῾Η νηστεία

Παράλληλα μέ τήν ἐλεημοσύνη καί τήν προσευχή ὁ Κύριος στηλιτεύει καί τήν ὑποκριτική νηστεία, πού ἔκαναν ἐπιδεικτικά οἱ Φαρισαῖοι γιά ν᾿ ἀποσπάσουν τό θαυμασμό καί τόν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων, τονίζοντας τό νόημα τῆς ἀληθινῆς καί ἀνεπιτήδευτης νηστείας.

«῞Οταν νηστεύετε –λέγει– νά μή γίνεσθε περίλυποι καί σκυθρωποί, ὅπως κάνουν οἱ ὑποκριτές, οἱ ὁποῖοι ἀλλοιώνουν ἐπίτηδες τά πρόσωπά τους διά νά φανοῦν στούς ἀνθρώπους νηστεύοντες. Σᾶς βεβαιώνω ὅτι ἔχουν πάρει ἤδη (ἀπό τούς ἀνθρώπους) τό μισθό τους. Σύ δέ, ὅταν νηστεύεις, ἄλειψε τήν κεφαλή καί νίψε τό πρόσωπό σου (σημεῖα εὐδιαθεσίας καί χαρᾶς), ἔτσι πού νά μή φαίνεσαι ἐξωτερικά στούς ἀνθρώπους ὅτι νηστεύεις, ἀλλά μυστικά στόν Πατέρα σου, ὁ ὁποῖος παρακολουθεῖ τά πάντα. Καί ὁ Πατέρας σου πού βλέπει τή νηστεία σου νά γίνεται στά κρυφά, θά σοῦ δώσει τήν ἀμοιβή σου στά φανερά».

῾Η νηστεία εἶναι πολύ μεγάλη ἀρετή πού ἐξυψώνει τόν ἄνθρωπο πνευματικά, ὅταν γίνεται σωστά, μέ συναίσθηση τῆς πνευματικῆς φτώχειας τῆς ψυχῆς, μέ φόβο Θεοῦ καί μέ ταπείνωση καί συντριβή καρδίας. ῾Η ὑποκριτική φαρισαϊκή νηστεία, πού σάν κύριο ἐλατήριό της ἔχει τό θαυμασμό καί τή δόξα τῶν ἀνθρώπων, εἶναι στεγνή καί ἄκαρπη, ἐξαντλούμενη στήν ἀνθρωπαρέσκεια καί τήν ἐπιδειξιομανία της. ᾿Από τόν Θεό δέν ἔχει τίποτε νά περιμένει. Εἶναι ὑπόθεση χαμένη στήν ἰδιοτέλεια καί τήν ὑποκρισία της.

῾Ο πραγματικός θησαυρός

Στή ζωή του ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀποκτήσει πολλῶν εἰδῶν θησαυρούς. Αὐτό βέβαια δέν εἶναι κακό, ὅταν γίνεται μέ διακριτική ἐπίγνωση καί μέσα στά ὅρια τῆς ἠθικῆς τάξεως. Τό πρᾶγμα ἀρχίζει νά γίνεται κακό, ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἰδωλοποιεῖ τούς θησαυρούς αὐτούς δένοντας τήν καρδιά του μαζί τους, περικλείεται ἀσφυκτικά σέ ὑλικές ἀξίες καί ἀγαθά ἐφήμερα καί παροδικά, τά ὁποῖα ὄχι μόνον εἶναι ἀνίσχυρα νά τόν βοηθήσουν, ἀλλ᾿ ὑπάρχει κίνδυνος νά τόν ὑποδουλώσουν καί νά τόν καταστρέψουν. Στούς θησαυρούς αὐτούς ὁ Κύριος ἀντιτάσσει ἄλλους πνευματικούς καί αἰώνιους, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀπρόσβλητοι στό χρόνο καί ἀκτύπητοι ἀπό τή φθορά, καί οἱ ὁποῖοι πρέπει νά αἰχμαλωτίζουν τή ψυχή, νά συντηροῦν τήν ὕπαρξη καί νά κατευθύνουν τήν ἐπίγεια ζωή τοῦ ἀνθρώπου.

«Νά μή μαζεύετε θησαυρούς –παραινεῖ ὁ Κύριος– πάνω στή γῆ, ὅπου ἡ σκουργιά καί ἡ σαπίλα (τῆς φθορᾶς) ἀφανίζουν καί ὅπου οἱ κλέφτες τρυποῦν τούς τοίχους καί τούς κλέβουν. Νά μαζεύετε δέ θησαυρούς στόν οὐρανό, ὅπου οἱ κλέφτες δέν τρυποῦντούς τοίχους καί δέν τούς κλέβουν. Διότι ἐκεῖ πού βρίσκεται ὁ θησαυρός σας, ἐκεῖ πρέπει νά εἶναι στραμμένη καί ἡ καρδιά σας».

Φῶς καί σκοτάδι

῞Οπως ὑπάρχει φῶς καί σκοτάδι φυσικό, ἔτσι ὑπάρχει φῶς καί σκοτάδι πνευματικό. Τό φυσικό σκοτάδι εἶναι ἡ στέρηση τοῦ φυσικοῦ φωτός, ὅπως καί τό πνευματικό σκοτάδι (ἡ ἁμαρτία) εἶναι ἡ στέρηση τοῦ πνευματικοῦ φωτός (τῆς ἀρετῆς). ῞Οπως δέ ὁ ἄνθρωπος ὁδεύει στά σκοτάδια ὅταν ὁ φυσικός του ὀφθαλμός ὑποστεῖ κάποια ζημιά, ἔτσι καί ἡ ψυχή ὁδεύει στά σκοτάδια, ὅταν ὁ πνευματικός της ὀφθαλμός (ὁ νοῦς) ἀρρωστήσει· δέν μπορεῖ νά δεῖ τόν Θεό καί νά ἀξιολογήσει σωστά τά πράγματα τοῦ βίου καί τήν ὑπόθεση τῆς ὑπάρξεως.

«Τό λυχνάρι πού φωτίζει τό σῶμα –λέγει ὁ Κύριος– εἶναι τό μάτι. ᾿Εάν τό μάτι σου εἶναι καθαρό (ὑγιές), ὅλο σου τό σῶμα θά εἶναι φωτεινό. ῎Αν, ἀντίθετα, τό μάτι σου εἶναι ἀρρωστημένο, ὅλο σου τό σῶμα θά εἶναι σκοτεινό. ᾿Εάν, λοιπόν, τό φῶς πού σοῦ δόθηκε γιά νά σέ φωτίζει γίνει σκοτάδι, τότε σέ πόσο μεγαλύτερο σκοτάδι θά βυθιστεῖς; (ἐννοεῖται τό πνευματικό σκοτάδι, σέ περίπτωση πού σκοτεινιάσει ὁ ὀφθαλμός τῆς ψυχῆς). Κανένας δέν μπορεῖ νά δουλεύει συγχρόνως σέ δύο κυρίους (νά εἶναι προσκολλημένος καί στά ἐπίγεια καί στά οὐράνια ἀγαθά). Διότι, ἤ τόν ἕνα θά μισήσει καί τόν ἄλλο θ᾿ ἀγαπήσει ἤ στόν ἕνα θά προσκολληθεῖ καί τόν ἄλλο θά περιφρονήσει. Δέν μπορεῖτε νά ὑπηρετεῖτε συγχρόνως καί τόν Θεό καί τόν μαμωνᾶ (τόν εἰδωλοποιημένο πλοῦτο)».

᾿Αλήθεια, πόσο ὑπέροχα καί ὑψηλά εἶναι τά διδάγματα πού μᾶς παρέχει ὁ Κύριος! ῾Η καρδιά τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τό σπίτι τοῦ Θεοῦ, ὁ ναός τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Δέν μπορεῖ τό σπίτι τοῦ Θεοῦ νά χωρίζεται σέ δύο διαφορετικά διαμερίσματα. Στό ἕνα νά κατοικεῖ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καί στό ἄλλο τό πνεῦμα τοῦ διαβόλου, ὁ μαμωνᾶς. ῾Η καρδιά ἤ θά δοθεῖ ὁλόκληρη στόν Θεόν ἤ θά δοθεῖ ὁλόκληρη στό ἀντίπαλο πνεῦμα τῆς πονηρίας. Τό μόνο πού δέν μπορεῖ νά κάνει εἶναι νά ἀφοσιώνεται ὁλοκληρωτικά καί νά ὑπηρετεῖ συγχρόνως καί τόν Θεό καί τόν μαμωνᾶ.

Μέριμνα καί ἐμπιστοσύνη στόν Θεό

῾Η ἀγωνιώδης μέριμνα τῆς ζωῆς εἶναι κάτι τό βαθιά ζυμωμένο μέ τήν καθημερινότητα τοῦ βίου. Οἱ βιοτικές ἀνάγκες σ᾿ ἕνα κόσμο πού τόσο ραγδαῖα ἐξελίσσεται εἶναι πάμπολλες καί τά προβλήματα πού δημιουργοῦνται καυτά καί ἀναρίθμητα. Τό βάρος τῆς βιοτικῆς μέριμνας πιέζει ἀσφυκτικά καί ἀναστατώνει τόν ἄνθρωπο, πού ἀγκομαχᾶ προσπαθώντας νά κερδίσει τήν καθημερινή του ὑπόθεση. ῾Η πυρετική ὅμως αὐτή ἔξαψη εἶναι κατάσταση πολύ ἐπικίνδυνη. Κουράζει τό σῶμα καί ἐξαντλεῖ τήν ψυχή. Φιλοδωρεῖ τόν ἄνθρωπο μέ πολλά ψυχοσωματικά νοσήματα μέ συνέπειες πολύ θλιβερές, χωρίς ὡστόσο νά παρέχει κάτι τό θετικό στόν ἄνθρωπο, χωρίς νά ἀνακουφίζει τή ζωή του καί νά βελτιώνει τήν τύχη του.

῾Ο Κύριος μπροστά στό σοβαρότατο αὐτό ἀσθένημα τοῦ πλάσματος παρέχει τή δική του συνταγή, ἡ ἐφαρμογή τῆς ὁποίας εἶναι ἄμεσα λυτρωτική. Εἶναι δέ αὐτή ἡ πεποίθηση στήν πρόνοια τοῦ Πατέρα, πού θωρακίζει τόν ἄνθρωπο, τοῦ γαληνεύει τή ψυχή, τοῦ κατευνάζει τίς θύελλες καί τίς καταιγίδες καί τοῦ παρέχει ἀναψυχή, ὥστε μέ δύναμη καί ἀντοχή νά παλέψει τήν τραχύτητα τῆς βιοτικῆς συγκυρίας του.

«Διά τοῦτο σᾶς λέγω νά μή φροντίζετε μέ ἀγωνία στή ψυχή σας τί θά φᾶτε καί τί θά πιῆτε ἤ μέ τί θά ντύσετε τό σῶμα σας. Δέν ἀξίζει ἡ ψυχή σας περισσότερο ἀπό τήν τροφή καί τό σῶμα σας περισσότερο ἀπό τό ἔνδυμα; Κοιτᾶξτε τά πουλιά πού πετοῦν στόν ἀέρα, τά ὁποῖα οὔτε σπείρουν οὔτε θερίζουν οὔτε μαζεύουν σέ ἀποθῆκες· καί ὅμως τά τρέφει ὁ οὐράνιος Πατέρας σας. Δέν ἔχετε ἐσεῖς μεγαλύτερη ἀξία ἀπ᾿ αὐτά; Ποιός ἀπό σᾶς, ὅσο κι ἄν φροντίζει, μπορεῖ νά προσθέσει ἕνα πῆχυ στό σωματικό του ἀνάστημα; Καί γιά τό ἔνδυμα, γιατί φροντίζετε; Κοιτᾶξτε προσεχτικά τ᾿ ἀγριολούλουδα πῶς μεγαλώνουν. Δέν κοπιάζουν οὔτε γνέθουν. Σᾶς λέγω δέ, ὅτι οὔτε καί ὁ Σολομών, σέ ὅλη τή μεγαλοπρέπεια καί τή δόξα του, δέν μπόρεσε νά ντυθεῖ σάν ἕνα ἀπ᾿ αὐτά. ᾿Εάν δέ τό χορτάρι πού ἀνέμελα φυτρώνει στούς ἀγρούς, τό ὁποῖο σήμερα ζεῖ καί αὔριο ξηραίνεται καί τό πετᾶνε στό φοῦρνο (γιά νά καεῖ) ὁ Θεός τόσο ὄμορφα τό ντύνει, πόσο περισσότερο θά κάνει αὐτό γιά σᾶς, ὀλιγόπιστοι; Μή μεριμνᾶτε, λοιπόν, λέγοντες· τί θά φᾶμε ἤ τί θά πιοῦμε καί μέ τί θά ντυθοῦμε; Γιατί ὅλ᾿ αὐτά τά ζητᾶνε οἱ ἐθνικοί (εἰδωλολάτρες). ῾Ο δικός σας Πατέρας πού κατοικεῖ στούς οὐρανούς, γνωρίζει ὅτι ἔχετε ἀνάγκην ἀπ᾿ ὅλα αὐτά. Νά ζητᾶτε πρῶτα τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τή δικαιοσύνη του (τό ἅγιο θέλημά του) καί ὅλα τά ἄλλα θά σᾶς προστεθοῦν (ἀπό τό Θεό). Μή γεμίζετε, λοιπόν, τή ψυχή σας μέ ἀγωνία γιά τό τί θά σᾶς συμβεῖ αὔριο, διότι ἡ αὐριανή ἡμέρα θά φροντίσει γιά τή δική της κακία. ᾿Αρκεῖ ἡ στενοχώρια τῆς σημερινῆς ἡμέρας».

῾Ο Κύριος φυσικά νομοθετώντας αὐτά δέν ἔχει σκοπό ν᾿ ἀπαγορεύσει κάθε μέριμνα καί κάθε προγραμματισμό στή ζωή μας, πρᾶγμα πού μπορεῖ νά ἔχει δυσάρεστες ἐπιπτώσεις ὄχι μονάχα στό βιοτικό μας πεδίο, ἀλλά καί στήν πνευματική μας ἐξέλιξη. Αὐτό πού ἀπαγορεύει εἶναι ἡ ἄμετρη καί ἀγχώδης μέριμνα, ἡ ἀναστάτωση καί ἡ ταραχή στήν ἀντιμετώπιση τῆς καθημερινῆς βιοπάλης, καταστάσεις πού σέ τελική ἀνάλυση εἶναι σημάδια ὀλιγοπιστίας στήν πρόνοια καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Αὐτό κυρίως μετράει ἀρνητικά ἀπό τήν πλευρά τοῦ πλάσματος. Καί αὐτό θέλει νά θεραπεύσει ὁ Κύριος.