ΟΜΙΛΙΑ ΙΓ ‘

Τῌ ΠΕΜΠΤῌ ΚΥΡΙΑΚῌ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

Ἐν ᾗ καί περί ἐλεημοσύνης

Εἰσί τινα μέρη θαλάσσης, ἅ κητώδη μεγάλα θηρία τρέφουσιν˙ οἱ γοῦν ἐν αὐτοῖς πλέοντες, κώδωνας ἐκκρεμῶσι τῶν πλοίων, ἵνα διά τῆς ἠχοῦς τούτων ἐκπληττόμενα φεύγωσι τά θηρία. Καί ἡ θάλασσα δέ τοῦ ἡμετέρου βίου πολλά καί δεινότερα τρέφει θηρία. Καί ἡ θάλασσα δέ τοῦ ἡμετέρου βίου πολλά καί δεινότερα τρέφει θηρία, τά πονηρά πάθη λέγω καί τούς ἐφόρους αὐτῶν πονηροτέρους δαίμονας˙ ἐπιπλεῖ δέ τήν θάλασσαν ταύτην οἷά τις ναῦς ἡ τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία καί ἀντί κωδώνων ἔχει τούς πνευματικούς διδασκάλους, ἵνα διά τῆς ἱερᾶς ἠχοῦς τῆς τούτων διδασκαλίας τούς νοητούς ἀποτρέπηται θῆρας. Καί τοῦτ᾿ ἄρα τυποῦσα καί ἡ τοῦ (σελ. 354) Ἀαρών στολή κώδωνας εὐήχους εἶχε παρηρτημένους κάι θέσπισμα ἦν ἀκουστήν εἶναι τήν φωνήν αὐτῶν ἐν τῷ τόν Ἀαρών λειτουργεῖν.

Ἡμεῖς δέ εἰς τό πνεῦμα τό γράμμα καλῶς μεταφέροντες, ἠχήσωμεν ὑμῖν ἀρτίως πνευματικῶς, καί μάλιστα κατά τόν τῆς νηστείας καιρόν, ᾧ φανερά καί ἀφανῆ θηρία δεινῶς ἐπιτίθενται˙ φανερά μέν γαστριμαργία καί μέθη καί τά τοιαῦτα˙ ἕτερα δέ ἀφανῶς ὑφεδρεύοντα, κενοδοξία καί ὑπερηφανία καί οἴησις καί ὑπόκρισις. Ὁ αὐτός δέ ἐστιν ἦχος καί φυγαδευτήριον τῶν τοιούτων θηρίων καί φυλακτήριον τῶν τήν νηστείαν ἀσκούντων.

Ἔστιν οὖν νηστεία καί ἀκρασία ἐναντία ἀλλήλοις, ὡς ἡ ζωή καί ὁ θάνατος. Καί ἡ μέν νηστεία ἐντολή ἐστι ζωῆς, συνηλικιῶτις οὖσα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἐν τῷ παραδείσῳ ὑπό τοῦ Θεοῦ τῷ Ἀσάμ δοθεῖσα τήν ἀρχήν, εἰς φυλακήν τῆς ἐγγενομένης αὐτῷ παρά τοῦ αὐτοῦ Θεοῦ ζωῆς τε καί θείας χάριτος. Ἡ δέ ἀκρασία συμβουλή ἐστι θανάτου σώματός τε καί ψυχῆς, ὑπό τοῦ διαβόλου τῷ Ἀδάμ ἐν τῷ παραδείσῳ διά τῆς Εὔας δοθεῖσα δολίως εἰς ἔκπτωσιν τῆς ζωῆς καί ἀπαλλοτρίωσιν τῆς ἐκ Θεοῦ θείας χάριτος˙ ὁ Θεός γάρ θάνατον οὐκ ἐποίησεν, οὐδέ τέρπεται ἐπ᾿ ἀπωλείᾳ ζώντων. Τίς οὖν ἐστιν ἄνθρωπος ὁ θέλων ζωήν καί χάριν εὑρεῖν τήν ἐν τῷ Θεῷ καί παρά Θεοῦ; φυγέτω τήν θανατηφόρον ἀκρασίαν καί προσδραμέτω τῇ θεοποιῷ νηστείᾳ καί ἐγκρατείᾳ, ἵν᾿ ἐπανέλθῃ χαίρων εἰς τόν παράδεισον.

Μωϋσῆς τεσσαρκονθήμερον, νηστείαν ἐπ᾿ ὄρους, εἰς ὕψος θεοπτίας ἀνέπτη καί πλάκας θεοσεβείας ἐδέξατο˙ ὁ δέ τῶν Ἑβραίων δῆμος κάτω, μεθύοντες, εἰς ἀσέβειαν κατωλίσθησαν καί εἴδωλον ἐχώνευσαν μόσχου τοῦ αἰγυπτίου Ἄπιδος θεοῦ ὅμοιον, καί (σελ. 356) εἰ μή Μωϋσῆς ἔστη πρός τόν Θεόν, διά τοῦ ἀνηλεοῦς ἐκ τῶν ὁμογενῶν φόνου ἐξιλασάμενος πρότερον, οὐκ ἄν ὅλως ἐφείσατο αὐτῶν ὁ Θεός. Εἰ γοῦν καί ἡμεῖς κόρῳ βαρυνόμεθα, ἐν οἷς ἐστιν ἡ ἀσωτία καί ἡ ἀσέβεια. Θεόπτης καί ὁ Ἠλίας, ἀλλά προκαθαρθείς καί οὗτος διά νηστείας. Ἔτυχε καί Δανιήλ θεοπτίας, καί τῶν ἀρχαγγέλων ἑνός ὀπτασίας, τήν τῶν μελλόντων γνῶσιν αὐτῷ παρέχοντος, ἀλλά πρότερον ἐφ᾿ ἡμέρας ὅλας εἴκοσι διαμείνας ἄσιτος. Πεφόνευται καί προφήτης ἕτερος ὑπό λέοντος, ἀλλά φαγών παρά γνώμην Θεοῦ. Γινώσκετε πάντες Ἡσαῦ τόν τοῦ Ἰσαάκ, ὅς ὑπό γαστριμαργίας τῶν τε ἄλλων πρωτοτοκίων καί τῆς πατρικῆς ἐξέπεσεν εὐχῆς. Φοβηθῶμεν μή καί ἡμεῖς τῇ γαστριμαργίᾳ ταύτῃ προσέχοντες ἐκπέσωμεν τῆς ἐπηγγελμένης ἐκείνης εὐλογίας καί κληροδοσίας τοῦ ἀνωτάτου Πατρός. Οὐδέ τούς τρεῖς παῖδας ἀγνοεῖτε, οἵ, νηστείᾳ προσκείμενοι, τήν ἑπταπλασίως κατ᾿ αὐτῶν ἐν Βαβυλῶνι κάμινον ἐκκαυθεῖσαν ἀφλέκτοις ποσί καί σώμασι κατεπάτησαν.

Ἐάν καί ἡμεῖς ἀληθινήν νηστείαν ἀσκήσωμεν, καί τήν ἐνταῦθα πύρωσιν τῆς σαρκός καταπατήσομέν τε καί σβέσομεν καί τήν μέλλουσαν κάμινον ἀζήμιοι διαπεράσομεν, ὅταν ἑκάστου τό ἔργον τό πῦρ δοκιμάσῃ. Τί δεῖ λέγειν τόν τῶν προφητῶν Κύριον; ὅς σάρκα λαβών καί δι᾿ ἡμᾶς γενόμενος ἄνθρωπος, ὑποδεικνύς ἡμῖν τόν τρόπον τῆς κατά τοῦ διαβόλου νίκης, νηστεύων διά πάντων ἐνίκησε (σελ. 358) τοῦτον, πάντα κατ᾿ αὐτοῦ κινήσαντα πειρασμόν, καί πρός τούς οἰκείους μαητάς περί τοῦ ἀλλάλου καί κωφοῦ δαιμονίου ἔλεγε, «τοῦτο τό δαιμόνιον οὐκ ἐξέρχεται, εἰμή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ».

Ἀλλά φέρε δείξωμεν ὑμῖν, ἀδελφοί, τίς ἐστιν ἡ θεάρεστος νηστεία καί ἀληθής˙ τοῦτο γάρ ἐστέ γινώσκοντες, ὡς οὐκ αὐτήν δι᾿ ἑαυτήν τήν σωματικήν ἐπαινοῦμεν νηστείαν, ἀλλ᾿ ὡς ἐνεργοῦσαν πρός ἕτερα ψυχωφελέστερα˙ τήν γάρ σωματικήν ἐργασίαν πρός ὀλίγον ὠφέλιμον εἶναι, καί ὁ θεῖος Παῦλός φησι. Διό καί οἱ διά πείρας λαλοῦντες θεοφόροι πατέρες οὐκ ἀποδέχονται τάς πολυημέρους νηστείας, ἀλλά δοκιμώτερον κρίνουσι τό καθ᾿ ἡμέραν ἐσθίειν ἅπαξ καί μή χορτάζεσθαι˙ καί τοῦτό φασι σύμμετρον καί μετά λόγου νηστείαν, ὅ καί ἡ Γραφή λέγει, τό μή ἀπατᾶσθαι χορτασίᾳ κοιλίας καί τῇ τοῦ λαιμοῦ ἡδονῇ, ἀλλά τῆς μέν ὀρέξεως ἐγκειμένης ἔτι τῆς τροφῆς ἀφίεσθαι, τήν δέ ποιότητα ταύτης καί ποσότητα κατάλληλον εἶναι τῇ δυνάμει καί διαθέσει τοῦ τρεφομένου σώματος, πρός τό καί τήν ὑγείαν αὐτοῦ κατά τό δυνατόν συντηρεῖσθαι˙ τό γάρ καταλλήλως τῇ ἀσθενείᾳ συμμέτρως ἐσθίειν ἀπό τῶν ἐνδεδομένων βρωμάτων τόν ἀσθενῇ, μή προστιθέντα τοῖς ἀναγκαίοις τά λίαν περιττά καί λυσιτελῆ, καί τό τήν τροφήν ἐπιζητεῖν ἀλλ᾿ οὐ τήν τρυφήν, καί τήν πόσιν ἀλλ᾿ οὐ τήν μέθην, καί τήν σύμμετρον χρῆσιν ἀλλ᾿ οὐ τήν ἀμετρίαν καί τήν ἀκρασίαν καί τήν παράχρησιν, οὐκ ἀφαιρεῖται τοῦ κεχρημένου τήν ἁγιότητα.

Ἡ μέν οὖν ἀρχή τῆς ἀληθοῦς καί θεαρέστου νηστείας τοιαύτη, τό δέ τέλος δι᾿ ὅ νενομοθέτηται καί ἐτιμήθη Χριστιανοῖς ἡ τῆς ψυχῆς ἐστι κάθαρσις. Τίς γάρ ὠφέλεια σωματικῆς ἀπέχεσθαι βρώσεως τῶν δέ σαρκικῶν ἡττᾶσθαι φρονημάτων τε καί παθῶν; Τί τό ὄφελος (σελ. 360) οἴνου ἀπέχεσθαι καί δίψει πιέζεσθαι, μεθύειν δέ οὐκ ἀπό οἴνου, κατά τόν λέγοντα, «οὐαί οἱ μεθύοντες οὐκ ἀπό οἴνου», καί θυμῷ καί βασκανίᾳ τήν ψυχήν ταράττεσθαι; Τί τό ὄφελος ἀβρᾶς τραπέζης ἀπέχεσθαι, καί τήν ψυχήν ἀταπείνωτον εἶναι, καί τήν μέν σάρκα ἠλλοιῶσθαι δι᾿ ἔλαιον, μή ταπεινωθῆναι δέ τήν ψυχήν ἐν νηστείᾳ κατά τόν Δαβίδ; Τί τό ὄφελος ἀπαλλαγῆναι μέν τῆς ἐκ τῶν πολλῶν βρωμάτων ἀναθυμιωμένης ὀμίχλης, φροντίσι δέ καί λογισμοῖς ματαίοις ἀχρειοῦσθαι τόν ἡμέτερον νοῦν καί συναχρειοῦσθαι τάς πρός τόν Θεόν προσευχάς;

Διά τοῦτο καλή νηστεία ἡ τελουμένη πρός μαρασμόν τῆς ἐπιθυμίας, πρός ταπείνωσιν τῆς ψυχῆς, πρός μίσους μεταποίησιν, πρός θυμοῦ σβέσιν, πρός μνησικακίας ἀπάλειψιν, πρός διανοίας καί προσευχῆς ἐργασίαν καί καθαρότητα. Εἰ δέ εὐπορεῖς, ἔστω σοι καί τό περιττεῦον τῆς τροφῆς εἰς τήν τῶν ἀπορούντων παραμυθίαν. Ἐάν οὕτω νητεύῃς, οὐ μόνον συμπάσχων ἔσῃ καί συννεκρούμενος, ἀλλά καί συνανιστάμενος καί συμβασιλεύων Χριστῷ εἰς αἰῶνας τούς ἀπεράντους˙ σύμφυτος γάρ γεγονώς διά τῆς τοιαύτης νηστείας τῷ ὁμοώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, καί τῆς ἀναστάσεως κοινωνός ἔσῃ καί τῆς ἐν αὐτῷ ζωῆς κληρονόμος. Ὁ νστεύων, ἐάν μέν πειράζηται, νικᾷ τόν πειράζοντα˙ ἐάν δέν μή πειράζηται, συντηρεῖ τήν εἰρήνην τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, ὑπωπιάζων κατά Παῦλον τό σῶμα καί δουλαγωγῶν, δειλιῶντα μήπως ἀδόκιμος γένηται˙ εἰ δέ Παῦλος δειλιᾷ, πόσῳ μᾶλλον ἡμᾶς προσῆκεν; ὁ γοῦν νηστεύων (σελ. 362) δουλαγωγεῖ τό σῶμα καί δόκιμον ποιεῖ τήν ψυχήν, ὁ δέ καταπιαίνων τήν μετ᾿ ὀλίγον φθαρησομένην σάρκα, μή ἐσθίων δέ διά τό ζῆν, ἀλλά μᾶλλον ζῶν ἵν᾿ ἐσθίῃ, καθάπερ τά παρ᾿ ἡμῶνμ ἑτοιμαζόμενα πρός σφαγήν, καί προστιθείς τοῖς ἀναγκαίοις τά περιττά ἵνα λιπαίνῃ τό σῶμα ἤ πρός ἐπιθυμίας οὐ καλάς διεγείρῃ ἤ ἁπλῶς οὕτω πρός φιληδονίαν τήν ἐν τοῖς σώμασιν, οὐδέν ἄλλο πάντως ἤ τοῖς σκώληξιν ἑτοιμάζει δαψιλεστέραν τροφήν. Καλῶς ἄρα καί ὁ προφήφης Δαβίδ, «τίς ὠφέλεια ἐν τῷ αἵματί μου ἐν τῷ καταβαίνειν με εἰς διαφθοράν;».

Νηστεύων οὖν καί μετ᾿ ἐγκρατείας τρεφόμενος, μή ἀποτιθέμενος εἰς τήν αὔριον ἔσο τά περιττά, ἀλλ᾿ ὥσπερ ὁ Κύριος πτωχεύσας ἡμᾶς ἐπλούτισεν, οὕτω καί σύ πεινῶν ἑκουσίως, χόρτασον τόν ἀκουσίως λιμώττοντα, καί ἔσται σου ἡ νηστεία καθάπερ περιστερά κάρφος ἐλαίας φέρουσα, καί τῇ ψυχῇ σου τήν ἐκ τοῦ κατακλυσμοῦ λύσιν εὐαγγελιζομένη. «Ἐάν γάρ ἀνέλῃς ἀπό σοῦ σύνδεσμον καί χειροτονίαν, ὁ μέγας φησίν Ἠσαΐας, καί ρῆμα γογγυσμοῦ καί δῶς πεινῶντι ἄρτον ἐκ ψυχῆς σου καί ψυχήν τεταπεινωμένην ἐμπλήσῃς, τότε ἀνατελεῖ ἐν σκότει τό φῶς σου καί τό σκότος σου ὡς μεσημβρίαν». Εἰ δέ μή τά οἰκεῖα διδόναι βούλῃ, κἄν τῶν ἀλλοτρίων ἀπέχου καί μή κάτεχε παρά σεαυτῷ τά μή σά, καθαρπάζων καί πλουτῶν ἔστι ὅτε καί παρά τῶν πενεστέρων ἀδίκως, ἵνα μή παρ᾿ αὐτοῦ τοῦ προφήτου δικαίως ἀκούσῃς˙ «οὐ ταύτην τήν νηστείαν ἐξελεξάμην (σελ. 364) ἐγώ, λέγει Κύριος, οὐδ᾿ ἄν κάμψῃς ὡς κρῖκον τόν τράχηλόν σου, ἔσται σοι νηστεία δεκτή, ἀλλά λύε πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διάλυε στραγγαλιάς βιαίων συναλλαγμάτων, πᾶσαν συγγραφήν ἄδικον διάσπα˙ τότε ραγήσεται πρώϊμον τό φῶς σου καί τά ἰάματά σου ταχύ ἀνατελεῖ καί προεύσεται ἔμποσθεν ἡ δικαιοσύνη σου καί ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ περιστελεῖ σε».

Εἰ μή δίδως τοίνυν ἐκ τῶν σῶν πένητι, καί ταῦτα περιττῶν ὄντων, κἄν μή κτῷ ταῦτα κατά τοῦ πένητος˙ καίτοι ὁ πάντων δεσπότης Χριστός τούς τῆς ἀριστερᾶς μερίδος εἰς τό πῦρ ἀποπέμπων καί καταρώμενος, οὐ καταδικάζει τούτους ὡς ἅρπαγας, ἀλλ᾿ ὡς μή μεταδόντας τῷ δεομένῳ. Οὐκοῦν οἱ ἅρπαγες καί οἱ ἄδικοι οὐδέ ἀναστήσονται εἰς παράστασιν καί κρίσιν, ἀλλ᾿ εἰς καταδίκην εὐθύς μείζονα καί κατάκρισιν, ἐπεί κἀνταῦθ᾿ ὡς ἔοικεν οὗτοι οὐδέποτε ὅλως ἐκ ψυχῆς τῷ Θεῷ παρέστησαν˙ «οἱ γάρ ἐσθίοντες», φησί, «τόν λαόν μου ἐν βρώσει ἄρτου τόν Θεόν οὐκ ἐπεκαλέσαντο». Ὁ πλούσιος οὗ εὐφόρησεν ἡ χώρα καί ὁ πορφύραν καί βύσσον ἐβδεδυμένος, οὐχ ὡς ἀδικήσαντές τινα, ἀλλ᾿ ὡς μή μεταδόντες τῶν ἐκείνοις κτηθέντων δικαίως καταδικάζονται˙ κοινά γάρ ἐκ κοινῶν ταμείων τῶν τοῦ Θεοῦ κτισμάτων τά θησαυρίσματα. Πῶς οὖν οὐ πλεονέκτης ὁ ἐξιδιούμενος τά κοινά, κἄν οὐχ ὡς ἐκεῖνος ὁ τά φανερῶς ἀλλότρια σφετεριζόμενος; Οὐκοῦν ὁ μέν ὡς κακός δοῦλος ὑποστήσεται, φεῦ, τήν φρικώδη διχοτομίαν, ὁ δέ τά δεινότερα καί φρικωδέστερα πείσεται (σελ. 366) καί οὐδέτερος αὐτῶν δηνήσεταί ποτε ταῦτα διαφυγεῖν, ἄν μή τούς πτωχούς δεξιώσωνται, καί ὁ μέν καλῶς οἰκονομήσει τά πεπιστευμένα τούτῳ παρά Θεοῦ, ὁ δέ καλῶς σκορπίσει τά κακῶς συναχθέντα.

Παῦλος ὁ μέγας, Θεσσαλονικεῦσι γράφων τοῖς ἡμῶν πάντως προγόνοις περί τῆς φιλαδελφίας, φησίν, «οὐ χρείαν ἔχετε γράφειν ὑμῖν, αὐτοί γάρ θεοδίδακτοί ἐστε εἰς τό ἀγαπᾶν ἀλλήλους».

Τοῦ Κυρίου τοίνυν πρός τινας εἰρηκότος, «εἰ τέκνα τοῦ Ἀβραάμ ἦτε, τά ἔργα τοῦ Ἀβραάμ ἐποιεῖτε ἄν», φοβηθῶμεν καί αὐτοί τόν λόγον τοῦτον, οὐκ ἐνταῦθα μέν πρός ἡμᾶς λεγόμενον, ἀλλ᾿ ἐπί τῆς φρικτῆς, ὅ μή γένοιτο, ρηθησόμενον ἡμέρας, ἡνίκα καί μᾶλλον ἀπό τῆς ὁμοιότητος τῶν πεπραγμένων ἡ συγγένεια κρίνεται˙ ἡνίκα πάντες οἱ τήν ἐν Χριστῷ πτωχείαν, εἰ δ᾿ οὖν, ἀλλά τούς πτωχούς γοῦν ἠγαπηκότες, οἱ καταφρονηταί τῆς δόξης, οἱ τῆς ἐγκρατείας ἐρασταί, οἱ τῶν εὐαγγελικῶν θεσπισμάτων οὐκ ἀκροαταί μόνον ἀλλά καί ποιηταί, κατά τήν τοῦ κοινοῦ χάριτι Πατρός εὐχήν, ὑπερφυῶς ἕν ἔσονται˙ «δός γάρ», φησίν, «αὐτοῖς ἵνα πάντες ἕν ὦσι, καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν»˙ ἡνίκα φανερῶς ἡ κριτικωτάτη μάχαιρα τοῦ Πνεύματος διχάσει ἄνθρωπον κατά τοῦ πατρός καί θυγατέρα κατά τῆς μητρός καί ἀλλοτρίους ποιήσει τούς ἀνομοίους τοῖς τρόποις˙ εἰ γάρ ἐνταῦθα, πόςῳ μᾶλλον ἐκεῖ, ὅπου καί ὁ πάντα εἰδώς πρός τούς μή κατ᾿ ἀρετήν ὡμοιωμένους οὐκ οἶδα ὑμᾶς ἀποφαίνεται; οὐ γάρ ἔχουσιν ὡς ἔοικε τήν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου˙ οὐκ ἐγένοντο οἰκτίρμονες ὡς ὁ κοινός Πατήρ˙ οὐ κοινά τά ὄντα τοῖς δεομένοις ἐποιήσαντο, (σελ. 368) καθάπερ ἐκεῖνος τῶν οἰκείων ἀγαθῶν δωρεάν μετέδωκεν ἅπασιν˙ οὐ τοῖς πλησίον ἐγένοντο χρηστοί, οὐ τούς μακράν διά τῆς εὐποιΐας πλησίον ἐποίησαν˙ διά ταύτην ἄρα τήν ἀνομοιότητα οὔτε οἶδεν οὔτε εἰσοικίζει τούς τοιούτους ὁ ἀγαθός. Εἰ δέ οὗτος οὕτως, καί οἱ κατ᾿ αὐτόν κἀνταῦθα ζήσαντες κἀκεῖ συμβασιλεύσοντες τά κοινά δήπου τοῖς μή παραπλησίοις τήν ἀρετήν τῶν καθ᾿ αἷμα προςῳκειωμένων ἐροῦσιν.

Κἄν εἴπῃ τις, παῖς ἐγώ σός, πατήρ αὐτός ἦν, ἀδελφός ἔγωγε˙ ἀλλ᾿ ὁ μέν φεῦ ἀκούσει, ὡς ἀδελφός οὐ λυτροῦται˙ ὁ δέ, πατήρ οὐδείς, εἰμή εἷς ὁ Θεός˙ ὁ δ᾿ εἰ τέκνον ἦς ἐμόν, μιμητής ἄν ἦς ἐμός, νῦν δ᾿ ἐκείνου τοῦ πατρός εἶ, οὗ καί τῶν ἐπιθυμιῶν ἐργάτης˙ ἄπιθι τούτῳ συνδιαιωνίσων˙ ἐγώ γάρ οὐκ οἶδά σε˙ πάντα γάρ ὅσα τοῦ ὦδε, ὅ καί εἰς τόν ἐπιλελοιπότα βίον ἐκεῖνον ἡμεῖς ἐμισήσαμεν˙ διό καί τῆς βασιλείας ταύτης κληρονόμοι γεγόναμεν. Ὅπου τοῦτο τό κατά τούς θείους πατέρας ψυχρόν ρῆμα, δεσμός ἀγάπης ἀπῆν καί ὁ Χριστός ἀπελήλαται˙ οὕς τό πάθος ἐκράτει τοῦτο καί τότε, φυλαυτίαν, φιλαργυρίαν, μισαδελφίαν, καί πᾶν εἶδος κακίας αὐτοῖς προὐξένει, καί νῦν αὐτούς καταισχύνει.

Φοβηθῶμεν οὖν, ἀδελφοί, τά τοιαῦτα, παρακαλῶ˙ φρικτά γάρ ὄντως. Οἰκονομήσωμεν τά καθ᾿ ἡμᾶς, ὡς Θεῷ φίλον˙ ἀφήσωμεν ἵνα ἀφεθῶμεν, ἐλεήσωμεν ἵνα πολλαπλασίως ἐλεηθῶμεν˙ εἰς ἑαυτόν γάρ ὁ δι᾿ ἡμᾶς ἐσχάτως πτωχεύσας τήν ἐλεημοσύνην ἀναδεχόμενος, μαγαλόδωρος ὤν, πολυπλασιάζει τήν ἀμοιβήν˙ ἤ τοίνυν (σελ. 370) ἔστω τις κατ᾿ ἐκεῖνον πτωχός, καί σύν ἐκείνῳ ζήσεται, ἤ κοινωνείτω τοῖς δι᾿ ἐκεῖνον πτωχοῖς, καί διά τούτων σωθήσεται. Κτησώμεθα σπλάγχνα οἰκτιρμῶν˙ δῶμεν οἴκοθεν τεκμήριον τῆς πρός τόν ἀδελφόν ἀγάπης καί τῆς πρός τόν κοινόν Πατέρα καί δεσπότην εὐνοίας. Καιρόν δέ τῶν νηστίμων τούτων ἡμερῶν εὐπροσδεκτότερον οὐχ εὑρήσει τις πρός τά τοιαῦτα˙ τῇ γάρ νηστείᾳ συνάψας, τόν ἔλεον, πᾶν ἁμάρτημα ἀπαλείψει καί μετά παρρησίας τά σωτήρια προσκυνήσει πάθη καί τῇ ἀναστάσει τοῦ Χριστοῦ συνευφρανθήσεται καί τῆς αἰωνίας ἀπολυτρώσεως τεύξεται.

Ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν ἐν αὐτῷ Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν˙ ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμή καί προσκύνησις σύν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρί καί τῷ παναγίῳ καί ἀγαθῷ καί ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.