβάντας μαθητάς, θεότητα ὀνομάζουσιν. Ὡς οὖν ἡμῶν ἄκτιστον εἶναι φρονούντων μετά τῆς ὑπέρ πᾶσαν ἔκφανσιν οὐσίας καί τήν τοῖς ἀξίοις ἐπιφαινομένην ταύτην ἔλλαμψιν, δύο θεότητας ἀκτίστους πρεσβεύειν, ὑπερκειμένην καί ὑφειμένην, ὁ Ἀκίνδυνος κατηγορεῖ, καθάπερ καί ὁ Βαρλαάμ αὐτός δέ μόνην ἄκτιστον εἶναι λέγει θεότητα, καθάπερ καί πρότερον ἐκεῖνος, τήν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ, τήν δέ θείαν ἐκείνην ἔλλαμψιν, καί ὑφειμένην ταύτην εἶναι λέγει πάντως˙ οὐκοῦν δύο λέγει καί αὐτός θεότητας, ὑπερκειμένην καί ὑφειμένην. Φανερόν οὖν ὡς πρός ἀπάτην τῶν ἀκουόντων τήν ὑπερκειμένην καί ὑφειμένην ἡμῶν κατηγορεῖ θεότητα. Τοῦτο δέ ἐστιν ἀληθῶς δι᾿ ὅ ἡμῶν κατηγορεῖ˙ ὅτι τό θεῖον καί ἀπόρρητον ἐκεῖνο φῶς, ὅ κτιστόν εἶναί φησιν αὐτός, ἄκτιστον εἶναι πρεσβεύομεν ἡμεῖς, καθάπερ οἵ τε θεοφόροι πατέρες καί Χριστός αὐτός ὁ κατά τοῦτο λάμψας καί βασιλείαν τοῦ Θεοῦ τοῦτο καλέσας ἐδίδαξαν ἡμᾶς. Οὐ γάρ ἔστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ δούλη καί κτιστή˙ μόνη γάρ αὕτη παντός μᾶλλον ἀβασίλευτος καί ἀήττητος καί χρόνου παντός καί αἰῶνος ἐπέκεινα.

Οὕτως οὖν ἡμεῖς ἕνα κατά τόν μέγαν Ἀθανάσιον ἐν μιᾷ θεότητι σέβομεν Θεόν, οὐ κατά τά περί τήν οὐσίαν θεωρούμενα καί θεολογούμενα, τήν δύναμιν, τήν θέλησιν, τήν ἀγαθότητα, τό φῶς, τήν ζωήν καί τά τοιαῦτα, καί ὡς μιᾶς (σελ. 554) καί τῆς αὐτῆς οὔσης τῶν τριῶν προσώπων καί τῆς οὐσίας καί τῆς ἐλλάμψεως καί ἁπλῶς πάσης δυνάμεως καί ἐνεργείας θείας. Ὁ δέ Ἀκίνδυνος ἀθέσμως εἰς κτιστά καί ἄκτιστα τόν ἕνα Θεόν διχοτομεῖ καί εἰς δύο θεότητας ἐκφύλους καί ὄντως ὑπερκειμένην τε καί ὑφειμένην τήν μίαν κατατέμνει θεότητα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τήν μέν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ ὑπερκειμένην λέγων, ὡς μόνην κατ᾿ αὐτόν ἄκτιστον θεότητα, τό δέ φῶς ἐκεῖνο ὑφειμένην, ὡς κτιστήν θεότητα. Ποιεῖ δέ κτιστήν ἐντεῦθεν καί τήν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ˙ οὗ γάρ ἡ ἔλλαμψις κτιστή, ἄκτιστον αὐτό οὐκ ἔστι. Τό δέ πλῆθος τῶν ἄλλων πονηρῶν αἱρέσεων, αἷς ἐντεῦθεν περιπίπτει, ἡ τοῦ νῦν γράμματος συντομία οὐ χωρεῖ. Καθάπερ δέ ὁ Σαβέλλιος ἐν τῷ μή διαφέρειν λέγειν τοῦ Πατρός τόν Υἱόν μή ἔχειν Υἱόν τόν Πατέρα ἐδογμάτιζεν, οὕτως ὁ Ἀκίνδυνος, ὅταν λέγῃ μηδενί διαφέρειν τήν θείαν ἐκείνην ἔλαμψιν καί ἐνέργειαν τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ, οὐκ ἔχειν φησίν ἐνέργειαν τήν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ. Ὁ δέ τοῦτο λέγων μετά τοῦ μεσσαλιανός εἶναι ἀναιρεῖ τελέως τόν Θεόν, ἑαυτόν ἄθεον ὑπάρχοντα δεικνύς˙ τό γάρ μή ἔχον ἐνέργειαν οὐδαμῶς ἐστι κατά τούς θεολόγους.

Διά τοῦτο τό θεῖον ἐκεῖνο καί προσκυνητόν στόμα τοῦ τρισμακαρίστου καί ἁγίου μου αὐθέντου καί βασιλέως διά τοῦ συνοδικοῦ φησι τόμου, ὡς «εἰ καί πρός τοσοῦτον ὕψος θεωρίας ἀνέδραμον ἐν τῷ Θαβώρ οἱ συναναβάντες τοῦ Κυρίου μύσται, χάριν καί δόξαν εἶδον θείαν, ἀλλ᾿ οὐ τήν φύσιν αὐτήν τήν χορηγοῦσαν τήν χάριν». Καί γάρ ἴσμεν ἐκείνην ὑπό τῶν θείων λογίων μεμυημένοι ἀμέθεκτον, ἄληπτον, ἀόρατον καί αὐταῖς ταῖς ὑπερκοσμίοις καί ἀνωτάτω δυνάμεσι. Νῦν δ᾿ οἱ (σελ. 556) καταφρονήσαντες καί Θεοῦ καί τῶν τοῦ Θεοῦ ἁγίων καί τοῦ ἐκ Θεοῦ βασιλέως ἡμῶν ἐκείνου καί τῆς συνοδικῆς ἐξετάσεώς τε καί ἀποφάσεως καί τῶν ἐπί ταύτῃ φρικωδεστάτων δεσμῶν καί ἀναθεματισμῶν, ἡμᾶς μέν οὕτως εὐσεβῶς φρονοῦντας καί τούς ἡμῖν ὁμοφρονοῦντας ἀποκηρύττουσιν, Ἀκίνδυνον δέ καί τούς οἷον αὐτός τἀναντία δυσσεβῶς φρονοῦντας συνηγοροῦσι καί στηρίζουσι παντί τρόπῳ κοινωνούς ἔχειν καί συλλειτουργούς σπουδάζοντες.