ΑΡΘΡΟΝ ΕΚΤΟΝ

«Καί ἀνελθόντα εἰς τούς οὐρανούς καί καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός».

Μετά τήν ᾿Ανάστασή του ὁ Σωτήρ δέν ἐγκατέλειψε τούς μαθητές. ᾿Επί σαράντα μέρες ἐμφανιζόταν σ᾿ αὐτούς229, συζητώντας μαζί τους περί τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ καί συνιστώντας νά μήν ἀπομακρύνονται ἀπό τά ῾Ιεροσόλυμα, ἀλλά νά περιμένουν τήν κάθοδον τοῦ ἁγίου Πνεύματος, στό ὁποῖο θά παρέδιδε τή σκυτάλη τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου του, γιά νά τό καταξιώσει καί νά τό κάνει προσωπικά οἰκεῖο στό λυτρωμένο σῶμα τῆς ᾿Εκκλησίας του. Περί τοῦ περιεχομένου ὅμως τῶν συζητήσεων αὐτῶν δέν μᾶς ὁμιλεῖ ἡ Γραφή. Εἶναι φυσικό νά ὑποθέσουμε, ὅτι σέ μία τόσο καινούργια σχέση ὁ ἀναστάς Κύριος θά προετοίμαζε τούς μαθητές γιά τό δύσκολο ἀποστολικό ἔργο, στό ὁποῖο σέ λίγο θά ἀνοίγονταν μέ τή χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὡς θεμέλιοι λίθοι τῆς ᾿Εκκλησίας230 καί στυλοβάτες τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ ἐπί τῆς γῆς. ῎Ισως τούς δίδαξε καί ὁρισμένες ἄλλες ἀλήθειες πού δέν καταγράφτηκαν στή Γραφή, ἀλλά πέρασαν στή ζωντανή παράδοση τῆς ᾿Εκκλησίας.

῾Ο Χριστός ὅμως δέν ἔμελλε νά παραμείνει παντοτινά στή γῆ. ῾Η ἱστορική ζωή ἔχει καθορισμένα τά ὅριά της. Τό πεπερασμένο καί ἔγχρονο εἶναι προσωρινό, δέν μπορεῖ νά διαιωνίζεται. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τόν ᾿Ιησοῦ, ὁ ὁποῖος ἔζησε, ὅπως ὅλοι οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, τήν ἱστορική του στιγμή. ῾Η ζωή του στή γῆ εἶχε καί ἀρχή καί τέλος χρονικό. ῞Οταν τελείωσε τήν ἀποστολή του, δέν ὑπῆρχε πιά λόγος νά παρατείνει τήν παρουσία του στόν κόσμο. ῎Επρεπε νά φύγει, νά γυρίσει πίσω. Νά ἐπιστρέψει ἐκεῖ ὅπου ἀπό τήν ἀρχή ἦταν ὡς Λόγος τοῦ Θεοῦ, στούς ἄφθιτους κόλπους τοῦ Πατρός231.

Αὐτό ἔγινε τήν τεσσαρακοστή ἡμέρα ἀπό τήν ᾿Ανάστασή του. Τό ἱερό βιβλίο τῶν Πράξεων μᾶς διέσωσε τό τρυφερό γεγονός τοῦ ἀποχωρισμοῦ232. Οἱ μαθητές ἦσαν μαζεμένοι στό ὄρος τῶν ᾿Ελαιῶν. Μαζί τους ἦταν καί ὁ Διδάσκαλος. Σέ ἰδιάζουσα δέ κατάσταση διατελοῦντες, τόν ρωτοῦσαν· «Κύριε, εἰ ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ ἀποκαθιστάνεις τήν βασιλείαν τῷ ᾿Ισραήλ;»233. ᾿Εκεῖνος ἀντί ἄλλης ἀπαντήσεως τούς εἶπε, ὅτι δέν εἶναι δουλειά τους νά γνωρίζουν τούς χρόνους καί τούς καιρούς, τούς ὁποίους ἔχει ὁρίσει ὁ Πατήρ γιά τήν ἐκπλήρωση τόσο σημαντικῶν γεγονότων· ἀλλά πρέπει νά ἔχουν στραμμένο τό βλέμμα τους στή δύναμη πού ἐπρόκειτο σύντομα νά λάβουν ἀπό τήν κάθοδο σ᾿ αὐτούς τοῦ παναγίου Πνεύματος, ὁ φωτισμός τοῦ ὁποίου θά τούς ἀνεδείκνυε μάρτυρες τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου του, τόσο στήν ῾Ιερουσαλήμ ὅσο καί στήν ᾿Ιουδαία καί τή Σαμάρεια καί ὡς τό τελευταῖο σημεῖο τῆς γῆς. Καί ὅταν εἶπε τά λόγια αὐτά, οἱ μαθητές τόν εἶδαν ν᾿ ἀνυψώνεται, ἐνῶ νεφέλη τόν ἐσκέπασε ἀπό τά μάτια τους. Καί ἐνῶ τόν κοίταζαν νά πορεύεται στόν οὐρανό, δύο ἄνδρες (ἄγγελοι) λευκοντυμένοι, τούς εἶπαν· «ἄνδρες Γαλιλαῖοι, γιατί στέκεστε κοιτάζοντας τόν οὐρανόν; ῾Ο ᾿Ιησοῦς, τόν ὁποῖον βλέπετε ν᾿ ἀναλαμβάνεται ἀπό κοντά σας στόν οὐρανόν, ὁ ἴδιος θά ἐπιστρέψει καί πάλι στή γῆ κατά τόν ἴδιο τρόπο πού τόν βλέπετε τώρα νά πορεύεται πρός τόν οὐράνιο Πατέρα του».

῾Η σκηνή ἦταν πραγματικά συγκινητική. ῞Ενας ἀποχωρισμός εἶναι πάντοτε πικρός καί σπαραξικάρδιος. ῾Η φιλία σφυρηλατεῖ καί ἑνώνει τίς ἀνθρώπινες καρδιές. Στό σύλλογο τῶν μαθητῶν ἡ σχέση μέ τό Διδάσκαλο ἦταν πολύ βαθιά καί ἐσωτερική. Στό πρόσωπό του εἶχαν γνωρίσει τό διδάσκαλο, τόν πατέρα, τόν Θεό. Εἶχαν ζήσει μαζί του μιά ζωή φορτισμένη μέ τόσες συγκινήσεις. ῎Ενιωσαν τή στοργική ἀγάπη του, γεύτηκαν τήν πατρική παιδαγωγία του, τήν τρυφερότητα τῆς θεανθρώπινης καρδίας του. Εἶδαν τά συγκλονιστικά θαύματά του, ἀκροάστηκαν τό θεῖο λόγο του, ἡ καρδιά τους φλογιζόταν ἀπό τό αἴνιγμα τῆς προσωπικότητός του. ῎Εζησαν τίς ὡραῖες στιγμές του, ἀλλά καί γεύτηκαν τήν ὀδύνη τοῦ πάθους του. Σάν ἄνθρωποι ἀδύνατοι τόν πίκραιναν. ῞Ενας τόν πρόδωσε, ἄλλος τόν ἀρνήθηκε καί ὅλοι τόν ἐγκατέλειψαν (πλήν τοῦ ᾿Ιωάννου) στίς ἐναγώνιες στιγμές τοῦ μαρτυρικοῦ πάθους του. ῞Ομως ἀγαποῦσαν τό Διδάσκαλο, γιατί πρῶτος αὐτός τούς ἀγάπησε234. ῾Η ἐμφάνισή του μετά τήν ᾿Ανάσταση ἔσβησεν ἀπό τήν καρδιά τους τίς πικρές ἀναμνήσεις τοῦ πάθους του. ῾Ο Διδάσκαλος ἀναστήθηκε, ἦταν πάλι μαζί τους καί αὐτό μονάχα μετροῦσε. Τώρα ζητοῦσαν πιό ἔντονα τό Σωτῆρα, τό νικητή. ῾Η ψυχή τους ἦταν ἤρεμη, γεμάτη γοητεία καί μυστικούς γλυκασμούς, ἄσχετο ἄν δέν μποροῦσαν ὡς τήν ὥρα ἐκείνη νά ψαύσουν τό ἀνερμήνευτο. Συνεπαρμένη ἡ καρδιά τους προχωροῦσε στό θεανθρώπινο αἴνιγμα, παρ᾿ ὅλο πού ὁ νοῦς τους, νωχελής, ἔμενε πίσω συγκεχυμένος καί ἀδύναμος. Δέν εἶχαν λάβει ἀκόμη τή φωτιά τοῦ Πνεύματος, πού θά τρόχιζε τό νοῦ τους στά θεῖα μυστήρια. Καί τώρα ἔφθασε ἡ στιγμή ν᾿ ἀποχαιρετίσουν τό Διδάσκαλο, πού δέν ἐπρόκειτο πιά νά τόν ξαναζήσουν στήν ἴδια διάσταση πού τόν ἔζησαν στή γῆ· νά ἀποχωριστοῦν παντοτινά ἀπ᾿ αὐτόν πού τόσο ἄλλαξε κι ὀμόρφηνε τή ζωή τους. Αὐτός φυσικά δέν ἐπρόκειτο νά τούς ἀφήσει ὀρφανούς, ἀλλά θά παρέμενε παντοτινά μαζί τους στό πρόσωπο τοῦ θείου Παρακλήτου, πού θά ἦταν στό ἑξῆς ὁ νέος ρυθμιστής τῆς ζωῆς τους, θά τούς ὁδηγοῦσε «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν»235, θά ἔκραζε μέσα τους «᾿Αββᾶ ὁ Πατήρ»236. Καί θά γέμιζε τήν ὥρα τοῦ δύσκολου ἀποστολικοῦ ἔργου τους.

῾Η ᾿Ανάληψη εἶναι πολύ μεγάλη ἑορτή διά τήν ᾿Ορθόδοξη Καθολική ᾿Εκκλησία. Εἶναι γιορτή θριάμβου καί χαρᾶς πανηγυρικῆς. ῞Οπως οἱ στρατηλάτες τοῦ κόσμου, γυρνώντας ἀπό μία νικηφόρο ἐκστρατεία, τελοῦν θρίαμβο γιά νά πανηγυρίσουν τή νίκη τους, ἐπιδεικνύοντες καί λάφυρα παρμένα ἀπό τόν ἐχθρό καί διαπομπεύοντες αἰχμαλώτους ἀντιπάλους, ἔτσι καί ὁ Κύριος, ἀφοῦ ἔδωσε καί κέρδισε τή μάχη ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας καί τῶν δυνάμεων τοῦ Σατανᾶ, εἰσῆλθε θριαμβευτής στόν οὐρανό237, ἐπιδεικνύοντας ντροπιασμένες τίς ὑπενάντιες δυνάμεις καί ἰσοπεδωμένα τά ὀχυρά τοῦ θανάτου καί τῆς φθορᾶς. ᾿Εγύρισε θριαμβευτής στόν οὐρανό, ὅπου οἱ δυνάμεις τῆς θείας βασιλείας, τά τάγματα τῶν ἀγγέλων καί τῶν ἀρχαγγέλων, πανηγύρισαν τό μεγάλο θρίαμβο, ἀλαλάζοντας γιά τήν κραταιά νίκη τοῦ Δεσπότου. Καί ὁ θρίαμβος αὐτός τῶν οὐρανῶν ἑνώνεται μέ τό θρίαμβο τοῦ σώματος τῆς ᾿Εκκλησίας ἐπί τῆς γῆς, πού λυτρωμένο ἀπό τή δυνάστευση τῆς ἁμαρτίας ψάλλει τά νικητήρια στόν Κύριο τῆς δόξης, τό δυνατό ἐκπορθητή τῶν σατανικῶν δυνάμεων τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου!

῾Η δογματική σημασία τῆς γιορτῆς εἶναι πολύ μεγάλη.

῾Η ᾿Ανάληψη, καί τυπικά πλέον, εἶναι ἡ ὁριστικοποίηση τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ. ῾Ο Χριστός γύρισε πίσω, ἀφοῦ ἔφερεν εἰς πέρας τό ἔργο πού τοῦ ἀνέθεσε νά ἐκπληρώσει ὁ Πατήρ238. Κατέθεσε πανηγυρικά τήν ἐντολή, τήν ὁποίαν ἔλαβε ἀπό τόν Πατέρα ὡς Μεσσίας τοῦ κόσμου, ὑπογεγραμμένη καί σφραγισμένη μέ τό πανάγιο αἷμα του. ᾿Εντολή στήν ὁποίαν ἦσαν ἀποτυπωμένα ὁ Σταυρός καί ἡ ᾿Ανάσταση, ὁ Γολγοθᾶς συνταιριασμένος μέ τό καινό μνημεῖο τοῦ ἀπό ᾿Αριμαθαίας ᾿Ιωσήφ. ῎Ετσι ἡ προαιώνια λυτρωτική βουλή τοῦ Θεοῦ, τό ἀπειρόσοφο σχέδιο τοῦ μυστηρίου τῆς θείας περί τόν ἄνθρωπον οἰκονομίας, ὁριστικό, πλῆρες καί τέλειο, κατατέθηκε στά ἀρχεῖα τοῦ οὐρανοῦ, ὡς πηγή ἀστείρευτης δυνάμεως καί ζωῆς.

Μέ τήν ᾿Ανάληψή του στόν οὐρανόν ὁ Σωτήρ κάθισε «ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός». Τό Σύμβολο τῆς Πίστεως χρησιμοποιεῖ ἐδῶ μία γλώσσα πολύ ἀνθρωπομορφική. Παρουσιάζει θρόνο στόν ὁποῖον κάθεται ὁ Πατήρ, ἔχοντας καθήμενο στά δεξιά του τόν Υἱόν. Μία εἰκόνα δηλωτική ἰσότιμης ἐξουσίας, σύμπνοιας καί ἀγάπης, τῆς ὁποίας ἡ εἰκονική περιγραφή δέν ἀνταποκρίνεται μέν αὐστηρά στά πράγματα, εἶναι ὅμως τόσο παραστατική γιά μᾶς πού μέ τή φτωχή γνώση μας δέν ἔχουμε ἄλλο τρόπο νά προσεγγίσουμε τό ἀνέγγιχτο, παρά μέ παραστάσεις ἀναλογικές, παρμένες ἀπό τόν κύκλο τῆς φυσικῆς ἐμπειρίας μας.

῾Η ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός καθέδρα τοῦ Χριστοῦ σημαίνει καί τυπικά τό πέρας τῆς κενώσεως τοῦ Λόγου, μέ τήν ὁποίαν ἐξακολουθεῖ εἰς τό διηνεκές ὁ κατά τήν ταφήν τοῦ Χριστοῦ ἀρξάμενος σαββατισμός του, ἡ κατάπαυση ἐκ τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων καί τῆς ἀνακαινίσεως τοῦ σύμπαντος. ῾Ο Υἱός τοῦ Θεοῦ ἐπανέρχεται στούς πατρικούς κόλπους, ὄχι διότι εἶχεν ἀποχωριστεῖ ἀπ᾿ αὐτούς μέ τή σάρκωσή του, ἀλλά μέ τήν ἔννοιαν ὅτι ἀπέβαλεν ὁριστικά πλέον ὅλα ἐκεῖνα πού προσέλαβεν ὡς ἄνθρωπος, τήν ὕφεση –ἤ μᾶλλον τήν ἀπόκρυψη τῆς δόξας του πού προαιωνίως εἶχε στούς κόλπους τοῦ Πατρός239– τήν ταπείνωση τῆς ἱστορικῆς ζωῆς, τήν ὀδύνη καί τό πάθος. ῾Ο Λόγος στίλβει τώρα στήν ὁλοκάθαρη πατρώα δόξα του, στήν ἀκτίνα τῆς Τριαδικῆς του αἴγλης καί λαμπρότητος. ᾿Επανέρχεται σ᾿ αὐτό πού ἦταν πρίν γίνει ἄνθρωπος. Μέ τή διαφορά ὅτι ἡ ὑπόσταση καί ἡ θεότητά του, οἱ ὁποῖες οὐδέποτε μετακινήθηκαν ἀπό τούς κόλπους τῆς Τριάδος, ἔχουν τώρα προσλάβει κάτι καινούργιο· τή θεωμένη ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, τήν ὁποίαν στό ἑξῆς οὐδέποτε θά ἀποβάλουν. ῾Η ἀνθρωπότητα τοῦ Χριστοῦ ἐγκαθίσταται μόνιμα στούς κόλπους τῆς Τριαδικῆς θεότητος, γεγονός πού συνιστᾶ τήν ὕψιστη περιωπή καί τό ἄφθιτο μεγαλεῖο τοῦ ἀνθρώπου, καταστάσεις πού τόν ἀνεβάζουν ψηλότερα καί ἀπό αὐτές τίς ἄϋλες φύσεις τῶν ἀγγέλων, τίς καταλαμπόμενες στό τρισήλιο φῶς τῆς θεότητος. ῾Η θέωση εἶναι ἀγαθό πού συντελέστηκε στή φύση τῶν ἀνθρώπων καί ὄχι τῶν ἀγγέλων. ῾Η εἴσοδος ὅμως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦ Λόγου στήν Τριάδα δέν σημαίνει ὁποιαδήποτε ποσοτική ἤ ποιοτική προσθήκη στή μακαρία φύση τῆς Τριάδος. ῾Η Τριάς παραμένει Τριάς, δέν μεταπίπτει εἰς τετράδα, δηλαδή δέν αὐξάνεται ὁ ἀριθμός τῶν ὑποστάσεων τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Οὔτε πάλι προστίθεται κάτι πού νά τροποποιεῖ τήν οὐσία καί τή θεότητα (θεῖες ἐνέργειες) τῆς Τριάδος. ῾Απλῶς ἡ ὑπόσταση τοῦ Λόγου δέν εἶναι στό ἑξῆς γυμνή, ἀλλά φέρει πάντοτε ἑνωμένη μαζί της τή θεωμένη φύση του, αὐτήν πού ἔκανε δική του μέ τή θεία του ἐνανθρώπηση, ἔζησε μαζί της στή γῆ, ἐτέλεσε τή σωτήρια βουλή τοῦ Πατρός καί τήν ἔκανε κοινωνό τῆς ἄπειρης θείας δόξας του. Δέν ἔχουμε, λοιπόν, τετράδα, ἀλλά Πατέρα, Υἱόν (μέ τήν ἀνθρωπότητά του) καί Πνεῦμα ἅγιο, τό ὁποῖον ἔχρισε μέ τή χάρη του τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Σωτῆρος240.

῾Η ᾿Ανάληψη τοῦ Κυρίου σηματοδοτεῖ μία νέα κατάσταση ζωῆς διά τόν ἐνανθρωπήσαντα Λόγο τοῦ Θεοῦ. ῾Ο Κύριος εἶναι ὁ ὑπέρτατος βασιλεύς τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, ὁ κύριος τῆς ἱστορίας καί τοῦ κόσμου. Εἶναι ὁ ἄρχων τῆς θείας βασιλείας, τῆς ᾿Εκκλησίας του πού ἵδρυσε στή γῆ, τῆς ὁποίας εἶναι ἡ ἀόρατη καί μυστική κεφαλή καί τήν ὁποία ζωοποιεῖ μέ τό πανάγιο Πνεῦμα του, πού ἔστειλε στούς μαθητές μετά τήν ἐκ τοῦ κόσμου ἀποδημία του. Στούς οὐρανούς ὁ Σωτήρ ἀσκεῖ τό βασιλικό του ἀξίωμα σέ συνδυασμό μέ τό προφητικό, κυβερνώντας τήν ᾿Εκκλησία του καί μεσιτεύοντας ὑπέρ αὐτῆς στόν οὐράνιο Πατέρα του241.

Τήν ᾿Ανάληψη τοῦ Χριστοῦ ἰδιαζόντως τιμᾶ ἡ ᾿Ορθοδοξία, βλέποντας σ᾿ αὐτήν τή δική της θεόμορφη οὐσία, τή θεοδυναμία καί τή χριστόμορφή της αἴγλη καί λαμπρότητα.