ΟΜΙΛΙΑ Η'

ΠΕΡΙ ΠΙΣΤΕΩΣ

Ἐν ᾗ καί τῆς κατ᾿ εὐσέβειαν ὁμολογίας ἔκθεσις.

Πιστεύομεν εἰς τόν Θεόν, καί πιστεύομεν τῷ Θεῷ ἕτερόν ἐστιν ἑκάτερον τούτων. Πιστεύειν μέν γάρ ἐστι τῷ Θεῷ τό τάς παρ᾿ αὐτοῦ πρός ἡμᾶς ἐπαγγελίας βεβαίας καί ἀληθεῖς ἡγεῖσθαι, πιστεύειν δέ εἰς τόν Θεόν τό περί αὐτοῦ φρονεῖν ὀρθῶς. Δεῖ δέ καί ἀμφότερα ἡμᾶς ἔχειν καί κατ᾿ ἀμφότερα ἡμᾶς ἀληθεύειν καί οὕτως ἔχειν, ὥστε καί πιστεύεσθαι παρά τῶν ἀσφαλῶς ὁρώντων καί πιστούς ἐνώπιον εἶναι τοῦ πρός ὅν ἡ πίστις Θεοῦ, καί ὡς πιστούς οὕτω παρ᾿ αὐτοῦ δικαιοῦσθαι˙ «ἐπίστευσε γάρ ὁ Ἀβραάμ τῷ Θεῷ», φῆσί, «ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην». Πῶς οὖν ὁ Ἀβραάμ (σελ. 214) πιστεύσας ἐδικαιώθη; Ἔλαβε παρά Θεοῦ ἐπαγγελίαν ἐν τῷ σπέρματι αὐτοῦ, ὅπερ ἦν ὁ Ἰσαάκ, εὐλογηθήσεσθαι πάσας τάς φυλάς τοῦ Ἰσραήλ˙ εἶτα ὑπό τοῦ Θεοῦ προστάττεται, παῖδα ἔτι ὄντα, θῦσαι τόν Ἰσαάκ δι᾿ οὗ μόνου τήν ἔκβασιν σχήσειν ἔμελλεν ἡ ἐπαγγελία˙ καί μηδέν ἀντιπών ὁ πατήρ, αὐτόχειρ γενέσθαι τοῦ παιδός ἠπείγετο καί τήν δι᾿ αὐτοῦ ταύτην ἐπαγγελίαν βεβαίαν καί ἀδιάπτωτον ἡγεῖτο.

Βλέπετετήν δικαιοῦσαν πίστιν ὁποία; Ἀλλ᾿ ἐπηγγείλατο καί ἡμῖν ὁ Χριστός ζωῆς ἀϊδίου καί τρυφῆς καί δόξης καί βασιλείας κληρονομίαν, εἶτα προσέταξε πτωχεύειν, νηστεύειν, εὐτελῶς καί τεθλιμμένως ζῆν, ἑτοίμους εἶναι πρός θάνατον, σταυροῦν ἑαυτούς σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις. Ἐάν οὖν πρός ταῦτα σπεύδωμεν καί τῇ ἐπαγγελίᾳ ἐκείνῃ τοῦ Θεοῦ πιστεύωμεν, ὄντως ἐπιστεύσαμεν τῷ Θεῷ κατά τόν Ἀβραάμ, καί λογίσθήσεται ἡμῖν εἰς δικαιοσύνην.

Καί ὁρᾶτε τήν ἀκολουθίαν τῶν προτεθέντων˙ οὐ μόνον γάρ ἰσχυρά μαρτυρία καί παράστασις τῆς τοῦ Ἀβράαμ πίστεως ἐγένετο τό συγκατατεθῆναι πρός σφαγήν τόν Ἰσαάκ προθεῖναι, ἀλλά καί αἴτιον ὑπῆρξε τοῦτο τοῦ τόν Χριστόν ἐκ σπέρματος αὐτοῦ τεχθῆναι, δι᾿ οὗ εὐλογήθησαν πᾶσαι αἱ φυλαί τῆς γῆς καί ἐπληρώθη ἡ ἐπαγγελία˙ τῷ γάρ δόντι διά τόν Θεόν τόν ἑαυτοῦ μονογενῆ τε καί γνήσιον υἱόν, ὀφειλέτης οἷον ὁ Θεός ἐγένετο δι᾿ αὐτόν καί τήν πρός αὐτόν ἐπαγγελίαν ἀντιδοῦναι τόν ἑαυτοῦ μονογενῆ τε καί γνήσιον υἱόν. Οὕτω δή καί ἐν ἡμῖν, ἡ διά τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ σωφροσύνη καί δικαιοσύνη καί ταπείνωσις, ὑπομονή τε τῶν ὁπωσδήποτε κακούντων (σελ. 216) καί διάδοσις τῶν ὑπαρχόντων, ἥ τε τοῦ σώματος ἐν νηστείαις καί ἀγρυπνίαις κακοπάθεια, καί ἁπλῶς τό σταυροῦν ἑαυτούς σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις, οὐ μόνον παράστασίς ἐστι τοῦ ἀληθῶς ἡμᾶς πιστεῦσαι ταῖς ἐπαγγελίαις τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί ὀφειλέτην οἷον τόν Θεόν καθίστησι τοῦ τήν ἀΐδιον καί ἀκήρατον ἡμῖν ζωήν καί τρυφήν καί δόξαν καί βασιλείαν ἀντιδοῦναι.

Διό καί αὐτός πρός τούς μαθητάς αὐτοῦ βλέπων ἔλεγε˙ μακάριοι οἱ πτωχοί, ὅτι ὑμετέρα ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν˙ μακάριοι οἱ πενθοῦντες˙ μακάριοι οἱ ἐλεήμονες˙ μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης˙ καί οὐαί οἱ πλουτοῦντες, οὐαί οἱ γελῶντες, οὐαί οἱ ἐμπεπλημένοι, οὐαί ὅταν καλῶς πάντες εἴπωσιν ὑμᾶς οἱ ἄνθρωποι. Ὁ τοίνυν μή πρός τά μακαριζόμενα βλέπων, ἀλλά πρός τά παρά τοῦ Κυρίου ταλανιζόμενα, πῶς εἰπέ μοι πιστευθήσεται πιστεύειν τῷ Θεῷ; «Δεῖξόν μοι», φησί, «τήν πίστιν σου ἐκ τῶν ἔργων σου˙ καί τίς σοφός, δειξάτω ἐκ τῆς καλῆς ἀναστροφῆς τά ἔργα αὐτοῦ».

Ὅτι μέν οὖν ἀληθῶς πιστεύομεν τῷ Θεῷ, τουτέστιν ἀληθεῖς καί βεβαίας καί ὅσον οὔπω παρεσομένας γινώσκομεν τάς αὐτοῦ πρός ἡμᾶς ἐπαγγελίας ἤ καί ἀπειλάς, διά τῶν ἡμετέρων ἀγαθῶν ἔργων δείκνυται καί τῆς τῶν θείων ἐντολῶν τηρήσεως. Ὅτι δέ ὀρθῶς πιστεύομεν εἰς τόν Θεόν, τουτέστι καλῶς καί ἀσφαλῶς καί εὐσεβῶς φρονοῦμεν περί αὐτοῦ, πόθεν ἡμῖν ἡ παράστασις; Ἀπό τῆς πρός τούς θεοφόρους πατέρας ἡμῶν ὁμολογίας. Ὥσπερ δέ τό ἀψευδῶς πιστεύειν τῷ Θεῷ, οὐ μόνον ἔχει τήν ἀπό τῶν τῆς σαρκός (σελ. 218) παθῶν καί τήν ἀπό τῶν τοῦ πονηροῦ παγίδων ἐναντίωσιν, ἀλλά καί τήν ἀπό τῶν ἐμπαθῶν ἀνθρώπων, θελγόντων καί συγκαθελκόντων εἰς τάς οὐ καλάς ἡδονάς, οὕτω καί τό πιστεύειν ὀρθῶς εἰς τόν μόνον ἀληθῆ Θεόν, οὐ μόνον ἔχει τήν ἀπό τῆς ἀγνοίας καί τήν ἀπό τῶν ὑποβολῶν τοῦ ἀντικειμένουη ἐναντίωσιν, ἀλλά καί τήν ἀπό τῶν δυσσεβῶν ἀνθρώπων κλεπτόντων καί συγκατασπώντων εἰς τήν οἰκείαν ἀπώλειαν. Καί βοήθεια δέ μεγίστη πρόσεστιν ἐφ᾿ ἑκατέρας πίστεως, οὐ μόνον παρ᾿ αὐτοῦ τε τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἐξ αὐτοῦ δεδομένης ἡμῖν γνωστικῆς δυνάμεως, ἀλλά καί παρά τῶν ἀγαθῶν ἀγγέλων, καί τῶν θεοσεβῶν καί ζώντων κατά Θεόν ἀνθρώπων.

Διά τοῦτο καί ἡ πνευματική καί κοινή μήτηρ καί τροφός ἡμῶν, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, σήμερον ἀριδηλότερον ἅμα καί κοινότερον τήν τε ἀνακήρυξιν ποιεῖται τῶν ἐπ᾿ εὐσεβείᾳ καί ἀρετῇ λαμψάντων καί τῶν πανιέρων κατ᾿ αὐτούς συνόδων καί τῶν κατ᾿ αὐτάς θείων δογμάτων, καί τήν ἀποκήρυξιν κεφαλαιωδέστερον τῶν σπουδαστῶν τῆς δυσσεβείας καί τῶν πονηρῶν κατ᾿ αὐτούς σπουδασμάτων τε καί φρονημάτων, ἵνα τούτους μέν ἡμεῖς ἀποτρεπόμενοι, τοῖς δέ κατά Θεόν φρονήμασιν ἑπόμενοι, πιστεύωμεν εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα Υἱόν καί Πνεῦμα ἅγιον, ἐξ οὗ καί δι᾿ οὗ καί ἐν ᾧ τά πάντα γέγονεν, ὅς ἐστι πρό πάντων καί ἐπί πάντων καί ἐν πᾶσι καί ὑπέρ τό πᾶν, μονάς ἐν τριάδι, καί τριάς ἐν μονάδι, ἀσυγχύτως ἑνουμένη, καί ἀμερίστως διαιρουμένη˙ μονάς ἡ αὐτή καί τριάς παντοδύναμος.

Πατήρ ἄχρονος καί ἄναρχος καί ἀΐδιος, μόνος αἰτία καί ρίζα τῆς ἐν Υἱῷ καί ἁγίῳ Πνεύματι θεωρουμένης θεότητος˙ οὐ μόνος δημιουργός, ἀλλά μόνος ἑνός Υἱοῦ Πατήρ καί Πνεύματος ἑνός ἁγίου (σελ. 220) προβολεύς˙ ἀεί ὤν καί ἀεί ὤν Πατήρ καί ἀεί ὤν μόνος Πατήρ τε καί προβολεύς.

Οὗ Υἱός εἷς συναΐδιος αὐτῷ καί κατά χρόνον συνάναρχος˙ οὐκ ἄναρχος δέ, ὡς γεννήτορα καί ρίζαν καί πηγήν καί ἀρχήν ἔχων τόν Πατέρα, ἐξ οὗ μόνου πρό πάντων τῶν αἰώνων ἀσωμάτως, ἀπαθῶς, ἀρρεύστως, γεννητῶς προῆλθεν, ἀλλ᾿ οὐ διῃρέθη˙ Θεός ὤν ἐκ Θεοῦ, οὐκ ἄλλος μέν, καθό Θεός, ἄλλος δέ καθό Υἱός˙ ἀεί ὤν καί ἀεί ὤν Υἱός καί ἀεί πρός τόν Θεόν ἀσυγχύτως ὤν˙ λόγος ζῶν, φῶς ἀληθινόν, ἐνυπόστατος σοφία, αἰτία καί ἀρχή τῶν γεγονότων πάντων, ὡς δι᾿ αὐτοῦ πάντων γεγονότων˙ ὅς ἐπί συντελείᾳ τῶν αἰώνων, καθάπερ οἱ προφῆται προηγόρευσαν, ἑαυτόν ἐκένωσε, μορφήν τήν καθ᾿ ἡμᾶς δι᾿ ἡμᾶς λαβών, καί ἐκ τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας, εὐδοκίᾳ τοῦ Πατρός καί συνεργείᾳ τοῦ ἁγίου Πνεύματος κυηθείς καί γεννηθείς καί ὡς ἀληθῶς ἐνανθρωπήσας γέγονεν ὅμοιος ἡμῖν κατά πάντα, χωρίς ἁμαρτίας, μείνας ὅπερ ἦν Θεός ἀληθινός ἐν μιᾷ ὑποστάσει καί μετά τήν ἐνανθρώπησιν˙ ἐνεργῶν τά θεῖα πάντα ὡς Θεός καί τά ἀνθρώπινα πάντα ὡς ἄνθρωπος, καί τοῖς ἀδιαβλήτοις ἀνθρωπίνοις ὑποκείμενος πάθεσιν˙ ἀπαθής μέν καί ἀθάνατος ὤν καί διαμένων ὡς Θεός, ἑκών δέ δι᾿ ἡμᾶς σαρκί παθών ὡς ἄνθρωπος καί σταυρωθείς καί θανών καί ταφείς καί τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστάς καί διά τοῦ θανάτου καί τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ καταργήσας τόν τό κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου˙ καί μετά τήν ἀνάστασιν ἐπιφανείς καί εἰς τόν οὐρανόν ἀναληφθείς καί καθίσας ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός, ὁμότιμον καί ὁμόθρονον, ὡς ὁμόθεον ποιήσας τό ἡμέτερον φύραμα, μεθ᾿ οὗ πάλιν φυράματος ἥξειν μετά δόξης μέλλει κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς, πρός ζωήν ἐπανελθόντας τῇ δυνάμει τῆς αὐτοῦ παρουσίας καί ἀποδοῦναι ἑκάστῳ κατά τά ἔργα αὐτοῦ. Τοῦτο καί ἡμεῖς τό (σελ. 222) παρ᾿ ἡμῶν αὐτοῦ πρόσλημμά τε καί φύραμα αἰσθητόν τε καί περιγραπτόν εἰδότες, εἰκονίζομεν καί προσκυνοῦμεν εὐσεβῶς, καί τήν αὐτόν ἐν παρθενίᾳ τεκοῦσαν καί τούς αὐτῷ τελείως εὐαρεστήσαντας. Τούτου τά τῶν παθῶν σύμβολα, καί μάλιστα τόν σταυρόν, καί τιμῶμεν καί προσκυνοῦμεν ὡς τρόπαια θεῖα κατά τοῦ κοινοῦ πολεμίου. Τούτου τήν ἀνάμνησιν ὡσημέραι κατά τήν αὐτοῦ ἐντολήν ποιούμενοι, καί ἱερουργοῦμεν τά θειότατα καί μετέχομεν τούτων. Τούτου κατά τήν παραγγελίαν πρό πάντων βαπτιζόμεθά τε καί βαπτίζομεν εἰς ἕν ὄνομα σεπτόν τε καί προσκυνητόν τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

Ἐκ γάρ τοῦ ἀϊδίου καί ἀνάρχου Πατρός καί τό ἅγιον ἐκπορεύεται Πνεῦμα, συνάναρχον μέν ὄν Πατρί τε καί Υἱῷ ὡς ἄχρονον, οὐκ ἄναρχον δέ, ὡς καί αὐτό ρίζαν καί ἀρχήν καί αἰτίαν ἔχον τόν Πατέρα, ἐξ οὗ πρό πάντων τῶν αἰώνων ἀρρεύστως, ἀπαθῶς, ἐκπορευτῶς, προῆλθεν, ἀδιαίρετον ὄν Πατρός τε καί Υἱοῦ, ὡς ἐκ Πατρός προερχόμενον καί ἐν Υἱῷ ἀναπαυόμενον˙ ἀσύγχυτον καί τήν ἕνωσιν ἔχον καί ἀμέριστον τήν διαίρεσιν˙ Θεός ὤν καί αὐτό ἐκ Θεοῦ, οὐκ ἄλλος μέν καθό Θεός, ἄλλος δέ Παράκλητος, καθό Πνεῦμα ἅγιον αὐθυπόστατον˙ ἐκ Πατρός τήν ὕπαρξιν ἔχον καί δι᾿ Υἱοῦ πεμπόμενον, εἰς ἀπαρχήν ζωῆς αἰωνίου καί ἀρραβῶνα τῶν μελλόντων καί ἀεί μενόντων ἀγαθῶν˙ αἴτιον καί αὐτό τῶν γεγονότων πάντων, ὡς ἐν αὐτῷ πάντων γεγονότων˙ τό αὐτό καί ἀπαράλλακτον Πατρί τε καί Υἱῷ, χωρίς τῆς ἀγεννησίας καί τῆς γεννήσεως. Ἐπέμφθη δέ παρά τοῦ Υἱοῦ πρός τούς οἰκείους μαθητάς, τουτέστι πεφανέρωται˙ πῶς γάρ ἄν ἄλλως ἐπέμφθη τό πανταχοῦ παρόν καί τοῦ πέμποντος μή χωριζόμενον; Διό μή μόνον παρά τοῦ Υἱοῦ, ἀλλά καί παρά τοῦ (σελ. 224) Πατρός πέμπεται καί παρ᾿ ἑαυτόῦ ἔρχεται˙ κοινόν γάρ ἔργον ἡ ἀποστολή, δηλονότι ἡ φανέρωσις, Πατρός, Υἱοῦ καί Πνεύματος.

Φανεροῦται δέ οὐ κατά τήν οὐσίαν, οὐδείς γάρ ποτε Θεοῦ φύσιν ἤ εἶδεν ἤ ἐξηγόρευσεν, ἀλλά κατά τήν χάριν καί τήν δύναμιν καί τήν ἐνέργειαν, ἥτις κοινή ἐστι Πατρός Υἱοῦ καί Πνεύματος˙ ἴδιον μέν γάρ ἑκάστῳ τούτων ἡ ἑκάστου ὑπόστασις καί τά περί αὐτήν ὑποστατικῶς θεωρούμενα˙ κοινά δέ αὐτῶν, οὐχ ἡ ἀνέκφαντος καί ὑπερώνυμος καί ἀμέθεκτος οὐσία μόνη, ἀλλά καί ἡ χάρις καί ἡ δύναμις καί ἡ ἐνέργεια καί ἡ λαμπρότης καί ἡ ἀφθαρσία καί ἡ βασιλεία καί πάντα, καθά κοινωνεῖ καί κατά χάριν ἑνοῦται τοῖς ἁγίοις ἀγγέλοις τε καί ἀνθρώποις ὁ Θεός, μήτε διά τό μεριστόν καί διάφορον τῶν ὑποστάσεων, μήτε διά τό μεριστόν καί ποικίλον τῶν θείων δυνάμεών τε καί ἐνεργειῶν τοῦ ἑνιαίου καί τῆς ἁπλότητος ἐκπίπτων. Οὕτω πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεόν ἐν μιᾷ τρισυποστάτῳ καί παντοδυνάμῳ θεότητι καί τούς ἐν τοιαύτῃ πίστει τῷ Θεῷ εὐαρεστήσαντας ἀνακηρύττομεν, τούς δέ μή οὕτω πιστεύοντας, ἀλλ᾿ ἰδίας αἱρέσεως ἤ ἄρξαντας ἤ τοῖς ἄρξασιν εἰς τέλος ἐπακολουθήσαντας, ἀποβαλλώμεθα. Τοῦτό δέ ἐστε γινώσκοντες, ἀδελφοί, ὅτι τά πονηρά πάθη καί τά δυσσεβῆ δόγματα δι᾿ ἀλλήλων εἰσάγεται, λαβόντα χώραν ὑπό τῆς τοῦ Θεοῦ δικαίας ἐγκαταλείψεως.

Ὅτι μέν οὖν διά τῆς δυσσεβείας ὁ πολυπληθής ἐσμός τῆς ἁμαρτίας λαμβάνει χώραν, ὁ μέγας Παῦλος ἡμᾶς ἐδίδαξε γράφων περί τῶν Ἑλλήνων˙ «καθώς οὐκ ἐδοκίμασαν τόν Θεόν ἔχειν ἐν ἐπιγνώσει», «ἀλλά γνόντες τόν Θεόν, οὐχ ὡς Θεόν ἐδόξασαν ἤ (σελ. 226) ἐσεβάσθησαν», «παρέδωκεν αὐτούς ὁ Θεός εἰς ἀδόκιμον νοῦν ποιεῖν τά μή καθήκοντα, πεπληρωμένους πάσῃ ἀδικίᾳ, πορνείᾳ, πλεονεξίᾳ, καί τοῖς ἑξῆς». Ὅτι δέ διά τῆς ἁμαρτίας ἡ δυσσέβεια πάλιν εἰσάγεται, διά πολλῶν τῶν τοῦτο παθόντων ἀθλίως ἐστίν ἡ παράστασις. Σολομών ἐκεῖνος ἐκδούς ἑαυτόν ταῖς σαρκικαῖς ἡδοναῖς, εἰς εἰδωλολατρίαν ἐξώλισθεν. Ἱεροβοάμ κατ᾿ ἄκρας ἡττηθείς φιλαρχίας ταῖς χρυσαῖς δαμάλεσιν ἔθυσεν. Ὁ προδότης Ἰούδας φιλαργυρίαν νοσήσας περιέπεσε τῇ θεοκτονίᾳ.

Διά ταῦτα τοίνυν ἐπεί καί ἡ πίστις χωρίς τῶν ἔργων νεκρά καί ἀσύστατος, καί τά ἔργα χωρίς τῆς πίστεως μάταια καί ἀνώνητα, συνῆψεν ἡ τοῦ Πνεύματος χάρις σήμερον ἐν τῷ σεπτῷ τῆς νηστείας καιρῷ καί τῆς κατ᾿ ἀρετήν ἀσκήσεως τήν ἀνακήρυξιν τῶν ὀρθοτομούντων τόν λόγον τῆς εὐσεβείας καί τήν ἀποκήρυξιν τῶν μή ὀρθοτομεῖν ἑλομένων, ὡς ἄν ἡμεῖς συνημμένως ἐπ᾿ἄμφω σπεύδοντες, καί τήν πίστιν διά τῶν ἔργων ἐπιδειξώμεθα καί τῶν πόνων τό κέρδος διά τῆς πίστεως κομισώμεθα.

Μή μόνον δέ δι᾿ ἀλλήλων εἰσάγεται τά πονηρά πάθη καί ἡ δυσσέβεια, ἀλλά καί ἀλλήλοις ἐοίκασι. Καί ἵνα βραχύ τι πρός τήν ὑμετέραν ἀγάπην εἴπω, περί τῶν ἐφ᾿ ἡμῶν ἀναφανέντων ἑτεροδόξων, καθάπερ ὁ Ἀδάμ ἀπό παντός ἐσθίειν ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ παρά τοῦ Θεοῦ λαβών ἐξουσίαν, οὐκ ἠρκέσθη πᾶσιν ἐκείνοις, ἀλλά τῇ τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως συμβουλῇ πεισθείς, ἀπό τοῦ ξύλου ἔφαγεν, οὗ μόνου προσετάχθη μή ἅψασθα˙ οὕτω καί τῶν ἐν τῷ Θεῷ ἀγαθῶν καί ὄντως ἀγαθοπρεπῶν δωρεῶν εἰς μέθεξιν (σελ. 228) ὑπ᾿ αὐτοῦ προκειμένων τοῖς βουλομένοις, κατά τόν εἰπόντα, «πάντα ὅσα ὁ Θεός, καί ὁ διά τῆς χάριτος τεθεωμένος ἔσται, χωρίς τῆς κατ᾿ οὐσίαν ταυτότητος», εἰσίν οἵ καί αὐτῆς τῆς ὑπερουσίου οὐσίας μετέχειν ἡμᾶς διδάσκουσι καί δύνασθαι κυρίως ὀνομάζειν αὐτήν ἐπαγγέλλονται, καί τόν ἀρχέκακον ὄφιν μιμούμενοι, ὡς ἐκεῖνος τά τοῦ Θεοῦ, οὕτως καί αὐτοῖς τά τῶν ἁγίων ρήματα παρεξηγοῦνται καί διαστρέφουσιν. Ἀλλ᾿ ἡμεῖς καί δύναμιν παρά Κυρίου λαβόντες πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων καί ἐπί πᾶσαν τήν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, πᾶσαν τήν αὐτοῦ μηχανήν καί πάγην τήν τε κατά τῆς εὐσεβείας καί τῆς κατ᾿ εὐσέβειαν πολιτείας εὐχερῶς συντρίψαντες, καί νικηταί διά πάντων αὐτοῦ φανέντες, τῶν οὐρανίων καί ἀκηράτων τῆς δικαιοσύνης στεφάνων ἐπιτευξόμεθα, ἐν αὐτῷ Χριστῷ τῷ ἀδεκάστῳ κριτῇ καί δοτῆρι τῶν ἀντιδόσεων.

ᾯ πρέπει πᾶσα δόξα τιμή καί προσκύνησις, σύν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρί καί τῷ παναγίῳ καί ἀγαθῷ καί ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν καί ἀεί, καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.